Kinsay Makabasa sa “Ilhanan” sa Tukma?
“Mga salingkapaw, kamo nahibalo kon unsaon pagsusi sa dagway sa gawas sa yuta ug sa langit, apan nganong kamo wala mahibalo kon unsaon pagsusi niining panahona karon?”—LUCAS 12:56.
1, 2. Unsay matino sa mga kaaway ni Jesus gikan sa dagway sa langit, apan unsay wala nila hisabti?
ANG maalamong mga marinero nasayod unsaon paghubad sa dagway sa langit, ug ginasunod nila ang mga ilhanan niini. Sumala pa sa ilado kaayong garay: “Pulang langit sa gabii, sa mga marinero kalipay, Pulang langit sa buntag, mga marinero pagbantay.”
2 Gihimo sa Ginoong Jesu-Kristo ang samang punto nga mas dramatikanhon pa sa giatubang siya sa iyang mga kaaway. Mahitungod sa maong atubangay ang magsusulat sa Ebanghelyo si Lucas mitaho: “Unya siya miingon usab ngadto sa mga panon: ‘Inigkakita ninyo sa panganod nga nagapataas sa kasadpang mga bahin, dihadiha kamo moingon, “Umaabot ang bagyo,” ug kini mahitabo man tuod. Ug inigkakita ninyo nga mohuros ang habagat, kamo moingon, “Moabot unya ang naglagiting nga kainit,” ug kini mahitabo man tuod. Mga salingkapaw, kamo nahibalo unsaon pagsusi sa dagway sa gawas sa yuta ug sa langit, apan nganong kamo wala mahibalo kon unsaon pagsusi niining linaing panahon karon?’”—Lucas 12:54-56.
3. Unsang “ilhanan” nga nagapamatuod nga si Jesus mao ang Mesiyas ang wala matago sa iyang mga kaaway?
3 Kadtong hambogirong mga kaaway nakatagna sa panahon, apan sila salingkapaw kaayo ug walay kabangkaagan sa espirituwal aron hisabtan ang mga butang labi pang bililhon. Gihimo ni Jesus ang nagkalainlaing ilhanan nga nakaayuda sa mga mabuot-ug-kasingkasing sa pagtuo kaniya. (Juan 2:23) Bisan pa niana, ang iyang pagkamatay ilabina sa Adlaw sa Paskuwa sa 33 K.P. ug ang iyang pagkabanhaw sa ikatulong adlaw maoy usa ka “ilhanan” nga nagapamatuod nga siya mao ang Mesiyas, o Kristo. (Mateo 12:38-41; Lucas 11:30) Natural na lamang, ang mga kaaway ni Jesus misulay sa pagtago nianang “ilhanana.” (Mateo 27:62–28:20; Buhat 4:1-4) Apan una siya mokayab sa langit abot ug 500 ka Hudiyo ang nakasaksi sa iyang pagkabanhaw. (1 Corinto 15:3-6) Susama, karong adlawa adunay usa ka “ilhanan” nga dili matago. Ang pagbasa niana sa tukma maoy usa ka butang nalangkit ang kinabuhi ug ang kamatayon. Apan unsa ba kanang “ilhanana”? Ug kinsay makabasa sa tukma niini?
Ang “Ilhanan” sa Atong Adlaw
4. Karong adlawa, unsang “ilhanan” ang dayag, ug unsa ang pipila sa mga bahin niini? (Mateo 24:3)
4 Ang mga disipulo ni Jesus nangutana kaniya: “Unsa unya ang ilhanan sa imong presensiya ug sa konklusyon sa sistema sa mga butang?” Sa pagtubag, gitagna ni Jesus ang walay-ingon nga mga gubat, mga kanihit sa pagkaon, mga linog, ug ubang bahin sa “ilhanan” sa iyang dili-makitang “presensiya” diha sa gahom sa Gingharian. Ang usa ka dakong bahin mao ang lukop-sa-yutang buluhaton sa pagsangyaw sa Gingharian nga karon ginahimo diha sa 203 ka kayutaan sa kapin sa 2,840,000 ka saksi ni Jehova. Ang mga basahon sa Watch Tower sa kadaghanan nagpunting niini ug sa ubang ebidensiya nga karon nagatuman sa “ilhanan” sa “presensiya” ni Jesus.—Mateo, mga kapitulo 24, 25; Marcos, kapitulo 13; Lucas, kapitulo 21.
5. Nganong wala man si Jesus magpasobra sa gitawag niya ang unang-siglong mga Hudiyo “usa ka daotan ug mananapaw nga kaliwatan”?
5 Dili ikalimod ang kamatuoran nga sukad sa pagsilaob sa Gubat sa Kalibotan I sa 1914 ang ebidensiya ingong katumanan sa “ilhanan” nagkadaghan. Unsay kahulogan niini alang kanato? Aw, dili nato buot mahisama sa mga Hudiyo sa 19 ka siglo kanhi si kinsa maayong mga mananagna sa panahon, apan wala manumbaling sa yanong ebidensiya sa atubangan sa ilang mga mata ug dili buot mohimo sa mga konklusyon nga niana kadto makataronganong mitultol. Dugay na una niana, gihatagan sa Diyos ug gahom si Moises sa paghimog tulo ka ilhanan sa pagpamatuod sa iyang balaang awtorisasyon alang sa mga nag-antos nga Israelinhon. (Exodo 4:1-31) Apan atubangan sa dili lamang tulo ka ilhanan, ang mga Hudiyo sa unang-siglong kaliwatan dili buot motuo ingong Mesiyas sa Usang labaw kay kang Moises. (Juan 4:54; Hebreohanon 2:2-4) Busa si Jesus wala magpasobra sa iyang gitawag sila nga “usa ka daotan ug mananapaw nga kaliwatan.”—Mateo 12:39.
6. Unsay ginasulti karon sa mga tawo mahitungod sa mga kahimtang sa kalibotan?
6 Ang katawhan niining ika-20ng-siglong kaliwatan nga walay gusto o dili motuo sa ikaduhang pag-anhi ni Jesu-Kristo wala makabasa sa tukma sa “ilhanan” sa kataposan niining sistemaha. Apan ang mga kahimtang karon dili gayod makapadasig sumala sa ginapakita sa mosunod nga mga sampol:
“Ang Sekretaryo Heneral sa Hiniusang Kanasoran si Javier Perez de Cuellar nakapaniid nga ang kalibotan nahidangat sa labing lisod nga ang-ang sa ebolusyon sa internasyonal nga kahikayan ug ang kampanya padulong sa matarong, malinawon ug lig-ong internasyonal nga kahikayan mopatim-awng nagkaluya. . . . ‘Ang . . . pagkunhod sa mutuwal nga pagsalig taliwala sa kanasoran nagatagana sa matambok nga sanayanan sa tensiyon ug away,’ matud sa Sekretaryo Heneral sa HK.”—Indian Express, Oktubre 22, 1983.
“Daghan kanato nag-ingon sulod sa katuigan nga ang gubat nukleyar makapatayg minilyong inosenteng katawhan ug maghimo sa dagkong mga bahin sa kalibotan nga dili kapuy-an . . . Ang usa ka pundok sa tinahod nga mga siyentipiko nakadangat sa labi pang makapasubong konklusyon—nga ang usa ka gubat nukleyar, bisan ang usa ka malangkobong nukleyar nga pagbalosay sa dagkong mga gahom, makabikil sa tibuok-yutang katalagman sa klima nga sa baylo makapatayg binilyon inay minilyon ug lagmit makalaglag sa tawhanong kinabuhi sa yuta. Ang duha-ka-tuig nga pagtuon gihimo alang sa Komperensiya sa Dugay-ug-tagal Tibuok-Kalibotang Sangpotanan sa Gubat Nukleyar. Ang mga konklusyon niana giduso sa kapin sa 100 ka siyentipiko . . . si Carl Sagan . . . nagpahayag sa sangpotanan sa gubat nukleyar sa klarong mga pulong: ‘Ang pagkapuo sa tawhanong espisye mahimong dakong posibilidad.’”—The Express (Easton, Pa.), Nobyembre 3, 1983.
7. Diin mosalig ang mga mahigugmaon sa kinabuhi sa mas maayong kalibotan alang sa pagkatino niana?
7 Kana ang mangiob nga panglantaw sa pila ka responsable, awtoritatibong mga komentarista. Kini mangiob ilabina kay sila dili makapunting sa bisan unsang lutsanan gikan sa katalagman nga ilang gipanan-aw. Tino, ang mga mahigugmaon sa kinabuhi sa mas maayong kalibotan buot sa makadasig-paglaom nga impormasyon. Ikalipay, adunay usa ka lutsanan sa umaabot nga katalagman sa kalibotan, kay sa nangagi may mga nakalabang-buhi sa samang tibuok-yutang katalagman. Aw, kon wala pay nakalabang-buhi sa Lunop sa adlaw ni Noe, ang yuta karon dili unta maghitok sa kapin ug 4,000,000,000 ka tawhanong molupyo! Ang usa lang ka basahon—ang Balaang Bibliya—ang nagahatag kanatog tukmang saysay sa unsang paagi ang walo ra ka tawo, uban ang mga espisimen sa kahayopan, nakalabang niadtong tibuok-yutang katalagman.
8. Lahi sa uban, unsay pagabuhaton sa mga tinun-an ni Jesus sa dihang hapit nang wagtangon ang presenteng sistema sa mga butang?
8 Sanglit ang samang kasaligang Basahon nagahatag kanato sa kabatbatan ni Jesus sa mga kahimtang nga mahidangat sa yuta dihang pagawagtangon ang nagkagun-ob karong sistema sa mga butang, dili ba angay sulayan nato ang pagbasa nianang “ilhanana” sa tukma? Katloag-pito ka tuig una laglaga ang Jerusalem sa Romanong kasundalohan sa 70 K.P., gihatag ni Jesus ang hataas nga listahan sa mga bahin sa daghag-bahing “ilhanan” nga magauna sa tibuok-yutang katalagman nga gilandongan sa Lunop. Ug apil sa ubang mga butang, siya miingon: “Aduna unyay mga ilhanan sa adlaw ug sa bulan ug sa mga bituon, ug sa yuta kagul-anan sa mga nasod, kay wala mahibalo sa lutsanan tungod sa dinaguok sa dagat ug sa kagubot niini, samtang ang mga tawo panguyapan tungod sa kahadlok ug pagpaabot sa mga butang mahitabo sa gipuy-ang yuta; kay ang mga gahom sa mga langit pagauyogon. Ug unya ilang makita ang Anak sa tawo nga moabot sa panganod uban ang gahom ug dakong himaya. Apan inigsugod na pagkahitabo niining mga butanga, bumarog kamong malig-on ug ihangad ang inyong mga ulo, tungod kay haduol na ang inyong kaluwasan.”—Lucas 21:25-28.
9. Sukad 1895 hangtod 1931, sa unsang paagi ang misyon niining magasina gipaila sa atubang nga hapin niini?
9 Ang bahin nianang tagnaa mipatim-aw sa atubang nga hapin sa mga isyu sa Watch Tower sa Enero 1, 1895, hangtod Oktubre 1, 1931. Ibabaw nianang kinutlo sa Bibliya mao ang usa ka bantayanang torre nga misabwag sa mga silaw sa kahayag, samtang ang nagdaguok nga dagat naghapak sa batong patukoranan nga gibarogan sa torre. Sa ingon kining magasina nagpaila sa misyon niini ngadto sa usa ka kaliwatan, nga ang mga sakop niana buhi pa ug nagabasa niining isyuha mismo.
10. Sa unsang paagi kita makalikay sa pag-antos sa mga kahadlok nga naagoman sa tawhanong mga pangulo karong adlawa?
10 Karong adlawa, ang mga pangulo sa kalibotan, kansang mga kasingkasing nangaluya tungod sa kahadlok, nagahatag sa ilang kaugalingong hubad sa mga bahin sa daghag-bahing “ilhanan.” Apan ang atong labing maayong maghuhubad mao si Jesu-Kristo, ug kon atong ihatag sa “ilhanan” ang kahulogan nga iyang gihatag niana, dili nato maagoman ang mga kahadlok nga kasagaran sa tawhanong mga pangulo nga wala masayod sa lutsanan sa presenteng kagubot sa kalibotan. Hinunoa, kita magkalipay tungod kay ang atong kaluwasan gikan niining daotang sistema nagakahiduol na.
Ang Tiniman-ang Panahon sa Pagpakita sa “Ilhanan”
11. Giunsa pagpaila ni Jesus nga ang mga hitabo sa kalibotan nga magatimaan sa kataposan mahitabo sa hustong panahon?
11 Ang mga hitabo sa kalibotan nagakahitabo sa hustong panahon. Sa unsang paagi? Aw, una ihatag ni Jesus ang tagna nga nahitala sa Lucas 21:25-28, iyang gitagna ang ikaduhang pagkalaglag sa Jerusalem. Ingong katumanan sa iyang pulong, kadto nahitabo sa 70 K.P. Mahitungod sa makalabang nga mga Hudiyo, si Jesus miingon: “Sila mangapukan sa sulab sa pinuti ug dad-ong binihag ngadto sa tanang kanasoran; ug ang Jerusalem pagayatakan sa kanasoran, hangtod matuman ang tinudlong mga panahon sa kanasoran.” Ang maong kanasoran maoy dili-Hudiyo, o maoy Hentil. Busa, ang yugto sa pagyatak subsob gitawag “ang mga panahon sa mga Hentil.” (Lucas 21:24, NW; King James Version) Kanus-a kana natapos? Aw, labaw ang nalangkit kay sa kon unsay nahitabo sa yutan-ong Jerusalem. Busa ang petsa sa dihang ang mga Israeli nakagahom sa karaang pinarilang siyudad sa Jerusalem, o ang kamatuorang kini mao ang kaulohan sa modernong independenteng nasod sa Israel, dili mao ang butang magahukom. Ang eskedyul sa panahon sa Diyos mao ang bililhon!
12. Kanus-a nagsugod ang Hentil nga mga Panahon, unsay gitas-on niana, ug kanus-a kana natapos?
12 Ang Hentil nga mga Romano misugod sa pagyatak sa Jerusalem sa 63 W.K.P. Apan una kanila ang Hentil nga mga Grego, mga Persiano, ug mga Babilonyanhon nagyatak na nianang “siyudad sa dakong Hari” si Jehova. (Mateo 5:34, 35) Ang mga Babilonyanhon naglaglag niadto ug sa templo sa 607 W.K.P. Sukad niadtong panahona paunahan, misugod ang Hentil nga pagyatak sa kon unsay naghawas sa Gingharian sa Diyos, ug misugod na gayod ang Hentil nga mga panahon. Ang maong Hentil nga mga Panahon maoy pito sa gidaghanon, nga ang matag usa motumbas sa usa ka matagnaong tuig nga may 360 ka adlaw. Pinasukad sa “usa ka adlaw alang sa usa ka tuig,” ang “pito ka panahon” mokabat sa 2,520 ka tuig. Nga misugod sa pagkalaglag sa Jerusalem sa 607 W.K.P., kana natapos sa 1914 K.P.
13. Sukad kanus-a ang mga estudyante sa Bibliya nahibalo sa petsa nga matapos ang Hentil nga mga Panahon?
13 Ingon ka sayo sa 1880, ang magasing Watch Tower miingon nga ang Hentil nga Panahon mohangtod sa tuig 1914. Unya sa pagkapatik sa basahong The Time Is at Hand sa 1889, ang mga estudyante sa Bibliya sa tibuok yuta dugang gipasidan-an sa kamatuorang ang Hentil nga mga Panahon matapos sa tinghunlak sa 1914.
14. Bisan pa sa nahitabo sa Jerusalem sa 1948, nganong kita makaingon nga ang Hentil nga mga Panahon natapos sa 1914?
14 Nan, niadtong tuiga ang karaang Jerusalem giundangan ba sa pagyatak sa dili-Hudiyo o Hentil nga kanasoran? Wala, kay sa 1914 ang makasaysayanhong siyudad diha pa sa mga kamot sa Turkong Imperyo, ang alyado sa imperyo sa Alemanya. Sa Disyembre 9, 1917, kadto gikuha gikan sa mga Turko sa Britanikong mga tropa ilalom kang Heneral Allenby. Ang Jerusalem padayong nailalom sa pagmandong Britaniko tungod sa balaod sa Liga sa Kanasoran hangtod 1948. Unya ang mga Hudiyo mialsa ug mibihag sa kasadpang bahin sa modernong Jerusalem sa gawas sa karaang pinarilang siyudad. Ang pinarilang siyudad gikuha sa mga Mohamedano. Nan, unsaon nato pag-ingong ang Hentil nga mga Panahon natapos sa 1914? Kay nianang tuiga ang kagamhanan sa dakong Hari si Jehova natawo man sa langit.
15, 16. (a) Kanus-a ang daang Jerusalem mihunong sa pagkahimong “siyudad sa dakong Hari” si Jehova, apan unsang labawng binayaw nga Jerusalem ang nagalungtad? (b) Nan, diin gipalingkod ni Jehova si Jesu-Kristo ingong Hari?
15 Sa dinhi si Jesus sa yuta, ang templo sa Diyos nagbarog sa Jerusalem, ug si Jesus nagsimba didto. Busa ang Jerusalem niadto matawag ang “siyudad sa dakong Hari” si Jehova. (Mateo 5:34, 35) Apan tinong sa milagrosong pagkagisi sa tabil sa sulod sa templo sa panahong namatay si Jesus sa Adlaw sa Paskuwa sa 33 K.P., kadto mihunong sa pagkahimong harianong siyudad ni Jehova. Ang pagkalaglag sa Jerusalem ug sa iyang templo pinaagi sa Hentil nga mga Romano sa 70 K.P. nagpamatuod nianang kamatuorana. Ikalipay sa Hudiyong mga Kristohanon niadto, ug sa tanang Kristohanon sukad niadto, adunay laing Jerusalem, nga mas binayaw, ang “langitnong Jerusalem.”—Hebreohanon 12:22.
16 Nahiuyon niining kamatuorana, ang tagna ni Jesus nga nahitala sa Lucas 21:24 nagsugod uban ang pagpadapat ngadto sa yutan-ong Jerusalem apan kinahanglang matapos nga nagatumong sa “langitnong Jerusalem.” Oo, kay ang “langitnong Jerusalem” nagpuli sa yutan-ong Jerusalem ingong “siyudad sa dakong Hari” si Jehova nga Diyos. Didto, nianang langitnong “siyudad,” mao ang dapit nga palingkoron sa trono sa “ang dakong Hari” si Jehova ang iyang hinimayang Anak si Jesu-Kristo sa pagkatapos sa Hentil nga mga Panahon sa 1914.
17. Sa pagkatapos sa Hentil nga mga Panahon, unsang balaang sugo ang gihatag ngadto sa naentronong Haring Jesu-Kristo, ug kinsay nagtanyag sa ilang kaugalingon nga kinabubut-on alang sa iyang pag-alagad?
17 Kadto mao ang balaang tinudlong panahon nga ihatag ni Jehova ngadto sa iyang naentronong Anak si Jesu-Kristo ang sugo nga nasulod sa mga pulong sa Salmo 110:2, 3: “Ang barras sa imong kusog igapadala ni Jehova gikan sa Sion, nga magaingon: ‘Magmando ka taliwala sa imong mga kaaway.’ Ang imong katawhan magatanyag sa ilang kaugalingon nga kinabubut-on sa adlaw sa imong militaryong gahom. Sa kahamili sa pagkabalaan, sukad sa tagoangkan sa banagbanag, ikaw adunay kaubang mga batan-ong lalaki sama sa mga yamog.” Katumanan niining tagnaa, ang nagpahinungod nga “katawhan” nga nagsunod sa mga lakang ni Jesus ug nakaila sa pagkatapos sa Hentil nga mga Panahon sa 1914 nagtanyag sa ilang kaugalingon nga kinabubut-on sa pag-alagad nga mga magmamantala sa bag-o pang nagsugod nga pagmando ni Jehova nga Diyos sa langitnong Sion pinaagi ni Ginoong Jesu-Kristo. Apan ang gitawag Kristohanong mga nasod wala mopasakop nga kinabubut-on sa bag-ong naentronong Hari ni Jehova. Sa pagkamatuod, sila nahimong iyang “mga kaaway,” kay sila nakiggubat sa unang gubat sa kalibotan sa kasaysayan sa tawo mahitungod sa isyu sa paggahom sa kalibotan. Sa tibuok kalibotan sila mibalda usab sa pagmantala sa Gingharian sa Diyos.
18. Sa 1918, unsa ang pamatuod bahin sa pagkontra sa Gingharian sa Diyos?
18 Ang pagkontra sa Gingharian sa Diyos nadayag ilabina sa 1918. Sa Mayo 8, 1918, ang editor sa magasing Watch Tower ug ubay-ubay sa kauban niyang mga trabahante gidakop taliwala sa kaguliyang sa gubat. Sa kaulahian, sa Hunyo 21, sila gisilotan sa daghang katuigan sa pagkabilanggo sa federal penitentiary sa Atlanta, Georgia, U.S.A. Sa pagkatapos lamang sa gubat ug sila nakagugol ug siyam ka bulan sa bilanggoan nga gitugotang piyansahan ang maong mga ministro sa Gingharian sa Diyos. Sa igong panahon, sila nahukmang dili sad-an sa tanang bakak nga sumbong nga giakusar kanila.
19. Tapos sa Gubat sa Kalibotan I, unsang baroganan ang gikuha sa Pederal nga Konsilyo sa Amerikanhong mga Iglesya bahin sa Liga sa Kanasoran?
19 Ang Gubat sa Kalibotan I natapos sa Nobyembre 11, 1918, ug sa sunod bulan ang Pederal nga Konsilyo sa mga Iglesya ni Kristo sa Amerika dayag nagpahayag nga pabor sa gisugyot niadto nga Liga sa Kanasoran. Kanang relihiyosong pundok nagpahayag sa Liga ingong “politikanhong kapahayagan sa Gingharian sa Diyos sa yuta.” Nga wala manumbaling niadtong relihiyosong rekomendasyon, tungod sa politikanhong mga hinungdan ang Tinipong Bansa sa Amerika wala moduyog sa Liga, nga miduyog lamang sa Hukmanan sa Kalibotan. Bisan pa niana ang Liga milihok sa sinugdan sa 1920, ug ang mga membro sa Pederal nga Konsilyo sa mga Iglesya mihatag niana sa ilang bendisyon ug pagpaluyo.
20. Unsang baroganan ang gikuha sa katawhan ni Jehova bahin sa Liga, ug unsay ilang gisugdan sa pagmantala?
20 Sa laing bahin, ang magasing Watch Tower ug ang katawhan ni Jehova nga nanagtag niana midumili sa pag-ila sa Liga sa Kanasoran ingong politikanhong kapuli sa Gingharian sa Diyos. Wala gayod nila ilha kana ingong katumanan sa sulundang pag-ampo sumala sa gitudlo ni Jesu-Kristo: “Umanhi ang imong gingharian. Mamatuman ang imong kabubut-on, ingon nga natuman sa langit, mao usab sa yuta.” (Mateo 6:9, 10) Wala nila itanyag ang ilang kaugalingon alang sa pag-alagad sa maong hinimog-tawong kapuli, nga maoy mini! Hinunoa, ilang gihatag ang ilang pag-unong ngadto sa tinuod nga Gingharian sa Diyos diha sa mga kamot ni Jesu-Kristo diha sa “langitnong Jerusalem.” Sa tabang sa Diyos, sila nakabasa sa tukma sa “ilhanan” sa “presensiya ni Jesus ug sa konklusyon sa sistema sa mga butang.” Busa sila misugod sa pagmantala sa Gingharian sa tibuok kalibotan.
Unsay Imong Tubag?
◻ Unsang “ilhanan” ang dayag karong adlawa, ug unsa ang pipila sa mga bahin niini?
◻ Sa unsang paagi atong malikayan ang mga kahadlok nga karon naagoman sa tawhanong mga pangulo?
◻ Kanus-a ang Hentil nga mga Panahon nagsugod ug natapos?
◻ Sa unsang “Jerusalem” gipalingkod ni Jehova si Jesu-Kristo ingong Hari?
◻ Unsay pag-isip sa katawhan ni Jehova sa Liga sa Kanasoran?
[Chart sa panid 11]
Oktubre, 607 W.K.P. — Oktubre, 1 W.K.P. = 606 ka tuig
Oktubre, 1 W.K.P. — Oktubre, 1914 K.P. = 1,914 ka tuig
PITO KA HENTIL NGA PANAHON = 2,520 ka tuig
[Hulagway sa panid 10]
Kadtong nakabasa sa “ilhanan” sa tukma makalabang-buhi sa kalaglagan niining sistemaha, samang ang walo ka tawo nakalabang-buhi sa Lunop