PINULONGAN

Ang bisan unsang paagi, binaba o uban pa, nga pinaagi niini ipahayag o isulti ang mga pagbati o mga hunahuna. Apan, sa katibuk-an ang pinulongan nagkahulogan sa usa ka hugpong sa mga pulong ug sa mga paagi sa pagkombinar niini sumala sa pagsabot sa usa ka pundok sa katawhan. Ang Hebreohanon ug Gregong mga pulong alang sa “dila” nagkahulogang “pinulongan.” (Jer 5:​15, ftn sa Rbi8; Buh 2:​11, Int) Ang Hebreohanong termino alang sa “ngabil” gigamit sa samang paagi.​—Gen 11:​1, ftn sa Rbi8.

Ang tanang katawhan “nagpadayon nga may usa ka pinulongan [sa literal, “ngabil”] ug usa ka hugpong sa mga pulong” hangtod sa pipila ka yugto human sa tibuok-yutang Lunop. (Gen 11:1) Ang Bibliya nagpaila nga ang pinulongan nga sa ulahi gitawag ug Hebreohanon mao kadtong orihinal nga “usa ka pinulongan.” (Tan-awa ang HEBREOHANON, II.) Sumala sa makita, kini wala magpasabot nga ang tanang ubang mga pinulongan naggikan ug kaamgid sa Hebreohanon, kondili, ang Hebreohanon nag-una sa tanang ubang mga pinulongan.

Busa human lahugaya sa Diyos ang ilang pinulongan, dili lamang kay ang mga magtutukod sa Babel walay “usa ka hugpong sa mga pulong” (Gen 11:1), usa ka komon nga bokabularyo, kondili sila usab walay usa ka komon nga gramatika, usa ka komon nga paagi sa pagpahayag sa kalainan sa mga pulong. Si Propesor S. R. Driver miingon: “Hinunoa, ang mga pinulongan magkalahi dili lamang sa gramatika ug sa lintunganayng mga pulong, kondili usab . . . sa paagi sa pagkabalay sa mga ideya aron mahimong tudling-pulong. Ang nagkalainlaing mga rasa dili managsamag paagi sa panghunahuna; ug ingong resulta ang mga porma sa tudling-pulong diha sa lainlaing mga pinulongan dili managsama.” (A Dictionary of the Bible, giedit ni J. Hastings, 1905, Tomo IV, p. 791) Busa, ang lainlaing mga pinulongan adunay lainlaing mga paagi sa panghunahuna, nga tungod niana lisod alang sa usa nga bag-ong nagtuon sa ‘paghunahuna sumala niini nga pinulongan.’ (Itandi ang 1Co 14:​10, 11.) Kini usab ang hinungdan kon nganong ang literal nga hubad sa gisulti o gisulat diha sa usa ka dili-pamilyar nga pinulongan daw dili eksakto, nga tungod niana ang mga tawo moingon, “Apan dili kana masabtan!” Busa, mopatim-aw nga sa dihang gilahugay ni Jehova nga Diyos ang pinulongan didto sa Babel, gipapas una niya ang tanang panumdoman sa ilang kanhing komon nga pinulongan ug dayon gipasulod sa ilang mga hunahuna dili lamang ang bag-ong mga bokabularyo kondili ang nabag-o usab nga mga panghunahuna, nga nagpatunghag bag-ong mga gramatika.​—Itandi ang Isa 33:19; Eze 3:4-6.