Pagpit-os sa Isigkaingon​—Kini Kaha Makaayo Kanimo?

Kitang tanan gipanganak nga may paninugdang tinguha nga dawaton sa atong mga isigkaingon. Ang tanan gustong maangayan, dawaton. Busa, sa lainlaing sukod, ang atong mga isigkaingon makaimpluwensiya kanato.

ANG isigkaingon gihubit ingong “usa nga parehas ug kahimtang sa lain; . . . usa nga sakop sa mao rang katilingbanong grupo, ilabina pinasukad sa edad, matang, o kahimtang.” Ang pagpit-os sa isigkaingon, sa baylo, mao ang puwersa nga gamiton kanato sa atong mga isigkaingon, aron nga, naamgohan man o wala, kita mopahiuyon sa ilang paagi sa paghunahuna o paglihok. Ang pagpit-os sa isigkaingon kasagarang ginatan-aw diha sa negatibong paagi. Bisan pa niana, sumala sa atong masabtan unya, mahimo nato kining mabali alang sa atong kaayohan.

Impluwensiya Diha sa Tanang Pangedaron

Ang pagpit-os sa isigkaingon dili limitado sa mga batan-on; kini nag-apektar sa tanang pangedaron. Ang impluwensiya niini madayag sa dihang makaplagan nato ang atong kaugalingon nga mosukna sa mga pangutana sama sa: “Ginahimo kini sa uban, nganong dili ako makahimo niini?” “Ngano mang kinahanglang kanunay akong malahi?” “Unsa unyay hunahunaon o isulti sa uban?” “Ang tanan kong higala nanggideyt ug nangaminyo, apan ako intawon wala. Duna kaha koy diperensiya?”

Bisan tuod ang pagpit-os nga mopahiuyon mag-apektar sa tanang pangedaron, kini daw mas kusog panahon sa pagkabatan-on. Ang The World Book Encyclopedia nag-ingon nga ang “kadaghanang batan-on malangkit pag-ayo sa ilang grupo sa katalirongan​—sa ato pa, sa ilang suod nga mga higala ug mga kaila. Kini nga mga tin-edyer magtinguha sa pag-uyon sa ilang grupo sa katalirongan, imbes kay sa ilang mga ginikanan, ug usbon tingali nila ang ilang panggawi aron makuha kana nga pag-uyon.” Ang mga tin-edyer, kini midugang, “nagtuo nga normal ang ilang pagtubo kon ang ilang mga katalirongan modawat ug moangay kanila.” Tungod niana sila “malinga sa mga butang nga ilang gihunahunang makaapektar sa ilang popularidad, sama sa estilo sa ilang sinina, katakos sa pagpanguna, ug kalamposan sa pagpakigdeyt.”

Mahimong makaplagan sa mga magtiayon nga ang ilang mga desisyon bahin sa kon unsang matanga sa balay ang ilang paliton o abangan, kon unsang matanga sa sakyanan ang gamiton, kon manganak ba o dili, ug daghan pang ubang mga butang maimpluwensiyahan sa pagpit-os sa isigkaingon​—kon unsay dalawaton diha sa ilang komunidad, taliwala sa ilang mga kauban o etnikong grupo. Ang pipila ka pamilya malubong pa gani sa utang aron lamang makaapas sa mga silingan ug mga isigkaingon sa materyal nga paagi. Oo, ang atong mga tumong, atong pangisip, ug atong mga desisyon sagad nga magpakita sa malipotong gahom sa pagpit-os sa isigkaingon. Tungod sa gahom niini, mahimo ba natong maatubang ang pagpit-os sa isigkaingon sa paagi nga makaayo, aron sa pagtabang kanato sa direksiyon nga buot natong subayon? Sa pagkatinuod, kita makahimo niini!

Pagpahimulos sa Maayong Impluwensiya sa Isigkaingon

Ang mga doktor ug ubang mga propesyonal sa pag-atiman sa panglawas nasayod sa bili sa pag-alirong sa ilang mga pasyente sa positibong mga tawo ug ubang mga impluwensiya nga makaayo sa panglawas. Ang maong palibot makaaghat padulong sa pagkaayo. Ang mga tawong nangapungkol, pananglitan, kasagarang tabangan sulod sa dugayng proseso sa pisikal nga rehabilitasyon ug emosyonal nga pagkaayo pinaagi sa maayong panig-ingnan ug pagdasig sa uban nga nakaagom sa susamang kahimtang. Dayag, ang paghatag ug bug-os nga pagtagad sa maayong palibot nga naglakip sa malaomon, positibong mga sumbanan maoy usa ka paagi sa pagpahimulos sa hustong matang sa pagpit-os sa isigkaingon.

Kining prinsipyoha tinuod usab diha sa Kristohanong kongregasyon, sanglit ang positibong impluwensiya sa isigkaingon mao ang usa sa mga katarongan nga nagsugo si Jehova sa iyang katawhan sa pagtigom nga regular. Ang Diyos nag-awhag kanato sa ‘pagpasibot sa usag usa sa paghigugma ug sa maayong mga buhat ug sa pagdinasigay sa usag usa.’ (Hebreohanon 10:24, 25) Ang maong pagdasig hinungdanon tungod sa daghang negatibo ug makadaot nga mga pagpit-os sa kalibotan karon. Tungod niining maong mga pagpit-os, ang mga Kristohanon kinahanglang ‘kusganong manlimbasog’ aron makapabiling malig-on sa espirituwal. (Lucas 13:24) Sa ingon, atong gikinahanglan ug gipabilhan ang mahigugmaong pagpaluyo gikan sa mga isigkamagtutuo. Dugang pa, ang uban tingali kinahanglang moagwanta sa ‘mga tunok sa unod,’ hayan sakit o pagkabaldado. (2 Corinto 12:7) Ang uban tingali nakigbisog sa pagbuntog sa daotang mga batasan o depresyon, o sila malisdan tingali sa pag-apas sa mga kinahanglanon sa kinabuhi. Busa, maalamon nga palibotan nato ang atong kaugalingon sa mga tawo nga nagpabiling suod kang Jehova nga Diyos ug malipayng moalagad kaniya. Ang maong mga isigkaingon magdasig kanato ug magtabang kanato nga ‘makalahutay nga maunongon hangtod sa kataposan.’​—Mateo 24:13.

Nan, pinaagi sa pagpili sa hustong matang sa mga isigkaingon, atong makontrolar ang ilang impluwensiya kanato. Dugang pa, ang maayong espirituwal nga pagkaon ug praktikal nga giya nga giapod-apod diha sa Kristohanong mga tigom magpalig-on sa personal nga pagdasig nga atong madawat gikan sa atong mga isigkaingon.

Tinuod, ang pag-adto sa Kristohanong mga tigom dili kanunayng sayon. Ang pipila tingali diyutay o walay madawat nga pagpaluyo gikan sa mga kapikas, ang uban tingali may kabataan nga areglahon, ug ang transportasyon tingali problema sa uban pa. Apan hunahunaa: Kon dili nimo tugotan kining maong kababagan sa pagpugong kanimo, nan ang imong panig-ingnan mahimong makadasig sa uban nga nakigbisog tingali sa samang mga kahimtang. Sa laing pagkasulti, ikaw ug ang uban nga sama nimo wala lamang magtagana ug maayong panig-ingnan kondili usa ka maayong matang usab sa impluwensiya sa isigkaingon​—ug kana walay bisag gamayng timailhan sa pagpugos.

Sa pagkatinuod, si apostol Pablo, kinsa kinahanglan mismong makigbisog sa daghang kalisdanan ug kababagan, nagdasig sa mga Kristohanon sa pagsundog sa iyang maayong panig-ingnan ug nianang sa ubang hamtong nga mga Kristohanon. Siya nag-ingon: “Managhiusa kamo sa pagkahimong mga tigsundog kanako, mga igsoon, ug ipunting ang inyong mata nganha kanilang kinsa nagalakaw sa paagi nga nahiuyon sa panig-ingnan nga inyong nabatonan dinhi kanamo.” (Filipos 3:17; 4:9) Ang unang mga Kristohanon sa Tesalonica naglantaw sa maayong panig-ingnan ni Pablo. Si Pablo misulat mahitungod kanila: “Kamo nahimong mga tigsundog kanamo ug sa Ginoo, sanglit kamo midawat man sa pulong ilalom sa daghang kasakitan nga may kangaya sa balaang espiritu, sa ingon kamo nahimong panig-ingnan sa tanang magtutuo sa Macedonia ug sa Acaya.” (1 Tesalonica 1:6, 7) Ang atong positibong tinamdan ug panig-ingnan makapahinabog susamang epekto niadtong mga tawong atong gipakig-ubanan.

Likayi ang Negatibong mga Impluwensiya

Kon buot natong likayan ang daotang pagpit-os sa isigkaingon, kinahanglang atong suklan ang impluwensiya ‘niadtong nagalakaw uyon sa unod.’ (Roma 8:4, 5; 1 Juan 2:15-17) Kay kon dili, ang makadaot nga pagpit-os sa isigkaingon magdala kanato palayo kang Jehova ug sa iyang maalamong tambag. Ang Proverbio 13:20 nag-ingon: “Siya nga nagalakaw uban sa mga tawong manggialamon mahimong manggialamon, apan siya nga makig-uban sa mga buangbuang mosangpot sa kadaotan.” Duna ka bay mahunahunaang tawo kinsa nadaot tungod sa daotang pagpit-os sa isigkaingon? Pananglitan, ang pipila ka Kristohanon nadaldal sa materyalismo, imoralidad, o pag-abuso sa droga ug alkoholikong ilimnon tungod sa impluwensiya sa ilang mga isigkaingon.

Bisan sa sulod sa Kristohanong kongregasyon, mailalom kita sa impluwensiya sa daotang pagpit-os sa isigkaingon kon atong pilion ang mga indibiduwal nga maluya sa espirituwal isip atong suod nga mga kauban. (1 Corinto 15:33; 2 Tesalonica 3:14) Kanang mga tawhana sagad nga dili gustong maghisgot bahin sa espirituwal nga mga butang; basin ila pa ganing biaybiayon kadtong malingaw sa maong mga panaghisgot. Kon atong pilion sila ingong atong suod nga mga kauban, ang pagpit-os sa isigkaingon mahimong magpugos kanato ngadto sa samang hulmahan, ug di madugay basin atong makaplagan ang atong hunahuna ug tinamdan nga nagpabanaag sa ilaha. Basin magsugod pa kita sa pagtamay niadtong may tim-os nga pagtuo ug naningkamot sa paghimog espirituwal nga pag-uswag.​—1 Timoteo 4:15.

Pagkalabi pang maalamon nga ugmaron ang panaghigalaay uban niadtong naningkamot sa pagpahimuot kang Jehova, kinsa nagakalipay sa espirituwal nga mga butang! Ang ingon nianang mga kauban motabang kanato sa pagpabanaag ‘sa kaalam gikan sa itaas.’ Kini “maoy una sa tanan putli, unya makigdaiton, makatarunganon, andam mosunod, puno sa kaluoy ug maayong mga bunga, . . . dili salingkapaw.” (Santiago 3:17) Kini wala magpasabot nga ang mahunahunaon-sa-espirituwal nga mga tawo dili mahibalong makig-estorya bahin sa bisan unsa gawas sa espirituwal nga mga butang. Dili gayod kana tinuod! Hunahunaa lamang ang nagkadaiyang makapaikag nga mga topikong ginahisgotan sa mga publikasyon sa Watch Tower sama sa magasing Pagmata! Ang maayong mga topikong mahisgotan daghan gayod kaayo, ug pinaagi sa pagkaikag sa nagkadaiya kaayong mga topiko, atong ginapabanaag ang gugma alang sa kinabuhi ug sa buhat ni Jehova.

Maingon nga ang maayong magdudula sa tennis makapauswag sa iyang pagdula pinaagi sa pagpakigdula sa ubang maayong mga magdudula, ang hustong matang sa mga kauban magtuboy kanato sa mental, emosyonal, ug espirituwal nga paagi. Sa laing bahin, ang sayop nga matang sa mga kauban makadaldal kanato ngadto sa dalan sa pagkasalingkapaw pinaagi sa pagdasig kanato sa pagkinabuhig dobleng kinabuhi. Pagkalabi pang maayo nga makatagamtam ug usa ka hinlong tanlag uban sa pagtahod sa kaugalingon!

Pipila Kinsa Nakapahimulos

Nakaplagan sa kadaghanang tawo nga ang pagkat-on sa mga doktrina sa Bibliya ug sa moral ug espirituwal nga mga kinahanglanon niini dili kaayo lisod. Hinunoa, ang lisod mao ang pagpadapat niining mga butanga. Sama sa ipakita sa mosunod nga mga pananglitan, ang maayong impluwensiya sa isigkaingon makatabang kanato sa pag-alagad kang Jehova nga bug-os-kalag.

Usa ka Saksi nga anaa sa bug-os-panahong ministeryo uban sa iyang asawa nag-ingon nga ang mga panig-ingnan sa iyang mga isigkaingon nakaapektar sa iyang mga tumong sa kinabuhi. Samtang siya nagdako, giagwanta niya ang daotang mga impluwensiya. Apan iyang gipili isip iyang mga higala kadtong nagdasig kaniya nga mahimong regular sa ministeryo ug sa pagtambong sa Kristohanong mga tigom. Ang pagpabiling suod niining maong mga kauban nagtabang niya sa dalan padulong sa espirituwal nga pagkahamtong.

Laing Saksi misulat: “Human maminyo ang akong asawa ug ako, mibalhin kami sa usa ka kongregasyon diin ang usa ka magtiayon nga halos sama namog edad maoy regular nga mga payunir. Ang ilang panig-ingnan nakaamot ngadto sa among pagsulod sa bug-os-panahong ministeryo. Dayon kami usab naningkamot sa pag-ugmad sa espiritu sa pagpayunir diha sa kongregasyon. Tungod niini, daghan ang miduyog namo isip mga payunir.”

Ang pagpakig-uban niadtong adunay teokratikanhong mga tumong mas magpasayon sa pagtuman kang Jehova. Kini mao ang laing mapuslanong epekto sa maayong impluwensiya sa isigkaingon. Usa ka Saksi nga nagsugod sa bug-os-panahong ministeryo sa batan-on pa ug sa ulahi nahimong nagapanawng magtatan-aw nag-alagad na karon sa usa sa sangang mga opisina sa Watch Tower Society. Siya misulat: “Pipila sa akong kinasayohan ug labing makapalipayng mga panumdoman sa pagkabata mao ang pagduaw sa bug-os-panahong mga alagad sa among panimalay. Kanunay nga adunay usa ka dugang lingkoranan alang sa bisita diha sa among lamesa. Gihatagan akog bag para pangsangyaw sa usa ka magtatan-aw sa sirkito sa diyes anyos pa ako. Akong gimahal kadto nga bag hangtod karon.”

Nga nagpalandong sa katuigan sa iyang pagkatin-edyer, kining maong Saksi midugang: “Daghan sa batan-ong kalalakin-an sa kongregasyon gusto nga malangkit sa mga kalihokan sa kongregasyon, ug ang ilang panig-ingnan nakapukaw sa uban kanamo nga magtinguha sa samang mga butang.” Ang maayong mga isigkaingon nakatabang niining maong batan-on, nga samag saha, sa pagtubo ngadto sa usa ka maayo, samag-kahoy nga Kristohanong lalaki. Mga ginikanan, gidapit ba ninyo nganha sa inyong mga balay kadtong makahatag ug positibo, makapalig-ong impluwensiya sa inyong mga anak?​—Malaquias 3:16.

Tinuod, dili tanan kanato ang makapakigbahin sa bug-os-panahong ministeryo sama sa mga indibiduwal nga bag-o lang gihisgotan. Apan kitang tanan makakat-on sa paghigugma kang Jehova ‘sa tibuok natong kasingkasing, kalag, ug kaisipan.’ (Mateo 22:37) Ang atong pagpilig mga isigkaingon magdulag dakong papel sa atong pag-ugmad sa maong gugma ug, sa ingon, sa atong mga kalaoman alang sa kinabuhing walay kataposan.

Ang salmista naghatag ug yano apan epektibong pormula alang sa matuod nga kalamposan sa kinabuhi: “Malipayon ang tawo nga wala maglakaw diha sa tambag sa mga daotan, ug wala magtindog diha sa dalan sa mga makasasala, ug wala maglingkod sa lingkoranan sa mga mabiaybiayon. Hinunoa ang iyang kalipay anaa sa balaod ni Jehova, ug sa hinayng tingog siya nagabasa sa iyang balaod sa adlaw ug gabii. Ug siya mahisama gayod sa usa ka kahoy nga gitanom daplin sa kasapaan sa tubig, nga nagahatag sa iyang bunga sa iyang panahon ug ang dahon niini dili malaya, ug ang tanan nga iyang pagabuhaton magmalamposon.”​—Salmo 1:1-3.

Pagkanindot nga pasalig! Bisan tuod kita dili hingpit ug makahimog mga sayop, ang atong kinabuhi magmalamposon kon atong tugotan si Jehova nga motultol kanato ug kon kanunay natong pahimuslan ang hinatag-sa-Diyos nga tagana sa maayong impluwensiya sa isigkaingon​—‘ang tibuok kapunongan sa [atong] mga igsoon dinhi sa kalibotan.’​—1 Pedro 5:9.

[Hulagway sa panid 24]

Ang kongregasyon nagtanyag ug maayong matang sa impluwensiya sa isigkaingon

[Hulagway sa panid 25]

Mga ginikanan, dasiga ang inyong mga anak nga makig-uban sa makapalig-ong mga isigkaingon