Ang Panihapon sa Ginoo—Unsa ka Subsob Kini Angayng Saulogon?

MGA adlaw sa Pasko, Easter, ug sa “mga santos.” Daghang pangilin ug mga piyesta ang gisaulog sa mga iglesya sa Kakristiyanohan. Apan nasayod ka ba kon pila ka selebrasyon ang gisugo ni Jesu-Kristo nga saulogon sa iyang mga sumusunod? Ang tubag mao, Usa lamang! Walay mausa sa ubang mga piyesta ang gitugotan sa Magtutukod sa Kristiyanidad.

Tataw, kon si Jesus nagtukod ug usa lamang ka selebrasyon, kini hinungdanon gayod. Ang mga Kristohanon kinahanglang magsaulog niini sa tukmang paagi sumala sa gisugo ni Jesus. Unsa kining talagsaong selebrasyon?

Ang Usa ka Kasaulogan

Kini nga pagsaulog gipailaila ni Jesus sa adlaw sa iyang kamatayon. Gihandom niya ang Hudiyonhong piyesta sa Paskuwa uban sa iyang mga apostol. Unya iyang gipasa ang pila ka walay lebadurang tinapay sa Paskuwa ngadto kanila, nga nag-ingon: “Kini nagakahulogan sa akong lawas nga igahatag alang kaninyo.” Sunod, gipasa ni Jesus ang kopa sa bino, nga nag-ingon: “Kini nga kopa nagakahulogan sa bag-ong kasabotan tungod sa akong dugo, nga igabubo alang kaninyo.” Siya usab nag-ingon: “Padayong buhata kini sa paghandom kanako.” (Lucas 22:19, 20; 1 Corinto 11:24-26) Kini nga pagsaulog gitawag nga Panihapon sa Ginoo, o ang Memoryal. Kini mao lamang ang selebrasyon nga gisugo ni Jesus nga saulogon sa iyang mga sumusunod.

Daghang iglesya nangangkon nga ilang gihimo kini nga pagsaulog duyog sa tanan nilang ubang mga piyesta, apan ang kadaghanan naghandom niini nga lahi sa paagi nga gisugo ni Jesus. Tingali ang labing hinungdanong kalainan mao ang ka subsob sa pagsaulog. Ang ubang mga iglesya nagsaulog niini matag bulan, matag semana, kada adlaw pa gani. Mao ba kini ang gipasabot ni Jesus sa dihang iyang giingnan ang iyang mga sumusunod: “Padayong buhata kini sa paghandom kanako”? Ang The New English Bible nag-ingon: “Buhata kini ingong paghandom kanako.” (1 Corinto 11:24, 25) Unsa ka subsob pagasaulogon ang usa ka memoryal o kasumaran? Kasagaran, makausa lamang sa usa ka tuig.

Hinumdomi, usab, nga gisugdan ni Jesus kini nga pagsaulog ug unya namatay sa petsang Nisan 14 sa Hudiyonhong kalendaryo.a Kadto mao ang adlaw sa Paskuwa, usa ka piyesta nga nagpahinumdom sa mga Hudiyo sa dakong kaluwasan nga ilang naagian sa Ehipto sa ika-16 nga siglo W.K.P. Nianang panahona, ang paghalad ug usa ka kordero misangpot ug kaluwasan sa Hudiyonhong panganay, samtang gipatay sa manulonda ni Jehova ang tanang panganay sa Ehipto.​—Exodo 12:21, 24-27.

Sa unsang paagi kini makatabang sa atong pagsabot? Aw, ang Kristohanong apostol Pablo nagsulat: “Si Kristo nga atong paskuwa gikahalad na.” (1 Corinto 5:7) Ang kamatayon ni Jesus mao ang mas labaw nga halad sa Paskuwa, nga naghatag sa katawhan ug kahigayonan alang sa mas bililhon nga kaluwasan. Busa, alang sa mga Kristohanon ang Memoryal sa kamatayon ni Kristo maoy mipuli sa Hudiyonhong Paskuwa.​—Juan 3:16.

Ang Paskuwa maoy tinuig nga selebrasyon. Nan, makataronganon nga ingon usab niini ang Memoryal. Ang Paskuwa​—ang adlaw nga si Jesus namatay​—kanunay nga mahulog sa ika-14ng adlaw sa Hudiyonhong bulan sa Nisan. Busa, ang kamatayon ni Kristo kinahanglang handomon makausa sa usa ka tuig sa adlaw sa kalendaryo nga katumbas sa Nisan 14. Sa 1994 kanang adlawa maoy Sabado, Marso 26, human sa pagsalop sa adlaw. Apan, ngano man nga ang mga iglesya sa Kakristiyanohan wala maghimo niining adlawa nga usa ka linaing pagsaulog? Ang lakbit nga pagtuki sa kasaysayan motubag nianang pangutanaha.

Apostolikong Kustombre Nameligro

Walay duhaduha nga sa unang siglo K.P., kadtong gigiyahan sa mga apostol ni Jesus nagsaulog sa Panihapon sa Ginoo sa tukmang paagi sumala sa iyang gisugo. Ugaling, sa ikaduhang siglo, gisugdan sa pag-usab sa pipila ang panahon sa paghandom niini. Ilang gihimo ang Memoryal sa unang adlaw sa semana (karon gitawag nga Dominggo), dili sa adlaw nga katumbas sa Nisan 14. Nganong gihimo man kadto?

Alang sa mga Hudiyo, ang usa ka adlaw magsugod sa mga alas sayis sa gabii ug modagan hangtod sa samang takna sa sunod nga adlaw. Si Jesus namatay sa Nisan 14, 33 K.P., nga midagan gikan sa gabii sa Huwebes hangtod sa gabii sa Biyernes. Siya gibanhaw sa ikatulong adlaw, sayo sa buntag sa Dominggo. Gusto sa uban nga ang paghandom sa kamatayon ni Jesus himoon sa permanenteng adlaw sa semana tuig-tuig, inay sa adlaw nga maatol sa Nisan 14. Ilang gilantaw usab ang adlaw sa pagkabanhaw ni Jesus ingong mas hinungdanon kay sa iyang kamatayon. Busa, ilang gipili ang Dominggo.

Si Jesus nagsugo nga ang iyang kamatayon pagahandomon, dili ang iyang pagkabanhaw. Ug sanglit ang Hudiyonhong Paskuwa mahitabo sa lainlaing adlaw matag tuig sumala sa Gregorian nga kalendaryo nga atong gigamit karon, makataronganon lamang nga mao usab kana ang mahitabo sa Memoryal. Busa daghan ang nagpabilin sa orihinal nga kahikayan ug nagsaulog sa Panihapon sa Ginoo sa Nisan 14 matag tuig. Sa ulahi sila gitawag ug mga Kuwartodesimanos, nga nagkahulogang “mga Tigsaulog sa Ikakatorse.”

Gidawat sa pipila ka eskolar nga kining “mga Tigsaulog sa Ikakatorse” nagsunod sa orihinal apostolikong sumbanan. Usa ka historyador nag-ingon: “Kon bahin sa adlaw sa pagsaulog sa Pascha [ang Panihapon sa Ginoo], ang paggamit sa mga iglesya nga Kuwartodesimanos sa Asia nahisama niadtong sa iglesya sa Jerusalem. Sa ika-2ng siglo kining maong mga iglesya sa panahon sa ilang Pascha sa ika-14 sa Nisan naghandom sa pagtubos nga gipahinabo pinaagi sa kamatayon ni Kristo.”​—Studia Patristica, Tomo V, 1962, panid 8.

Usa ka Kasungian Midako

Samtang daghan sa Asia Minor ang nagsunod sa apostolikong batasan, ang Dominggo gigahin alang sa pagsaulog sa Roma. Sa mga tuig 155 K.P., si Polycarp sa Smirna, usa ka hawas sa mga kongregasyon sa Asia, miduaw sa Roma aron hisgotan kini ug ang ubang mga suliran. Ikasubo, walay gikauyonan bahin niining butanga.

Si Irenaeus sa Lyons misulat diha sa usa ka sulat: “Bisan si Anicetus [sa Roma] wala makadani kang Polycarp sa dili pagsaulog niadtong kanunay niyang gisaulog uban kang Juan nga tinun-an sa atong Ginoo ug sa ubang mga apostol nga iyang gipakig-ubanan; ni nakadani si Polycarp kang Anicetus sa pagsaulog niana, kay siya [Anicetus] nag-ingon nga kinahanglang paluyohan niya ang kustombre sa mga ansiano nga nag-una kaniya.” (Eusebius, Basahon 5, kapitulo 24) Matikdi nga si Polycarp gikataho nga nagpasikad sa iyang baroganan diha sa awtoridad sa mga apostol, samtang si Anicetus nadani sa kustombre sa unang mga ansiano sa Roma.

Kini nga kasungian misamot sa hinapos sa ikaduhang siglo K.P. Sa mga 190 K.P., usa ka ginganlag Victor ang napili nga obispo sa Roma. Siya nagtuo nga ang Panihapon sa Ginoo kinahanglang saulogon sa Dominggo, ug nangayo siyag pagpaluyo sa daghang ubang pangulo kutob sa mahimo. Gipugos ni Victor ang mga kongregasyon sa Asia sa pag-usab ngadto sa kahikayan nga Dominggo.

Sa pagtubag alang niadtong anaa sa Asia Minor, si Polycrates nga taga-Efeso wala magpadaog niini nga pagpamugos. Siya miingon: “Among gisaulog ang adlaw nga wala kini bag-oha, ni gidugangan, o gikuhaan.” Unya iyang gilista ang daghang awtoridad, lakip si apostol Juan. “Kining tanan,” siya miingon, “nagsaulog sa ikakatorseng adlaw alang sa Pascha sumala sa Ebanghelyo, nga wala gayod motipas gikan niini.” Si Polycrates midugang: “Ako sa akong bahin, mga igsoon, . . . wala mahadlok sa mga bahad. Kay kadtong mas labaw kanako nag-ingon, Kinahanglang among sugton ang Diyos inay ang mga tawo.”​—Eusebius, Basahon 5, kapitulo 24.

Si Victor wala malipay niining tubaga. Usa ka makasaysayanhong sinulat nag-ingon nga iyang “giekskomunikar ang tanang Iglesya sa Asia, ug nagpadalag mga sulat sa tanang Iglesya nga dapig sa iyang opinyon, nga sila dili gayod makig-uban kanila.” Ugaling, “kining iyang madalidalion ug maisogong lihok wala kaangayi sa tanang maalamon ug sinserong mga lalaki sa iyang kaugalingong partido, nga daghan kanila misulat ug masakit kaniya, gitambagan siya . . . sa pagpatunhay sa gugma, panaghiusa, ug pakigdait.”​—Antiquities of the Christian Church, ni Bingham, Basahon 20, kapitulo 5.

Apostasiya Natukod

Bisan pa sa maong mga protesta, ang mga Kristohanon sa Asia Minor misamot nga nahilain bahin sa isyu kon kanus-a saulogon ang Panihapon sa Ginoo. Ang lainlaing mga paagi inanay nga gisagop sa ubang dapit. Ang pila nagsaulog sa tibuok yugto gikan sa Nisan 14 hangtod sa sunod nga Dominggo. Ang uban nagsaulog sa okasyon nga mas subsob​—kada semana sa Dominggo.

Sa 314 K.P. ang Konsilyo sa Arles (Pransiya) misulay sa pagpugos sa Romanong kahikayan ug gipugngan ang bisan unsang kapilian. Ang nahibiling mga Kuwartodesimanos nagpabiling malig-on. Aron mahusay kini ug ang ubang mga butang nga nagpabahin sa nangangkong mga Kristohanon sa iyang empiryo, sa 325 K.P. ang paganong emperador nga si Konstantino nagpatawag ug ekumenikanhong konsilyo, ang Konsilyo sa Nicaea. Kini nagpagawas ug balaod nga nagmando sa tanan sa Asia Minor sa pagsunod sa gihimo sa Roma.

Makaiikag tagdon ang usa sa pangunang mga argumento nga gipahayag tungod sa pagsalikway sa pagsaulog sa Memoryal sa kamatayon ni Kristo sumala sa petsa sa Hudiyonhong kalendaryo. Ang A History of the Christian Councils, ni K. J. Hefele, nag-ingon: “Kadto gideklarar nga ilabinang dili takos alang niini, ang labing balaan sa tanang selebrasyon, sa pagsunod sa kustombre (ang kalkulasyon) sa mga Hudiyo, kinsa naghugaw sa ilang mga kamot sa labing ngilngig nga mga krimen, ug kansang mga hunahuna nabutaan.” (Tomo 1, panid 322) Ang pagkanahimutang sa maong baroganan gilantaw ingong “‘makauulaw nga pagpasakop’ sa Sinagoga nga nakapukaw ug kasuko sa Iglesya,” matud ni J. Juster, gikutlo sa Studia Patristica, Tomo IV, 1961, panid 412.

Batok-Semitismo! Kadtong nagsaulog sa Memoryal sa kamatayon ni Jesus sa samang adlaw nga siya namatay gilantaw ingong mga sumusunod sa Judaismo. Nakalimtan nga si Jesus mismo maoy usa ka Hudiyo ug gihatagan niyag kahulogan ang adlaw pinaagi sa paghalad sa maong panahon sa iyang kinabuhi alang sa katawhan. Sukad niadto, ang mga Kuwartodesimanos gisaway ingong mga erehes ug mga tigpasiugdag pagkabahinbahin ug gilutos. Ang Konsilyo sa Antioquia sa 341 K.P. nagmando nga sila ekskomunikaron. Bisan pa, daghan gihapon sila sa 400 K.P., ug nagpadayon sila sa diyutang gidaghanon sa hataas nga panahon human niadto.

Sukad niadtong panahona, ang Kakristiyanohan napakyas sa pagbalik sa orihinal nga kahikayan ni Jesus. Si Propesor William Bright miangkon: “Sa dihang ang usa ka linaing adlaw, Biyernes Santo, gipahinungod sa paghandom sa Kasakitan sa Ginoo, ulahi na kaayo nga ilimiti ang Biyernes Santo sa ‘paschal’ lamang, nga gilangkit ni San Pablo sa haladnong kamatayon: ang paschal tuman nga gipadapat sa piyesta-sa-Pagkabanhaw mismo, ug ang makalibog nga mga ideya nahimong komon diha sa rituwal nga mga pagpatin-aw sa Grego ug Latin nga Kakristiyanhohan.”​—The Age of the Fathers, Tomo 1, panid 102.

Komosta Karong Adlawa?

‘Human sa daghang katuigang nanglabay,’ tingali mangutana ka, ‘hinungdanon ba gayod kon kanus-a pagasaulogon ang Memoryal?’ Oo, hinungdanon. Ang mga kausaban gihimo sa kusganon-ug-hunahuna nga mga tawo nga nagtinguhag gahom. Ang mga tawo nagsunod sa ilang kaugalingong mga ideya inay mosunod kang Jesu-Kristo. Dayag nga natuman ang pasidaan ni apostol Pablo: “Ako nahibalo nga human sa akong pagbiya ang malupigong mga lobo mosulod sa taliwala kaninyo [mga Kristohanon] ug dili magtratar sa panon uban ang kalumo, ug gikan sa taliwala kaninyo mismo may mga tawo nga motungha ug magasultig linubag nga mga butang aron ipahilayo ang mga tinun-an sunod sa ilang kaugalingon.”​—Buhat 20:29, 30.

Ang isyu nalangkit sa pagkamasinugtanon. Si Jesus nagtukod ug usa lamang ka selebrasyon nga pagasaulogon sa mga Kristohanon. Ang Bibliya tin-aw nga nagsaysay kon kanus-a ug kon sa unsang paagi kini angayng saulogon. Nan, kinsa ang may katungod sa pag-usab niana? Giantos sa unang mga Kuwartodesimanos ang paglutos ug ekskomunikasyon inay sa pagkompromiso bahin niining butanga.

Tingali interesado kang mahibalo nga aduna gihapoy mga Kristohanon sa yuta nga nagtahod sa kagustohan ni Jesus ug naghandom sa Memoryal sa iyang kamatayon sa petsa nga iyang gitukod. Karong tuiga, ang mga Saksi ni Jehova magtigom sa ilang mga Kingdom Hall sa tibuok yuta human sa alas 6:00 s.h. sa Sabado, Marso 26​—sa dihang magsugod ang ika-14ng adlaw sa Nisan. Unya ilang pagahimoon sa tukmang paagi kon unsa ang giingon ni Jesus nga kinahanglang himoon niining labing makahuloganong panahon. Nganong dili nimo saulogon ang Panihapon sa Ginoo uban kanila? Pinaagi sa pagtambong, ikaw usab makapakita sa imong pagtahod sa mga kagustohan ni Jesu-Kristo.

[Footnote]

[Kahon sa panid 6]

‘KADTONG BILILHONG LUKAT’

Ang halad lukat ni Jesu-Kristo maoy labaw pa kay sa usa ka doktrina. Si Jesus miingon bahin sa iyang kaugalingon: “Ang Anak sa tawo mianhi, dili aron alagaran, kondili sa pag-alagad ug sa paghatag sa iyang kalag nga usa ka lukat baylo sa daghan.” (Marcos 10:45) Iyang gipatin-aw usab: “Gihigugma pag-ayo sa Diyos ang kalibotan [sa katawhan] mao nga iyang gihatag ang iyang bugtong-gianak nga Anak, aron nga ang tanan nga magapasundayag ug pagtuo kaniya dili malaglag kondili makabaton ug kinabuhing walay-kataposan.” (Juan 3:16) Alang sa mga patay, ang lukat nagbukas sa dalan alang sa pagkabanhaw ug sa palaaboton nga kinabuhing walay kataposan.​—Juan 5:28, 29.

Ang hinungdanon kaayo nga kamatayon ni Jesu-Kristo mao ang gihandom sa mga pagsaulog sa Panihapon sa Ginoo. Ang iyang sakripisyo nakahimo ug dako kaayo! Usa ka babaye nga nabansay sa diyosnong mga ginikanan ug naglakaw diha sa kamatuoran sa Diyos sulod sa mga dekada nagpahayag sa iyang pasalamat niining mga pulonga:

“Kami nagapanglantaw sa Memoryal. Kini labi pang nagakaespesyal tuig-tuig. Nahinumdom ako nga nagbarog sa punerarya 20 ka tuig kanhi, nga nagtan-aw sa patayng lawas sa akong minahal nga papa ug mibatig matuod kinasingkasing nga apresasyon sa lukat. Ang akong kahibalo sa una maoy ordinaryo nga kahibalo lamang. Tinuod, nahibalo ako sa tanang kasulatan ug kon unsaon pagsaysay niana! Apan diha lamang nga nabati ko ang bugnaw nga kamatuoran sa kamatayon nga ang akong kasingkasing milukso sa kalipay sa kon unsay mahimo unya alang kanato pinaagi niadtong bililhong lukat.”