Si Jehova Nagpalig-on Kanako Ingong Usa ka Higala

Sumala sa giasoy ni Maria Hombach

INGONG usa ka batang babaye nga adunay panuigong sayis anyos, akong nahibaloan gikan sa eskuwelahan ang usa ka matahom nga awit banikanhon sa Aleman: “Ikaw ba nahibalo kon unsa ka daghan ang mga bituon sa asul nga kalangitan? . . . Ang Diyos, ang Ginoo, makaihap sa tanan, walay usa kanila ang mawala . . . Siya nahibalo usab kanimo ug nahigugma kanimo pag-ayo.” (Gihubad gikan sa Aleman.) Ako nagaawit niini usa ka adlaw sa dihang ang akong inahan miingon kanako: “Siya nahibalo ug nahigugma usab kanimo.” Gikan niining higayona, ang Diyos nahimong sama sa usa ka higala alang kanako. Ako mihukom nga higugmaon usab siya. Kini sa wala pa ang Gubat sa Kalibotan I sa dihang kami mipuyo sa Bad Ems sa subang Lahn.

Napulog pito ka tuig sa ulahi, sa panahon sa usa ka bakasyon niadtong 1924, ako nakahibalag ug usa ka batang babaye nga sama nakog panuigon. Siya usa sa mga Estudyante sa Bibliya, nga karon nailhan nga mga Saksi ni Jehova. Kami adunay mainitong diskusyon sa relihiyon, sa upat ka semana. Dayon ang ulohang “impiyerno” mitungha. “Ikaw dili magbilin sa usa ka buhing iring diha sa usa ka mainit nga hudno, ikaw ba?” siya nangutana. Kadto miigo kanako sama sa usa ka liti, ug akong nabatyagan nga sa pagkamakauulaw ako nalimbongan. Karon ako nang nahibaloan ang tanan mahitungod sa Diyos​—unsa gayod siya sa tinuoray, sa pagkatinuod, ang tanan gusto kong mahibaloan sukad pa sa akong pagkabata!

Para kanako kini sama sa usa ka pagdiskobre “sa usa ka natagong bahandi sa kaumahan.” (Mateo 13:44) Balik sa balay, ako sa pagkamaikagon nagdali ngadto sa akong mga silingan, ang akong kasingkasing miulbo nga ipaambit ang bag-ong mga butang nga akong nakat-onan. Sa wala madugay human niadto, ako mibalhin ngadto sa habagatang lungsod sa Aleman nga Sindelfingen, diin ang usa ka grupo sa biente ka mga Estudyante sa Bibliya nagapuyo. Ako miduyog sa pagkamasibuton niining bag-ong ebanghelyong kalihokan gikan sa balay ug balay.

Ang unang higayon diin akong nadunggan ang mahitungod sa payunir nga pag-alagad maoy sa tuig 1929 sa usa ka pahayag sa usa ka igsoong lalaki ingong nagalakbay nga ministro. Siya nangutana kon kinsa ang gusto nga mahimong usa ka payunir. Akong giisa dihadiha ang akong kamot. Walay mga kon ug mga pero kanako. “Ania ako! Ipadala ako,” ang akong kasingkasing miingon.​—Isaias 6:8.

Ako miresayn gikan sa akong opisinang gitrabahoan ug niadtong Oktubre 1, 1929, misugod ako sa espesyal payunir nga buluhaton, sumala sa pagtawag karong adlawa, diha sa habagatan-kasadpang Alemanya. Sa Limburg, sa Bonn, diha sa internasyonal nga mga bapor sa dunggoanan sa Cologne, ug sa uban pang mga dapit, sa kaabtik ug pagkamanggihatagon among gisabwag ang binhi sa kamatuoran pinaagig mga pinatik.​—Ecclesiastes 11:1.

Pagsinati sa Pagkamahigalaon sa Diyos

Sa dihang gitukod ni Adolf Hitler ang iyang diktador nga pamunoan sa Alemanya niadtong 1933, ako mihunong sa akong payunir nga pag-alagad ug mibalik ngadto sa Bad Ems. Ang mga awtoridad sa wala madugay nakakaplag kanako nga wala moboto sa eleksiyon. Mga duha ka adlaw sa ulahi, duha ka polis ang miabot sa pagpangita sa akong lawak. Nagtindog nga nag-inusara sa usang kanto mao ang usa ka basket sa basura, diin, usa ka gutlo lamang ang miagi, didto nako ilabay ang tanang mga adres sa kaubang mga Saksi. Wala nay panahon nga iyabo kini! Ang mga polis miutingkay sa tanan​—gawas sa basket.

Sa maong panahon, usa ka dakong kalipay nga ang akong igsoon nga babaye si Ana, midawat usab sa pagpakighigala uban sa matuod nga Diyos! Niadtong 1934, kami mibalhin sa usa ka lungsod sa Freudenstadt ug didto maampingon kaming misugod sa pagpakaylap sa mga literatura sa Bibliya. Sa makausa pa, sa among bakasyon, kami mihimo ug kalit nga pagduaw pinaagig tren ngadto sa among balangay sa Bad Ems, nga nagdaling giapod-apod ang usa ka kahon nga puno sa 240 ka mga brosyur, ug dayon nawala. Ang pagsamok sa mga Gestapo sa Freudenstadt miagda kanamo sa pagbalhin ngadto sa ubang siyudad, ug niadtong 1936 kami mibalhin sa Stuttgart. Didto, ako nakigkita sa among tinagotagong administrasyon​—ug dihadiha ako gihatagag “trabaho” nga pagabuhaton. Ako sa kanunay nakadawat ug mga postcard sa hulagway nga naundan sa mga pangomosta. Sa aktuwal, sila maoy tinagoang mga mensahe. Ang akong trabaho mao ang pagdala kanila sa sekretong dapit sa siyudad. Aron dili mamilegro kining kalihokana, ako giingnan nga dili magpakaylap sa bisan unsang literatura. Ang tanan midagang hapsay hangtod niadtong Agosto 1938.

Usa ka adlaw, akong nadawat ang usa ka kard nga nagtudlo kanako nga mobarog sa tugkaran sa usa ka iladong simbahan sa usa ka tinong gabii. Didto akong madawat ang dugang impormasyon. Ako miadto sa tagboanang dapit. Kadto mangitngit kaayo. Usa ka tawo mipaila sa iyang kaugalingon nga Julius Riffel. Kini, akong nahibaloan, mao ang ngalan sa usa ka matinumanong igsoon kinsa nagabuhat sa tinagotagong buluhaton. Siya daling miingon kanako nga mobiyahe ngadto sa Bad Ems sa usa ka tinong petsa aron motagbo sa usa ka tawo. Siya dihadiha nawala.

Bisan pa niana, diha sa plataporma sa Bad Ems, mga Gestapo lamang ang nagapaabot kanako. Unsay nahimong sayop? Ang tawo nga diha sa atubangan sa simbahan​—aktuwal mao ang kanhing igsoon gikan sa Dresden, si Hans Müller, kinsa nahibalo sa tanan mahitungod sa among tinagotago nga buluhaton sa Alemanya ug misugod sa pagpakigkunsabo sa mga Gestapo​—nga mao ang naglansis kanako. Apan kini wala molampos. Una pa niini, ang akong inahan nagpahibalo kanako nga siya gibatig diyutayng atake sa paralisis, ug ako, ingong tubag, misaad kaniya nga moduaw ngadto sa Bad Ems sa usa ka tinong petsa. Sa pagkamakalilipay kini nahitakdo sa akong “misyon,” ug ang among mga sulat mihatag ug pasumangil sa akong hudisyal nga kaso sa ulahi. Sa akong katingala, ako gipahigawas. Oo, niadtong Pebrero 1939, human sa mga lima ug tunga ka bulan nga pagkabilanggo, ako gawasnon na usab!

Pagbalos sa Iyang Pakighigala

Oo, ako walay plano nga mahimong in-aktibo, ilabina kadaghanan sa mga igsoong lalaki nag-antos sa mga kampo konsentrasyon o ubos sa pagkaaresto sa laing dapit.

Human nga giaresto ang responsableng mga igsoong Aleman uban sa tabang ni Müller, si Ludwig Cyranek mihulip sa pag-apod-apod sa espirituwal nga pagkaon. Kining igsoona kanhi nagtrabaho sa Bethel sa Magdeburg, nga maoy pagkagawas lamang gikan sa pagkabilanggo, ug siya miduaw kanako sa Bad Ems. “Dali, Maria! Atong ipadayon ang buluhaton,” siya miingon. Siya midala kanako balik ngadto sa Stuttgart, diin ako nakakuha sa sekular nga buluhaton. Ang akong tinuod nga trabaho, hinunoa, misugod niadtong Marso 1939, nga mao ang pag-apod-apod sa mga maletang puno sa duplikadong Bantayanang Torre nga mga magasin sa Stuttgart ug sa iyang palibot. Ang ubang mga Saksi sa pagkamaisogon nakig-ambit niining buluhatona.

Kasamtangan, si Igsoong Cyranek mikobre sa tibuok nasod gawas lamang sa amihanan-sidlakang bahin. Sanglit ang puloy-anan sa mga Saksi ginabantayan, siya milihok nga adunay dakong pag-amping ug usahay siya matulog gani sa kakahoyan. Ang ekspres nga mga tren midala kaniya sa matag karon ug unya ngadto sa Stuttgart, diin iyang idektar kanako ang espesyal nga mga taho mahitungod sa among kahimtang sa Alemanya. Ako misulat sa ordinaryong mga sulat lamang, nga misulat sa maong mga mensahe sa tunga sa mga linya pinaagig dili makitang tinta ug mipadala kanila, nga may takobang adres sa hapin, para sa Bethel sa Netherlands.

Makapasubong ikaingon, ang ikaduhang igsoon mitraydor kanamo sa paglaom nga makalingkawas gikan sa pagkabilanggo. Usa ka tuig sa ulahi, siya mibudhi sa mga panon sa Stuttgart ug sa laing dapit ngadto sa mga Gestapo. Niadtong Pebrero 6, 1940, kami giaresto. Si Ludwig Cyranek miadto sa apartment ni Müller sa Dresden​—nga naghunahuna nga si Müller usa pa gihapon ka Saksi​—ug gidakop didto. Si Igsoong Cyranek sa ulahi gisilotan sa kamatayon ug gipunggotan sa ulo niadtong Hulyo 3, 1941.a

Ang among mga kaaway karon mituo nga sila nakapahunong sa among tanang kalihokan sa Alemanya. Apan ang mga kahikayan gihimo nang daan aron masiguro nga ang tubig sa kamatuoran mopadayon sa pag-agos, bisan tuod nga kini mous-os ngadto sa diyutay lamang. Sama pananglitan, ang grupo sa Holzgerlingen nakapadayong aktibo hangtod sa kataposan sa gubat niadtong 1945.

Siya Dili Gayod Mobiya sa Iyang mga Higala

Si Ana ug ako, uban sa matinumanong mga igsoong babaye gipadala ngadto sa bilanggoan sa Stuttgart. Kasagaran akong madunggan nga ang mga binilanggo gibunalan. Ang pag-inusara sa bilanggoan maoy makalilisang nga kasinatian. Apan sanglit kami wala mosipyat sa Kristohanong mga panagkatigom ug kami mga batan-on pa, kami nakahinumdom sa halos tanan nga artikulo sa Bantayanang Torre. Ingong sangpotanan, ang among pagtuo milig-on, ug kami nakaarang sa paglahutay.

Usa ka adlaw, duha ka Gestapo miabot gikan sa Dresden sa pagkuha sa akong isigkabinilanggo nga si Gertrud Pfisterer (karon Wulle) ug kanako para sa identipikasyon. Kasagaran, ang mga binilanggo gitugotan nga mobiyahe diha sa hinay kaayo nga mga tren, nga mokabat ug mga adlaw sa biyahe. Apan alang kanamo ang usa ka lawak gireserba diha sa usa ka ekspres nga tren, bisan sa kamatuoran nga kini maoy huot kaayo. “Kamo hinungdanon kaayo alang kanamo. Kami dili buot nga kamo mawala,” mipatin-aw ang mga polis.

Sa Dresden, gipaatubang kanako sa Gestapo ang ikatulong traydor gikan sa among grupo. Akong namatikdan nga adunay suliran, busa ako nagpabiling hilom, nga wala gani mangomosta kaniya. Dayon ako gidalang inatubangay sa usa ka taas, kusgan nga tawo nga nakauniporme sa sundalo: ang mabudhiong Müller, kinsa akong nahibalag sa tugkaran sa simbahan. Ako mibiya sa lawak nga walay usang pulong nga akong gisulti. Ang mga Gestapo walay nakuha gikan kanako.

Ang matag-usa sa mga mabudhion daotan ang gisangpotan. Ingon sa gipahayag sa mga Nazi, ilang gihigugma ang pagbudhi apan dili ang mga mabudhion. Ang tulo ilang gipadala sa silangan ug wala na mahibalik. Unsa ka lahi ang gisangpotan niadtong kinsa wala mohunong sa pagpakighigala sa Diyos ug sa iyang katawhan! Daghan sa mga matinumanon, sama kang Erich Frost ug Konrad Franke, kinsa hilabihang miantos tungod sa gugma sa Ginoo ug sa ulahi nahimong mga magtatan-aw sa sanga sa Alemanya, nahibalik nga buhi gikan sa nagakalayong hudno sa paglutos.b

Ang Gestapo sa Stuttgart—mapasigarbohon sa ilang “nadakpan”​—ug mihangyo sa ilang mga kauban sa Dresden niadtong Mayo 1940 nga ibalik kami. Ang among kaso adto husayon sa habagatang Alemanya. Apan ang Gestapo sa amihanan ug habagatan dayag walay pagsinabtanay, mao nga ang opisina sa Dresden midumili, busa kadtong gikan sa Stuttgart miabot ug mikuha kanamo nga personal. Unsa na karon? Ang among pagbalik sa estasyon nahimong makalingaw nga biyahe subay sa subang Elbe; diha sa among selda wala kami makakitag berdeng mga kahoy ug asulong kalangitan sa katuigan. Ingon sa una, ang usa ka lawak sa tren gireserba alang ra kanamo gayod, ug kami gani gitugotan sa pag-awit sa mga alawiton sa Gingharian. Sa dihang kami misakayg laing tren, kami nakadawat ug pagkaon sa restawran sa estasyon. Hunahunaa, niadtong buntaga kami diha lamay ugang piraso sa tinapay, ug karon kini!

Ang akong kaso miabot sa korte sa Stuttgart niadtong Septiyembre 17, 1940. Pinaagig pagsulat ug pagpadala sa mga sulat ni Ludwig Cyranek, ako nakapahibalo sa mga tawo nga nagpuyo sa langyawng kanasoran mahitungod sa among tinagotagong kalihokan ug sa among paglutos. Kadto maoy pagluib, nga nagdala sa kamatayon ingong silot. Busa kadto daw usa ka milagro nga ako, ingong prinsipal nga gisaligan sa Stuttgart, gisentensiyahan lamang sa tulo ug tunga ka mga katuigan sa inusarang pagkabilanggo! Tin-aw, ang usa ka opisyal sa Gestapo nga ginganlag Schlipf, kinsa milantaw kanamong paborable ug kansang konsiyensiya mihasol kaniya, migamit sa iyang impluwensiya. Siya makausa mihisgot nga dili siya makatulog tungod kanamong “mga batang babaye.” Sa Dresden dili unta ako makabaton ug ingon ka gaan nga silot.

Pagpahimulos Gikan sa Walay Kataposang Pakighigala

Bisan tuod nga ang pagkaon sa bilanggoan maarang-arang kaysa mga kampo konsentrasyon, ako mius-os gayod sa akong timbang ug sa kataposan maoy panit ug bukog na lamang. Sa dihang milabay ang mga tuig 1940 hangtod 1942, ako kanunayng naghunahuna: ‘Sa dihang ang imong sentensiya molabay na, sila modala kanimo ngadto sa kampo konsentrasyon diin aduna kay kaubanan nga mga igsoong babaye ug dili ka na gayod mag-inusara.’ Wala lang diay ako mahibalo.

Ang mga guwardiya bug-os natingala sa dihang giaprobahan ang aplikasyon sa akong kagawasan, nga gihangyo sa akong Katolikong mga ginikanan. (Ako kanunay nga midumili sa paghimo sa maong personal nga hangyo.) Samtang ang akong isigkamagtutuo gibalhog ngadto sa mga kampo konsentrasyon, ako​—nga gisentensiyahan tungod sa pagkamaluibon ug walay pagkompromiso sa tanan​—nakagawas ug dali! Busa ako may kagawasan na usab niadtong 1943 ug busa sa maong kahimtang, migamit sa bug-os nga pag-amping sa pagkuha sa teokratikanhong mga materyal gikan sa Holzgerlingen. Human sa pagkopya niini, akong gitago kini sa kilid sa usa ka termos nga puno sa kape ug gidala sa mga igsoon nga nagpuyo didto sa Subang Rhine ug sa Westerwald nga seksiyon sa Alemanya. Gikan sa maong panahon ngadto sa kataposan sa gubat, ako nagabuhat nga wala tugawa. Sa ulahi akong nahibaloan nga ang mga mahigalaong opisyales sa polis kinsa nakadawat ug mga sumbong batok kanamo wala motug-an niini ngadto sa mga Gestapo.

Ug human niadtong 1945? Ako dunay tinguha nga makapayunir pag-usab sa madaling panahon. Wala damha miabot ang kinamaayohang pagdapit nga akong nadawat sukad masukad. Wala gayod sa akong hunahuna nga ako dapiton sa pagtrabaho sa Bethel sa Wiesbaden!

Ug sukad niadtong Marso 1, 1946, ako diha na sa Bethel, (karon sa Selters/Taunus). Sa daghang katuigan ako adunay kangaya sa pagtrabaho sa opisina nga gidumala sa kanhing magtatan-aw sa sanga nga si Konrad Franke. Ako usab malipayong nagtrabaho sa ubang mga departamento, sama pananglitan, sa labhanan. Bisan karon, nga may panuigong 87, ako gihapon nagtrabaho didto sa daghang mga oras sa usa ka semana nga nagpilo sa mga tualya. Kon ikaw nakasuroy sa among Bethel, kita seguro nagkakitaay na sa usag usa.

Sa paglabay sa mga panahon, ako adunay pribilehiyong nakatabang sa daghang mga tawo nga midawat sa kamatuoran, apil ang akong inahan ug igsoong babaye. Ang mga pulong sa akong inahan, “Siya nahibalo ug nahigugma kanimo,” akong nakaplagang tinuod, sama sa mga pulong sa salmista, “Siya magapalig-on kanimo.” (Salmo 55:22) Unsa ka dakong kalipay nga higugmaon si Jehova samtang ginapalig-on niya ingong iyang higala!

[Mga Footnote]