Nganong Mahadlok sa Diyos, Dili sa mga Tawo?
“ANG pagkurog tungod sa mga tawo maoy nagabutang sa usa ka lit-ag, apan siya nga nagasalig kang Jehova mapanalipdan.” (Proverbio 29:25) Pinaagi niining mga pulonga ang karaang proverbio nagapasidaan kanato sa matang sa kahadlok nga tinuod hilo sa kaisipan—ang kahadlok sa tawo. Gipanig-ingon kini sa usa ka lit-ag. Ngano man? Kay ang usa ka gamayng hayop, sama sa koneho, walay mahimo kon hisakpan kini sa usa ka lit-ag. Kini buot moikyas, apan hawiran kining hugot sa lit-ag. Sa pagkatinuod, ang biktima dili makalihok.
Kon kita abton sa kahadlok sa tawo, kita mahisama gayod nianang konehoa. Kita nasayod tingali kon unsay angay natong buhaton. Basin buot pa gani natong buhaton kana. Apan ang kahadlok maoy magapugong kanato. Kita maparalisar ug dili makalihok.
Ang Lit-ag sa Pagkahadlok sa Tawo
Palandonga ang pila ka panig-ingnan sa panahon sa Bibliya niadtong hisakpan sa lit-ag sa kahadlok. Sa mga adlaw ni Josue, 12 ka lalaki ang gisugo sa pag-espiya sa yuta sa Canaan una pa sa giplanong pagsulong sa mga Israelinhon. Ang mga espiya namalik ug mitaho nga ang yuta maoy tabunok ug tambok, sumala sa giingon sa Diyos. Apan napulo sa mga espiya ang nalisang sa pagkakusgan sa mga molupyo. Busa, kay giabot sa kahadlok sa tawo, gipahayag nila ang hingaping taho bahin sa maong pagkakusgan ngadto sa mga Israelinhon ug tungod niadto ang tibuok nasod giabot sa kahadlok. Ang mga Israelinhon wala mosugot sa sugo sa Diyos nga mosulod sa Canaan ug panag-iyahon ang yuta. Ingong sangpotanan, sa sunod 40 ka tuig, ang tanang lalaki nga hamtong na sa populasyon niadto, nga may pila ka eksepsiyon, nangamatay sa kamingawan.—Numeros 13:21–14:38.
Si Jonas maoy laing biktima sa kahadlok sa tawo. Sa gitudlo sa pagwali ngadto sa dakong siyudad sa Nineve, siya “mibangon ug mikalagiw ngadto sa Tarsis gikan sa atubangan ni Jehova.” (Jonas 1:3) Ngano? Ang mga taga-Nineve gidungog nga katawhan nga walay kaluoy ug mabangis, ug si Jonas tinong nasayod niana. Tungod sa kahadlok sa tawo siya mikalagiw pahilayo sa Nineve. Tinuod, sa kataposan gidawat niya ang iyang tinudlong-buluhaton apan tapos lamang makadawat ug talagsaong disiplina gikan kang Jehova.—Jonas 1:4, 17.
Bisan ang mga hari tingali mahadlok sa mga tawo. Sa usa ka okasyon, laktud misupak si Haring Saul sa tin-awng sugo sa Diyos. Iyang pasumangil? “Nakalapas ako sa sugo ni Jehova ug sa imong mga pulong, tungod kay ako nahadlok sa mga tawo ug mao nga misugot sa ilang tingog.” (1 Samuel 15:24) Pila ka siglo sa ulahi, sa giatake ang Jerusalem sa mga taga-Babilonya, si Jeremias, usa ka matinumanong propeta, mitambag kang Haring Zedekias sa pagsurender ug niana luwason ang Jerusalem gikan sa dakong pag-ulag dugo. Apan midumili si Zedekias. Ngano? Siya misugid kang Jeremias: “Ako nahadlok sa mga Hudiyo nga nangapukan ngadto sa mga taga-Kaldea, kay basi ila akong itugyan ngadto sa ilang kamot ug sila magpasipala kanako.”—Jeremias 38:19.
Sa kataposan, bisan ang usa ka apostol nahadlok. Sa adlaw nga mamatay si Jesus, gipasidan-an niya ang iyang mga sumusunod nga silang tanan mobiya kaniya. Bisan pa niana, si Pedro maisogong nagpahayag: “Ginoo, ako andam mouban kanimo ngadto sa bilanggoan ug ngadto sa kamatayon.” (Lucas 22:33; Mateo 26:31, 33) Napamatud-an nga dili gayod tinuod kadtong mga pulonga! Pila ra ka oras sa ulahi, sa kahadlok si Pedro nangulipas nga nakauban kang Jesus o nakaila gani kaniya. Gidaog siya sa kahadlok sa tawo! Oo, ang kahadlok sa tawo tinuod nga hilo sa kaisipan.
Kinsay Angay nga Atong Kahadlokan?
Sa unsang paagi mabuntog nato ang kahadlok sa tawo? Pinaagi sa pagpuli niana sa labi pang maayong kahadlok. Kining matanga sa kahadlok gidasig sa samang apostol, si Pedro, sa miingon siya: “Kahadloki ninyo ang Diyos.” (1 Pedro 2:17) Ang manulonda nga nakita ni Juan sa Pinadayag nag-awhag sa katawhan: “Kahadloki ninyo ang Diyos ug ihatag kaniya ang himaya.” (Pinadayag 14:7) Ang maalamong hari nga si Solomon nagdasig usab sa maong kahadlok, sa miingon siya: “Ang kataposan sa butang, kay ang tanan nadunggan na, mao: Kahadloki ninyo ang matuod nga Diyos ug bantayi ang iyang mga sugo. Kay kini mao ang tibuok nga katungdanan sa tawo.” (Ecclesiastes 12:13) Oo, ang kahadlok sa Diyos maoy usa ka katungdanan.
Ang kahadlok sa Diyos nagadalag mga kaayohan. Ang karaang salmista miawit: “Sa pagkamatuod ang pagluwas ni Jehova haduol kanilang may kahadlok kaniya.” (Salmo 85:9) Ang usa ka proverbio sa Bibliya nagapasiugda usab: “Ang kahadlok mismo kang Jehova modugang sa mga adlaw.” (Proverbio 10:27) Oo, ang kahadlok kang Jehova maoy maayo, mapuslanong butang. ‘Apan segurado,’ basin ikaw moingon, ‘si Jehova maoy mahigugmaon nga Diyos. Nganong angay kitang mahadlok sa usa ka Diyos sa gugma?’
Mahadlok sa Diyos sa Gugma?
Kay ang kahadlok sa Diyos dili mao ang maot, makaparalisar nga kahadlok nga mohawid sa mga tawo ilalom sa pila ka situwasyon. Kini mao ang matang sa kahadlok nga tingali bation sa usa ka anak alang sa iyang amahan, bisan pag iyang gihigugma ang iyang amahan ug nasayod nga gihigugma siya sa iyang amahan.
Ang kahadlok sa Diyos mao gayoy dakong pagtahod sa Maglalalang gikan sa pagkaamgo nga siya mao ang bug-os nga kahugpongan sa pagkamatarong, hustisya, kaalam, ug gugma. Kini naglangkit sa maayo nga pag-ayad sa pagpasuko sa Diyos tungod kay siya mao ang Supremong Maghuhukom nga may gahom sa pagganti ug pagsilot. “Makahahadlok nga butang nga mahulog sa mga kamot sa Diyos nga buhi,” misulat si apostol Pablo. (Hebreohanon 10:31) Ang gugma sa Diyos dili butang nga ipakawaybili lamang, ni ang iyang paghukom butang nga pakamenosan. Kana ang hinungdan ang Bibliya nagapahinumdom kanato: “Ang kahadlok kang Jehova mao ang sinugdan sa kaalam.”—Proverbio 9:10.
Hinuon, hinumdoman nato nga bisan tuod si Jehova may gahom sa pagsilot niadtong wala magsugot kaniya—ug kadaghanan nagbuhat niana—siya dili gayod uhaw sa dugo o mapintason. Siya sa pagkamatuod maoy Diyos sa gugma, bisan pag siya, samag mahigugmaong ginikanan, usahay may katarongan nga masuko. (1 Juan 4:8) Kana ang hinungdang ang pagkahadlok kaniya maoy maayo. Kini motultol kanato sa pagsugot sa iyang mga balaod, nga gilaraw sa atong kaayohan. Ang pagsugot sa mga balaod sa Diyos nagadalag kalipay, samtang ang pagsupak kanila sa tanang panahon nagadalag daotang sangpotanan. (Galacia 6:7, 8) Ang salmista nadasig sa pagpahayag: “Kahadloki ninyo si Jehova, kamo nga iyang mga balaan, kay walay makulang niadtong may kahadlok kaniya.”—Salmo 34:9.
Kinsay Imong Gikahadlokan?
Sa unsang paagi ang pagkahadlok sa Diyos motabang nato sa pagbuntog sa kahadlok sa tawo? Aw, ang mga tawo tingali motamay o molutos pa kanato tungod sa pagbuhat kon unsay matarong, nga makapiit kanato. Apan ang matinahorong kahadlok sa Diyos mopiit kanato sa pagpabilin sa matarong nga dalan, sanglit dili nato gustong mapasuko siya. Dugang pa, ang gugma sa Diyos moagda kanato sa pagbuhat kon unsay makahatag kalipay sa iyang kasingkasing. Dugang pa, atong mahinumdoman nga ang Diyos nagaganti kanato sa tugob tungod sa pagbuhat kon unsay matarong, nga tungod niana kita mahigugma kaniya nga labaw pa ug buot natong buhaton ang iyang kabubut-on. Busa, ang timbang nga panghunahuna bahin sa Diyos motabang nato sa pagbuntog sa bisan unsang kahadlok sa mga tawo nga tingali anaa kanato.
Pananglitan, daghan ang gipiit sa pagbuhat kon unsay daotan tungod sa kahadlok kon unsay hunahunaon sa ilang mga isigkaingon. Ang mga batan-on sa tunghaan basin motabako, mogamit ug daotang sinultihan, manghambog sa kasinatian sa sekso (tinuod o hinanduraw), ug moeksperimento pa sa alkohol o mga droga. Ngano? Dili sa kanunay tungod kay gusto nila, kondili tungod kay sila mahadlok kon unsay isulti sa ilang mga isigkaingon kon lahi ang ilang linihokan. Alang sa usa ka tin-edyer, ang pagbugalbugal ug pagbiaybiay tingali lisod antoson sama sa lawasnong paglutos.
Ang usa ka hamtong tingali mobati usab sa pagpiit sa pagbuhat ug daotan. Tingali ang amo sa trabahoan mosugo sa usa ka empliyado nga padak-an ang bayranan sa usa ka kliyente o pel-apan ang porma sa buluhisan sa kompaniya sa malimbongong paagi aron mamenosan ang bayranan sa buhis. Basin mobati ang Kristohanon nga kon dili siya mosugot, mawad-an siya sa iyang trabaho. Busa, ang kahadlok sa tawo basin mopiit kaniya sa pagbuhat kon unsay daotan.
Sa duha ka kaso, ang maayo nga kahadlok sa Diyos ug pagtahod sa iyang mga sugo makapugong sa Kristohanon gikan sa pagkadili-makalihok tungod sa kahadlok sa tawo. Ug ang gugma sa Diyos makapugong niya sa pagbuhat sa mga buhat nga gidili sa Diyos. (Proverbio 8:13) Dugang pa, ang iyang pagtuo sa Diyos makapasalig niya nga kon molihok siya sumala sa iyang tanlag nga nabansay sa Bibliya, suportahan siya sa Diyos bisan unsa man ang sangpotanan. Gipahayag ni apostol Pablo ang iyang pagtuo pinaagi niining mga pulonga: “Ako adunay kusog alang sa tanang butang tungod niya nga nagahatag kanakog gahom.”—Filipos 4:13.
Ang Bibliya nagahatag ug ubay-ubayng panig-ingnan sa mga lalaki ug mga babaye nga nagmatinumanon kang Jehova bisan ilalom sa labi pang grabeng mga pagsulay. Ilang “gidawat ang ilang pagsulay pinaagi sa mga pagtamay ug mga hampak, . . . pinaagi sa mga gapos ug mga bilanggoan. Gibato sila, gihusay sila, gigabas sila, gipatay sila pinaagi sa espada.” (Hebreohanon 11:36, 37) Apan wala sila motugot nga ang kahadlok sa tawo maoy mogahom sa ilang mga hunahuna. Hinunoa, sila misunod sa samang maalamong dalan nga sa ulahi gihatag ni Jesus sa iyang mga tinun-an: “Ayaw ninyo kahadloki kadtong nagapatay sa lawas apan dili makapatay sa kalag; hinunoa kahadloki ninyo siya [Diyos] nga makalaglag sa kalag ug lawas sa Gehenna.”—Mateo 10:28.
Tungod sa pagsunod niining tambag ni Jesus nga kahadlokan ang Diyos inay ang mga tawo ang unang mga Kristohanon nakaantos usab sa tanang matang sa kalisod, pagsulay, ug paglutos “tungod sa maayong balita.” (Filemon 13) Si apostol Pablo maoy talagsaong panig-ingnan niini. Sa iyang ikaduhang sulat ngadto sa mga taga-Corinto, gipakita niya kon sa unsang paagi ang kahadlok sa Diyos nakapaisog niya sa pag-antos sa mga sentensiya sa bilanggoan, mga pagbunal, pagbato, mga pagkalunod, lainlaing katalagman sa kadalanan, mga gabiing walay tulog, sa kagutmanan, kauhaw, katugnaw, ug kahubo.—2 Corinto 11:23-27.
Ang kahadlok sa Diyos nagpalig-on usab niadtong unang mga Kristohanon sa pag-agwanta sa grabeng paglutos ilalom sa Romanhong Imperyo, sa dihang ang pipila kanila gitambog pa ngadto sa mapintas nga mga mananap sa arena. Sa Edad Media, ang maisogong mga magtutuo sa publiko gisunog hangtod sa kamatayon tungod kay sila dili mokompromiso sa ilang pagtuo. Panahon sa kataposang gubat sa kalibotan, gipalabi sa mga Kristohanon nga mag-antos ug mamatay sa mga kampo konsentrasyon inay buhaton ang mga butang nakapasuko sa Diyos. Pagkadakong gahom ang diyosnong kahadlok! Sa pagkamatuod, kon kadto nakapalig-on sa mga Kristohanon sa pagbuntog sa kahadlok sa tawo ilalom sa masulayong mga sirkumstansiya, kini makapalig-on kanato sa bisan unsang situwasyon nga masudlan nato.
Karong adlawa, ginabuhat ni Satanas nga Yawa ang tanang iyang maarangan aron piiton kita ngadto sa pagpasuko sa Diyos. Busa ang matuod nga mga Kristohanon angay magbaton sa samang determinasyon sama sa gipahayag ni apostol Pablo sa dihang siya misulat: “Kita dili mao ang matang nga mosibog ngadto sa kalaglagan, kondili ang matang nga may pagtuo sa pagtipig nga buhi sa kalag.” (Hebreohanon 10:39) Ang kahadlok ni Jehova mao ang tinuod nga tinubdan sa kusog. Sa tabang niini, hinaot kita “magbaton ug kaisog ug moingon: ‘Si Jehova mao ang akong magtatabang; ako dili mahadlok. Unsay mabuhat kanako sa tawo?’”—Hebreohanon 13:6.
[Hulagway sa panid 7]
Ang kahadlok sa Diyos nakapaisog kang Pablo sa pag-antos sa tanang butang, apil ang mga pagbunal, pagkabilanggo, ug bisan pagkalunod.—2 Corinto 11:23-27