Kinahanglang Kita Magdamgo

IKAW ba may mga damgo? Dili lantugion ang pagpangagpas nga aduna ka, sanglit kitang tanan magdamgo man samtang natulog, bisan pag tingali moingon kita nga wala kita magdamgo. Gikalkulo nga kapig 95 porsiyento sa tanang damgo dili mahinumdoman. Unsay imong mahinumdoman? Sa tinuoray, kadtong sagad nga atong mahinumdoman mao kadtong sa dayon na kitang makamata.

Ang mga tigsusi sa damgo nakadiskobreng ang pagkatulog maoy inanay nga proseso nga labing hinanok sa unang pipila ka oras ug unya mahimong dili na kaayo hinanok sa ulahi. Ang pagdamgo mahitabo ilabina sa mga yugto sa kusog nga paglihok sa mata, nga gitawag ug REM nga pagkatulog. Kini mosal-ang-sal-ang sa dili-REM nga pagkatulog. Ang matag siklo sa dili-REM/REM nga pagkatulog molungtad ug mga 90 ka minutos, ug ang maong mga siklo sublion lima o unom ka beses sulod sa gabii, nga ang kataposang siklo mahitabo sa dayon na natong pagmata.

Sayop ang paghunahunang ang imong utok menos ug kalihokan panahon sa pagkatulog. Nadiskobrehan nga ang utok mas aktibo diha sa mga damgo kay sa diha sa pipila ka kahimtang sa pagmata, gawas lamang sa pipila ka neuron diha sa punoan sa utok, nga konektado sa pagtagad ug memorya. Kini sila morag mopahulay panahon sa REM nga pagkatulog. Apan sa katibuk-an ang mga selula sa nerbiyos sa utok adunay walay-hunong nga komunikasyon taliwala sa mga selula.

Ang atong utok sa pagkakatingad-anan maoy usa ka makuting bahin sa lawas nga may binilyong elemento nga nagapatunghag mga senyas sa mga usa ka gatos ngadto sa duha o tulo ka gatos sa usa ka segundo. Adunay mas daghang elemento sa utok sa usa ka tawo kay sa adunay mga tawo sa yuta. Gibanabana sa pipila ka tigdukiduki nga kini adunay gikan sa 20 bilyon ngadto sa kapig 50 bilyong elemento. Ang kakuti niini nagpamatuod sa giingon sa tagsulat sa Bibliya nga si David bahin sa lawas sa tawo: “Pagadayegon ko ikaw tungod kay sa makalilisang nga paagi ako kahibulongang pagkabuhat. Ang imong mga buhat maoy kahibulongan.”​—Salmo 139:14.

Ang Kalibotan sa mga Damgo

Panahon sa atong pagmata, ang atong lima ka sentido kanunayng nagapasag impormasyon ug mga hulagway ngadto sa utok, apan panahon sa pagkatulog kini dili mahitabo. Ang utok magpatunghag mga hulagway sa kaugalingon nga dili tabangan sa mga sentido. Busa, ang atong makita diha sa mga damgo ug ang mga lihok nga atong masinati diha kanila usahay nahisamag mga panghanduraw. Kini morag magpaposible nga kita magbuhat ug mga butang nga maoy mga paglapas sa kinaiyanhong mga balaod, sama sa paglupad nga sama kang Peter Pan o pagkahulog gikan sa usa ka pangpang nga dili madaot. Ang panahon mahimong matuis mao nga ang nangagi makita nga daw mao ang presente. O kon nagasulay kita sa pagkalagiw, morag dili nato makontrolar ang atong mga lihok​—ang atong mga tiil dili buot molihok. Siyempre, ang tatawng mga impresyon ug mga kasinatian nga tingali atong nabatonan sulod sa mga oras nga kita nagmata makaapektar sa atong mga damgo. Daghan nga nakasinati sa makahahadlok nga mga kabangisan sa gubat dili daling makalimot niana, ni ang pipila makalimot sa pagbati nga giatake sa usa ka kriminal. Kanang makuyaw nga mga kasinatian samtang kita nagmata mahimong mosagol sa atong mga damgo, nga magpahinabo sa mga urom. Ang kasagarang mga butang nga anaa sa atong mga kaisipan inigkatulog nato mahimong motungha diha sa atong mga damgo.

Usahay sa dihang nagasulay kita pagsulbad sa usa ka suliran, ang solusyon moabot kanato panahon sa pagkatulog. Kini makapadayag nga dili tanang pagkatulog gilangkoban sa pagdamgo. Usa ka bahin niana maoy paghunahuna.

Ang usa ka libro bahin sa mga damgo ug sa atong utok nag-ingon: “Ang labing kasagarang dagway sa kalihokan sa hunahuna sa pagkatulog dili mao ang pagdamgo kondili ang paghunahuna. Ang paghunahuna samtang natulog wala duyogi sa mga panghanduraw gikan sa mga sentido ug maoy dili katingad-anan. Kini lagmit nga ordinaryo, nga sagad may kalabotan sa tinuod-kinabuhing mga panghitabo sa kagahapon o ugma, ug kasagarang yano, di-mamugnaon, ug nagbalikbalik.”

Gibati sa pipila ka tawo nga ang mga ulohan sa ilang mga damgo adunay espesyal nga mga mensahe alang kanila. Aron mabadbad ang mga damgo, magtipig silag sulatanan tapad sa ilang higdaanan aron ila kanang mahitala inigmata nila. Mahitungod sa kamapuslanon sa mga libro nga nagtinguha paghatag ug kahulogan sa mga simbolo sa damgo, ang The Dream Game, ni Ann Faraday, nag-ingon: “Ang mga libro bahin sa damgo nga niana imong tan-awon ang mga kahulogan sa mga tema ug mga simbolo sa damgo samang walay kapuslanan, kon kaha sila tradisyonal o gibase sa usa ka bag-ong teoriya sa sikolohiya.”

Sanglit ang mga damgo morag nagagikan sa panguna sa sulod sa utok, dili makataronganon ang paghunahuna nga sila adunay espesyal nga mga mensahe alang kanato. Angayng isipon nato sila ingong normal nga obra sa utok nga motabang sa paghupot niana sa himsog nga kahimtang.

Apan komosta kadtong nag-ingon nga nagdamgo sila bahin sa pagkamatay sa usa ka paryente o usa ka higala ug nasayran sa pagkaugma nga namatay ang maong tawo? Wala ba kana magpailang ang mga damgo makatagna sa umaabot? Sa sunod nga artikulo, among hisgotan kon unsay nagpaluyo sa matagnaong mga damgo.