Akong Desisyon sa Pag-uswag Ngadto sa Pagkahamtong
SUMALA SA GIASOY NI CARL DOCHOW
“Mouswag Ngadto sa Pagkahamtong o Mobalik Ngadto sa Sala, Hain?” mao ang titulo sa usa ka artikulo sa Hunyo 15, 1948, isyu sa The Watchtower. Kadtong artikuloha miduso kanako sa pagbag-o gikan sa kahimtang sa espirituwal nga kapeligrohan sa kaumahan sa Tinipong Bansa ngadto sa usa ka misyonaryong karera sa Amerika del Sur nga milungtad ug kapin sa 43 ka tuig.
NATAWO ako niadtong Marso 31, 1914, ang ikatulo sa upat ka anak lalaki, sa usa ka balay nga binuhat sa troso sa Vergas, Minnesota. Ang katuigan sa akong pagkabata maoy makapahimuot. Mahinumdom ako nga nangisda uban kang Papa. Si Mama, hinuon, kanunay nga masakit, ug kinahanglang moundang ako sa pag-eskuyla sa kinto grado aron motabang sa mga buluhaton sa panimalay. Sa panahon nga ako 13 anyos na, ang iyang sakit nadayagnos nga kanser sa baga.
Nasayod si Mama nga dili na siya mabuhig dugay, mao nga misugod siya pag-andam kanako nga maoy mopuli kaniya. Molingkod siya sa kusina ug maghatag kanakog mga direksiyon kon unsaon pagluto ug paghurno. Dugang pa, gitudloan niya ako sa paglaba sa mga sinina, pag-atiman sa hardin, ug pag-atiman sa usa ka gatos ka manok. Gidasig usab niya ako sa pagbasag usa ka kapitulo sa Bibliya sa matag adlaw, nga akong gibuhat bisan pa sa akong limitadong katakos sa pagbasa. Human sa pagbansay kanako sulod sa napulo ka bulan, si Mama namatay niadtong Enero 27, 1928.
Ang Gubat Nagbag-o sa Among mga Kinabuhi
Sa pagsugod sa Gubat sa Kalibotan II niadtong Septiyembre 1939, ang mga pag-ampo gilitok alang sa mga sundalo matag Dominggo sa among Luteranong simbahan. Hugot ang desisyon sa akong magulang nga lalaki nga si Frank nga dili mopatay, busa sa midumili siya sa pagpakig-away ingong bahin sa militaryong serbisyo, siya gidakop. Sa iyang husay siya mipahayag: “Sa dili pa ako mopatay ug mga tawong inosente, mahimo ninyo akong pusilon!” Nasentensiyahan siya sa pagsilbi ug usa ka tuig sa prisohan sa McNeil Island duol sa baybayon sa Washington State.
Si Frank nakakaplag didto ug kapig 300 ka Saksi ni Jehova nga napriso tungod kay sila sa estrikto neyutral panahon sa gubat. (Isaias 2:4; Juan 17:16) Sa wala madugay misugod siya pagpakig-uban kanila ug nabawtismohan didto mismo sulod sa prisohan. Tungod sa maayong kagawian ingong priso, ang iyang sentensiya nakunhoran ngadto sa siyam ka bulan. Niadtong Nobyembre 1942 among nadawat ang balita nga si Frank nakagawas na sa prisohan, ug sa wala madugay kami iyang gisultihan bahin sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos. Human sa mainampingong pagsusi sa mensahe uban sa among mga Bibliya, nasabtan namong tanan nga ang gitudlo ni Frank kanamo mao ang kamatuoran.
Kababagan sa Pag-uswag sa Espirituwal
Niadtong 1944, ako mibalhin ngadto sa dapit sa Malta, Montana, aron moipon pagpuyo sa akong uyoan. Kami may samang kaagi—mga asawa nga mibiya kanamo human sa unom ka bulan nga pagkaminyo. Nalipay siya nga ako didto sa pagtabang kaniya sa pag-uma ug pagluto, ug kami nagtunga sa among ganansiya. Ang akong uyoan miingon nga ako ang mahimong manununod sa iyang 260 ka ektaryang uma kon ako moipon pagpuyo kaniya. Kadto ang mauswagong katuigan sa pag-uma, ug nagustohan ko kadtog maayo! Dako ang among abot kada tuig, ug ang prisyo sa trigo miabot pag $3.16 matag bushel.
Ugaling, ang akong uyoan wala makaangay sa ideya nga ako nagtambongan sa mga tigom sa usa ka gamayng kongregasyon sa mga Saksi sa Malta. Niadtong Hunyo 7, 1947, nga wala mahibalo ang akong uyoan, ako nabawtismohan sa sirkitong asembliya sa mga Saksi ni Jehova sa Wolf Point. Didto gidapit ako sa usa ka Kristohanong igsoong lalaki nga mahimong payunir, o bug-os-panahong ministro. Bisan pag ang paggamit sa akong kinabuhi sa maong paagi mao ang tinguha sa akong kasingkasing, gisaysay nako nga ang akong uyoan dili gayod motugot kanako sa pagdeboto sa maong daghang panahon sa ministeryo.
Wala madugay human niadto, gibuksan ug gibasa sa akong uyoan ang usa ka sulat nga giadres kanako gikan sa usa ka higala nga miagda kanako nga mahimong bug-os-panahong ministro. Tungod kay nasuko pag-ayo, giultimahan ako sa akong uyoan—mohunong sa pagsangyaw o mopahawa. Ang maong pang-ultima maayong butang tungod kay gusto ko kaayo ang pag-uma nga ambot kon ako makabiya ba sa akong kaugalingon. Busa mibalik ako ngadto sa akong pamilya sa Minnesota, nga silang tanan niadto bawtismado na ug nakig-uban sa Detroit Lakes nga Kongregasyon.
Sa sinugdan gidasig ako sa akong pamilya nga magpayunir, apan niadtong 1948 sila nagsugod pagkabugnaw sa espirituwal. Maoy niadtong panahona nga ang artikulong “Mouswag Ngadto sa Pagkahamtong o Mobalik Ngadto sa Sala, Hain?” mitagana sa espirituwal nga pagdasig nga akong gikinahanglan. Kadto mipasidaan nga “tinong mosangpot ang makapasubo kaayong sangpotanan kon kita tinuyong modumili sa pagpadayong nunot sa nagauswag nga kahibalo.” Matud sa artikulo: “Dili kita makahimo sa pagpondo ug pagsibog, apan kinahanglang mouswag diha sa pagkamatarong. Ang pag-uswag, dili ang paghunong, mao ang kinadak-ang pangontra sa pagbalik.”
Bisan pag ang akong pamilya mihatag ug ubang mga pasangil, ako nagtuo nga ang tinuod nga suliran mao ang ilang tinguha nga madato. Nakita nila ang ekonomikanhong mga benepisyo sa pagbutang ug mas daghang panahon sa pag-uma ug menos sa pagsangyaw. Inay malit-agan sa tinguha alang sa bahandi, mihimo akog mga plano sa pagpayunir. Nasayod ako nga kana dili sayon, ug ako naghunahuna gani nga ako dili makapayunir. Busa niadtong 1948, gisulayan ko ang akong kaugalingon pinaagi sa tinuyong pag-aplay nga mosugod pagpayunir sa kinadaotang bahin sa tuig—ang Disyembre.
Pagsulod sa Payunir nga Pag-alagad
Gipanalanginan ni Jehova ang akong mga paningkamot. Pananglitan, usa ka adlaw kadto maoy -27 grado Celsius, gawas pa sa tugnawng hangin. Ako naghimo sa akong naandang pagsangyaw sa kalye, nga nagbanosbanos sa akong mga kamot—pagsulod sa bugnawng kamot sa akong bulsa samtang nagkupot sa mga magasin sa laing kamot hangtod nga kana mangamig na kaayo ug angay nga isulod na usab sa bulsa. Usa ka lalaki ang miduol. Sa pagkomento nga iyang namatikdan sa dugaydugayng panahon ang akong kalihokan, siya nangutana: “Unsay anaa nianang mga magasina nga hinungdanon kaayo? Hatagi akog duha niana aron akong mabasa kana.”
Kasamtangan, nakita nako nga ang pagpakig-uban sa akong pamilya nagpameligro sa akong kaugalingong espirituwalidad, mao nga sa paghangyo ngadto sa Watch Tower Society, ako gihatagan ug bag-ong asaynment, sa Miles City, Montana. Ako nag-alagad didto ingong alagad sa kompaniya, nga karon nailhang nagadumalang magtatan-aw. Nga nagpuyo sa usa ka dos-por-tres-metros nga treyler, akong gisuportahan ang akong kaugalingon pinaagi sa pagtrabaho ug inoras sa usa ka negosyong dry-cleaning. May panahong ako gisuholan alang sa butang nga akong giangayan pag-ayo—ang pagpangani.
Sulod nianang panahona, nagpadayon ako sa pagkadungog bahin sa nagkadaotang espirituwal nga kahimtang sa akong pamilya. Sa kataposan sila, ingon man ang uban sa Detroit Lakes nga Kongregasyon, nahimong supak sa organisasyon ni Jehova. Sa 17 ka magmamantala sa Gingharian sa kongregasyon, 7 lamang ang nagpabiling matinumanon. Determinado ang akong pamilya nga ako mobiya usab sa organisasyon ni Jehova, busa akong naamgohan nga adunay usa lamang ka solusyon, ang dugang pag-uswag. Apan sa unsang paagi?
Pagpadayon sa Misyonaryong Pag-alagad
Panahon sa internasyonal nga kombensiyon sa New York City niadtong 1950, akong nasaksihan ang graduwasyon sa misyonaryong mga estudyante gikan sa ika-15ng klase sa Watchtower Bible School of Gilead. ‘Oh, kon unta ako mahiapil niadtong magaalagad kang Jehova sa usa ka langyawng asaynment,’ ako naghunahuna.
Gipadala ko ang usa ka aplikasyon ug nadawat ingong usa ka membro sa ika-17ng klase sa Gilead, nga nagsugod sa Pebrero 1951. Ang dapit sa tunghaan sa usa ka umahan sa ilaya sa New York matahom. Pagkadako sa akong tinguha nga motrabaho sa umahan human sa mga takna sa klase, tingali sa kamalig uban sa mga baka o sa gawas uban sa mga tanom! Apan si John Booth, ang magtatan-aw sa Umahan sa Gingharian niadtong panahona, misaysay nga ako lamang ang may kasinatian sa dry-cleaning. Busa ako naasayn sa pagbuhat sa maong trabaho.
Ang Gilead dili sayon alang sa usa nga may kinto-grado lamang nga edukasyon. Bisan pag ang mga suga pagngon sa alas 10:30 s.g., kanunay akong nagtuon hangtod sa tungang gabii. Usa ka adlaw usa sa mga instruktor nagpatawag kanako ngadto sa iyang opisina. “Carl,” matud niya, “akong makita nga ang imong mga grado dili kaayo maayo.”
‘Aguy,’ naghunahuna ako sa akong kaugalingon, ‘ila akong hangyoon nga moundang sa Gilead.’
Hinunoa, ang instruktor mahigugmaong mihatag kanakog tambag kon sa unsang paagi makapahimulos ako sa labing maayo sa akong panahon nga dili magtuon sa gabii na kaayo. Ako mahadlokong nangutana: “Ako ba may igong katakos sa pagpadayon dinhi sa Gilead?”
“Ay, oo,” mitubag siya. “Apan ambot kon ikaw mahimong takos sa usa ka diploma.”
Nahupayan ako sa mga pulong sa presidente sa tunghaan, si Nathan H. Knorr. Sayosayo gisultihan niya ang mga estudyante nga ang maayong mga grado dili makaangkon sa iyang pagdayeg nga sama sa “pagkamalugoton” sa mga misyonaryo nga nagpabilin sa ilang mga asaynment.
Ang akong kinalisorang ulohang tun-anan mao ang Kinatsila, apan ako naglaom sa usa ka asaynment sa Alaska, diin ang bugnawng panahon mao ang akong naandan sa akong pinuy-anan. Gawas pa, ako makasangyaw man sa Iningles. Busa makahanduraw ka sa akong katingala sa dihang sa tungatunga sa kurso, nadawat nako ingong akong asaynment ang Ecuador, Amerika del Sur. Oo, kinahanglang mosulti akog Kinatsila, ug didto mismo sa init kaayong ekuwador!
Usa ka adlaw ang usa ka detektib sa FBI miduaw kanako sa Tunghaang Gilead. Nangutana siya bahin sa anak lalaki sa alagad sa kompaniya nga mibiya sa among organisasyon sa Detroit Lakes. Nagpadayon niadto ang Gubat sa Korea, ug ang maong batan-ong lalaki miangkon nga siya ministro sa mga Saksi ni Jehova ug sa ingon nahigawas sa militaryong serbisyo. Gisaysay nako nga siya dili na usa sa mga Saksi ni Jehova. Samtang nanamilit kanako ang detektib, siya miingon: “Hinaot panalanginan kamo sa inyong Diyos sa inyong buluhaton.”
Sa ulahi akong nasayrang ang batan-ong lalaki namatay sa usa sa iyang unang mga pakigbugno sa Korea. Pagkamakapasubong sangpotanan alang sa usa nga makahimo unta sa pag-uswag ngadto sa pagkahamtong diha sa organisasyon sa Diyos!
Sa kataposan, ang among malipayong adlaw sa graduwasyon miabot niadtong Hulyo 22, 1951. Siyempre, walay mausa sa akong pamilya ang presente, apan ang akong kalipay nabug-os sa dihang akong nadawat ang usa ka diploma tungod sa pag-uswag nga akong nahimo.
Pagpahiuyon Ngadto sa Usa ka Langyawng Natad
Sa didto na ako sa akong asaynment, akong nasayrang ang pagbansay ni Mama mapuslanon kaayo. Ang pagluto, paglaba nga kinamot, ug kakulang ug tubig sa gripo dili bag-o kanako. Apan ang pagsangyaw sa Kinatsila bag-o! Migamit akog usa ka pinatik nga Kinatsilang wali sa taastaas nga panahon. Gidangtag tulo ka tuig una ako makahatag ug usa ka pakigpulong publiko sa Kinatsila ug gihimo ko kadto uban sa paggamit ug daghang nota.
Sa pag-abot nako sa Ecuador niadtong 1951, wala moabot ug 200 ang magmamantala sa Gingharian. Ang paghimog-tinun-an morag hinay sulod sa unang 25 ka tuig o kapin pa. Ang among mga pagtulon-an sa Bibliya may pagkalahi sa dili-kasulatanhong mga tradisyon sa Katolisismo, ug ang among pagsunod sa mga instruksiyon sa Bibliya bahin sa pagkamaunongon ngadto sa usa ka kapikas ilabinang dili popular.—Hebreohanon 13:4.
Bisan pa niana, nakapahimutang kamig daghang basahon sa Bibliya. Ang among ministeryo sa Machala, nga nahimutang sa sentro sa mga umahan sa saging, naghulagway niini. Si Nicholas Wesley ug ako mao lamang ang mga Saksi didto sa among pag-abot niadtong 1956. Molakaw kamig sayo sa buntag nga sakay sa mga trak dekarga nga gigamit sa trabaho sa dagkong kadalanan nga gigama niadtong mga adlawa. Human kami makasakay ug layolayong distansiya, manaog kami ug magsangyaw ngadto sa mga tawo pabalik ngadto sa dapit nga among gipuy-an.
Sa usa ka linaing adlaw, si Nick ug ako naghupot ug rekord sa pagsusi kon kinsa kanamo ang makapahimutang ug mas daghang magasin. Mahinumdom ako nga ako abante kang Nick sa pagkaudto, apan sa pagkagabii kami patas sa 114 ka magasin. Nagbilin kamig ginatos sa among mga magasin kada bulan uban sa mga tawo nga among mga ruta sa magasin. Kaunom nga ako nakapahimutang ug kapin sa usa ka libong magasin sulod sa usa ka bulan. Hunahunaa ra kon pila ang mahimong makakat-on sa mga kamatuoran sa Bibliya gikan nianang mga magasina!
Sa Machala kami nakapribilehiyo usab sa pagtukod sa unang gipanag-iya-sa-kongregasyong Kingdom Hall sa Ecuador. Kadto maoy 35 ka tuig kanhi, niadtong 1960. Niadtong unang mga adlaw, kami may mga 15 lamang nga tumatambong sa among mga tigom. Karong adlawa ang Machala adunay 11 ka mauswagong mga kongregasyon!
Pagduaw sa Tinipong Bansa
Sa hinapos sa katuigang 1970, mibalik ako sa Tinipong Bansa sa usa ka bakasyon ug migugol ug pila ka oras kauban sa akong igsoong si Frank. Gipasakay niya ako sa iyang kotse patungas sa usa ka bungtod nga gikan niana among nakita ang usa ka taas nga dalan ibabaw sa Red River Valley. Kadto matahom, uban sa nagkahinog nga trigo nga naglubaylubay sa hangin, usa ka naglawod sa nagdukong hinog nga trigo. Sa halayo maaninaw ang Sheyenne River nga ang kadaplinan punog kakahoyan. Ang pagkalipay nianang malinawong katahom nabalda sa dihang gisugdan sa akong igsoon ang iyang naandang pakigsulti.
“Kon dili ka pa usa ka kuwanggol nga nagpuyo didto sa Amerika del Sur, kining umahana imoha pod unta!”
“Frank,” misagbat dayon ako. “Hunonga lamang diha kana.”
Wala na siya mobungat ug laing pulong. Pila ka tuig sa ulahi, siya kalit nga namatay gumikan sa usa ka estrok, nga nagbilin ug tulo ka manindot nga mga rantso sa North Dakota nga may katibuk-ang gidaghanon nga 400 ka ektarya, ingon man ang 260 ka ektaryang umahan sa akong uyoan sa Montana nga niana siya nahimong manununod.
Karon ang tanan sa akong pamilya patay na. Apan ako nahimuot nga sa Detroit Lakes, diin kaming tanan nagsugod sa among mga kinabuhi ingong mga Saksi ni Jehova katuigang miagi, ako adunay usa ka espirituwal nga pamilya nga may kapin sa 90 ka Kristohanong igsoong lalaki ug babaye.
Pagpadayon sa Pag-uswag sa Espirituwal
Ang milabayng 15 ka tuig mihatag ug dagayang mga abot sa espirituwal nga pag-ani dinhi sa Ecuador. Gikan sa mga 5,000 ka magmamantala sa Gingharian niadtong 1980, karon kami adunay kapin ug 26,000. Ako nakaani sa panalangin sa pagtabang ug kapin sa usa ka gatos kanila ngadto sa bawtismo.
Karon, sa edad nga 80, ako mas maningkamot aron makuha ang 30 ka oras sa usa ka bulan diha sa ministeryo kay sa akong gihimo sa pagkab-ot sa akong 150-oras nga kota sa 1951. Sukad sa 1989, sa dihang akong nasayrang ako may kanser sa prostate, gipahimuslan ko ang panahon sa akong pagpasig-uli sa lawas pinaagi sa pagbasa. Sukad nianang tuiga, akong nabasa sa bug-os ang Bibliya sa 19 ka beses ug ang librong Mga Saksi ni Jehova—Mga Magmamantala sa Gingharian sa Diyos sa 6 ka beses. Niining paagiha ako nagapadayon sa pag-uswag sa espirituwal.
Oo, ako may mga kahigayonan nga makaanig materyal nga mga benepisyo sa kaumahan sa Tinipong Bansa. Apan ang mga balos sa materyal nga mga bahandi dili ikatandi sa kalipay nga akong naagoman sa espirituwal nga pagpangani. Ang sangang buhatan dinhi sa Ecuador nagpahibalo kanako nga ako nakapahimutang ug kapig 147,000 ka magasin ug 18,000 ka basahon sa akong misyonaryong karera. Giisip ko kini nga espirituwal nga mga binhi, nga daghan kanila ang nakaturok na; ang uban tingali moturok pa diha sa mga kasingkasing sa katawhan samtang ilang mabasa kining mga kamatuoran sa Gingharian.
Sa akong hunahuna wala nay mas maayo kay sa pagpadayon sa pag-uswag ngadto sa bag-ong kalibotan sa Diyos uban sa tanan kong espirituwal nga mga anak ug sa minilyon nga uban nga nakapili sa pag-alagad sa atong Diyos, si Jehova. Ang salapi dili magluwas sa usa latas sa kataposan niining daotang kalibotan. (Proverbio 11:4; Ezekiel 7:19) Hinunoa, ang mga bunga sa atong espirituwal nga buluhaton mopadayon—kon ang matag usa kanato magpadayon sa pag-uswag ngadto sa pagkahamtong.
[Hulagway sa panid 24]
Andam na sa pagpayunir sa Miles City, Montana, niadtong 1949
[Hulagway sa panid 24]
Nagpalit ug tubig alang sa among misyonaryong balay, 1952
[Hulagway sa panid 25]
Pagsangyaw sa Machala, 1957
[Hulagway sa panid 25]
Sukad nga nagmasakiton sa 1989, nabasa nako ang tibuok Bibliya sa 19 ka beses