Ingong Biyuda, Nakaplagan Ko ang Tinuod nga Paglipay
Sumala sa giasoy ni Lily Arthur
Usa ka batan-ong ministro sa mga Saksi ni Jehova nagduaw sa balay-balay sa usa ka bahin sa Ootacamund, India. Ingong batasan dili buksan sa mga babaye ang pultahan alang sa estranghero. Tapos sa pila ka oras, nga gikapoy ug nawad-ag kadasig, miliso siya sa pagpauli. Apan siya miurong, nga mibating gipugos sa pagduaw sa sunod nga pultahan. Tagda kon unsay nahitabo, sumala sa gibatbat sa babaye nga nagbukas sa pultahan alang kaniya.
UBAN sa akong duha ka bulan nga masuso diha sa akong mga bukton ug sa akong 22-bulan batang lalaki diha sa akong kiliran, gibuksan ko dayon ang pultahan ug nakita ang usa ka estranghero nga nagbarog didto. Sa miagi lang nga gabii ako naguol kaayo. Kay nangitag paglipay, ako miampo: “Amahan nga langitnon, palihog lipaya ako pinaagi sa imong Pulong.” Karon, sa akong katingala, ang estranghero misaysay: “Ako nagdalag usa ka mensahe sa paglipay ug paglaom gikan sa Pulong sa Diyos.” Gibati ko nga siya usa ka propeta nga gipadala sa Diyos. Apan unsang kahimtang ang nagtukmod sa akong pag-ampo alang sa tabang?
Pagkat-on sa mga Kamatuoran sa Bibliya
Ako natawo sa 1922 sa balangay sa Gudalur sa matahom nga Kabungtoran sa Nilgiri sa habagatang India. Namatay ang akong inahan sa dihang ako tres anyos pa. Sa ulahi, si Papa, nga usa ka Protestanteng klerigo, naminyo pag-usab. Sa dihang kami makasulti na, si Papa nagtudlo sa akong mga igsoong lalaki ug babaye ug kanako sa pag-ampo. Sa edad nga kuwatro anyos, samtang si Papa maglingkod matag adlaw sa iyang talad nga magbasag Bibliya, ako diha sa salog nga magbasa sa akong kaugalingong Bibliya.
Sa pagkadako na, ako nahimong titser. Dayon, sa pag-abot nako sa edad 21, gihikay sa akong amahan ang akong kaminyoon. Ang akong bana ug ako gipanalanginan sa usa ka anak lalaki, si Sunder, ug sa ulahi sa usa ka babaye, si Rathna. Sa maomaong panahon nga natawo si Rathna, hinunoa, ang akong bana nagmasakiton kaayo ug namatay. Sa edad 24, ako kalit nga nabiyuda, uban sa responsabilidad sa duha ka bata.
Human niadto gipangayo ko sa Diyos nga ako lipayon gikan sa iyang Pulong, ug maoy sa sunod nga adlaw nga miduaw ang ministro sa mga Saksi ni Jehova. Gipadayon ko siya ug gidawat ang librong “Pasagdi ang Diyos Mahimong Maminatud-on.” Niadtong gabhiona samtang nagbasa niana, kanunay kong nakita ang ngalang Jehova, nga alang kanako maoy katingad-anan kaayo. Sa ulahi mibalik ang ministro ug gipakita kanako sa Bibliya nga kini mao ang ngalan sa Diyos.
Sa wala madugay akong nakat-onan usab nga ang mga pagtulon-an sama sa Trinidad ug impiyernong-kalayo wala ipasukad sa Bibliya. Ang paglipay ug paglaom akong naagoman sa dihang akong nasayran nga ilalom sa Gingharian sa Diyos ang yuta mahimong paraiso ug ang namatayng mga minahal mobalik sa pagkabanhaw. Labing hinungdanon, nasugdan ko ang pagkaila ug paghigugma sa matuod nga Diyos, si Jehova, nga nagdungog sa akong pag-ampo ug mitabang kanako.
Pagpakig-ambit sa Bag-ong-Kaplag nga Kahibalo
Misugod ako sa pagkahibulong sa unsang paagi nasayloan ko ang maong mga bersikulo sa Bibliya nga may ngalan sa Diyos. Ug nganong wala nako makita sa akong kaugalingong pagbasa sa Bibliya ang tin-awng paglaom sa kinabuhing walay kataposan sa paraisong yuta? Ako nagtudlo sa usa ka eskuylahan nga gidumala sa Protestanteng mga misyonaryo, busa gipakita ko ang mga bersikulo sa Bibliya ngadto sa tagdumala sa eskuylahan. (Exodo 6:3; Salmo 37:29; 83:18; Isaias 11:6-9; Pinadayag 21:3, 4) Miingon ako nga sa usa ka paagi kana among nasayloan. Apan sa akong katingala siya daw wala mahimuot.
Dayon gisulatan ko ang prinsipal nga didto sa laing lungsod, nga gikutlo ang maong mga bersikulo sa Bibliya. Nangayo akog higayon nga makigsulti kaniya. Mitubag siya nga ang iyang amahan, iladong klerigo gikan sa Inglaterra, ang makighisgot niana uban nako. Ang igsoong lalaki sa prinsipal maoy iladong obispo.
Giandam ko ang tanang puntos ug kasulatan ug gidala ang akong librong “Pasagdi ang Diyos Mahimong Maminatud-on” ug akong mga anak ngadto sa sunod nga lungsod. Sa madasigon gipatin-aw ko kon kinsa si Jehova, nga walay Trinidad, ug ubang butang akong nakat-onan. Namati siyag kadiyut apan wala mosultig usa ka pulong. Dayon ang klerigo gikan sa Inglaterra miingon: “Iampo ko ikaw.” Dayon giampoan ko niya ug gipalakaw.
Pagsangyaw sa Dalan
Usa ka adlaw ang ministro sa mga Saksi ni Jehova nagdapit nako sa paghimog pagsangyaw sa dalan uban sa mga magasing Bantayanang Torre ug Pagmata! Giingnan ko siya nga kana dili gayod nako mahimo. Abi ninyo, sa India ang mga tawo mag-isip ug daotan sa usa ka babaye nga mobarog sa dalan o mamalaybalay. Kana makadaot sa dungog sa babaye ug bisan sa pamilya. Sanglit dulot kong gihigugma ug gitahod ang akong amahan, dili ko gustong pakaulawan siya.
Apan ang ministro nagpakita kanakog usa ka bersikulo sa Bibliya nga nagaingon: “Anak ko, magmaalamon ka, ug lipaya ang akong kasingkasing, aron matubag ko siya nga nagpakaulaw kanako.” (Proverbio 27:11, King James Version) Siya miingon: “Imong lipayon ang kasingkasing ni Jehova pinaagi sa pagpakita sa dayag nga ikaw maoy dapig kaniya ug sa iyang Gingharian.” Kay matinguhaon labaw sa tanan nga lipayon ang kasingkasing ni Jehova, gikuha nako ang akong bag sa magasin ug miduyog kaniya sa buluhatong pagsangyaw sa dalan. Bisan karon dili nako mahanduraw kon giunsa ko kadto paghimo. Kadto maoy niadtong 1946, mga upat ka bulan tapos ako makontak.
Nadasig sa Pagbuntog sa mga Kahadlok
Niadtong 1947, gidawat ko ang trabaho sa pagkatitser sa gawas sa Madras, sa Silangang baybayon sa India, ug ako mibalhin didto kauban sa mga bata. Ang usa ka gamayng grupo sa mga walo ka Saksi ni Jehova nagtigom nga regular sa lungsod. Sa pagtambong sa maong mga tigom, mobiyahe kamig 16 milya. Sa India niadtong panahona, ang mga babaye kasagarang dili mobiyahe nga mag-inusara. Nagdepende sila sa mga lalaki sa pagdala kanila. Dili ako mahibalo kon unsaon pagsakay ug bus, kon unsaon pagpangayog tiket, kon unsaon pagkanaog sa bus, ug padayon. Gibati ko nga angay akong mag-alagad kang Jehova, apan sa unsang paagi? Busa miampo ako: “Jehova nga Diyos, ako dili mahimong mabuhi nga dili mag-alagad kanimo. Apan imposible gayod nga ako mamalaybalay ingong usa ka babayeng Indian.”
Gilaoman ko nga itugot ni Jehova nga ako mamatay aron mahupayan ako sa maong panagbangi. Bisan pa niana, mihukom ako nga may mabasa gikan sa Bibliya. Nahitabong nabuksan ko ang basahong Jeremias, diin kini nagaingon: “Ayaw pag-ingon, ‘Ako usa lamang ka bata.’ Apan ngadto sa tanan nga ikaw akong ipadala, moadto ka; ug ang tanan nga akong igasugo kanimo, igasulti mo. Ayaw kahadlok sa ilang mga nawong, kay ‘ako magauban kanimo sa pagluwas kanimo.’”—Jeremias 1:7, 8.
Gibati ko nga si Jehova nakigsulti gayod kanako. Busa ako nagbatog kaisog ug dihadiha miadto sa akong makina sa panahi ug mitahig bag aron masudlan sa mga magasin. Tapos sa mainitong pag-ampo, ako namalaybalay nga nag-inusara, nakapahimutang sa tanan kong basahon, ug nakasugod pag usa ka pagtuon sa Bibliya niadtong adlawa. Midisidir ako sa paghatag kang Jehova sa unang dapit sa akong kinabuhi, ug gibutang ko ang akong kompletong pagsalig ug kompiyansa kaniya. Ang dayag nga buluhatong pagsangyaw nahimong regular nga bahin sa akong kinabuhi bisan pa sa mapasipad-anong mga pulong. Bisan pa sa pagsupak ang akong buluhaton nakahatag ug kusganong impresyon diha sa pipila.
Kini giilustrar sa dihang ang akong anak babaye ug ako namalaybalay sa Madras daghang katuigan sa ulahi. Ang usa ka lalaking Hindu, usa ka huwes sa Hataas nga Korte, nga nasaypan ang akong edad, miingon: “Nasayran ko na kining mga magasina sukad sa wala ka pa matawo! Katloan ka tuig kanhi ang usa ka babaye tigbarog nga regular sa Mount Road ug magtanyag kanila.” Buot niya ang suskrisyon.
Sa laing balay ang usa ka Hindu Brahman, usa ka retiradong opisyal, nagdapit kanamo sa sulod ug miingon: “Daghan, daghan nang katuigan nga miagi ang usa ka babaye tigtanyag sa Ang Bantayanang Torre sa Mount Road. Kuhaon ko ang imong gitanyag tungod kaniya.” Mipahiyom ako kay ako nasayod nga ako mao ang babaye nga gitumong nila.
Gipalig-on ug Gibulahan
Maoy niadtong Oktubre 1947 nga akong gisimbolohan ang akong pahinungod kang Jehova pinaagi sa bawtismo sa tubig. Niadtong panahona ako mao ang bugtong tigsultig-Tamil nga babayeng Saksi sa tibuok estado, apan karon ginatos ka babayeng Tamil maoy matinumanon, aktibong mga Saksi ni Jehova.
Tapos ako bawtismohi, ang pagsupak mitungha gikan sa tanang bahin. Ang akong igsoong lalaki misulat: “Gilapas nimo ang tanang pagkaangayan ug pagkadesente.” Ako gisupak usab diha sa eskuylahan nga akong gitrabahoan ug sa komunidad. Apan ako nanghawid nga suod pa kang Jehova pinaagi sa mapinadayonon, tim-os nga pag-ampo. Kon mahigmata ako sa tungang gabii, dagkotan ko dayon ang lamparahang de gas ug magtuon.
Samtang ako napalig-on, ako mas nakaarang sa paglipay ug pagtabang sa uban. Usa ka tigulang Hindu nga babaye nga akong gitun-an mibarog nga malig-on dapig sa pagsimba ni Jehova. Sa namatay siya, ang laing babaye sa panimalay miingon: “Ang nakapalipay kaayo namo mao ang iyang pagkamaunongon ngadto sa Diyos si kinsa iyang gipalabi sa pagsimba hangtod sa kataposan.”
Ang laing babaye nga akong gitun-an dili gayod mopahiyom. Milakra kanunay sa iyang nawong ang kabalisa ug kasub-anan. Apan tapos sa pagtudlo kaniya bahin kang Jehova, gidasig ko siya sa pag-ampo kaniya, sanglit siya nasayod sa atong mga suliran ug matinagdanon kanato. Sa sunod semana ang iyang nawong misayag. Kadto ang unang panahon nakita ko siya nga mipahiyom. “Ako nag-ampo kang Jehova,” siya misaysay, “ug ako may kalinaw sa hunahuna ug kasingkasing.” Gipahinungod niya ang iyang kinabuhi kang Jehova ug nagpabiling matinumanon bisan pa sa daghang suliran.
Pagtimbang sa mga Responsabilidad
Kay may duha ka anak nga atimanon, gibati ko nga dili posible nga matuman ang akong tinguha sa pag-alagad kang Jehova nga bug-os panahon ingong payunir. Apan unya nabuksan ang usa ka bag-ong natad sa pag-alagad sa dihang may gikinahanglan sa paghubad sa mga basahon sa Bibliya ngadto sa pinulongang Tamil. Uban sa tabang ni Jehova ako nakaatiman sa maong buluhaton ug, sa samang panahon may trabahong sekular ingong titser, nag-atiman sa mga anak, nagbuhat sa akong mga buhat sa balay, nagtambong sa tanang tigom, ug nagsangyaw sa kanataran. Sa kataposan, sa midagko na ang mga bata, ako nahimong espesyal payunir, usa ka pribilehiyong akong napahimuslan sa miaging 33 ka tuig.
Bisan pag bata pa kaayo si Sunder ug Rathna, gisulayan ko ang pagsilsil diha kanila sa gugma alang kang Jehova ug tinguha sa pagbutang kanunay sa iyang intereses nga una diha sa tanang bahin sa ilang kinabuhi. Nasayod sila nga ang unang persona nga pakigsultihan inigmata mao si Jehova ug nga siya ang kataposang ilang pakigsultihan una matulog. Ug sila nasayod nga ang pagpangamdan alang sa Kristohanong mga tigom ug pagsangyaw sa kanataran angay dili hikalimtan tungod sa homwork sa eskuylahan. Bisan tuod gidasig ko sila sa pagbuhat sa ilang maarangan sa ilang buluhaton sa eskuylahan, wala gayod nako ipugos nga mokuha silag taas nga grado, kay nahadlok nga himoon nila kana nga labing hinungdanong butang sa ilang mga kinabuhi.
Human sila mabawtismohi, ilang gigamit ang mga bakasyon sa eskuylahan sa pagpayunir. Gidasig ko si Rathna nga magmaisogon, dili magmakulbaanon ug maulawon sama kanako sa nangagi. Human makatapos sa iyang hayskul ug sa pagbansayng komersiyal, siya misugod sa pagpayunir, ug sa ulahi siya nahimong espesyal payunir. Sa igong panahon, naminyo siya sa usa ka nagapanawng magtatan-aw, si Richard Gabriel, kinsa karon nagaalagad nga coordinator sa Komite sa Sanga sa Watch Tower Society sa India. Sila ug ang ilang anak babaye, si Abigail, nagtrabaho nga bug-os panahon sa sangang-buhatan sa India, ug ang ilang bata pang anak lalaki, si Andrew, maoy magmamantala sa maayong balita.
Sa 18 anyos ang panuigon, si Sunder, hinunoa, nakapagun-ob sa akong kasingkasing sa dihang mihunong siya sa pagpakig-uban sa mga Saksi ni Jehova. Ang misunod nga katuigan maoy kagul-anan alang kanako. Kanunay kong gihangyo si Jehova nga pasayloon ang akong mga kakulangan sa pagmatuto kaniya ug ibalik ang maayong panimuot kang Sunder aron siya makabalik. Apan, sa lakat sa panahon, bug-os nga nawala ang akong paglaom. Unya usa ka adlaw 13 ka tuig sa ulahi siya miabot ug misulti kanako: “Mama, ayaw kabalaka, magmaayo ra ako.”
Sa wala madugay tapos niadto, si Sunder nanlimbasog sa linain nga mahimong hamtong sa espirituwal. Siya miuswag sa punto nga gisaligan sa pagkamagtatan-aw sa usa ka kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova. Sa ulahi iyang gibiyaan ang iyang dakog-suweldo nga trabaho aron mahimong payunir. Karon siya ug ang iyang asawa, si Esther, nagaalagad nga magkauban sa maong buluhaton sa Bangalore sa habagatang bahin sa India.
Tibuok-Kinabuhing Paglipay
Kasagaran ako magpasalamat kang Jehova tungod sa pagtugot nga ako makaagom sa pag-antos ug mga kalisdanan latas sa katuigan. Kon wala ang maong mga kasinatian ako dili unta makabaton sa bililhong pribilehiyo sa pagtilaw sa maong gidak-on sa pagkamaayo ni Jehova, sa iyang kaluoy, ug sa iyang mga pagpahayag sa malumong pagtagad ug pagkamabination. (Santiago 5:11) Makapadasig ang pagbasa diha sa Bibliya bahin sa pagtagad ug pagkamahunahunaon ni Jehova “alang sa ilo nga batang lalaki ug sa balong babaye.” (Deuteronomio 24:19-21) Apan kini dili gayod ikatanding sa paglipay ug kahimuot sa aktuwal nga pagkasinati sa iyang pagtagad ug pagkamahunahunaon.
Nakatuon ako sa pagbutang sa bug-os nga pagsalig ug kompiyansa diha kang Jehova, nga dili magsalig sa akong kaugalingong salabotan, apan sa tanan kong dalan pagailhon siya. (Salmo 43:5; Proverbio 3:5, 6) Ingong usa ka batan-ong biyuda, ako miampo sa Diyos alang sa paglipay gikan sa iyang Pulong. Karon, sa edad 68, ako tinuod makaingon nga sa pagsabot sa Bibliya ug pagpadapat sa tambag niini, nakaplagan nako ang paglipay nga dili masukod.
[Hulagway sa panid 26]
Si Lily Arthur uban sa mga membro sa iyang pamilya