Puwersa ba ang Relihiyon Alang sa Maayong Moral?

SA PAGTUBAG sa pangutana, milyonmilyon ang mouyon kang George Bernard Shaw, kinsa misulat: “Dako kaayong puwersa ang relihiyon​—ang bugtong tinuod nga motibo nga puwersa sa kalibotan.” Kasukwahi, ang ika-19ng siglong Ingles nga awtor si John Ruskin, misulat binase sa pagkamatinuoron, miingon: “Ang relihiyon sa limbongan mao kanunay ang labing dunot nga butang bahin kaniya.” Hain niining kaisipana sa imong hunahuna ang mas duol sa kamatuoran?

Ingong ebidensiya alang sa moral nga puwersa sa relihiyon, tingali itudlo sa usa ang usa ka indibiduwal nga nahimong “bag-o nga tawo” dihang iyang ‘gipahinungod ang iyang kinabuhi kang Jesu-Kristo.’ Mao kanay pagbatbat sa usa ka internasyonal nga magasin sa “pagkakombertir” ni Charles Colson, kinsa nalangkit sa iskandalo sa Watergate. Tingali ipunting sa uban kadtong miingon nga giluwas sila sa ilang relihiyon gikan sa kinabuhi sa pagkapampam o alkoholismo. Diha sa dili-Kristohanong mga nasod, milyonmilyong mga Bibliya ang naapod-apod, nga sa walay duhaduha nakatabang sa daghang mga tawo sa pagpauswag sa ilang mga kinabuhi sa moral nga paagi. Matin-aw, ang relihiyon nakahatag maayong moral nga impluwensiya niining mga tawhana.

Ang Negatibong Bahin

Sa laing bahin, ang relihiyon ni Hitler wala makasanta kaniya. Kini maoy miagak sa sinserong mga tawo sa pagkahibulong kon nganong wala gayod tubaga ang apelasyon ngadto kang Papa Pio XII bahin sa pag-ekskomunikar kang Hitler. Ang Catholic Telegraph-Register sa Cincinnati, Ohio, ilalom sa ulohang “Gimatuto Ingong Katoliko Apan Nagalapas sa Pagtuo Matud pa sa Telegrama Ngadto sa Papa,” mitaho; “Usa ka apelasyon ang gihimo ngadto kang Pio XII sa pag-ekskomunikar kang Reichsfuehrer Adolf Hitler.” Kon gihimo pa kining aksiyona, makaapekto kaha kini sa resulta sa gubat ug makatabang sa pagpahigawas sa mga tawo gikan sa daghang pag-antos? Ikasubong isulti, wala gayod motubag ang papa.

Ang pagpuyopuyo komun kaayo sa Katolikong mga nasod sa Habagatang Amerika. Ug sa Amihanang Amerika misulat ang usa ka monsenyor diha sa editoryal: “Ipalegal ang Pagpamampam​—Kana ang Labing Maayong Solusyon.” (Philadelphia Daily News) Tan-awa usab ang mga kahimtang sa pila ka Protestanteng mga nasod diin komun ang pagpulihay ug asawa, sekso sa dili pa magminyo, ug sekso nga walay kasal. Atong makita ang rason alang niini nga gisugyot diha sa kapsiyon sa mantalaan: “Ang mga Pastor sa Amerika Walay Timik Bahin sa Sekso sa Dili pa Magminyo.” Ang artikulo nag-ingon: “Ang mga pastor sa Amerika nakasala sa ilang pagpakahilom sa pagwali bahin sa sekso sa dili pa magminyo . . . Nahadlok sila nga mawad-an ug mga sakop.” (Telegraph, North Platte, Nebraska) Busa ang tanan bang relihiyon nahimong puwersa alang sa maayong moral?

Diha sa Kakristiyanohan, ang kakulang sa relihiyon ug moral nga puwersa labing nakita sa panahon sa gubat. Tan-awa kon unsay imong hunahuna niining maayong pamationg mga pangangkon. Sa 1934 si Walter W. Van Kirk, nga niadto kalihim sa departamento sa Federal Council of Churches of Christ sa Amerika, misulat: “Ang mga magwawali ug mga layko adunay maligdong nga baroganan batok sa gubat . . . Kining krusada sa kalinaw sa mga iglesya mitungha gikan sa pagtuo nga ang gubat supak gayod sa giwali ug gihimo ni Jesus.” (Religion Renounces War) Tapos nagkutlo sa daghang mga iglesya ug mga klerigo, ang libro mitapos: “Ang mga iglesya, sa katibuk-an, dayag nga miingon nga dili na sila pagaisipong mga kauban sa negosyo sa pagpamatay ug sa pagsamad sa mga tawo. Ang mga magwawali . . . nanghinaw sa ilang mga kamot sa dugo sa ilang isigkatawo, sila mobulag na kang Cesar.”

Apan, kadtong masanagong mga panagna sa makasubo wala matuman. Dihang ang Gubat sa Kalibotan II mibuto, walay usa sa dagkong mga relihiyon sa Kakristiyanohan ang malig-ong mibarog batok sa ‘pagsalikway sa gubat.’ Mibarog ba ang iglesya sa imong lugar?

Nalumpag nga Paril sa Moral

Human nga nahisgotan ang pila ka ebidensiya sa duha ka kiliran, dili ka ba mouyon nga diha sa kadaghanang mga kaso, ang popular nga mga relihiyon sa kalibotan wala mahimong malig-ong puwersa alang sa maayong moral? Ang magasing Look miingon: “Ang mga iglesya . . . napakyas sa paghatag ug moral nga pagpanguna, ug tungod kay mas dako man ang ilang kaakohan, mas dako usab ang ilang kapakyasan.” Ang The Courier-Mail sa Brisbane, Australia, mikomento bahin sa kapakyasan sa relihiyon sa Kakristiyanohan sa pagbutang ug panumpo bahin sa seksuwal nga imoralidad. “Kon bahin na sa mga Obispo ug mga Canon . . . ang pagsulat nga ang gawas sa kaminyoong relasyon maoy buhat sa kaluoy nga ‘nagawali sa Himaya sa Diyos,’ . . . nga ang pakighilawas dili daotan ug dili usab daotan ang panapaw; nan ang ordinaryong lalaki ug babaye, ug ilabina ang mga batan-ong lalaki ug babaye, malibog tali sa matarong ug daotan. Ang resulta niining tanang propaganda alang sa Bag-ong Moralidad nakalumpag sa moral nga mga paril.”

Dili, sa katibuk-an, ang relihiyon sa kalibotan dili mao ang tinuod nga puwersa alang sa maayong moral. Sa kasukwahi, sila may tulobagon sa makasubong kahimtang sa moral karon. Sanglit ang relihiyon nagkahulogan man unta ug “pag-alagad ug pagsimba sa Diyos o sa labaw-sa-kinaiyahan,” dili ba angay nga puwersa kini alang sa kaayohan diha sa tanang mga nasod nga kini naglungtad? Diin kini nagkulang? Sa unsang paagi mahimong ingon niana nga puwersa ang imong relihiyon karon?