Ang Sinugdanan sa Impiyerno

“ANG impiyerno,” nagpatin-aw ang New Catholic Encyclopedia, mao ang pulong “gigamit sa pagpasabot sa dapit sa mga gihukman sa kalaglagan.” Ang usa ka Protestanteng ensiklopedia nagabatbat sa impiyerno ingong “ang dapit sa umaabot nga silot sa mga daotan.”a Apan ang pagtuo sa maong usa ka silotanang dapit tapos mamatay dili lamang iya sa dagkong mga iglesya sa Kakristiyanohan. Kini nagsugod sa daghan nang siglo una maglungtad ang Kakristiyanohan.

Ang Impiyerno sa Mesopotamia

Mga 2,000 ka tuig una matawo si Jesus, ang mga taga-Sumeria ug taga-Babilonya nagtuo sa usa ka kalibotan ilalom sa yuta nga gitawag nilang Yuta nga Walay Pagbalik. Kining karaang pagtuo gibanaag diha sa Sumerianhon ug Akkadianhong mga balak nga nailhang “The Epic of Gilgamesh” ug ang “Descent of Ishtar to the Underworld.” Gibatbat nila kining pinuy-anan sa mga patay ingong usa ka balay sa kangitngit, “ang balay nga sa mga nanulod niana walay makagawas.”

Bahin sa mga kahimtang nga naglungtad didto, ang usa ka karaang Asiryanhong teksto nagaingon nga “ang kinailaloman nga kalibotan napuno sa kalisang.” Ang Asiryanong prinsipe nga giingong gipakita niining ilalom-sa-yutang pinuy-anan sa mga patay nagpamatuod nga ang iyang “mga batiis nangurog” tungod sa iyang nakita. Sa pagbatbat kang Nergal, ang hari sa ilalom nga kalibotan, siya nagsulat: “Uban sa mabangis nga singgit siya misinggaak kanako nga mapungtanon samag napungot nga bagyo.”

Mga Relihiyon sa Ehipto ug sa Oriente

Ang karaang mga Ehiptohanon nagtuo sa imortalidad sa kalag, ug sila may kaugalingong ideya sa kalibotan tapos mamatay. Ang The New Encyclopœdia Britannica nagaingon: “Ang Ehiptohanong mga sinulat bahin sa paglubong nagahulagway sa dalan paingon sa sunod nga kalibotan ingong punog ngil-ad nga mga kapeligrohan: kalisangang dagkong mga mananap, mga linaw sa kalayo, mga ganghaan nga dili maagian gawas pinaagi sa paggamit sa mga pormula sa salamangka, ug sa kahadlokang bangkero kansang daotang tuyo kinahanglang pakyason pinaagi sa salamangka.”

Ang Indo-Iranian nga mga relihiyon nakaugmad ug lainlaing mga tinuohan bahin sa silot tapos mamatay. Mahitungod sa Hinduismo, ang Pranses nga Encyclopœdia Universalis (Universal Encyclopedia) nagaingon: “Adunay dimaihap nga mga kabatbatan sa 21 ka impiyerno nga gihanduraw sa mga Hindu. Ang mga makasasala lamyon sa mapintas nga mga mananap ug mga halas, hinayon sa paglitson, gabson nga gagmay, sakiton sa kauhaw ug kagutom, pabukalan sa lana, o polboson diha sa puthaw o batong mga panudlanan.”

Ang Jainism ug Buddhismo dunay ilang mga bersiyon sa impiyerno, diin ang dili-mahinulsolong mga makasasala pagasakiton. Ang Zoroastrianismo, nga gitukod sa Iran, o Persia, duna say impiyerno​—bugnaw, baho nga dapit diin ang mga kalag sa mga makasasala pagasakiton.

Makaiikag, mopatim-aw nga ang mga pagsakit sa Ehiptohanon, Hindu, Jain, Buddhist, ug Zoroastrianong mga bersiyon sa impiyerno dili walay kataposan. Sumala niining mga relihiyona, tapos sa usa ka yugto sa pag-antos, ang mga kalag sa mga makasasala mopadayon ngadto sa laing dapit o kahimtang, depende sa pagtuo sa dulnganan sa tawo sa linaing relihiyon. Ang ilang mga ideya sa impiyerno kaamgid sa purgatoryo sa Katolisismo.

Grego, Etruscan, ug Romanhong mga Impiyerno

Ang karaang mga Grego nagtuo sa pagpadayong buhi sa usa ka kalag (psy·kheʹ, ang pulong ilang gigamit alang sa alibangbang). Gitawag nila ang Hades nga dominyo sa mga patay ug nagtuo nga kana gimandoan sa usa ka diyos nga may samang ngalan. Sa iyang librong Orpheus​—A General History of Religions, ang Pranses nga eskolar si Salomon Reinach misulat mahitungod sa mga Grego: “Ang usa ka kaylap nga pagtuo mao nga [ang kalag] misulod sa impiyernohong mga rehiyon tapos sa pagtabok sa subang Styx diha sa bangka sa tigulang nga bangkero si Charon, kinsa nangayo ingong plete sa usa ka obolus [kuwarta], nga gibutang sa baba sa tawong patay. Sa impiyernohong mga rehiyon kini miatubang sa tulo ka maghuhukom sa dapit . . . ; kon hukman nga sad-an sa iyang mga krimen, kinahanglang mag-antos kini sa Tartaro. . . . Ang mga Grego nag-imbento pa sa Limbo, ang dapit sa mga bata nga nangamatay sa pagkamasuso, ug sa Purgatoryo, diin ang dili grabeng pagsilot nagputli sa mga kalag.” Sumala sa The World Book Encyclopedia, ang mga kalag nga misangko sa Tartaro “nakaagom sa walay-kataposang pagsakit.”

Sa Italya ang mga Etruscan, kansang sibilisasyon nauna sa iya sa mga Romano, nagtuo usab sa pagsilot tapos mamatay. Ang Dictionnaire des Religions (Diksiyonaryo sa mga Relihiyon) nagaingon: “Ang labihang pag-atiman nga gihimo sa mga Etruscan sa ilang mga patay gipatin-aw sa ilang ideya sa kinailalomang mga rehiyon. Sama sa mga taga-Babilonya, giisip nila kini nga mga dapit sa pagsakit ug kaguol alang sa mga espiritu [mga espiritu sa mga patay]. Ang bugtong kahupayan alang kanila mahimong moabot gikan sa mga halad-pasig-uli sa ilang mga anak.” Ang laing basahong reperensiya nagapahayag: “Ang mga lubong sa Etruscan nagapadayag sa mga talan-awong makalilisang nga maoy nagdasig sa Kristohanong mga dibuho sa impiyerno.”

Gisagop sa mga Romano ang Etruscan nga impiyerno, nga nagtawag nianang Orcus o Infernus. Mihulam usab sila sa Gregong mga kasugiran mahitungod sa Hades, ang hari sa ilalom nga kalibotan, nga nagtawag kaniyang Orcus, o Pluto.

Ang mga Hudiyo ug ang Hebreohanong Kasulatan

Komosta ang mga Hudiyo una sa adlaw ni Jesus? Mahitungod kanila atong mabasa diha sa Encyclopædia Britannica (1970): “Sukad sa ika-5ng siglo W.K. padayon sa unahan, ang mga Hudiyo suod sa mga Persiano ug mga Grego, nga ang duruha may ugmad-kaayong mga ideya sa kinabuhi human mamatay. . . . Sa panahon ni Kristo, nabatonan sa mga Hudiyo ang pagtuo nga ang daotang mga kalag pagasilotan tapos mamatay diha sa Gehenna.” Bisan pa niana, ang Encyclopædia Judaica nagaingon: “Walay timailhan niining ulahing ideya sa Gehenna ang hikaplagan diha sa Kasulatan.”

Husto kining ulahing pahayag. Walay timailhan diha sa Hebreohanong Kasulatan sa usa ka tapos-mamatay nga silot sa usa ka kalag diha sa kalayong impiyerno. Kining makalilisang nga doktrina mobalik sa tapos-Lunop nga mga relihiyon sa Babilonya, dili sa Bibliya. Ang doktrina sa Kakristiyanohan sa pagsilot diha sa impiyerno naggikan sa unang mga taga-Babilonya. Ang Katolikong ideya sa makapaayong pag-antos sa purgatoryo mobalik sa unang mga relihiyon sa Ehipto ug Oriente. Ang Limbo gikopya gikan sa Gregong mitolohiya. Ang mga pag-ampo ug mga halad alang sa mga patay gihimo sa mga Etruscan.

Apan gipasukad sa unsang paninugdang pagtuo kining mga doktrina sa may-hunahuna nga pagsilot tapos mamatay?

[Mga Footnote]

[Hulagway sa panid 5]

Pagtabok sa Styx sumala sa gibatbat diha sa “Inferno” ni Dante

[Kapsiyon]

Dover Publications, Inc.