Pagplanong Daan Alang sa Atong mga Minahal

ANG makapasubong sugilanon ni Annie migula di pa dugay sa usa ka Aprikanhong mantalaan. Ang bana ni Annie usa ka negosyante. Namatay siya niadtong 1995, nga nagbilin ug 15 ka sakyanan; dakong salapi sa bangko; mga $4,000 (T.B.) nga magamit dayon nga salapi; usa ka tindahan; usa ka tindahag ilimnon; ug usa ka tuloy-lawak-katulganan nga balay. Ang wala niya mabilin mao ang testamento.

Ang bayaw nga lalaki ni Annie gikatahong miagaw sa propiedad ug salapi ug nagpalayas kaniya ug sa iyang unom ka anak gikan sa ilang balay. Naalaot, siya ug ang iyang mga anak nagpuyo karon uban sa iyang igsoong lalaki. Upat sa mga anak kinahanglang moundang pagtungha, sanglit walay salapi nga ibayad sa matrikula o ipalit ug mga uniporme sa tunghaan.

Si Annie miapelar sa hataas nga korte, nga mimando nga kinahanglang iuli kaniya ang pipila sa propiedad, lakip ang usa ka sakyanan. Apan walay giuli. Kinahanglang moadto na usab siya sa korte aron mangayog orden nga pugson ang iyang bayaw nga lalaki nga motuman sa mando sa hataas nga korte.

Nganong Maghunahuna Bahin sa Kamatayon?

Ang sugilanon ni Annie nag-ilustrar kon unsay mahimong mahitabo sa dihang ang usa ka ulo sa pamilya mapakyas sa pagplano alang sa posibilidad nga mamatay siya. Sa kamatayon, ang tanang tawo “magbilin sa ilang mga bahandi ngadto sa uban.” (Salmo 49:10) Dugang pa, ang mga patay dili makapugong kon unsay buhaton sa ilang mga kabtangan. (Ecclesiastes 9:​5, 10) Aron makapahayag kon unsay mahitabo sa iyang mga kabtangan, ang usa ka tawo kinahanglang maghikay sa mga butang una mamatay.

Bisan tuod kitang tanan nahibalo nga mahimong mamatay kita nga wala damha, daghang tawo ang napakyas sa paghimog abanteng mga tagana alang sa ilang buhi nga mga minahal. Bisan tuod ang atong panaghisgot magsentro sa pagtagad sa pipila ka kultural nga mga pundok sa Aprika, ang susamang mga suliran naglungtad sa ubang mga bahin sa kalibotan.

Kon kaha mohimo ka ug mga paagi maylabot sa pagpanghatag sa imong kabtangan engkasog mamatay maoy personal nga butang. (Galacia 6:5) Bisan pa niana, mangutana ka tingali, ‘Nganong ang usa ka tawo samtang buhi pa magpangga ug mag-atiman sa iyang asawa ug mga anak apan dili mohimog mga tagana alang sa ilang kaayohan engkasog mamatay siya?’ Ang pangunang katarongan mao nga kadaghanan kanato dili gustong maghunahuna sa posibilidad nga mahimong mamatay kita, labinang dili gustong magplano sa kamatayon. Sa pagkatinuod, dili nato matag-an ang adlaw sa atong kamatayon, sumala sa giingon sa Bibliya: “Wala kamo mahibalo kon maunsa ang inyong kinabuhi ugma. Kay kamo usa ka gabon nga nagapakita sa makadiyot ug unya mawagtang ra.”​—Santiago 4:14.

Ang pagplano sa posibilidad nga mamatay maoy praktikal. Nagpakita usab kini ug mahigugmaong kabalaka alang sa mga nahibiling-buhi. Kon dili nato hikayon ang atong mga butang, ang uban maoy mohimo niana. Tingali ang mga tawo nga wala nato mahibalag sukad mohimog mga desisyon bahin sa atong mga kabtangan ug mga kahikayan sa paglubong. Ubos sa maong mga kahimtang sa pipila ka nasod, ang Estado maoy mohukom kon kinsay makadawat sa atong salapi ug propiedad. Sa ubang mga dapit, ang mga paryente maoy mohukom, ug kining maong mga desisyon kasagarang inubanan sa mga away-away nga magpalambo sa daotang buut sulod sa pamilya. Dugang pa, ang gihukman tingali lahi ra kaayo sa atong gitinguha.

Pagpangilog ug Propiedad

Ang biyuda maoy labing mag-antos kon mamatay ang iyang bana. Gawas sa kaguol nga mawad-ag kapikas, siya kasagarang maoy biktima sa pagpangilog ug propiedad. Kini gibatbat di pa dugay sa kaso ni Annie. Bahin sa rason sa pagpangilog ug propiedad adunay kalabotan sa kon giunsa pagtamod ang mga asawa. Sa pipila ka kultura ang asawa sa usa ka tawo wala isipang bahin sa iyang pamilya. Siya sa usa ka diwa maoy usa ka langyaw nga sa bisan unsang panahon mahimong mopauli sa iyang pamilya o maminyo ngadto sa laing pamilya. Sa kasukwahi, sumala sa pangatarongan, ang mga igsoong lalaki, mga babaye, ug mga ginikanan sa lalaki dili gayod mobiya kaniya. Kon siya mamatay, ang iyang pamilya nagtuo nga ang iyaha ilaha usab, dili sa iyang asawa ug mga anak.

Ang mga bana nga dili mosugilon sa ilang mga asawa nagdasig sa maong panghunahuna. Si Mike naghisgot sa iyang mga kalihokan sa negosyo uban lamang sa iyang mga igsoong lalaki. Sila nahibalo kon unsa ang iyang mga kabtangan, apan diyutay ra kaayo ang nahibaloan sa iyang asawa. Sa dihang namatay siya, ang iyang mga igsoong lalaki miadto sa asawa ug nangayo sa bayad sa utang nga gilaoman sa iyang bana. Wala gani siya mahibalo bahin niana. Sunod, giilog nila ang mga photocopier ug mga makenilya nga gipalit sa iyang bana alang kaniya. Sa ngadtongadto, ang iyang mga igsoong lalaki maoy nagdumala sa panimalay ug sa tanang anaa niana. Kining maong biyuda ug ang iyang gamayng anak nga babaye napugos sa pagbiya, nga nagdala lamang sa ilang mga sapot.

“Ang Duha Mahimong Usa ka Unod”

Ang Kristohanong mga bana nahigugma sa ilang mga asawa ug nag-isip kanila nga takos sa pagsalig. Ang maong mga lalaki nahinumdom sa tambag sa Kasulatan: “Ang mga bana angay nga magahigugma sa ilang mga asawa sama ug ilang kaugalingong lawas.” Kining maong mga lalaki miuyon usab sa dinasig sa Diyos nga pahayag: “Ang usa ka lalaki mobiya sa iyang amahan ug sa iyang inahan ug motapot sa iyang asawa, ug ang duha mahimong usa ka unod.”​—Efeso 5:​28, 31.

Ang diyosnong mga bana miuyon usab sa Kristohanong apostol nga si Pablo, nga misulat: “Tino nga kon si bisan kinsa wala magatagana alang kanila nga iyang kaugalingon, ug ilabina alang kanila nga mga membro sa iyang panimalay, siya nagalimod sa pagtuo ug mas daotan pa kay sa tawong walay pagtuo.” (1 Timoteo 5:8) Kaharmonya niining maong prinsipyo, kon ang usa ka Kristohanong bana nagplano ug layo nga biyahe, tinoon niya nga ang iyang pamilya maatiman samtang wala siya. Sa susama, dili ba makataronganon nga mohimo siyag tagana alang sa iyang asawa ug mga anak engkasog mamatay siya? Dili lamang praktikal kondili mahigugmaon usab nga mangandam alang sa wala damhang mga trahedya.

Mga Kostumbre sa Paglubong

Alang sa Kristohanong mga bana adunay laing bahin niining butanga nga konsiderahon. Nagdugang sa kaguol sa biyuda sa pagkahanaw sa iyang kapikas, mga kabtangan, ug posible nga bisan ang iyang mga anak, ang pipila ka katilingban magpugos kaniya sa pagtuman sa naandang mga rituwal sa pagbalata. Ang The Guardian nga mantalaan sa Nigeria mimulo nga sa pipila ka dapit, ang tradisyon nagbaod sa biyuda nga matulog sa samang walay-suga nga lawak uban sa patayng lawas sa iyang bana. Sa ubang mga dapit, ang mga biyuda dili tugotang mobiya sa ilang balay sulod sa yugto sa pagbalata nga duolan sa unom ka bulan. Nianang panahona, kinahanglang dili sila maligo, ug bisan ang pagpanghunaw una o human mokaon gidili.

Ang maong mga kostumbre naghatag ug mga suliran, ilabina alang sa Kristohanong mga biyuda. Ang ilang tinguha sa pagpahimuot sa Diyos magpalihok kanila sa paglikay sa mga kostumbre nga dili kaharmonya sa mga pagtulon-an sa Bibliya. (2 Corinto 6:​14, 17) Apan, tungod sa dili pagsunod niining mga kostumbreha, ang usa ka biyuda mahimong mag-antos ug pagsulay. Basin kinahanglan pa ganing mokagiw siya aron maluwas ang iyang kinabuhi.

Paggamit ug Legal nga mga Pamaagi

Ang Bibliya maalamong nag-ingon: “Ang mga plano sa usa ka kugihan tinong alang sa kaayohan.” (Proverbio 21:5) Unsang mga plano ang mahimo sa usa ka ulo sa pamilya? Sa kadaghanang katilingban posible nga mohimog testamento o maghikay ug dokumento nga nagpahayag kon sa unsang paagi iapod-apod ang propiedad sa usa ka tawo engkasog mamatay siya. Mahimong maglakip kini sa mga detalye bahin sa mga kahikayan sa paglubong. Ang dokumento mahimong magtino usab kon unsay buhaton (o dili buhaton) sa kapikas maylabot sa paglubong ug sa mga kostumbre sa pagbalata.

Usa ka babaye nga ginganlag Leah namatyag bana niadtong 1992. Siya miingon: “Duna koy lima ka anak​—upat ka babaye ug usa ka lalaki. Ang akong bana dugaydugayng nasakit una siya mamatay. Apan bisan sa wala pa siya masakit, misulat siya ug testamento nga nag-ingon nga buot niya nga ang tanan niyang kabtangan ihatag kanako ug sa among mga anak. Naglakip kini sa salapi sa insyurans, uma, mga hayop sa uma, ug usa ka balay. Gipirmahan niya ang testamento ug gihatag kana kanako. . . . Human mamatay ang akong bana, ang mga paryente buot makabahin sa iyang panulondon. Ako silang giingnan nga ang akong bana nagpalit sa uma pinaagi sa iyang kaugalingong salapi ug nga wala silay katungod nga moangkon ug bisan unsa. Sa dihang nakita nila ang sinulat nga testamento, gidawat nila kana.”

Paghisgot sa mga Butang Uban sa Pamilya

Ang mga suliran mahimong motungha kon ang usa ka tawo dili mosulti ngadto sa iyang pamilya sa iyang tinuohan ug mga kagustohan. Tagda ang kaso sa usa ka tawo kansang mga paryente miinsistir nga ang iyang lubong himoon sa balangay kaharmonya sa lokal nga kostumbre. Sa dihang gihulga ang ilang mga kinabuhi, ang iyang nabiyudang asawa ug iyang mga anak napugos sa pagbilin sa iyang lawas uban sa mga paryente. Siya mimulo: “Kon nasultihan pa lang sa akong bana bisan ang usa sa iyang mga uyoan o mga ig-agaw kon sa unsang paagi buot niya nga ilubong siya, ang pamilya dili unta moinsistir sa ilang naandang mga tulumanon sa paglubong.”

Sa pipila ka katilingban ang binaba nga kahikayan sama ka lig-on sa sinulat nga dokumento. Mao kini ang kahimtang sa mga bahin sa Swaziland, diin daghan ang dunay mga tinuohan nga nagdasig sa naandang paglubong ug mga paagi sa pagbalata. Kay nahibalo niini, usa ka Kristohanong bana nga ginganlag Isaac nagtigom sa iyang mga paryente, kinsa dili mga Saksi ni Jehova, ug naghisgot kon unsay gusto niyang buhaton nila human sa iyang kamatayon. Giingnan niya sila kon kinsay makadawat ug tinong materyal nga mga kabtangan, ug iyang gipatin-aw pag-ayo kon sa unsang paagi himoon ang paglubong kaniya. Human sa iyang kamatayon, ang mga butang nahitabo sumala sa iyang mga kagustohan. Si Isaac nahatagan ug Kristohanong paglubong, ug ang iyang asawa naatiman pag-ayo.

Panalipdi ang Imong Pamilya

Ang buhaton nimo sa pagpanalipod sa imong pamilya kon mamatay ka na maoy personal nga butang, apan ang usa ka Kristohanon nga ginganlag Edward miingon: “Aduna akoy polisa sa life insurance aron mapuslan sa walo ka membro sa akong pamilya. Ang akong asawa mipirma usab sa akong gideposito sa bangko. Busa kon ako mamatay, makakuha siyag kuwarta gikan sa pondo. . . . Aduna akoy testamento nga mapuslan sa akong pamilya. Kon ako mamatay, bisan unsa nga akong ibilin maoy alang sa akong asawa ug mga anak. Akong gisulat ang akong testamento lima ka tuig kanhi. Gihikay kini sa usa ka abogado, ug ang akong asawa ug anak lalaki adunay kopya. Sa akong testamento, akong gitino nga ang akong mga paryente dili mangilabot sa paglubong kanako. Ako sakop sa organisasyon ni Jehova. Busa bisan pag usa o duha lamang ka Saksi ang anaa diha sa paghikay sa akong lubong, kana igo na. Ako na kining gihisgotan uban sa akong mga paryente.”

Sa usa ka diwa, ang paghimo sa maong mga kahikayan maoy gasa sa imong pamilya. Siyempre, ang pagplano alang sa posibilidad nga mamatay dili sama sa gasa nga mga tsokolate o usa ka pungpong sa mga bulak. Bisan pa niana, kini nagpasundayag sa imong gugma. Kana nagpamatuod nga buot nimong ‘magatagana alang kanila nga mga membro sa imong panimalay’ bisan pag wala ka na uban kanila.

[Box/Hulagway sa panid 21]

Si Jesus Mihimog Tagana Alang sa Iyang Inahan

“Apan duol sa sakitanang estaka ni Jesus, nagbarog didto ang iyang inahan ug ang igsoong babaye sa iyang inahan; si Maria nga asawa ni Clopas, ug si Maria Magdalena. Busa si Jesus, pagkakita sa iyang inahan ug sa tinun-an kinsa iyang gihigugma nga nagbarog sa duol, miingon sa iyang inahan: ‘Babaye, tan-awa! Ang imong anak nga lalaki!’ Unya siya miingon ngadto sa tinun-an: ‘Tan-awa! Ang imong inahan!’ Ug sukad niadtong taknaa ang tinun-an [si Juan] mikuha kaniya ngadto sa iyang kaugalingong panimalay.”​—Juan 19:​25-27.

[Hulagway sa panid 22]

Daghang Kristohanon ang mahunahunaong mihimog legal nga mga lakang aron sa pagpanalipod sa ilang mga pamilya