“Gusto Nako nga Trataron ang Tanan sa Patas nga Paagi”

Natawo ko niadtong Abril 1951, sa Nairobi, Kenya. Taga-India ang akong ginikanan ug Sikh ang ilang relihiyon. Duha ang asawa sa akong amahan. Ang iyang unang asawa nga mao ang akong inahan walay nahimo bahin niana. Kasagaran, halos magdungan ug panganak ang akong inahan ug inaina. Maong nagdako ko kauban sa tulo nako ka igsoon, tulo ka igsoon sa amahan, ug usa ka ig-agaw. Busa pito mi ka bata tanan. Niadtong 1964, dihang 13 anyos ko, namatay ang akong amahan.

Pagpangitag Hustisya

Sa nagdako ko, nasaksihan nako ang daghang panaglalis ug paboritismo sa among pamilya. Sa ulahi, dihang nagtuon na kog Bibliya, naamgohan nako nga ang kahimtang sa among pamilya parehas sa asoy bahin kang Lea ug Raquel diha sa Bibliya. Namatikdan nako nga ang among pamilya dili maayog pagtratar sa among mga sulugoon nga taga-Kenya ug gitudloan mi nga isipon sila nga ubos. Gusto sa akong amahan nga makighigala mi sa among European nga mga silingan ug miingon siya nga daghan mig makat-onan kanila. Pero gipalikay mi niya sa mga African kay wala daw mi makat-onan gikan kanila. Giingnan sab mi niya nga dili makighigala sa mga Pakistani ug isipon sila nga mga kaaway. Sukad pa gyod sa una, gusto nako nga trataron ang tanan sa patas nga paagi—ug wala ko mouyon sa panglantaw sa akong amahan.

Ang Sikhismo gisugdan ni Guru Nānak niadtong mga tuig 1500. Mituo ko sa mga pagtulon-an ni Nānak, apil ang ideya nga usa lang ang matuod nga Diyos. Pero tungod sa mga inhustisya nga akong nakita nga ginahimo sa mga Sikh, nagduhaduha na ko niini nga relihiyon.

Pero dili lang kay kana ang nakapaduhaduha nako. Kay ang Sikhismo pipila pa lang ka gatos ka tuig nga natukod, pirme kong maghunahuna: ‘Unsay nag-una ana? Unsa ang kinaunhang paagi sa pagsimba nga giuyonan sa Diyos?’ Ang among pamilya magdispley ug mga kalendaryo nga naay mga hulagway sa 10 ka Sikh nga guru. Pero nakahunahuna ko: ‘Giunsa namo pagseguro nga mao gyod nay ilang hitsura? Nganong angay mang yukboan ang imahen sa mga guru sama sa ginahimo sa among pamilya ug sa uban, nga ang mga guru mismo nagtudlo nga ang bugtong matuod nga Diyos lang ang angayng simbahon?’

Niadtong 1965, sa 14 anyos ko, ang among pamilya namalhin sa India. Lisod ang kinabuhi didto kay wala kaayo mi kuwarta. Mga usa ka tuig sa ulahi, namalhin mi sa Leicester, England. Pero dili posible nga magdungan ming tanan ug pamalhin, maong tinagurha lang ang pagbalhin namo.

Sa 16 anyos ko, misulay kog lainlaing manomano nga trabaho ug mieskuwela ko sa gabii aron mapadayon ang akong pag-eskuwela. Pero dihay diskriminasyon sa trabahoan. Pananglitan, mas dakog suweldo ang mga trabahante nga taga-England kay sa mga langyaw. Tungod niini, miapil ko sa usa ka aktibistang unyon. Nag-organisar kog protesta kauban sa mga langyaw nga babaye kay gusto namo nga parehas mig suweldo sa mga trabahante nga taga-England. Gusto gyod nako nga trataron ang tanan sa patas nga paagi.

Pagpangita sa Solusyon

Una nakong nahimamat ang mga Saksi ni Jehova niadtong 1968 dihang duha ka Saksi nga lalaki ang nanuktok sa among pultahan. Nainteres dayon ko sa saad nga ubos sa pagmando sa Gingharian, patas na ang pagtratar sa tanan. Usa sa maong mga Saksi mibalik kauban sa iyang asawa. Nagsugod ko sa pagtuon sa Bibliya kauban sa akong igsoon nga si Jaswinder ug sa akong igsoon sa amahan nga si Chani. Human lang sa unom ka leksiyon, nakombinsir mi nga si Jehova ang matuod nga Diyos, nga ang Bibliya maoy iyang Pulong, ug nga ang Gingharian lang ang makahatag ug tinuod nga hustisya sa tanan.

Pero gilutos mi pag-ayo sa among pamilya. Human mamatay ang akong amahan, ang akong igsoong lalaki (akong igsoon sa amahan) ang nahimo namong padre de pamilya. Gisulsolan siya sa akong inaina nga lutoson mi. Iyang kulatahon ang akong mga manghod nga si Jaswinder ug Chani, ug iyang sipaon sila sul-ob ang iyang sapatos nga may puthaw. Wa ko niya kulataha kay 18 anyos na man ko, ug duna koy legal nga katungod nga mosumbong sa awtoridad. Ang akong mga manghod lang ang iyang gipahimungtan. Dihay higayon nga mikuha siyag Bibliya, giablihan kini, gidagkotan ang mga panid niini, ug giduso ni duol sa ilang mga nawong, ug iyang giingnan sila, “Hala, ingna ang inyong Jehova nga pawongon ang kalayo!” Anang panahona, pipila pa lang ka tigom ang among natambongan, ug tinagotago pa gyod namo ning ginahimo. Bisan pa niana, gusto gyod kaayo namong alagaron ang bugtong matuod nga Diyos nga si Jehova. Pero morag imposible na tungod sa among kahimtang maong nagplano mi nga molayas. Pero unsaon man?

Nagtagotago mig tigom ug kuwarta gikan sa kuwarta para sa among paniudto ug pamilite. Ang akong suweldo nga ihatag nako sa akong inaina kuhaan nako ug idugang sa among tinigom. Mipalit mig tulo ka maleta ug gitago namo ni sa laing lugar, ug anam-anam namo ning gisudlan sa among mga sinina. Niadtong Mayo 1972, dihang hapit nang mag-18 anyos si Jaswinder ug miabot nag 100 pounds ($260 U.S.) ang among tinigom, misakay mig tren paingon sa Penzance nga naa sa habagatan-kasadpang bahin sa England. Pag-abot namo sa Penzance, gitawgan namo sa telepono ang mga Saksi didto. Giabiabi gyod mi pag-ayo sa mga igsoon. Nakakita mig lainlaing trabaho, sama sa paghinlog isda. Tungod niini naa mi pangbayad sa abang sa balay.

Nagpadayon mi sa among pagtuon sa Bibliya kauban sa edarang magtiayon nga si Harry ug Betty Briggs. Niadtong Septiyembre 1972, samtang nagtagotago pa mi, nabawtismohan mi sa gamayng pool nga naa sa ilalom sa stage sa Kingdom Hall sa Truro. Nagpayunir si Chani, ug kami ni Jaswinder ang nagsuportar niya sa pinansiyal.

Pag-alagad sa Dapit nga Dakog Panginahanglan

Si Harry ug Betty, bisag hapit nang mag-90 anyos, mag-adtoan sa Isles of Scilly, duol sa habagatan-kasadpang baybayon sa England, aron mosangyaw. Gusto gyod namong sundogon ang ilang ehemplo. Busa niadtong 1973, human sa among panag-estorya ni Brader Skinner, nga gihisgotan sa sinugdanan, nahibalo na mi kon unsay among himoon.

Pagka-Enero 1974, mipalit mig tiket paingon sa New Delhi, India, ug gipadayon mi ni Brader Dick Cotterill sa missionary home. Si Chani nagregular payunir, ug gidugangan pod namo ni Jaswinder ang among panahon sa pagministeryo.

Sa ulahi, gidasig mi nga mobalhin sa Punjab, usa ka estado sa amihanan-kasadpang India, diin miestar mi kadiyot sa missionary home sa siyudad sa Chandigarh ug dayon miabang mig apartment. Nagregular payunir ko niadtong Septiyembre 1974 ug giasayn ko ingong espesyal payunir pagka-1975. Ang pagsangyaw nakatabang nako nga makita ang dakong panginahanglan para sa Punjabi nga mga publikasyon aron mas daghan pa ang makakat-on bahin sa gugma ug hustisya ni Jehova. Niadtong 1976, gidapit ming tulo sa sangang buhatan sa India aron motabang sa paghubad ug mga publikasyon ngadto sa Punjabi. Wala mi makinilya (typewriter) o computer, maong hago kaayo ni nga trabaho. Kinahanglan namong isulat ang among gihubad ug manomanohon namo nig check ug proofread. Dayon amo ning ipaimprenta sa komersiyal nga imprentahanan nga karaan na kaayog mga gamit ug manomanohon namog typeset ang matag letra.

Malipayon Bisag Naay Sakit

Nausab ug kalit ang among kahimtang. Nailaila ni Jaswinder ang usa ka brader nga sa ulahi iyang naminyoan, ug namalhin sila sa Canada. Si Chani naminyog German nga brader nga mibisita gikan sa United States ug namalhin sila didto. Grabe kong nasakit ug miuli ko sa England niadtong Oktubre 1976. Ang akong inahan ug igsoong lalaki nga dili supak sa kamatuoran nagpuyo sa Leicester ug ila kong gipapuyo uban nila. Nadayagnos ko nga naa koy Evans syndrome, usa ka dili komon nga autoimmune nga sakit nga modaot sa mga selula sa dugo, ug nagkinahanglan nig lainlaing pagtambal, apil na ang pagtangtang sa akong spleen. Tungod ana miundang ko sa pagpayunir.

Kinasingkasing kong miampo kang Jehova nga kon moarang-arang ang akong pamati, mobalik ko sa pagpayunir. Ug nakabalik gyod ko! Bisag motokar usahay ang akong sakit, mibalhin ko sa Wolverhampton niadtong 1978, ug nagpayunir sa lugar nga daghan ang nagsultig Punjabi. Nagsulat mig mga imbitasyon para sa tigom ug gipahimoan namo nig mga kopya. Dayon amo ning gipanagtag sa mga nagsultig Punjabi aron imbitahon sila sa pakigpulong publiko. Karon, ang Britain naa nay lima ka kongregasyon ug tulo ka grupo sa Punjabi.

Ang sangang buhatan sa Britain nahibalo nga maghuhubad ko sa Punjabi nga pinulongan didto sa India. Maong gitawagan ko sa sangang buhatan sa ulahing bahin sa katuigan sa 1980. Nahimo kong commuter sa London Bethel. Ang akong asaynment mao ang pag-andam ug mga font ug software ug ang pagtabang sa paghimog mga standard sa paggamit ug Gurmukhi nga mga letra. Busy kaayo ko sa pagpanginabuhi, pag-atiman sa akong inahan nga nagpuyo sa layo, ug sa pagkahimong commuter sa Bethel. Pero nalipay ko nga makaboluntaryo.

Niadtong Septiyembre 1991, gidapit ko nga mahimong membro sa pamilyang Bethel ug sa pagtabang sa paghubad ug mga publikasyon ngadto sa Punjabi. Wala gyod ko magdahom adto. Mibati ko nga dili kuwalipikado, naa pa gyod koy sakit, ug lapas na ko sa edad nga mahimong Bethelite. Bisan pa ana, gihatagan ko ni Jehova niining talagsaong pribilehiyo. Samtang malipayon kong nag-alagad sa Bethel, naa ra gihapon ang akong sakit. Kadaghan kong nakaatubang ug isyu bahin sa dugo dihang magpa-chemotherapy ko ug uban pang klase sa pagpatambal. Ang akong mga hematologist mibilib pag-ayo kay miarang-arang ang akong kahimtang. Tungod niana giimbitar ko sa usa ka seminar sa dakong ospital sa London kauban ang mga 40 ka medical professional. Gihatagan ko nilag 10 minutos aron ipatin-aw ang akong baroganan nga dili magpaabonog dugo. Gisundan nig pangutanag tubag nga gidumala sa usa ka brader gikan sa Hospital Information Desk.

Sa maong lisod nga panahon, wala ko pasagdi sa akong mga igsoon nga si Jaswinder ug Chani. Mapasalamaton kaayo ko sa suporta ug pagkamaayo sa pamilyang Bethel ug sa akong mga higala. Sa tanan nakong kalisdanan, gihatagan ko ni Jehova ug kusog aron makapadayon ko sa akong asaynment.—Salmo 73:26.

Ang Panalangin ni Jehova Makapadato

Ang milabayng 33 ka tuig nakong pag-alagad sa Bethel nakatabang nako nga ‘matilawan’ ug makita nga si Jehova maayo. (Salmo 34:8; Proverbio 10:22) Nadasig gyod ko sa ehemplo sa matinumanong mga edaran. Malipay kaayo ko dihang mahinumdoman nako nga daghan sa akong Punjabi nga mga Bible study ang nahimong maunongong mga alagad ni Jehova. Naa koy maayong relasyon sa akong pamilya. Ang akong inahan ug igsoong lalaki dili mga Saksi, pero ang akong inahan kanunayng moingon, “Matinumanon gyod ka sa Diyos.” Ug dihang miingon ko nga mogawas na lang ko sa Bethel aron makapokus ko sa pag-atiman sa akong edarang inahan, ang akong igsoong lalaki miingon: “Maayo man ang imong ginahimo diha. Ayaw na lag hawa.” Bisag ang akong inahan nagpuyo sa nursing home nga layo sa Bethel, maningkamot ko nga kanunay siyang mabisita.

Dihang makaatubang kog kalisdanan sa akong kinabuhi, sultihan nako ang akong kaugalingon: ‘Ayawg kahadlok, Kamal. Panalipdan ka ni Jehova. Dako unya kaayo ang imong ganti.’ (Genesis 15:1) Mapasalamaton ko kang Jehova, ang “Diyos sa hustisya,” kay gihatagan ko niyag pagtagad sukad adtong bata pa ko ug gihatagan ko niyag mapuslanong buluhaton sa tibuok nakong kinabuhi. (Isaias 30:18) Ug naghinamhinam ko sa panahon dihang “walay residente nga moingon: ‘Masakiton ko.’”—Isaias 33:24.