Gipabilhan ni Papias ang mga Pulong sa Ginoo

“AKO dili . . . malipay nga makig-uban sa mga tawong daghag sulti, kondili malipay akong makig-uban sa mga tawong nagatudlo sa tinuod.” Sulat pa ni Papias, usa ka nagaangkong Kristohanon sa ikaduhang siglo sa atong Komong Panahon.

Si Papias nabuhi human gilayon sa panahong nangamatay na ang mga apostoles ni Jesu-Kristo. Gani, siya maoy usa ka kauban ni Polycarp, kinsa gikataho nga nagtuon gikan kang apostol Juan. Kini nga mga kalig-onan, uban sa paagi ni Papias sa pagkabaton ug kahibalo, hayan nagpakita nga siya daghag nahibaloan.

Matagaron nga Paagi

Ang kauhaw ni Papias sa kamatuoran dayag nga makita diha sa lima ka basahon nga naglangkob sa iyang sinulat bahin sa mga pulong sa Ginoo. Sa iyang unang mga tuig, tino nga gisag-ulo ni Papias ang daghang pulong sa kamatuoran nga iyang nadungog. Sa ulahi, gikan sa iyang balay sa siyudad sa Phrygia sa Hierapolis, sa Asia Minor, si Papias nagpakisusi sa mga ansiano sa pagtino kon sila nakakita ba o nakadungog sa bisan kinsa sa mga apostoles ni Jesus. Maikagon niyang gipangutana sila ug gisulat ang ilang gisulti.

Si Papias miingon: “Dili ako magpanuko sa pagsulat . . . sa bisan unsa nga mabinantayon ko nga nakat-onan sa bisan unsang panahon gikan sa mga ansiano, ug mabinantayong gihinumdoman, nga nagpasalig kaninyo sa pagkatinuod niini. Kay ako dili, sama sa kadaghanang tawo, malipay nga makig-uban sa mga tawong daghag sulti, kondili malipay akong makig-uban sa mga tawong nagatudlo sa tinuod; ni malipay akong makig-uban niadtong nagaasoy sa mga sugo sa uban, kondili niadtong nagataho sa mga sugo nga gihatag sa Ginoo diha sa pagtuo ug nagagikan sa kamatuoran mismo. Ug kon makasugat ako ug usa nga nahimong sumusunod sa mga ansiano, nagpakisusi ako sa mga asoy nga gihatag sa mga ansiano​—kon unsay gisulti ni Andres o ni Pedro, o kon unsay gisulti ni Filipe o ni Tomas o ni Santiago, o ni Juan o ni Mateo, o sa ubang mga tinun-an sa Ginoo.”

Iyang Basahon

Tino nga usa ka bahandi sa espirituwal nga kahibalo ang nabatonan ni Papias. Atong mahanduraw lamang kon unsa siya ka maikagon sa pagpamati sa mga detalye nga nagalibot sa personal nga kinabuhi ug sa ministeryo sa matag usa sa mga apostoles. Sa mga 135 K.P., gisulat ni Papias ang butang nga buot niyang ipadayag diha sa libro. Ikasubo, kining libroha nawagtang. Kadto gikutlo ni Irenaeus, usa ka nagaangkong Kristohanon sa ikaduhang siglo K.P., ug sa ikaupat nga siglo sa manalaysayng si Eusebius. Sa pagkatinuod, gibasa gihapon kadto sa ika-9 nga siglo K.P. ug tingali naglungtad pa hangtod sa ika-14ng siglo.

Si Papias nagtuo sa umaabot nga Milenyal nga Pagmando ni Kristo. (Pinadayag 20:2-7) Sumala pa kang Irenaeus, siya misulat bahin sa usa ka panahon “sa dihang ang kalalangan, nabag-o ug napagawas, magaani sa kadagaya sa tanang matang sa kalan-on, gikan sa hamog sa langit ug sa pagkatabunok sa yuta, nga sama sa giasoy sa mga ansiano, kinsa nakakita kang Juan, nga tinun-an sa Ginoo, nga sila nakadungog sa pagtudlo sa Ginoo bahin sa maong panahon.” Si Papias dugang misulat: “Alang sa mga magtutuo kining mga butanga tinuod. Ug sa dihang si Judas, ang magbubudhi, wala motuo ug nangutana, ‘Sa unsang paagi kining butanga pagatumanon sa Ginoo?’ ang Ginoo miingon, ‘Kadtong kinsa buhi unya sa maong panahon makakita.’”

Si Papias nagsulat sa panahong kaylap pa ang Gnostisismo. Gisagol sa mga Gnostiko ang pilosopiya, pamanabana, ug paganong mistisismo uban sa apostatang Kristiyanidad. Sa pagkatinuod, ang kabatbatan ni Papias bahin sa mga pahayag, o mga pulong sa Ginoo, maoy usa ka pagsulay sa pagsanta sa pagkaylap sa Gnostisismo. Human kaniya, si Irenaeus nagpadayon sa pagsukol sa bakak ug hingapin nga espirituwalidad sa mga Gnostiko. Ang Gnostikong basahon tingali baga, nga maoy nakapukaw kang Papias sa makantalitahong paghisgot sa “mga tawo nga daghag sulti.” Ang iyang tumong dayag​—sa pagbatok sa kababakan pinaagi sa kamatuoran.​—1 Timoteo 6:4; Filipos 4:5.

Mga Komento Bahin sa mga Ebanghelyo

Diha sa mga tipik sa mga sinulat ni Papias nga naglungtad gihapon, makakita kitag paghisgot bahin sa mga asoy nga gisulat ni Mateo ug Marcos. Pananglitan, si Papias nag-ingon bahin sa dokumento ni Marcos: “Si Marcos, nga nahimong maghuhubad ni Pedro, nagsulat nga walay sayop sa tanang butang nga iyang nahinumdoman.” Dugang nagpamatuod sa pagkawalay sayop sa Ebanghelyo, si Papias nagpadayon: “Busa si Marcos wala gayod nakahimog sayop, sanglit iyang gisulat ang pipila ka butang sumala gayod sa iyang nahinumdoman; tungod kay gitino niya nga wala gayod siyay masipyatang butang nga iyang nadunggan, o sa pagsulat ug bisan unsang bakak nga mga pulong diha niana.”

Si Papias naghatag ug panggawas nga pamatuod nga gisulat sa orihinal ni Mateo ang iyang Ebanghelyo sa Hebreohanon nga pinulongan. Si Papias nag-ingon: “Iyang gisulat ang mga pulong diha sa Hebreohanong pinulongan, ug gihubad ang matag usa niini kutob sa iyang maarangan.” Malagmit nga gihisgotan ni Papias ang mga asoy sa Ebanghelyo ni Lucas ug Juan, ingon man sa ubang mga sinulat sa Kristohanon Gregong Kasulatan. Kon mao, usa siya sa labing unang mga saksi nga nagpamatuod sa pagkatinuod ug sa pagkadinasig-sa-Diyos niini. Sa pagkaalaot, gamayng bahin na lamang sa mga sinulat ni Papias ang nagpabilin.

Mahunahunaon sa Iyang Espirituwal nga Panginahanglan

Ingong usa ka magtatan-aw sa kongregasyon sa Hierapolis, si Papias maoy usa ka kugihan nga imbestigador. Gawas pa nga usa ka kugihang tigdukiduki, siya nagpakita ug mainiton nga apresasyon sa Kasulatan. Tukma ang paghukom ni Papias nga ang tanang doktrinal nga pulong ni Jesu-Kristo o sa Iyang mga apostles labaw pang bililhon nga pagpatin-aw kay sa dili-kasaligang mga pulong nga makita diha sa literatura sa iyang panahon.​—Judas 17.

Si Papias gikataho nga gipatay ingong martir sa Pergamo sa 161 o 165 K.P. Dili matino kon unsa ka dulot nga naimpluwensiyahan ang kinabuhi ug paggawi ni Papias sa mga pagtulon-an ni Jesu-Kristo. Bisan pa, siya may mainiton nga tinguha sa pagtuon ug sa paghisgot sa Kasulatan. Ingon usab niana ang mga Kristohanon karong adlawa, tungod kay sila mahunahunaon sa ilang espirituwal nga panginahanglan. (Mateo 5:3) Ug sama kang Papias ilang gipabilhan ang mga pulong sa Ginoo.