Ang Pagpangita ni Huldrych Zwingli sa Kamatuoran sa Bibliya

Kasagaran sa relihiyosong mga tawo karon makasusi kon ang ila bang tinuohan binase ba sa pagtulon-an sa Bibliya o dili. Pero dili ni mao ang nahitabo niadtong mga tuig 1500. Ngano? Kay kadaghanan sa mga tawo walay Bibliya sa kaugalingon nilang pinulongan. Tungod ani, pipila lang ka membro sa simbahan ang makakompara sa kon unsay gitudlo sa Simbahan ug kon unsa gyoy giingon sa Bibliya. Unya ang mga lider sa relihiyon wala kaayoy natabang. Ang librong History of the Christian Church miingon: “Ang Simbahan sa Switzerland naghimog daotang mga butang kay ang mga lider sa relihiyon laig batasan, daghag patuotuo, ug imoral.”

Niining panahona, si Huldrych Zwingli nagsugod sa pagpangita sa kamatuoran sa Bibliya. Unsay iyang nasayran? Giunsa niya pagsulti sa uban ang iyang nakat-onan? Ug unsay atong makat-onan sa iyang kinabuhi ug tinuohan?

Gisugdan ni Zwingli ang Pagpangita

Dihang mga 20 ang edad ni Zwingli, gusto niyang mahimong pari. Niadtong panahona, kadtong gustong magpari kinahanglang magtuon ug pilosopiya, mga tradisyon sa simbahan, ug mga sinulat sa mga “Amahan sa Simbahan”—pero dili sa Bibliya.

Sa unsang paagi unang nadiskobrehan ni Zwingli ang kamatuoran sa Bibliya? Samtang mieskuwela sa usa ka unibersidad sa Basel, Switzerland, mitambong siya sa mga lektyur ni Thomas Wyttenbach, kinsa nanaway sa paagi sa Simbahan bahin sa mga indulhensiya.a Sumala sa usa ka biographer, si Zwingli “nakakat-on [kang Wyttenbach] nga ang kamatayon sa Kristo kas-a gihalad para sa atong mga sala.” (1 Pedro 3:18) Dihang iyang nasabtan nga ang halad lukat ni Jesus mao lang ang paagi nga mapasaylo ang atong mga sala, gisalikway ni Zwingli ang pagtulon-an nga ang mga lider sa simbahan makapasaylo sa sala kon hatagan silag kuwarta. (Buhat 8:20) Bisan pa ana, padayon siyang mieskuwela ug nahimo siyang pastor sa Katoliko sa edad nga 22.

Dihang mga 20 kapin ang iyang edad, nagkat-on si Zwingli ug Grego aron iyang masabtan ang orihinal nga pinulongan sa komon nga nailhang Bag-ong Tugon. Gitun-an sab niya ang mga sinulat ni Erasmus ug iyang nakat-onan nga, sama sa gitudlo sa Bibliya, si Jesus lang ang Tigpataliwala sa Diyos ug sa mga tawo. (1 Timoteo 2:5) Ingong resulta, nagduhaduha na si Zwingli sa gitudlo sa Katoliko bahin sa paggamit ug mga santos aron makaduol sa Diyos.

Dihang mga 30 ang edad ni Zwingli, mas gipangita pa niya ang kamatuoran. Pero niadtong panahona, nag-alagad pod siya ingong pari sa mga sundalo sa sunodsunod nga giyera sa nagkalainlaing bahin sa Europe aron sakopon ang Italy. Sa gubat sa Marignano niadtong 1515, iyang nakita nga ang mga Katoliko mipatay pod ug linibo ka Katoliko. Pipila ka tuig sa ulahi, gimanomanog kopya ni Zwingli ang Gregong Kasulatan ug gani na-memorize niya ang kadaghanan niini. Pagka-1519, nagpuyo siya sa Zurich nga sentro sa politika sa Switzerland. Didto, nakat-onan niya nga ang Simbahan angayng mohunong sa pagtudlo ug bisan unsa nga wala sa Kasulatan. Pero unsaon niya pagtabang sa uban aron ila pod ning masabtan?

“Wala pa Gyod Mi Makadungog Niini Sukad”

Nagtuo si Zwingli nga isalikway sa mga tawo ang bakak nga mga pagtulon-an dihang ilang mahibaloan ang kamatuoran. Busa dihang nahimo siyang pari sa iladong Grossmünster nga simbahan sa Zurich, gisugdan niya ang iyang pagsangyaw pinaagi niini nga plano: Dili na niya basahon ang Latin nga lectionaryb nga giwali sa mga lider sa relihiyon sulod sa daghang katuigan. Hinuon, mosangyaw siya gamit mismo ang Bibliya, kapitulo por kapitulo, gikan sa sinugdanan hangtod sa kataposan. Imbes mobase sa gitudlo sa mga Amahan sa Simbahan aron ipatin-aw ang Kasulatan, gibasehan niya ang Bibliya mismo. Aron mahimong tin-aw ang mga bahin sa Bibliya nga lisod sabton, mobase siya sa ubang bahin sa Bibliya nga mas klaro ug daling masabtan.—2 Timoteo 3:16.

Sergio Azenha/Alamy Stock Photo

Gitabangan ni Zwingli ang mga tawo aron ilang makita nga ang Bibliya makatabang sa ilang adlaw-adlaw nga pagkinabuhi. Gitudloan niya sila bahin sa moral nga mga sukdanan sa Bibliya, ug gisangyaw pod niya nga sayop ang pagsimba kang Maria nga inahan ni Jesus, pag-ampo sa mga santos, pagpamaligyag mga indulhensiya, ug ang pagkaimoral sa mga lider sa relihiyon. Unsay reaksiyon sa mga tawo? Human sa iyang unang pagwali, ang uban miingon: “Wala pa gyod mi makadungog niini sukad.” Usa ka historyano misulat bahin sa Katolikong mamiminaw ni Zwingli: “Kadtong mihunong sa pagsimba kay wala makauyon sa dili maayong binuhatan ug imoral nga pagkinabuhi sa mga pari, mibalik na sa pagsimba.”

Pagka-1522, gisulayan sa mga lider sa relihiyon nga gamiton ang mga politiko sa Zurich aron pahunongon ang mga tawo sa pagsupak sa mga doktrina sa simbahan. Ingong resulta, giakusahan si Zwingli nga mirebelde sa Simbahan. Kay dili niya gustong ikompromiso ang iyang gituohan, miresayn siya sa pagkahimong Katolikong pari.

Ang Gihimo ni Zwingli

Bisag dili na pari si Zwingli, padayon gihapon siyang nagsangyaw ug nagkombinsir sa uban bahin sa iyang gituohan. Nahimo siyang ilado sa mga tawo tungod sa iyang pagsangyaw, ug tungod ani naimpluwensiyahan niya ang mga politiko sa Zurich. Pinaagi niini nga impluwensiya, gipaningkamotan niya nga makahimog relihiyosong mga reporma sa Zurich. Pananglitan, niadtong 1523, iyang gikombinsir ang hudisyal nga mga awtoridad sa Zurich nga idili ang bisan unsang relihiyosong pagtulon-an nga wala ibase sa Kasulatan. Pagka-1524, iya silang gikombinsir nga himoong ilegal ang idolatriya. Ang mga mahistrado sibil nga gisuportahan sa mga pastor ug sa mga tawo, nagguba sa daghang altar, idolo, imahen, ug relihiyosong mga butang. “Gawas sa pagpanglungkab sa mga Viking sa relihiyosong mga puy-anan, karon pa nakasaksi ang Western Church ug ingon ani ka grabe nga pagpangguba,” miingon ang librong Zwingli—God’s Armed Prophet. Pagka-1525, giimpluwensiyahan pod niya ang mga awtoridad nga himoong mga ospital ang mga bilding nga gipanag-iya sa simbahan ug tugotan ang mga monghe ug madre sa pagminyo. Gisugyot pod niya nga ang Misa pulihan ug simpleng selebrasyon nga binase sa Bibliya. (1 Corinto 11:23-25) Miingon ang mga historyano nga tungod sa mga paningkamot ni Zwingli, ang mga lider sa relihiyon ug mga politiko sa Zurich nagtinabangay, ug kini nagpaposible nga mahitabo ang Repormasyon ug matukod ang bag-ong Protestante nga relihiyon.

Ang pinakaimportanteng nahimo ni Zwingli mao ang paghubad sa Bibliya. Niadtong mga 1520, gipangunahan niya ang usa ka grupo sa mga eskolar sa paghubad gamit ang orihinal nga Hebreohanon ug Grego, apil ang Greek Septuagint ug Latin Vulgate. Simple ra ang ilang paagi. Ilang basahon ang matag teksto gikan sa orihinal nga pinulongan ug ila pong basahon ang ubang hubad. Dayon hisgotan nila kon unsay kahulogan sa teksto ug isulat nila ang ilang nasabtan. Tungod sa ilang pagpatin-aw ug paghubad sa Pulong sa Diyos, nahimo ang usa ka volume nga edisyon sa Zurich Bible niadtong 1531.

Bisan tuod sinsero si Zwingli sa iyang paningkamot, panatiko siya ug agresibo. Pananglitan, pagka-1525, miapil siya sa kaso batok sa mga Anabaptist, kinsa wala mouyon sa iyang gituohan nga ang mga bata kinahanglang bunyagan. Dihang ang korte midesisyon nga sentensiyahan ug kamatayon si bisan kinsa nga dili mouyon nga bunyagan ang mga bata, wala siya mosupak sa maong dili patas nga sentensiya. Gidasig pod niya ang mga lider sa politika nga mogamit ug puwersa militar aron dawaton sa uban ang bag-ong mga pagtulon-an. Pero daghang Katolikong mga lugar sa Switzerland ang wala mouyon sa iyang mga reporma, maong miresulta nig giyera. Miuban si Zwingli sa mga sundalo sa Zurich sa pagpakiggubat, diin siya namatay sa edad nga 47.

Ang Nahimo ni Zwingli

Si Huldrych Zwingli naay mga nahimo nga nakapausab sa kasaysayan, bisan dili siya sama ka ilado sa Protestanteng mga Repormador nga si Martin Luther ug John Calvin. Mas klarong gisalikway ni Zwingli ang mga pagtulon-an sa Romano Katoliko kay sa kang Luther. Tungod sa mga paningkamot ni Zwingli nahimong mas sayon para sa mga tawo nga dawaton ang mga ideya ni Calvin. Tungod niini, gitawag siya nga Third Man of the Reformation.

Ang mga gihimo ni Zwingli naay maayo ug dili maayong resulta. Aron dawaton sa uban ang iyang mga ideya, miapil-apil siyag politika ug giyera. Wala niya masundog si Jesu-Kristo nga wala mag-apil-apil sa politika ug nagtudlo nga higugmaon ang mga kaaway, dili patyon.—Mateo 5:43, 44; Juan 6:14, 15.

Bisan pa niana, si Zwingli nailhan ingong kugihang estudyante sa Bibliya nga determinadong mopaambit sa iyang nakat-onan. Daghang kamatuoran sa Bibliya ang iyang nadiskobrehan ug natabangan niya ang uban nga himoon sab kini.