Pagkinabuhing Nahiuyon sa Pagtuo Diha sa mga Saad sa Diyos
“Ako ang Balaang Usa ug walay laing Diyos, ni adunay sama kanako; ang Usa nga nagsulti sa kataposan sukad sa sinugdan, ug sa mga butang nga wala mahimo sukad sa kanhing panahon.”—ISAIAS 46:9, 10.
1, 2. Unsa ang pipila ka nagkadaiyang mga panglantaw bahin sa kalangkitan sa Diyos sa mga kahikayan sa yuta?
UNSA ka langkit ang Diyos sa mga kahikayan sa yuta? Nagkadaiya ang mga opinyon. Usa ka panglantaw mao nga siya wala gayoy kalangkitan. Sumala niining panglantawa, human lalanga sa Diyos ang mga tawo, siya wala nay tinguha o dili na makaarang sa paglihok alang sa atong kaayohan. Sa maong panglantaw, ang Diyos nahisama sa usa ka amahan nga magbutang sa iyang anak lalaki diha sa usa ka bag-ong bisikleta, magpugong niana aron dili matumba, ug magduso niana aron ang iyang anak mosugod sa pagsubay sa dalan. Human niana, mopahawa na ang amahan. Ang batang lalaki magkinaugalingon; siya mahimong matumba, o dili. Bisan unsa may kahimtang, wala nay labot ang amahan kaniya.
2 Ang laing panglantaw mao nga ang Diyos aktibong nagadumala sa matag bahin sa atong mga kinabuhi ug siya direktang nalangkit sa matag hitabo sa tanan niyang linalang. Ugaling lang, kon kini ang tinuod ang uban mohinapos nga ang Diyos magpahinabo dili lang sa maayong mga butang kondili sa krimen ug trahedya usab nga nagsakit sa katawhan. Ang pagkahibalo sa kamatuoran sa mga pagpakiglabot sa Diyos motabang kanato nga mahibalo kon unsay dahomon gikan kaniya. Magpalig-on usab kini sa atong pagtuo sa seguradong pagkatuman sa iyang mga saad.—Hebreohanon 11:1.
3. (a) Giunsa nato pagkahibalo nga si Jehova maoy Diyos sa katuyoan? (b) Nganong si Jehova gihisgotan ingong ‘nagahulma’ ug ‘nagaumol’ sa iyang katuyoan?
3 Lintunganay sa isyu bahin sa kalangkitan sa Diyos sa tawhanong mga kahikayan mao ang kamatuoran nga si Jehova maoy Diyos sa katuyoan. Madayag kana sa iyang ngalan mismo. Ang “Jehova” nagkahulogang “Siya Magpahinabo nga Mamao.” Pinaagi sa progresibong paglihok, ipahinabo ni Jehova nga siya mao ang Magtutuman sa tanan niyang mga saad. Busa, si Jehova gihisgotan ingon nga ‘nagahulma,’ o nagaumol, sa iyang katuyoan maylabot sa umaabot nga mga panghitabo o mga kalihokan. (2 Hari 19:25; Isaias 46:11) Kining mga terminoha nagagikan sa Hebreohanong pulong nga ya·tsarʹ, nga nalangkit sa pulong nga nagkahulogang “magkukulon.” (Jeremias 18:4) Maingon nga ang usa ka hanas nga magkukulon makahulma sa tibugol nga yutang-kulonon ngadto sa nindot nga plorera, si Jehova makaumol, o makamaniobra, sa mga butang aron matuman ang iyang kabubut-on.—Efeso 1:11.
4. Giunsa pag-andam sa Diyos ang yuta aron mapuy-an sa tawo?
4 Pananglitan, katuyoan sa Diyos nga ang yuta mahimong usa ka matahom kaayong dapit nga pagapuy-an sa hingpit, masinugtanong mga tawo. (Isaias 45:18) Dugay na sa wala pa niya lalanga ang unang lalaki ug babaye, si Jehova mahigugmaong nangandam alang kanila. Ang unang mga kapitulo sa basahong Genesis nagbatbat kon giunsa ni Jehova pagpahimutang ang adlaw ug gabii, ang yuta ug dagat. Dayon gilalang niya ang mga tanom ug kahayopan. Ang maong pagpangandam sa yuta aron mapuy-an sa tawo mikabat ug libolibong katuigan. Malamposong nahuman ang proyekto. Gisugdan sa unang lalaki ug babaye ang ilang pagkinabuhi diha sa Eden, diha sa usa ka maanindot nga paraiso nga bug-os sinangkapan aron magkalipay sila sa kinabuhi. (Genesis 1:31) Sa ingon si Jehova direktang nalangkit sa mga kahikayan sa yuta, nga inanayng nag-umol sa iyang mga buhat alang sa iyang hamiling katuyoan. Nausab ba ang iyang pakiglangkit sa midako ang tawhanong pamilya?
Gilimitehan ni Jehova ang Iyang Pagpakiglabot sa mga Tawo
5, 6. Nganong gilimitehan sa Diyos ang iyang mga pagpakiglabot sa mga tawo?
5 Bisag may gahom sa paghimo niana, si Jehova wala magadumala ug magamando sa matag detalye sa kalihokan sa tawo. Adunay mga hinungdan niini. Ang usa mao nga ang mga tawo gilalang diha sa dagway sa Diyos, nga adunay libreng kabubut-on, kay may kagawasan sa moral nga mga linalang. Dili mopugos si Jehova nga atong tumanon ang iyang sugo; ni kita maoy samag mga kiko. (Deuteronomio 30:19, 20; Josue 24:15) Bisan pag papanubagon niya kita sa atong mga buhat, ang Diyos mahigugmaong naghatag kanatog dakong kagawasan sa pagdesidir kon unsaon nato pagdumala sa atong mga kinabuhi.—Roma 14:12; Hebreohanon 4:13.
6 Laing hinungdan nga ang Diyos wala magadumala sa tanang butang nga mahitabo maoy may kalangkitan sa isyung gipatungha ni Satanas sa Eden. Giduhaduhaan ni Satanas ang pagkasoberano sa Diyos. Gitanyag niya kang Eva ang daw kahigayonan nga mag-independente—usa ka tanyag nga sa ulahi gidawat niya ug sa iyang bana, si Adan. (Genesis 3:1-6) Ingong pagsanong, gitugotan sa Diyos ang mga tawo sa pagmando sa ilang kaugalingon sulod sa usa ka yugto sa panahon aron pamatud-an kon ang paghagit ni Satanas may katarongan. Tungod niini, ang daotang mga butang nga ginabuhat karon sa mga tawo dili ikapasangil sa Diyos. Si Moises misulat mahitungod sa masuklanong katawhan: “Sila migawi sa ikadaot sa ilang bahin; sila dili mga anak [sa Diyos], ang sayop ilaha.”—Deuteronomio 32:5.
7. Unsa ang katuyoan ni Jehova alang sa yuta ug alang sa mga tawo?
7 Bisan pa niana, bisan pag nagtugot sa kagawasan sa pagpili ug mga pag-eksperimento sa kinaugalingong pagmando, si Jehova wala magsunod sa polisa nga dili manghilabot bahin sa mga kahikayan sa yuta, nga magbilin kanatong may gamayng paglaom nga tumanon niya ang iyang mga saad. Bisag si Adan ug Eva misukol sa pagkasoberano sa Diyos, si Jehova wala mag-usab sa iyang mahigugmaong katuyoan alang sa yuta ug sa mga tawo. Sa walay sipyat himoon niya ang yuta nga usa ka paraiso nga pagapuy-an sa hingpit, masinugtanon, ug malipayong katawhan. (Lucas 23:42, 43) Ang talaan sa Bibliya gikan sa Genesis hangtod sa Pinadayag nagbatbat kon sa unsang paagi si Jehova inanayng nagbuhat aron molampos ang maong tumong.
Ang Diyos Molihok sa Pagtuman sa Iyang Kabubut-on
8. Unsay nalangkit sa pagdala sa mga Israelinhon ngadto sa Yutang Saad?
8 Sa iyang mga pagpakiglabot uban sa nasod sa Israel, ang Diyos nagpasundayag nga iyang tumanon ang iyang katuyoan. Pananglitan, si Jehova nagpasalig kang Moises nga Iyang luwason ang mga Israelinhon gikan sa Ehipto ug dad-on sila ngadto sa Yutang Saad, usa ka yutang nag-agos sa gatas ug dugos. (Exodo 3:8) Kadto maoy usa ka halandomon ug mapasaligong pahayag. Kadto naglangkit sa pagpagawas sa mga Israelinhon—nga mikabat ug mga tulo ka milyon apil ang ilang mga kauban—gikan sa usa ka gamhanang nasod nga misupak pag-ayo sa ilang pagbiya. (Exodo 3:19) Ang yuta nga pagadad-an kanila gipuy-an na ug gamhanang mga nasod nga kusganong modumili sa ilang pag-abot. (Deuteronomio 7:1) Sa taliwala dihay usa ka kamingawan diin ang mga Israelinhon magkinahanglan sa pagkaon ug tubig. Kadto maoy usa ka kahimtang nga makahimo si Jehova sa pagpasundayag sa iyang supremong gahom ug pagka-Diyos.—Levitico 25:38.
9, 10. (a) Nganong si Josue nakapamatuod nga ang mga saad sa Diyos kasaligan? (b) Unsa ka hinungdanon nga kita magbaton ug pagsalig sa katakos sa Diyos sa pagganti sa mga magmatinumanon kaniya?
9 Ang Diyos maoy nanguna sa mga Israelinhon sa paggawas sa Ehipto pinaagig sunodsunod nga gamhanang mga buhat. Una, gipahinabo niya ang napulo ka malaglagong mga hampak diha sa nasod sa Ehipto. Sunod, gibahin niya ang katubigan sa Pulang Dagat, nga tungod niana nakaikyas ang mga Israelinhon samtang nangamatay ang migukod nga Ehiptohanong kasundalohan. (Salmo 78:12, 13, 43-51) Human niadto, giatiman niya ang mga Israelinhon sulod sa ilang 40 ka tuig sa kamingawan, nga gipakaon silag mana, gihatagag tubig, ug gitino pa nga dili madunot ang ilang mga kupo ug dili manghubag ang ilang mga tiil. (Deuteronomio 8:3, 4) Sa misulod na ang mga Israelinhon sa Yutang Saad, si Jehova maoy nanguna kanila ngadto sa kadaogan batok sa ilang mga kaaway. Si Josue, kinsa nagpasundayag ug dakong pagtuo sa mga saad ni Jehova, nakasaksi niining tanan. Busa, siya masaligong nakaingon ngadto sa mga ansiyano sa iyang adlaw: “Kamo nahibalo pag-ayo sa bug-os ninyong kasingkasing ug sa bug-os ninyong kalag nga walay usa ka pulong gikan sa tanang maayong pulong nga gipamulong ni Jehova nga inyong Diyos kaninyo nga napakyas. Silang tanan natuman alang kaninyo.”—Josue 23:14.
10 Sama kang Josue sa kakaraanan, ang mga Kristohanon karon sa bug-os masaligon nga ang Diyos andam ug makaarang sa paglihok alang sa mga nag-alagad kaniya. Ang maong hugot nga pagtuo maoy usa ka kinahanglanong bahin sa atong pagtuo. Si apostol Pablo misulat: “Kon walay pagtuo imposible sa pagpahimuot kaniya pag-ayo, kay siya nga nagaduol sa Diyos kinahanglang motuo nga siya . . . maoy tigganti sa mga matinuorong nagapangita kaniya.”—Hebreohanon 11:6.
Makita Daan sa Diyos ang Umaabot
11. Unsang mga butang ang nakapaarang sa Diyos sa pagtuman sa iyang mga saad?
11 Sa pagkakaron, ato nang nakita nga bisag ang Diyos nagtugot sa kagawasan sa pagpili ug kinaugalingong tawhanong pagmando, siya may gahom ug tinguha nga molihok aron pagtuman sa iyang katuyoan. Ugaling, adunay laing butang nga makatabang sa tinong pagkatuman sa mga saad sa Diyos. Si Jehova makakita daan sa umaabot. (Isaias 42:9) Pinaagi sa iyang propeta, ang Diyos miingon: “Hinumdomi ang unang mga butang sa dugay nang panahon kanhi, nga ako ang Diyos ug walay laing Diyos, ni adunay sama kanako; ang Usa nga nagsulti sa kataposan sukad sa sinugdan, ug sa mga butang nga wala mahimo sukad sa kanhing panahon; ang Usa nga nag-ingon, ‘Ang akong kaugalingong laraw mobarog, ug ang tanang butang nga akong gikahimut-an akong pagabuhaton.’” (Isaias 46:9, 10) Ang usa ka eksperyensiyadong mag-uuma nahibalo kon kanus-a ug kon asa itanom ang binhi, apan mahimong aduna pay pagkadili-tino kon unsay mahitabo sa pananom. Bisan pa niana, ang ‘Hari sa kahangtoran’ adunay tukmang kahibalo sa pagkakita daan sa tukma kon kanus-a ug kon asa siya angayng molihok aron pagtuman sa iyang katuyoan.—1 Timoteo 1:17.
12. Sa unsang paagi gigamit ni Jehova ang iyang kahibalo daan sa mga adlaw ni Noe?
12 Tagda kon giunsa sa Diyos paggamit ang kahibalo daan sa mga adlaw ni Noe. Tungod sa kaylap nga pagkadaotan nga milukop sa yuta, gihukom sa Diyos nga laglagon ang masupakong katawhan. Gitakda niya ang usa ka panahon nga iyang buhaton kini, 120 ka tuig sa ulahi. (Genesis 6:3) Sa pagtakda nianang tinong yugto, gihunahuna ni Jehova dili lang ang paglaglag sa mga daotan, usa ka butang nga mahimo niya sa bisan unsang panahon. Ang talaan sa panahon ni Jehova mitagana usab sa kaluwasan sa mga matarong. (Itandi ang Genesis 5:29.) Kay maalamon siya, ang Diyos nahibalo daan kon kanus-a ihatag ang buluhaton nga mosangko sa maong kalaglagan. Siya mihatag kang Noe ug igong detalyadong impormasyon. Si Noe kinahanglang magtukod ug usa ka arka “alang sa pagluwas sa iyang panimalay,” ug ang mga daotan pagalaglagon pinaagi sa usa ka tibuok-yutang lunop.—Hebreohanon 11:7; Genesis 6:13, 14, 18, 19.
Usa ka Dako Kaayong Proyekto sa Pagtukod
13, 14. Nganong ang pagtukod sa arka usa ka lisod nga buluhaton?
13 Palandonga kining buluhatona gikan sa panglantaw ni Noe. Tungod kay si Noe usa ka tawo sa Diyos, siya nasayod nga si Jehova makalaglag sa mga dili-diyosnon. Apan, sa dili pa kana mahitabo, may buluhaton pang himoon—usa ka buluhatong nagkinahanglag pagtuo. Ang pagtukod sa arka maoy usa ka dako kaayong proyekto. Gihatag sa Diyos ang tinong mga sukod. Ang arka mas taas pa kay sa pipila ka modernong potbolan karon ug sama ka habog sa lima-ka-andanang tinukod. (Genesis 6:15) Way-kasinatian ug diyutay ra ang mga magtutukod. Sila walay modernong mga kahimanan ug kasangkapan nga mabatonan karon. Dugang pa, sanglit siya wala makabaton sa katakos ni Jehova sa pagkahibalo daan sa umaabot, si Noe walay paagi sa pagkahibalo kon unsang mga kahimtanga ang maugmad latas sa katuigan nga makatabang o kaha makababag sa proyekto. Lagmit nga gipalandong ni Noe ang daghang pangutana. Sa unsang paagi matigom ang materyales nga igtutukod? Unsaon niya pagtigom ang kahayopan? Unsang pagkaona ang kinahanglanon ug unsa ka daghan? Kanus-a sa eksakto mahitabo ang gitagnang Lunop?
14 Unya dihay katilingbanong mga kahimtang. Kaylap ang pagkadaotan. Ang gamhanang mga Nefilim—ang mestisong mga anak sa daotang mga manulonda ug sa mga babaye—nagpuno sa yuta sa kabangisan. (Genesis 6:1-4, 13) Dugang pa, ang pagtukod ug arka dili usa ka proyekto nga buhaton sa tago. Ang mga tawo matingala kon unsay gibuhat ni Noe, ug suginlan niya sila. (2 Pedro 2:5) Madahom ba nga mouyon sila? Dili! Pipila ka tuig nga miagi, ang matinumanong si Enoc nagmantala sa paglaglag sa mga daotan. Wala gayoy miangay sa iyang mensahe nga ang Diyos “nagkuha kaniya,” o nagpamubo sa iyang kinabuhi, lagmit sa pagsanta nga siya patyon sa Iyang mga kaaway. (Genesis 5:24; Hebreohanon 11:5; Judas 14, 15) Dili lang kay si Noe magmantala ug susamang dili-maangayan nga mensahe kondili siya magtukod usab ug usa ka arka. Samtang gitukod ang maong arka, kana magsilbing usa ka kusganong pahinumdom sa pagkamatinumanon ni Noe sa atubangan sa daotang mga katalirongan!
15. Nganong si Noe may pagsalig nga iyang matuman ang iyang tinudlong buluhaton?
15 Nasayod si Noe nga ang proyekto may pagpaluyo ug panalangin sa Diyos nga Labing Gamhanan. Dili ba si Jehova mismo ang nagtudlo sa buluhaton? Gipasaligan ni Jehova si Noe nga siya ug ang iyang pamilya mosulod sa nahuman nga arka ug maluwas latas sa tibuok-yutang Lunop. Gipasiugda gani sa Diyos ang pagkatino niana pinaagi sa usa ka balaang kasabotan. (Genesis 6:18, 19) Kalagmitan, si Noe nakailang si Jehova nagdahom ug nagtimbangtimbang sa tanan nga nalangkit una pa ihatag ang buluhaton. Dugang pa, si Noe nasayod nga si Jehova may gahom sa pagpanghilabot aron tabangan siya sa dihang gikinahanglan. Busa ang pagtuo ni Noe maoy nagtukmod kaniya nga molihok. Sama sa iyang kaliwat nga si Abraham, si Noe “bug-os kombinsido nga kon unsa ang gikasaad [sa Diyos] siya usab makahimo sa pagbuhat.”—Roma 4:21.
16. Samtang nagpadayon ang pagtukod sa arka, sa unsang paagi ang pagtuo ni Noe nalig-on?
16 Sa pag-aginod sa mga tuig ug naporma na ang arka, ang pagtuo ni Noe nalig-on. Nasulbad ang mga suliran bahin sa pagtukod ug bahin sa kagamitan, transportasyon, ug materyales. Nabuntog ang mga pagsulay. Ang pagsupak dili makapahunong sa buluhaton. Ang pamilya ni Noe nakasinati sa pagpaluyo ug panalipod ni Jehova. Samtang nagpadayon si Noe, ‘ang sinulayang kalidad sa iyang pagtuo nagpatunghag pag-agwanta.’ (Santiago 1:2-4) Sa kadugayan, ang arka nahuman, ang Lunop miabot, ug si Noe ug ang iyang pamilya naluwas. Nasinati ni Noe ang katumanan sa mga saad sa Diyos, sama kang Josue sa ulahi. Ang pagtuo ni Noe gigantihan.
Si Jehova Nagpaluyo sa Buluhaton
17. Sa unsang mga paagi ang atong panahon susama sa mga adlaw ni Noe?
17 Si Jesus mitagna nga ang atong adlaw mahisama sa mga adlaw ni Noe. Ang Diyos mihukom na usab sa paglaglag sa mga daotan ug mitakdag panahon sa pagpahinabo niini. (Mateo 24:36-39) Siya nangandam usab aron maluwas ang mga matarong. Samtang si Noe gipatukod ug arka, ang mga alagad sa Diyos karon kinahanglang magmantala sa mga katuyoan ni Jehova, magtudlo sa iyang Pulong, ug maghimog mga tinun-an.—Mateo 28:19.
18, 19. Giunsa nato pagkahibalo nga ang pagsangyaw sa maayong balita gipaluyohan ni Jehova?
18 Kon si Jehova wala pa mag-uban kang Noe sa pagpaluyo ug paglig-on kaniya, ang arka dili unta matukod. (Itandi ang Salmo 127:1.) Sa susama, kon wala ang pagpaluyo ni Jehova, ang matuod nga Kristiyanidad lagmit dili molahutay, labaw na nga dili mouswag. Giila kana sa unang siglo ni Gamaliel, usa ka tinahod nga Pariseo ug magtutudlo sa Balaod. Sa dihang buot hiposon sa Hudiyonhong Sanhedrin ang mga apostoles, iyang gipasidan-an ang maong hukmanan: “Ayaw panghilabot niining mga tawhana, hinuon pasagdi kini sila; (tungod kay, kon kining larawa o kining buhata gikan man sa mga tawo, kini mapukan; apan kon kini gikan sa Diyos, kamo dili makahimo sa pagpukan kanila.)”—Buhat 5:38, 39.
19 Ang kalamposan sa buluhatong pagsangyaw, sa unang siglo ug karong adlawa, napamatud-ang kini dili usa ka buluhaton nga gikan sa mga tawo, kondili iya sa Diyos. Ang mosunod nga artikulo maghisgot sa pipila sa makapaukyab nga mga kahimtang ug mga hitabo nga nakatabang sa paghimo niining buluhatona nga malamposon kaayo sa dako kaayong sukod.
Ayaw Gayod ug Hunong!
20. Kinsay nagpaluyo kanato samtang nagasangyaw kita sa maayong balita?
20 Bisag kita nagkinabuhi sa “mga panahon nga lisod sagubangon,” kita makapaneguro nga si Jehova bug-os nga nagagahom. Siya nagapaluyo ug nagapalig-on sa iyang katawhan samtang sila nagbuhat sa paghuman sa pagsangyaw sa maayong balita una pa modangat ang tinudlong panahon sa Diyos sa paglaglag niining daotang sistema sa mga butang. (2 Timoteo 3:1; Mateo 24:14) Si Jehova nagdapit kanato nga mahimong “mga isigkamagbubuhat” niya. (1 Corinto 3:9) Kita makasalig, usab, nga si Kristo Jesus nagauban kanato niining buluhatona ug kita makasalig sa pagpaluyo ug pagdumala sa mga manulonda.—Mateo 28:20; Pinadayag 14:6.
21. Diha sa unsang hugot nga pagtuo nga kita angayng dili gayod mohunong?
21 Tungod kay si Noe ug ang iyang pamilya nagpasundayag ug pagtuo sa mga saad ni Jehova, sila naluwas latas sa mga tubig sa lunop. Kadtong magapasundayag sa susamang pagtuo karong adlawa mamaluwas latas sa umaabot nga “dakong kasakitan.” (Pinadayag 7:14) Nagkinabuhi kita sa kapanahonan nga makapaukyab gayod. Anaa sa unahan ang halandomong mga hitabo! Sa dili na madugay, ang Diyos molihok aron ipasulod ang mahimayaong bag-ong mga langit ug usa ka bag-ong yuta diin ang pagkamatarong magapuyo. (2 Pedro 3:13) Ayaw, ayaw gayod ug hunong sa imong hugot nga pagtuo nga bisan kon unsay isulti sa Diyos, siya makaarang usab sa pagtuman niana.—Roma 4:21.
Mga Puntong Hinumdoman
◻ Nganong si Jehova wala magabuot sa tanang detalye sa kalihokan sa tawo?
◻ Sa unsang paagi ang katakos ni Jehova sa pagtuman sa iyang katuyoan madayag diha sa iyang mga pagpakiglabot sa Israel?
◻ Sa unsang paagi ang katakos ni Jehova sa pagkakita sa umaabot gipasundayag sa adlaw ni Noe?
◻ Unsang pagsalig ang mahimo natong batonan diha sa mga saad sa Diyos?