MGA BATAN-ON NANGUTANA
Unsaon Nako Pagpaniwang?
Kinahanglan ba gyod kong magpaniwang?
Ang ubang batan-on miingon nga gusto nilang magpaniwang. Pero . . .
Mas importante sa daghang batan-on ang ilang hitsura kay sa ilang panglawas. Aron moniwang dayon, sulayan sa uban ang mga paagi nga gituohan nilang daling makapaniwang, sama sa pagpaltag kaon o pag-inom ug tabletas nga pangpaniwang. Kini nga mga paagi sagad dili epektibo ug usahay peligroso pa gani.
“Ang ubang babaye dili mokaon aron daling moniwang. Pero sagad makadaot ni sa lawas, ug taas nga panahon ang gikinahanglan aron maulian ang ilang lawas.”—Hailey.
Daghan ang nabalaka sa ilang timbang bisag dili ra gyod unta sila angayng mabalaka. Sakto ra man ang ilang timbang—pero lagmit mobati silang tambok dihang ikompara nila ang ilang kaugalingon sa ubang batan-on o sa mga niwang kaayog lawas nga gina-promote diha sa media, nga maoy nindot kuno nga lawas.
“Niadtong 13 anyos ko, gikompara nako ang akong kaugalingon sa akong mga amiga. Naghunahuna ko nga mas ganahan sila nako kon parehas ko nila nga niwang kaayo.”—Paola.
Pero ang ubang batan-on kinahanglan gyong magpaniwang. Base sa report sa World Health Organization . . .
Sa tibuok kalibotan, mga 340 ka milyong kabataan nga nag-edad ug 5 hangtod 19 ang overweight, o sobrag timbang.
Sa 1975, upat ka porsiyento lang sa mga nag-edad ug 5 hangtod 19 ang overweight. Pagka-2016, misaka ni sa 18 porsiyento.
Sa daghang nasod sa tibuok kalibotan, mas daghan ang mga tambok kaayo kay sa underweight, o kulag timbang.
Sa pobreng mga nasod, daghan sab ang mga tawong tambok kaayo, bisan diha sa mga pamilya nga kulag sustansiya ang ginakaon.
Unsay pinakamaayong paagi sa pagpaniwang?
Unsay imong pilion?
Mopaltag kaon.
Mag-ehersisyo uban ang balanseng pagkaon.
Moinom ug mga tabletas nga pangpaniwang.
Hustong tubag: Paagi 2: Mag-ehersisyo uban ang balanseng pagkaon.
Tingali dali kang moniwang kon mopalta kag kaon o dili mokaog balanseng pagkaon. Pero dili ni makaayo sa imong panglawas, ug basig mobalik ra kag ka tambok kon mobalik ka sa imong naandang batasan sa pagkaon.
Pero kon tumong nimo nga mahimong himsog, mas maayo ang resulta. Si Dr. Michael Bradley misulat: “Ang pinakaluwas, pinakamaayo, ug pinakamagdugay nga epekto diha sa panglawas maoy resulta sa . . . paghimog mga kausaban sa imong naandang mga batasan nga kaya nimong ipadayon sa tibuok nimong kinabuhi.”a Ang punto? Kon kinahanglan kang magpaniwang, ayaw pagpokus sa pagsunod ug espesipikong diyeta kondili usba ang imong naandang mga batasan nga dili makaayo sa panglawas.
Ang akong planong himoon
Ang Bibliya nag-ingon nga kinahanglan tang ‘magpugong sa kaugalingon’—ug mapadapat nâ sa atong batasan sa pagkaon. (1 Timoteo 3:11) Espesipiko pa gani ning naghisgot nga likayan ang pagpalabig kaon. (Proverbio 23:20; Lucas 21:34) Base niini nga mga prinsipyo, sulayi ang mosunod nga mga paagi aron makabaton ug himsog nga paagi sa pagkinabuhi:
Sayra kon unsang mga pagkaon ang sustansiyado.
Dili kinahanglan nga estrikto kaayo ka sa imong ginakaon. Bisan ang gamayng kahibalo bahin sa nutrisyon dako nag tabang aron mabalanse ang imong pagkaon. Ug ang balanseng pagkaon maoy usa sa pinakamaayong mga paagi sa pagmentinar ug saktong timbang.
Regular nga mag-ehersisyo.
Paghunahuna kon unsay imong mahimo kada adlaw aron kanunay kang aktibo. Pananglitan, imbes mag-elevator, paghagdan na lang. Kuhaig tunga sa oras ang pagdulag video game, ug igahin kana sa paglakawlakaw sa gawas.
Pulihig sustansiyadong pagkaon ang junk food.
“Pirme kong magdala ug sustansiyadong meryenda sama sa prutas ug gulay,” miingon ang batan-ong si Sophia. “Maong dili ko matental nga mokaog dili sustansiyadong pagkaon.”
Hinayhinayg kaon.
Ang uban paspas kaayong mokaon nga dili na sila kabantay nga busog na sila. Maong hinayhinay lang. Hunong kadiyot sa di pa ka modugang ug pagkaon. Basig makaamgo ka nga busog na diay ka.
I-monitor ang calorie sa imong ginakaon.
Basaha ang nutrition label aron mahibalo ka kon unsa ka daghang calorie ang naa sa imong pagkaon. Hinumdomi: Ang soft drinks, fast food, ug mga dessert daghan kaayog calorie nga makadugang sa imong timbang.
Magmabalanse.
Si Sara nga 16 anyos miingon: “Sa una, magsige kog ihap kon pila ka calorie ang naa sa pagkaon, gani puro na lang numero ang akong makita sa plato!” Likayi ang pagsigeg ihap ug calorie, nga mora na kag “calorie accountant.” Puwede ra man kang mokaon panagsa ug laming pagkaon bisag daghan pa nig calorie.
Sugyot: Konsultaha ang imong doktor bahin sa imong timbang. Base sa kondisyon sa imong lawas, makahatag siyag mga sugyot kon unsay imong himoon nga epektibo kanimo.
a Gikan sa librong When Things Get Crazy With Your Teen.