Mga Kustombre sa Pagbangotan—Unsay Imong Paglantaw Kanila?

SA TIBUOK nga kasaysayan, ang kamatayon mao ang komung eksperyensiya sa katawhan. Apan ang dugay nang panahon sa pagkasinati wala makahupay sa makalilisang nga epekto sa kamatayon diha sa mga buhi. Ang kasayorang mipanaw na ang usa nga nahimong bahin sa imong kinabuhi makahatag tinuod ug dulot ug malungtarong kasubo, ug masakit nga pagbati sa pagkanawad-an.

Angay nga makahupay ang relihiyon sa kasakit nga ipahinabo sa kamatayon, apan sa kasagaran katugbang ang nahimo niini. Diha sa ubang mga dapit ang kasakit nga antoson sa namatyan mahimong kalisang kon sila sultihan nga ang ilang mga ginikanan ug mga paryenteng nangamatay karon maoy mga mapanimaslong mga espiritu nga kinahanglang alam-alaman pinaagi sa tukmang mga seremonya sa pagbangotan. Kay kon dili ilang hasion ang mga buhi. Dugang pa, kon namatyan ang usa ka Kristohanong pamilya, tingali adunay mga desisyon nga atubangon bahin sa lokal nga mga kustombre, sama sa pagsul-ob ug espesyal nga mga sapot ug sa pakigbahin sa mga rituwal nga maoy laoman sa uban.

Si Jehova nga Diyos misaad nga moabot ang adlaw nga paphaon ang masakit nga kasinatian sa kamatayon gikan sa tawhanong pamilya. (Pinadayag 21:4) Ug kasamtangan iyang gihatag kanato ang iyang Pulong, ang Bibliya, ingong ‘kahayag sa atong alagianan.’ (Salmo 119:105) Kon ugaling magduhaduha kita bahin sa tukmang mga butang nga buhaton, gipakita sa Bibliya kanato ang paagi nga buot sa Diyos nga atong buhaton. (Isaias 30:21) Atong tagdon ang giya nga gihatag niini alang nianang labing makasubong panahon, kon adunay usa nga suod kanato ang mamatay.

Tukma ang Pagbangotan

Sumala sa gipahayag na, natural nga bation ug hilabihang kasubo kon mamatay ang usa sa atong minahal. Apan ang mga Kristohanon nasayod nga adunay pagkabanhaw. Busa, dili nila bation ang pagkawalay paglaom, makalilisang nga kasub-anan sama niadtong ginapakita sa mga walay paglaom. (1 Tesalonica 4:13) Ang kamatayon wala magkahulogang babay na sa walay kataposan, bisag sa usa ka higayon mao kanay kahulogan.

Busa, si Abraham ‘nagbalata tungod kang Sarah ug mihilak tungod kaniya’ sa namatay siya. (Genesis 23:2) Si Isaac, iyang anak, nagkinahanglang “lipayon sa pagkawala sa iyang inahan.” (Genesis 24:67) Ang kaguol sa mga higala ug mga paryente sa namatayng si Lazaro hilabihang dakoa nga gumikan niana “mihilak si Jesus.” (Juan 11:35) Buhat sa gugma ang pagbisita sa mga higala sa namatyang pamilya ug sa paghatag paglipay ning masubong panahon.—Juan 11:31.

Apan, imong mamatikdan nga ang mga asoy sa Kasulatan bahin sa pagbangotan, sa paglipay sa mga namatyan, sa pag-alam-alam sa patay wala gayod hisgoti. Ang mga alagad sa Diyos nasayod nga natulog ang mga patay, walay panimuot. (Juan 11:11-14; Ecclesiastes 9:5, 10) Ang mga patay dili mag-antos sa laing kinabuhi, ni mahimo silang mapanimaslon, peligrosong mga espiritu. (Salmo 146:3, 4) Busa, ang katawhan ni Jehova dili mosundog sa mga batasan sa mga nasod sa palibot nga nagpabanaag sa sayop nga panghunahuna bahin sa patay.—Deuteronomio 14:1; 18:10-12.

Karon, usab, kon tagdon ang mga butang nga sagad ginahimo tungod sa ‘pagtahod sa patay,’ kinahanglang atong tinoon kon unsay kahulogan karon nianang batasana. Kini ba sa karon nalangkit sa sayop nga pagtulon-an ug mga patuotuo? Kon nalangkit man, angay bang sundon kini sa mga Kristohanon?—Roma 13:12-14.

Unsang mga Kustombreha sa Pangbangotan?

Taliwala sa pipila ka tawo sa kalibotan, ang mga biyuda ug biyudo gidahom nga magluto ug magpabilin sa pagbangotan, nga may daghang ginadili sa ilang kagawasan, sa usa ka tuig. Kaharmoniya ba kining kustombreha sa Kristohanong mga pagtulon-an?

Masabtan, ang Kristohanong namatyag minahal mahimong mosul-ob ug dili kaayo masanag nga sapot ug molihok nga mas kontrolado sa usa ka panahon. (Itandi sa 2 Samuel 13:19; 2 Hari 6:30.) Apan lahi kini sa pagsul-ob, sa hataas nga panahon, ug besti nga sa hunahuna sa komunidad may kalabotan sa dili Biblikanhong pagtuo bahin sa patay. Kon modumili ang Kristohanong mga biyuda sa pagsundog sa mga kustombre, sila usahay hulgaon sa mga paryente ug mga silingan nga “dimalason” sila ug nga ang espiritu sa patayng bana masuko ug daoton sila. Kining mga matuotuohon mahadlok usab nga walay ulan nga moabot, ug kaha madaot ang pananom.

Usa ka biyuda wala mosunod ning mga kustombreha, ang iyang anak nga lalaki miingon: “Mopahulayng malinawon ang espiritu sa akong amahan.” Sa laing dapit, gihulga sa pangulo sa tribo sa paghingilin sa tanang mga alagad ni Jehova nianang dapita! Nasuko kaayo ang ubang lokal nga katawhan nga tungod niana ilang giguba ang lokal nga Kristohanong tigomanan pinaagi sa mga barra ug mga atsa. Sa laing dapit, gihuboan ang Kristohanong biyuda ug gilapdosan sa sjambok (latigo) sa polis sa tribo.

Nganong midumili kining Kristohanong mga biyuda sa pagbuhat sa mga butang nga gipaabot sa ilang mga silingan nga ilang buhaton? Tingali alang kanimo walay daotan ang pagsunod sa lokal nga kustombre ingong “katahoran” lamang. Ug sa ubang kustombre, tingali tinuod kana. Apan unsay imong paglantaw sa Kristohanon kon siya [lalaki o babaye] makigbahin sa mga rituwal sa pag-alam-alam sa mga “espiritu sa mga kagikan”? Hinumdomi, kadtong nakigbahin niining mga buhata sa unang mga panahon wala tugoting makapabiling bahin sa Israelinhong komunidad o sa unang Kristohanong kongregasyon.—Deuteronomio 13:12-15; 18:9-13; 2 Corinto 6:14-18; 2 Juan 9, 10.

Tagda ang pipila ka katarongan niini. Una, pinaagi sa pakigbahin ning mga rituwala, ang tawo mahimong nagapaluyo ug, ingong resulta, nagpasiugdag dili-Kristohanong relihiyon. Siya nagpakita nga ang iyang kasingkasing nalangkit gihapon sa bakak nga relihiyon.—Pinadayag 18:4.

Sa tibuok nga kalibotan, ilado ang mga Saksi ni Jehova nga nagatudlo sa Bibliya. Ang usa ka kamatuoran sa Bibliya nga ilang gipasiugda mao nga ang patay walay hunahuna, wala mag-antos sa impiyerno, ni naglibodlibod sa yuta ug ni mohatag kadaot sa ilang mga kaliwat. Ang Bibliya nag-ingon: “Mahitungod sa mga minatay, sila dili mahibalo sa bisan unsa.” (Ecclesiastes 9:5) Kining pagtulon-ana nakahatag paglipay sa ginatos ka libo. Busa, ang mga tawo sa kadaghanang komunidad sa kinatibuk-an wala magpaabot nga makigbahin kining mga Kristohanona sa mga rituwal nga gidesinyo sa pag-alam-alam sa minatay.

Nan, unsay mahitabo, kon ang tinuod nga mga Kristohanon tungod sa kapit-osan sa ilang mga paryente ug mga silingan, mosunod sa dili Kristohanong kustombre sa pagbangotan? Dili ba makaingon ang mga silingan nga tingali wala gayod tuohi sa mga Kristohanon ang ilang ginasangyaw? Nga tingali mapugos sila sa pagkompromiso sa ubang bahin? Seguro gayod. Busa, madaot ang daghang maayong buhat nga gikugihan, ug hayan mapandol pa ang mga tawo.—Mateo 18:6; 2 Corinto 6:3.

Busa, ang mga ansiano ug ang uban sa mga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova mohatag ug dakong pagpaluyo kon maarangan niadtong bag-o pang namatyan. Sila mohatag sa tanang pagpaluyo nga gikinahanglan sa pagtabang sa pagbarog nga malig-on sa kamatuoran atubangan sa bisan unsang kapit-osan sa pagsunod sa dili- kristohanong mga buhat.—Itandi sa 2 Corinto 1:3, 4.

Unsa kaha kon, bisan pa niini nga tabang, mosugod ang Kristohanon sa pagsunod ug dili-kristohanong mga kustombre sa pagbangotan? Malulutong molihok ang mga ansiano. Si apostol Pablo mitambag: “Mga igsoon, kon adunay tawo nga nakahimog sayop nga lakang sa dili pa siya makamatikod niana, kamo nga adunay espirituwal nga katakos paningkamoti nga mapahiuli ang maong tawo uban sa espiritu sa kalumo.” (Galacia 6:1) Ang disipulong Santiago midugang: “Mga igsoon ko, kon aduna kaninyoy mahisalaag gikan sa kamatuoran ug may usa nga makapabalik kaniya, sayri nga siya nga makapabalik sa makasasala gikan sa pagkahisalaag niini sa iyang dalan kaluwasan kini sa iyang kalag gikan sa kamatayon ug magatabon siyag daghang mga sala.”—Santiago 5:19:20.

Maayong hinumdoman nga ang Diyos mismo “wala magtinguha nga adunay mahanaw kondili ang tanan managpakakab-ot sa paghinulsol.” (2 Pedro 3:9) Maningkamot una ang mga ansiano sa pagpasig-uli sa nakasala. Diha sa kadaghanang kahimtang sa walay duhaduha makita nga tungod sa grabeng kasubo inubanan sa kalisang sa mga silingan ang nakahatag kapit-osan sa nagbangotan sa paghimog sayop nga lakang. Hinaot, pinaagi sa malulot, matinguhaong tabang, siya ‘makatul-id sa alagianan sa iyang tiil, aron ang bakol dili malisa, kondili mamaayo hinoon.’—Hebreohanon 12:13.

Busa, kon sundon sa Kristohanon ang dili-Kristohanong kustombre sa pagbangotan ug, modumili sa tabang sa kaubang Kristohanon, ug moinsister sa pagpadayon sa dili-Kristohanong dalan, nan sa ulahi ang mga ansiano mahimong molihok sa pagtino nga ang maong buhat dili makahatag kalibog sa mga tumatan-aw o sa pagpailaila ug sayop nga mga batasan ngadto sa Kristohanong kongregasyon. Ang si bisan kinsa nga magasimba sa iyang mga kagikan dili na usa ka tinuod nga Kristohanon, ug kinahanglang adunay himoong lakang sa pagtino nga ang tanan makaila ning kamatuorana.—1 Corinto 5:13.

Mga Panalangin Tungod sa Pagkamatinumanon

Nakita sa daghang mga Kristohanon nga ang pagkamatinumanon ning hinungdanong butang mohatag maayong mga resulta. Si Edwina Apason, usa ka Kristohanong babaye sa Suriname, miasoy sa iyang eksperyensiya: “Kas-a, sa nagdumala sa pagtuon sa Bibliya, nakadawat ako ug makalilisang nga balita. Samtang nakigbahin sa demonstrasyon, ang akong kamagulangang anak, nga dili Saksi, giposil. Kining masakit nga kamatayon nakahatag dugang kasakit, kay ang akong mga paryente miingon: ‘Kon dili ka mosunod sa kustombre sa pagbangotan, wala kay inahanong pagbati sa imong anak.’ Gikinahanglan sa kustombre nga akong putlon ang akong buhok, puston ang akong ulo sa maputing bandana, magsul-ob ug besti sa pagbangotan sa daghang bulan, tuyoon nga maghinay sa paglakaw ug sa pagsultig mahinay sa hagawhawng tingog—kining tanan sa pagpakita sa mga tawo ug sa ginaingong espiritu sa patay nga tinuod gayod akong naguol. Apan, kon buhaton nako kining mga butanga, ang akong pagsangyaw walay kapuslanan ug mawad-an akog mahinlong konsensiya atubangan sa Diyos.” Busa, wala mokompromiso si Edwina.

Laing tawo ang miingon nga ginaduaw siya kanunay sa iyang patayng iyaan sa magabii. Unsa sa iyang hunahuna ang gipangayo sa ginaigong espiritu sa iyang iyaan? Siya mitubag: “Nga kinahanglang adunay halad nga ihatag alang kaniya diha sa kilid sa suba.” Unsay moresulta kon walay himoong paghalad? Mohatag kanag hulga sa kamatayon. Samtang buhi, mahigugmaon kaayong tawo ang iyang iyaan. Apan, sa namatay, giingon nga siya milihok samag mahasion, mahulgaong tigharihari. Tinuod bang siya gihapon kining tawhana? Pinaagi sa paggamit sa katarongan ug sa paggamit sa Kasulatan, kining tawhana ug uban pa nga sama kaniya nakagawas na sa kahadlok sa patay. Kining mga tawhana nakakat-on nga ang mga panan-awon, mga tingog, ug mga multo maoy buhat sa nangahulog nga mga manulonda, mga demonyo.—Itandi sa 2 Corinto 11:3, 14; Efeso 6:12.

Nasayod ang mga alagad ni Jehova nga kon sila magpabilin nianang dalana nga iyang gihikyad alang kanila, kini sa ulahi motultol sa panalangin sa kinabuhing walay kataposan. (Isaias 30:21) Kanunayng gigamit ni Satanas ang panglipat ug malimbongong mga paagi sa pagsulay sa pagbitik kanila ug sa pagpahisalaag kanila nianang dalana. (1 Pedro 5:8, 9) Siya nahibalo nga dali silang madala sa panahon sa pagbangotan sa kamatayon sa usa ka minahal. Apan bisan pa niana, determinado ang mga Kristohanon nga magmatinumanon kang Jehova sa tanang butang, bisan pa sa tanang kapit-osan. Niini, sama sa ubang mga butang, ilang “kinahanglang unahon pagsugot ang Diyos inay ang mga tawo.” (Buhat 5:29) Busa ilang mapamatud-an kon unsa kalalom ang ilang pagmahal kang Jehova nga Diyos, ug sila makalantaw sa unahan sa iyang pagganti kanila sa kinabuhi diha sa iyang bag-ong sistema nga niini ang kamatayon ug pagbalata “mawala na.”—Pinadayag 21:4.