1, 2. Unsang katingalahang mga butang ang nakita ni Elias sa iyang kinabuhi, apan unsang katingalahang mga hitabo ang iyang nasaksihan sa langob sa Bukid sa Horeb?

SI Elias nakakita nag katingalahang mga butang sa nangagi. Nakakita siyag mga uwak nga nagdalag pagkaon kaniya kaduha sa usa ka adlaw samtang nagtagotago siya. Nakakita siyag duha ka banga sa harina ug lana nga wala gyod mahurot sa taas nga panahong naay gutom. Nakakita pod siyag kalayo nga nahulog gikan sa langit ingong tubag sa iyang pag-ampo. (1 Hari, kapitulo 17, 18) Pero naay nakita si Elias nga labaw pa niana.

² Samtang nagtindog siya sa baba sa usa ka langob sa Bukid sa Horeb, nakakita siyag sunodsunod nga katingalahang mga hitabo. Una, mihuros ang kusog kaayong hangin maong napikas ang kabukiran ug nabuak ang dagkong bato. Sunod dihay kusog kaayong linog. Dayon dihay kalayo nga nagkaanam ka duol, ug lagmit nabati ni Elias ang grabeng kainit niini.—1 Hari 19:8-12.

3. Unsang hiyas sa Diyos ang nakita ni Elias, ug asa pa nato makita kini nga hiyas?

³ Kadtong tanang nagkalainlaing mga hitabo nga nakita ni Elias maoy pagpasundayag sa dakong gahom ni Jehova nga Diyos. Dili kinahanglan nga makakita tag milagro aron masabtan nga ang Diyos nakabaton niining hiyasa. Makita ni nato bisag asa. Ang Bibliya nag-ingon nga ang tanang kalalangan nagpamatuod sa “walay kataposang gahom ug pagka-Diyos” ni Jehova. (Roma 1:20) Hunahunaa lang ang kilat ug dalugdog panahon sa bagyo, ang kanindot sa usa ka dakong busay, ug ang daghan kaayong bituon sa kalangitan. Kining tanan pamatuod kon unsa ka gamhanan ang Diyos! Pero pipila lang ka tawo karon ang miila sa gahom sa Diyos, ug wala sila kasabot kon unsay angayng epekto niini kanila. Sa mosunod nga mga kapitulo, atong hisgotan ang maong hiyas ni Jehova ug atong makat-onan ang daghang rason kon nganong kini makapasuod nato kaniya.

Usa ka Hinungdanong Hiyas ni Jehova

4, 5. (a) Unsay giingon sa Bibliya bahin sa ngalan ni Jehova? (b) Nganong haom nga gipili ni Jehova ang torong baka sa pagsimbolo sa iyang gahom?

⁴ Walay makatupong sa gahom ni Jehova. Ang Jeremias 10:6 nag-ingon: “Walay sama nimo, Oh Jehova. Ikaw halangdon, ug ang imong ngalan dungganon ug gamhanan.” Matikdi nga ang Bibliya nag-ingon nga ang ngalan ni Jehova dungganon ug gamhanan. Hinumdomi, kining ngalana nagkahulogang “Iyang Ipahinabo nga Mahimong.” Nganong makahimo si Jehova sa paglalang sa tanang butang nga gusto niya ug sa pagpahinabo nga mahimo siyang bisan unsa? Ang usa ka rason mao ang iyang gahom. Oo, walay limitasyon ang gahom ni Jehova sa pagtuman sa iyang kabubut-on. Usa na sa iyang hinungdanong mga hiyas.

⁵ Kay dili nato bug-os masabtan ang iyang gahom, migamit si Jehova ug mga ilustrasyon sa pagtabang kanato. Sumala sa atong nakita, gigamit niya ang torong baka sa pagsimbolo sa iyang gahom. (Ezequiel 1:4-10) Haom kana nga pagpili, kay bisan ang binuhing torong baka dako kaayo ug kusgan. Ang mga tawo sa Palestina sa kapanahonan sa Bibliya panagsa rang makakitag mas kusgan pa ana nga hayop. Apan kabalo sila nga naay mas kusgan pa nga klase sa torong baka—ang auroch, ihalas nga torong baka nga napuo na. (Job 39:9-12) Ang Romanong magmamando nga si Julius Caesar miingon nga ang maong toro halos parehas ka dako sa elepante. “Talagsaon ang ilang kusog,” siya misulat, “ug talagsaon ang ilang katulin.” Mobati seguro ta nga gamay ug huyang kon motindog ta tapad niini nga hayop.

6. Nganong si Jehova lang ang gitawag nga “Labing Gamhanan”?

⁶ Sa susama, ang tawo gamay kaayo ug huyang kon itandi kang Jehova, ang Diyos nga Tinubdan sa gahom. Alang kaniya, bisan ang gamhanang mga nasod sama lang sa nipis nga abog sa timbangan. (Isaias 40:15) Si Jehova lahi kay sa bisan unsang linalang kay ang iyang gahom walay limitasyon, maong siya lang ang gitawag nga “Labing Gamhanan.”a (Pinadayag 15:3) Si Jehova dunay “dako kaayong kusog ug . . . makapahinganghang gahom.” (Isaias 40:26) Siya gamhanan kaayo ug dili mahurot ang iyang gahom. Ang iyang gahom wala magdepende sa bisan unsa o bisan kinsa, kay “ang kusog iya sa Diyos.” (Salmo 62:11) Pero giunsa man paggamit ni Jehova ang iyang gahom?

Kon sa Unsang Paagi Gigamit ni Jehova ang Iyang Gahom

7. Unsa ang balaang espiritu ni Jehova, ug unsay gipasabot sa orihinal nga mga pulong nga gihubad ug “espiritu”?

⁷ Dili mahurot ang balaang espiritu nga naggikan kang Jehova. Kini maoy gahom sa Diyos nga nagalihok. Sa pagkatinuod, ang Genesis 1:2 nagtumong niini ingong “aktibong puwersa” sa Diyos. Ang orihinal nga Hebreohanon ug Gregong mga pulong nga gihubad “espiritu” diha sa ubang konteksto mahubad nga “hangin,” “gininhawa,” ug “huros sa hangin.” Sumala sa mga lexicographer, ang maong mga pulong diha sa orihinal nga pinulongan nagpasabot sa dili makitang puwersa nga nagalihok. Sama sa hangin, ang espiritu sa Diyos dili nato makita, pero makita ug mabati nato ang epekto niini.

8. Sa Bibliya, sa unsa gipakasama ang balaang espiritu, ug nganong haom ang maong mga pagtandi?

⁸ Gamiton ni Jehova ang iyang balaang espiritu sa bisan unsang paagi aron mahimo ang iyang gusto. Busa diha sa Bibliya ang espiritu sa Diyos gipakasama sa iyang “tudlo,” “kusgang kamot,” o “gamhanang bukton.” (Lucas 11:20, footnote; Salmo 8:3; 136:12) Sama nga gamiton sa usa ka tawo ang iyang kamot sa pagbuhat sa nagkadaiyang buluhaton nga nagkinahanglag kusog o kahanas, gamiton sa Diyos ang iyang espiritu sa pagtuman sa bisan unsang katuyoan—sama sa paglalang sa gamay kaayong atom o pagbahin sa Pulang Dagat o sa paghatag ug katakos sa mga Kristohanon sa unang siglo nga makasultig lainlaing pinulongan.

9. Unsa ka dako ang gahom sa pagmando ni Jehova?

⁹ Si Jehova naggamit sab sa iyang gahom pinaagi sa iyang awtoridad ingong Soberano sa Uniberso. Imadyina nga naa kay milyonmilyon nga intelihenteng sakop nga andam mobuhat sa imong sugo. Ingon ana ang gahom sa pagmando ni Jehova. Siya naay tawhanong mga alagad nga sagad gipakasamag kasundalohan. (Salmo 110:3) Pero ang tawo huyang kon itandi sa anghel. Pananglitan, dihang ang kasundalohan sa Asirya miatake sa katawhan sa Diyos, usa ra ka anghel ang mipatayg 185,000 ka sundalo sa usa ka gabii! (2 Hari 19:35) Ang mga anghel sa Diyos “gamhanan kaayo.”—Salmo 103:19, 20.

10. (a) Nganong ang Labing Gamhanan gitawag nga Jehova sa mga panon? (b) Kinsa ang labing gamhanan sa tanang linalang ni Jehova?

¹⁰ Unsa ka daghan ang mga anghel? Si propetang Daniel nakakitag panan-awon sa langit diin ang kapig 100 ka milyong espiritung mga linalang nagtindog atubangan sa trono ni Jehova, apan walay timailhan nga iyang nakita ang tanang anghel. (Daniel 7:10) Busa posibleng dunay ginatos ka milyong anghel, maong ang Diyos gitawag nga Jehova sa mga panon. Kining tituloha nagpakita sa iyang gamhanang katungdanan ingong Komandante sa dako kaayo ug organisadong grupo sa gamhanang mga anghel. Ibabaw niining espiritung mga linalang, iyang gibutang ang usa nga magdumala kanilang tanan, ang iyang minahal nga Anak, “ang panganay sa tanang kalalangan.” (Colosas 1:15) Ingong arkanghel—pangulo sa tanang anghel, serapin, ug kerubin—si Jesus mao ang labing gamhanan sa tanang linalang ni Jehova.

11, 12. (a) Sa unsang mga paagi nga ang pulong sa Diyos gamhanan? (b) Giunsa pagpamatuod ni Jesus nga gamhanan si Jehova?

¹¹ Si Jehova aduna pay laing paagi sa paggamit ug gahom. Ang Hebreohanon 4:12 nag-ingon: “Ang pulong sa Diyos buhi ug gamhanan.” Nakamatikod ba ka sa talagsaong gahom sa pulong, o mensahe, sa Diyos nga naa sa Bibliya? Kini makahatag natog kusog, makapalig-on sa atong pagtuo, ug makatabang nato sa paghimog dagkong kausaban. Si apostol Pablo nagpasidaan sa iyang mga isigkamagtutuo batok sa mga tawo nga imoral kaayo. Siya miingon pod: “Gani ingon niana ang pipila kaninyo kaniadto.” (1 Corinto 6:9-11) Oo, “ang pulong sa Diyos” nahimong gamhanan diha nila ug nakatabang nila nga magbag-o.

¹² Gamhanan kaayo si Jehova ug ang iyang paggamit sa iyang gahom maayo kaayo maong walay makapugong niya. Si Jesus miingon: “Sa Diyos ang tanang butang posible.” (Mateo 19:26) Unsay gigamitan ni Jehova sa iyang gahom?

Gamiton sa Diyos ang Iyang Gahom sa Espesipikong mga Katuyoan

13, 14. (a) Nganong makaingon ta nga si Jehova dili lang tinubdan sa gahom? (b) Sa unsang mga paagi gamiton ni Jehova ang iyang gahom?

¹³ Ang espiritu ni Jehova labaw kaayo kay sa bisan unsang pisikal nga puwersa; ug si Jehova dili lang tinubdan sa gahom. Siya maoy Diyos nga may personalidad, ug kontrolado niya ang iyang gahom. Apan unsay magpalihok niya sa paggamit niini?

¹⁴ Sa ato unyang mahibaloan, gamiton sa Diyos ang iyang gahom sa paglalang, paglaglag, pagpanalipod, ug pagpasig-uli—sa ato pa, sa pagbuhat sa bisan unsa nga uyon sa iyang katuyoan. (Isaias 46:10) Sa pipila ka kahimtang, gamiton ni Jehova ang iyang gahom sa pagpadayag sa iyang personalidad ug mga sukdanan. Labaw sa tanan, iyang gamiton ang iyang gahom sa pagtuman sa iyang kabubut-on—pagbalaan sa iyang ngalan pinaagi sa Mesiyanikong Gingharian, nga magpakita nga ang iyang paagi sa pagmando maoy pinakamaayo. Wala gyoy makapugong niya sa pagtuman sa iyang katuyoan.

15. Sa unsang paagi gamiton ni Jehova ang iyang gahom para sa iyang mga alagad, ug sa unsang paagi gihimo niya ni kang Elias?

¹⁵ Gamiton sab ni Jehova ang iyang gahom aron tabangan ang matag usa kanato. Matikdi ang giingon sa 2 Cronicas 16:9: “Ang mga mata ni Jehova nagalibotlibot sa tibuok yuta aron ipakita ang iyang kusog alang niadtong kansang kasingkasing bug-os alang kaniya.” Ang kasinatian ni Elias, nga gihisgotan sa sinugdan, maoy usa ka pananglitan. Nganong gipakita ni Jehova kaniya ang Iyang gahom? Ang daotang rayna nga si Jezebel nanumpa nga ipapatay si Elias. Ang propeta miikyas alang sa iyang kinabuhi. Mibati siya nga nag-inusara, nahadlok, ug naluya—nga samag kawang ang iyang tanang kahago. Sa paghupay kang Elias, gipahinumdoman siya ni Jehova kon unsa Siya ka gamhanan. Ang hangin, linog, ug kalayo nagpakita nga ang Labing Gamhanang Persona sa uniberso nag-uban kang Elias. Unsay iyang kahadlokan kang Jezebel, nga ang Labing Gamhanang Diyos dapig man kaniya?—1 Hari 19:1-12.b

16. Nganong mahupayan ta sa pagpamalandong sa dakong gahom ni Jehova?

¹⁶ Bisan pag dili himoon ni Jehova ang maong milagro karon, siya wala mausab sukad sa adlaw ni Elias. (1 Corinto 13:8) Gusto kaayo niyang gamiton ang iyang gahom alang niadtong nahigugma kaniya. Bisag nagpuyo siya sa langit, dili siya layo kanato. Walay limitasyon ang iyang gahom, busa ang distansiya dili babag. Gani “si Jehova duol sa tanang nagatawag kaniya.” (Salmo 145:18) Dihay higayon nga si propetang Daniel nangayog tabang kang Jehova, ug usa ka anghel ang mitungha sa wala pa siya mahuman ug ampo! (Daniel 9:20-23) Walay makapugong kang Jehova sa pagtabang ug pagpalig-on niadtong iyang gihigugma.—Salmo 118:6.

Angay ba Kang Mahadlok sa Diyos Tungod sa Iyang Gahom?

17. Unsa nga kahadlok ang angay natong bation tungod sa gahom ni Jehova, pero unsa nga kahadlok ang dili nato angayng bation?

¹⁷ Angay ba tang mahadlok sa Diyos tungod sa iyang gahom? Motubag gyod tag oo ug dili. Oo, kay kinahanglan nga naa tay dakong pagtahod sa Diyos sumala sa ato nang nahisgotan sa miaging kapitulo. Ang Bibliya nag-ingon nga ang maong kahadlok, o dakong pagtahod “maoy sinugdanan sa kaalam.” (Salmo 111:10) Pero motubag sab tag dili, kay ang gahom sa Diyos dili rason nga mahadlok ta niya o mahadlok nga makigsuod niya.

18. (a) Nganong daghan ang dili mosalig sa mga tawong naay gahom? (b) Giunsa nato pagkahibalo nga si Jehova dili gyod mohimog daotan tungod sa iyang gahom?

¹⁸ Niadtong 1887, ang historyanong si Lord Acton miingon nga kon dakog gahom ang usa ka tawo, mas dako pod ang kapeligrohan nga abusohan niya kini. Daghan pod ang nagsulti ani kay nakita tingali sa mga tawo nga tinuod gyod ni. Ang dili hingpit nga mga tawo kasagarang moabuso sa gahom, ug napamatud-an ni sa dagan sa kasaysayan. (Ecclesiastes 4:1; 8:9) Tungod niini, daghan ang dili mosalig sa mga tawong may gahom ug magpalayo kanila. Sa laing bahin, si Jehova mas labaw ug gahom. Pero nakapahimo ba ni niya nga daotan? Wala! Sumala sa atong nahisgotan, siya balaan ug dili gyod mohimog daotan. Si Jehova lahi sa dili hingpit nga mga tawong may gahom niining daotang kalibotan. Siya dili gyod mag-abusar sa iyang gahom.

19, 20. (a) Uyon sa unsang ubang hiyas ni Jehova nga siya magpasundayag kanunay sa iyang gahom, ug nganong makasalig ta niini? (b) Unsaon nimo pag-ilustrar ang pagpugong sa kaugalingon ni Jehova, ug nganong makapasuod ni nimo kaniya?

¹⁹ Hinumdomi nga ang gahom dili lang mao ang hiyas ni Jehova. Tun-an pa nato ang iyang hustisya, kaalam, ug gugma. Pero dili nato angayng hunahunaon nga usa lang ka hiyas ang iyang ipakita sa usa ka panahon. Atong makita sa mosunod nga mga kapitulo nga si Jehova kanunayng magpakita sa iyang gahom uyon sa iyang hustisya, kaalam, ug gugma. Pamalandonga ang usa pa ka hiyas sa Diyos, nga panagsa rang makita diha sa mga magmamando—ang pagpugong sa kaugalingon.

²⁰ Imadyina nga makahibalag kag dako kaayong tawo nga kusgan kaayo. Sa primero, tingali mahadlok ka niya. Pero sa ngadtongadto namatikdan nimo nga siya malumo. Siya andam ug gusto gyong mogamit sa iyang gahom sa pagtabang ug pagpanalipod sa mga tawo, ilabina ang mga huyang ug walay proteksiyon. Dili gyod niya gamiton ang iyang kusog sa paghimog daotan. Sa dihang gibutangbutangan siya, nagpabilin siyang kalmado, lig-on, ug buotan. Tingali maghunahuna ka kon kaya ba nimong ipakita ang samang kalumo ug pagpugong, ilabina kon parehas ka niya ka kusgan! Samtang imong mailhan ang maong tawo, mas ganahan kang makigsuod niya. Mas daghan tag katarongan nga makigsuod sa Labing Gamhanan nga si Jehova. Tagda ang tibuok teksto nga maoy gibasehan sa ulohan niini nga kapitulo: “Si Jehova dili daling masuko ug gamhanan kaayo.” (Nahum 1:3) Dili siya basta mogamit sa iyang gahom batok sa mga tawo, bisan sa mga daotan. Siya malumo ug buotan. Siya napamatud-ang “dili daling masuko” bisan pag daghan ang gihimo sa mga tawo nga makapasuko niya.—Salmo 78:37-41.

21. Nganong si Jehova dili mopugos sa mga tawo nga buhaton ang iyang kabubut-on, ug unsay gitudlo niini kanato bahin kaniya?

²¹ Pamalandonga ang laing paagi nga gipakita ni Jehova ang iyang pagpugong sa kaugalingon. Kon gamhanan kaayo ka, matental kaha ka nga pugson ang uban sa pagbuhat sa imong gusto? Si Jehova, bisag gamhanan kaayo, dili mopugos sa mga tawo nga moalagad kaniya. Bisan pag ang pag-alagad sa Diyos mao lang ang paagi nga mabatonan nato ang kinabuhing walay kataposan, si Jehova dili mopugos nato nga moalagad niya. Hinuon, gitugotan niya ang matag indibiduwal nga mopili kon moalagad ba siya o dili. Iyang gisulti ang resulta sa dili maalamong mga pagpili ug ang panalangin sa maayong mga pagpili. Pero ang pagpili iyang gitugyan kanato. (Deuteronomio 30:19, 20) Dili gusto ni Jehova nga ang mga tawo mag-alagad lang niya kay napugos o nahadlok sa iyang pagkagamhanan. Siya mangita niadtong gustong moalagad niya kay gihigugma nila siya.—2 Corinto 9:7.

22, 23. (a) Unsay nagpakita nga si Jehova malipay sa paghatag ug awtoridad o kusog sa uban? (b) Unsay atong hisgotan sa sunod nga kapitulo?

²² Susihon nato ang usa pa ka rason kon nganong dili ta angayng mahadlok sa Diyos nga Labing Gamhanan. Ang mga tawong naay awtoridad mahadlok nga mohatag ug awtoridad sa uban. Pero si Jehova malipay nga mohatag ug awtoridad sa iyang maunongong mga magsisimba. Siya modelegar ug dakong awtoridad sa uban, sama sa iyang Anak. (Mateo 28:18) Si Jehova mohatag sab ug gahom o kusog sa iyang mga alagad. Ang Bibliya nag-ingon: “Imo, Oh Jehova, ang kabantog ug ang gahom ug ang katahom ug ang himaya ug ang kahalangdon, kay imo ang tanang butang sa langit ug sa yuta. . . . Anaa sa imong kamot ang gahom ug ang pagkagamhanan, ug ang imong kamot makahimo sa pagtuboy ug sa paghatag ug kusog sa tanan.”—1 Cronicas 29:11, 12.

²³ Oo, si Jehova malipay nga mohatag nimog kusog. Siya mohatag ganig “gahom nga labaw sa kasarangan” niadtong buot moalagad kaniya. (2 Corinto 4:7) Dili ba ganahan kang makigsuod sa maong gamhanang Diyos, nga mogamit sa iyang gahom sa malumo ug mahigugmaong paagi? Sa sunod nga kapitulo, atong hisgotan kon giunsa paggamit ni Jehova ang iyang gahom sa paglalang.

1, 2. Sa unsang paagi gipasundayag sa adlaw ang gahom ni Jehova sa paglalang?

NAKATINDOG ba ka sukad duol sa kalayo panahon sa tugnawng kagabhion? Tingali imong ipaduol ang imong mga kamot sa kalayo sa igoigo ra nga distansiya aron mainitan ka. Kon magpaduol kag maayo, init ra pod kaayo. Kon magpalayo pod kag maayo, magkurogkurog pod ka sa katugnaw.

² Ang adlaw samag kalayo nga makapainit sa atong panit. Ang maong “kalayo” nagsiga sa gilay-ong mga 150 ka milyong kilometro!a Kusog kaayo ang puwersa sa adlaw maong mabati nimo ang kainit niini bisag layo kaayo! Pero sakto ra ang gilay-on sa yuta gikan sa adlaw. Kon ang yuta duol kaayo, ang tanang tubig sa yuta mohubas; kon layo pod kaayo, ang tanang tubig mahimong yelo. Kon ingon ana ka duol o ka layo ang yuta, walay mabuhi. Ang adlaw importante aron mabuhi ang mga linalang sa yuta. Naghatag pod nig enerhiya nga dili moresultag polusyon, ug ang kahayag niini makahatag ug kalipay.—Ecclesiastes 11:7.

3. Unsay atong makat-onan sa adlaw?

³ Pero ang kadaghanang tawo wala kaayoy pagtagad sa adlaw, bisan pag ang ilang kinabuhi nagdepende niini. Busa dili sila makasabot kon unsay atong makat-onan sa adlaw. Ang Bibliya nag-ingon bahin kang Jehova: “Gihimo nimo ang kahayag ug ang adlaw.” (Salmo 74:16) Oo, ang adlaw nagpasidungog kang Jehova, “ang Magbubuhat sa langit ug yuta.” (Salmo 19:1; 146:6) Usa lang ni sa daghan kaayong linalang sa langit nga nagtudlo nato bahin sa dakong gahom ni Jehova sa paglalang. Hisgotan nato ang pipila sa iyang gilalang ug atong sayron kon unsay atong makat-onan bahin sa iyang dakong gahom.

“Iyahat ang Inyong mga Mata sa Langit ug Tan-awa”

4, 5. Unsa ka puwersado ug unsa ka dako ang adlaw, pero unsa ra ni kon itandi sa ubang mga bituon?

⁴ Nahibalo na tingali ka nga ang atong adlaw maoy usa ka bituon. Mas dako ning tan-awon kay sa mga bituon nga atong makita sa magabii kay mas duol ni. Unsa ni ka puwersado? Ang temperatura sa kinasuloran sa adlaw maoy mga 15,000,000 degree Celsius. Ibutang ta nga makakuha kag tipik sa kinasuloran sa adlaw, ug kini nga tipik samag gidak-on sa ulo sa dinagom. Kon ibutang nimo ni sa yuta, kinahanglan kang magpalayo ug kapig 140 kilometros aron dili ka masunog! Kada segundo, ang adlaw mobugag enerhiya nga katumbas sa pagbuto sa ginatos ka milyong nukleyar nga bomba.

⁵ Dako kaayo ang adlaw nga masulod niini ang kapig 1,300,000 ka planetang Yuta. Dako ba kaayong klase sa bituon ang adlaw? Dili, gitawag ni sa mga astronomer nga yellow dwarf o gamay kaayong klase sa bituon. Si apostol Pablo misulat nga “ang himaya sa usa ka bituon lahi nianang sa laing bituon.” (1 Corinto 15:41) Seguradong gigiyahan siya sa balaang espiritu sa pagsulat niana. Naay bituon nga dako kaayo nga kon ibutang ni sa nahimutangan sa adlaw, malukop niini ang nahimutangan sa yuta. Naa poy laing dako kaayong bituon nga kon ibutang sa nahimutangan sa adlaw, malukop niini ang nahimutangan sa Saturn. Kana nga planeta layo kaayo sa yuta nga abtag upat ka tuig ang biyahe paingon didto gamit ang spacecraft, nga ang dagan kapig 40 ka pilo nga mas tulin kay sa bala nga ipabuto sa usa ka pusil!

6. Giunsa pagpakita sa Bibliya nga dili maihap ang mga bituon?

⁶ Gawas sa gidak-on, talagsaon sab ang gidaghanon sa mga bituon. Gani, gipakita sa Bibliya nga dili maihap ang mga bituon sama nga dili maihap ang gidaghanon sa “mga balas sa dagat.” (Jeremias 33:22) Kining mga pulonga nagpakita nga mas daghan pa kaayo ang mga bituon kay sa makita sa atong mata. Kon ang usa ka magsusulat sa Bibliya, sama kang Jeremias, mihangad sa langit panahon sa kagabhion ug miihap sa mga bituon nga iyang makita, ang iya rang maihap posibleng mga tulo ka libo o kapin pa, kay kana ray gidaghanon sa mga bituon nga kaya natong maihap kon walay teleskopyo. Ang maong gidaghanon posibleng sama ra ka daghan sa usa ka kumkom sa balas. Pero ang tinuod, ang mga bituon daghan kaayo, sama sa mga balas sa dagat.b Kinsay makaihap sa maong gidaghanon?

7. Unsay giingon sa mga astronomer bahin sa gidaghanon sa mga bituon sa atong galaksiya o sa gidaghanon sa mga galaksiya sa uniberso?

⁷ Ang Isaias 40:26 nagtubag: “Iyahat ang inyong mga mata sa langit ug tan-awa. Kinsay naglalang niining mga butanga? Siya ang Usa nga nagpatungha sa ilang panon, nga nag-ihap sa matag usa kanila; silang tanan gitawag niya sa ilang ngalan.” Ang Salmo 147:4 nag-ingon: “Ginaihap niya ang gidaghanon sa mga bituon.” Pilay “gidaghanon sa mga bituon”? Dili na simple nga pangutana. Ang mga astronomer nagbanabana nga naay kapig 100 ka bilyong bituon sa Milky Way galaxy.c Ang uban nag-ingon nga mas daghan pa ana ang mga bituon. Pero naa pay mas daghang galaksiya nga mas daghag bituon. Unsa ka daghan ang mga galaksiya? Gibanabana sa mga astronomer nga naay gatosan ka bilyong galaksiya, trilyontrilyon pa gani. Sa pagkakaron, dili matino sa mga tawo ang eksaktong gidaghanon sa mga galaksiya, unsa pa kaha ang gidaghanon sa tanang binilyong bituon nga sulod niana. Pero si Jehova nahibalo sa gidaghanon. Gani, gihatagan pa niyag ngalan ang matag bituon!

8. (a) Unsaon nimo pagpatin-aw ang gidak-on sa Milky Way galaxy? (b) Sa unsang paagi si Jehova nagkontrol sa paglihok sa mga butang sa kalangitan?

⁸ Mas mahingangha ta dihang pamalandongon nato ang gidak-on sa mga galaksiya. Ang gidak-on sa Milky Way galaxy gibanabana nga mga 100,000 light-years. Kon makabiyahe ka sama ka paspas sa kahayag (300,000 kilometros kada segundo), abtan kag 100,000 ka tuig sa pagtabok sa Milky Way galaxy! Ug ang ubang galaksiya mas dako ug pila ka pilo kay sa atong galaksiya. Ang Bibliya nag-ingon nga si Jehova nagbuklad sa “kalangitan” nga samag tela. (Salmo 104:2) Iyang sab nga gikontrol ang paglihok sa maong mga linalang. Gikan sa pinakagamayng abog sa kawanangan ngadto sa kinadak-ang galaksiya, ang tanan naglihok sumala sa pisikal nga mga balaod nga gihimo sa Diyos. (Job 38:31-33) Busa gipakasama sa mga siyentista ang organisadong paglihok sa mga butang sa kalangitan ngadto sa nindot nga sayaw nga ballet! Hunahunaa ang Usa nga naglalang niining mga butanga. Dili ba ka mahingangha sa dakong gahom sa Diyos sa paglalang?

“Ang Magbubuhat sa Yuta Pinaagi sa Iyang Gahom”

9, 10. Sa unsang paagi makita ang gahom ni Jehova kon bahin sa nahimutangan sa solar system, Jupiter, yuta, ug sa bulan?

⁹ Ang gahom ni Jehova sa paglalang makita diha sa atong puy-anan, ang yuta. Gibutang niya ang yuta sa sakto kaayong lokasyon sa lapad kaayong uniberso. Ang pipila ka siyentista nagtuo nga daghang galaksiya ang posibleng dili kapuy-an. Ang dakong bahin sa Milky Way galaxy dili pod kapuy-an. Ang sentro sa atong galaksiya punog mga bituon nga halos magbanggaay, ug kusog ang radyasyon. Dili pod posible nga maglungtad ang kinabuhi sa gawas nga bahin sa galaksiya. Busa ang atong solar system nahimutang gyod sa sakto kaayong lokasyon.

¹⁰ Ang Yuta giproteksiyonan sa layo pero dako kaayong planeta—ang Jupiter. Ang gidak-on niini kapig usa ka libo ka pilo kay sa planetang Yuta maong kusog kaayo ang gravity niini. Ang resulta? Bitaron o ipatipas niini ang mga butang nga paspas nga naglupad sa kawanangan. Ang mga siyentista nag-ingon nga kon dili pa tungod sa Jupiter, 10,000 ka pilo sa gidaghanon sa dagko kaayong bato ang moigo sa Yuta. Pero naa pay mas duol nga nakahatag ug kaayohan sa yuta—ang bulan. Gawas nga nindot ni ug naghatag ug kahayag sa gabii, gimentinar sab niini ang saktong pagkahirig sa yuta. Tungod niini nga paghirig, naa tay lainlaing klima nga nakahatag ug kalipay sa kinabuhi.

11. Sa unsang paagi ang atmospera naghatag ug proteksiyon sa yuta?

¹¹ Ang gahom ni Jehova sa paglalang makita sa tanan niyang gilalang sa yuta. Hunahunaa ang atmospera nga naghatag ug proteksiyon kanato. Ang adlaw mopagawas ug radyasyon nga maayo ug makadaot. Dihang ang makadaot nga radyasyon moigo sa ibabawng bahin sa atmospera sa yuta, ang ordinaryong oxygen mahimong ozone. Dayon maporma ang mga layer sa ozone nga maoy mosuhop sa kadaghanan sa maong radyasyon. Busa, ang atong planeta samag naay kaugalingong salipod!

12. Sa unsang paagi ang water cycle nagpakita sa gahom ni Jehova sa paglalang?

¹² Ang atmospera sa yuta naghatag nato sa hangin nga atong gikinahanglan ug sa ubang butang nga nagpaposible aron molungtad ang kinabuhi sa yuta. Apil sa nakapahimong talagsaon sa atmospera mao ang water cycle. Kada tuig ipaalisngaw sa adlaw ang kapig 400,000 cubic kilometers nga tubig gikan sa kadagatan. Ang tubig mahimong panganod, nga ipadpad sa hangin. Kini nga tubig hinlo na ug mahulog ingong ulan, niyebe, ug yelo, aron magpadayon ang suplay sa tubig. Sama ni sa giingon sa Ecclesiastes 1:7: “Ang tanang sapa nagaagos paingon sa dagat, apan ang dagat wala mapuno. Ngadto sa dapit diin ang mga sapa nagaagos, kini mobalik didto aron magpadayon ug agos.” Si Jehova lang ang nakapaposible sa maong water cycle.

13. Unsay atong makat-onan sa tanom ug sa yuta bahin sa gahom ni Jehova?

¹³ Bisan asa nga naay kinabuhi, makita nato ang ebidensiya sa gahom sa Maglalalang. Makita nato ni sa habog kaayong mga kahoyng redwood nga mas taas pa kay sa 30 ka andana nga bilding ug sa gamay kaayong mga tanom diha sa dagat nga maoy nagsuplay sa dakong bahin sa oxygen nga atong gihanggab. Ang yuta mismo napunog buhing mga butang—mga wati, fungi, ug mga mikrobyo—nga nagtinabangay aron mabuhi ang mga tanom. Busa haom lang nga ang Bibliya nag-ingon nga ang yuta naay gahom.—Genesis 4:12, footnote.

14. Unsa ka kusog ang puwersa sa gamay kaayong atom?

¹⁴ Klaro nga si Jehova “ang Magbubuhat sa yuta pinaagi sa iyang gahom.” (Jeremias 10:12) Makita nato ang gahom sa Diyos bisan sa iyang kinagamyang mga linalang. Pananglitan, bisag tapadtaparon ang usa ka milyong atom, mas baga gihapon ang usa ka lugas sa buhok sa tawo. Ug bisan pag ang usa ka atom padak-on nga sama ka habog sa 14 ka andana nga bilding, ang nucleus niini sama lang ka dako sa usa ka grano sa asin nga naa sa ikapitong andana. Pero kining gamay kaayong nucleus maoy hinungdan nga kusog kaayong mobuto ang nukleyar nga bomba!

“Tanang Buhing Linalang”

15. Unsay gitudlo ni Jehova kang Job dihang naghisgot Siya sa lainlaing ihalas nga mga hayop?

¹⁵ Makita pod nato ang gahom ni Jehova kon atong susihon ang lainlaing matang sa hayop. Gihisgotan sa Salmo 148 ang daghang butang nga nagdayeg kang Jehova, ug ang bersikulo 10 naglakip sa “ihalas nga kahayopan ug [sa] tanang anad nga kahayopan.” Aron ipakita kon nganong ang tawo angayng mahingangha sa Maglalalang, dihay higayon nga si Jehova nakigsulti kang Job bahin sa mga hayop sama sa leyon, sebra, ihalas nga torong baka, Behemot (posibleng hipopotamus), ug sa Leviatan (posibleng buaya). Unsay punto? Kon ang tawo mahingangha sa maong kusgan, makahadlok, ug ihalas nga mga hayop, angay nga mas mahingangha siya sa Maglalalang niini!—Job kapitulo 38-41.

16. Unsay makapahingangha kanimo bahin sa pipila ka langgam nga gilalang ni Jehova?

¹⁶ Ang Salmo 148:10 naghisgot sab sa “kalanggaman.” Hunahunaa lang ang lainlaing klase niini! Si Jehova nagsulti kang Job bahin sa ostrich, nga ‘mokatawa sa kabayo ug sa nagsakay niini.’ Kini nga langgam nga 2.5 ka metros ang gitas-on dili makalupad, pero makadagan nig 65 kilometros matag oras ug ang usa ka lakang niini moabot ug mga 4.5 ka metros! (Job 39:13, 18) Sa laing bahin, ang albatross halos tibuok kinabuhi nga maglupadlupad ibabaw sa kadagatan. Kini nga langgam magpautaw-utaw sa hangin, ug mga tulo ka metros ang bukhad sa pako niini. Kini makalupad sa daghang oras nga dili magkapakapa. Pero lahi kaayo ang bee hummingbird, ang kinagamyang langgam sa kalibotan nga duha ka pulgada lang ang gitas-on. Ang mga pako niini mokapakapa ug mga 80 ka beses sa usa ka segundo! Ang hummingbird makapondo samtang naglupad samag helikopter, ug makalupad pa gani nga paatras. Mora nig gamayng mahalong bato nga naglupad.

17. Unsa ka dako ang blue whale, ug unsay atong bation dihang mamalandong ta sa mga hayop nga gilalang ni Jehova?

¹⁷ Ang Salmo 148:7 nag-ingon nga bisan ang mga “linalang sa dagat” nagdayeg kang Jehova. Pananglitan, hunahunaa ang kinadak-an tingaling hayop nga nabuhi sukad, ang blue whale. Kini nga linalang molangoy sa “lawom nga katubigan” ug posibleng modako ug mga 30 metros o kapin pa. Puwede ning motimbang ug katumbas sa 30 ka hingkod nga elepante. Ang dila niini sama ka bug-at sa usa ka elepante. Ang kasingkasing niini sama ka dako sa gamayng kotse ug mopitik lang ug 9 ka beses matag minuto—lahi sa kasingkasing sa hummingbird nga mopitik ug mga 1,200 ka beses matag minuto. Usa sa mga ugat sa blue whale dako kaayo maong ang usa ka bata puwedeng mokamang sa sulod niini. Seguradong mouyon ta sa giingon sa kataposang bersikulo sa basahon sa Salmo: “Padayega kang Jah ang tanang buhing linalang.”—Salmo 150:6.

Pagkat-on Gikan sa Gahom ni Jehova sa Paglalang

18, 19. Unsa ang nagkalainlaing buhing mga butang nga gibuhat ni Jehova dinhi sa yuta, ug unsay gitudlo niini bahin sa iyang pagkasoberano?

¹⁸ Unsay atong makat-onan sa paggamit ni Jehova sa iyang gahom sa paglalang? Mahingangha ta kon unsa ka daghan ang lainlaing buhing butang nga iyang gilalang. Usa ka salmista miingon: “Pagkadaghan sa imong mga buhat, Oh Jehova! . . . Ang yuta napuno sa imong mga gibuhat.” (Salmo 104:24) Tinuod gyod na! Nadiskobrehan sa mga siyentista ang kapig usa ka milyong klase sa buhing mga butang sa yuta; pero lainlain silag opinyon kon pila pa ka milyong klase ang wala pa nila madiskobrehi. Ang usa ka artist usahay mahutdan tingali ug bag-ong ideya. Pero si Jehova dili gyod mahutdag bag-ong ideya ug gahom sa paglalang.

¹⁹ Ang paggamit ni Jehova sa iyang gahom nagtudlo nato nga naa siyay katungod sa pagmando. Si Jehova lang ang angayan nga tawgong “Maglalalang” kay siya ang naglalang sa tanang butang. Bisan pag ang bugtong nga Anak ni Jehova nag-alagad ingong “batid nga magbubuhat” panahon sa paglalang, wala gyod siya gitawag nga Maglalalang o kaubang Maglalalang diha sa Bibliya. (Proverbio 8:30; Mateo 19:4) Hinuon, siya mao “ang panganay sa tanang kalalangan.” (Colosas 1:15) Kay si Jehova ang Maglalalang, siya lang ang naay katungod sa pagmando sa tibuok uniberso.—Roma 1:20; Pinadayag 4:11.

20. Unsay gipasabot nga si Jehova mipahulay dihang natapos niya ang iyang paglalang?

²⁰ Mihunong na ba si Jehova sa paggamit sa iyang gahom sa paglalang? Ang Bibliya nag-ingon nga sa ikaunom nga adlaw, natapos ni Jehova ang iyang pagpanglalang ug “sa ikapitong adlaw siya nagpahulay gikan sa tanan niyang buhat.” (Genesis 2:2) Gipakita ni apostol Pablo nga ang ikapitong “adlaw” maoy libolibo ka tuig ang gidugayon kay kini nagpadayon pa sa iyang panahon. (Hebreohanon 4:3-6) Pero ang ‘pagpahulay’ nagpasabot ba nga wala na gyoy gibuhat si Jehova? Dili, si Jehova dili gyod mohunong sa pagbuhat. (Salmo 92:4; Juan 5:17) Ang iyang pagpahulay nagpasabot nga mihunong siya sa paglalang ug mga butang dinhi sa yuta. Pero wala gyod siya mohunong sa iyang buluhaton sa pagtuman sa iyang katuyoan. Pananglitan, iyang gigiyahan ang pagsulat sa Balaang Kasulatan. Ug apil pod sa iyang buluhaton ang pagpatungha sa “usa ka bag-ong linalang,” nga hisgotan sa Kapitulo 19.—2 Corinto 5:17.

21. Unsay epekto kanato sa gahom ni Jehova sa paglalang dihang mabatonan na nato ang kinabuhing walay kataposan?

²¹ Sa dihang matapos na ang adlaw sa pagpahulay ni Jehova, masulti na niya nga ang tanan niyang gibuhat sa yuta “maayo kaayo,” sama sa iyang giingon dihang nahuman ang unom ka adlaw nga paglalang. (Genesis 1:31) Wala ta mahibalo kon unsaon niya paggamit sa umaabot ang iyang gahom sa paglalang. Pero makaseguro ta nga kanunay gyod tang mahingangha kon unsaon niya kini paggamit. Kay mabuhi ta hangtod sa hangtod, daghan pa tag makat-onan bahin kang Jehova pinaagi sa iyang kalalangan. (Ecclesiastes 3:11) Dihang mas mailhan nato siya, mas mahingangha ta ug mas masuod sa atong Dakong Maglalalang.

1-3. (a) Unsang kapeligrohan ang giatubang sa mga Israelinhon? (b) Sa unsang paagi si Jehova nakig-away alang sa iyang katawhan?

ANG mga Israelinhon wala nay kaikyasan! Sa ilang tuo ug wala, naay habog nga mga pangpang. Sa ilang atubangan, naa ang Pulang Dagat. Dayon sa ilang luyo nagkaanam ka duol ang pintas nga Ehiptohanong kasundalohan nga gustong mopatay nila.a Bisan pa niana, giingnan ni Moises ang katawhan sa Diyos nga dili mawad-ag paglaom. “Si Jehova mismo ang makig-away para ninyo,” iya silang gipasaligan.—Exodo 14:14.

² Pero posibleng miampo si Moises kang Jehova, ug ang Diyos mitubag: “Nganong nagsige kag pangayog tabang nako? . . . Iisa ang imong sungkod ibabaw sa dagat ug pikasa kini.” (Exodo 14:15, 16) Imadyina ang sunod nga nahitabo. Gisugo dayon ni Jehova ang iyang anghel, ug ang haligi sa panganod mibalhin sa luyo sa katawhan, nga samag paril nga mibabag sa mga Ehiptohanon sa pag-atake nila. (Exodo 14:19, 20; Salmo 105:39) Giisa ni Moises ang iyang kamot. Ug ang kusog nga hangin mitunga sa dagat. Ang tubig mipondo ug mitindog samag mga paril, diin sa tunga niini naporma ang dakong dalan maong nakatabok ang tanang Israelinhon sa Pulang Dagat.—Exodo 14:21; 15:8.

³ Dihang nakita sa Paraon ang maong milagro, angay unta niyang sultihan ang iyang kasundalohan nga mohunong sa paggukod sa mga Israelinhon. Pero ang hambogirong Paraon mimando hinuon sa pag-atake. (Exodo 14:23) Ang mga Ehiptohanon nagdalidali sa paggukod sa mga Israelinhon pero nangatangtang ang ligid sa ilang mga karo maong wala sila molampos. Sa dihang ang mga Israelinhon luwas nga nakatabok sa pikas nga tampi, gisugo ni Jehova si Moises: “Iisa ang imong sungkod ibabaw sa dagat aron mobalik ang mga tubig ug matabonan ang mga Ehiptohanon, ang ilang mga karo nga panggubat, ug ang ilang mga mangangabayo.” Ang duha ka paril sa tubig nahugno maong natabonan ang Paraon ug ang iyang kasundalohan!—Exodo 14:24-28; Salmo 136:15.

4. (a) Unsay napamatud-an ni Jehova didto sa Pulang Dagat? (b) Unsa kahay bation sa uban nga gigamit ni Jehova ang iyang gahom sa pagpakiggubat?

⁴ Ang pagluwas ni Jehova sa nasod sa Israel didto sa Pulang Dagat maoy talagsaong hitabo sa kasaysayan sa pagpakiglabot sa Diyos sa katawhan. Gipamatud-an ni Jehova nga siya maoy “gamhanang manggugubat.” (Exodo 15:3) Pero unsay imong bation dihang imong mahibaloan nga gigamit ni Jehova ang iyang gahom sa pagpakiggubat? Tinuod, daghang tawo ang nag-antos tungod sa gubat. Mibati ba ka nga dili na lang makigsuod sa Diyos kay gigamit niya ang iyang gahom sa paglaglag?

Mga Gubat sa Diyos Batok sa Tawhanong mga Away

5, 6. (a) Nganong haom man nga ang Diyos tawgong “Jehova sa mga panon”? (b) Sa unsang paagi ang pagpakiggubat sa Diyos lahi kay sa tawhanong pagpakiggubat?

⁵ Sa orihinal nga mga pinulongan sa Bibliya, ang Diyos gihatagan sa titulong “Jehova sa mga panon” sa kapig 250 ka beses diha sa Hebreohanong Kasulatan ug duha ka beses diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan. (1 Samuel 1:11) Isip Soberanong Magmamando, si Jehova nagmando sa dako kaayong pundok sa panon sa mga anghel. (Josue 5:13-15; 1 Hari 22:19) Ang katakos sa pagpanglaglag sa maong kasundalohan makapahingangha. (Isaias 37:36) Ang paglaglag sa mga tawo dili nindot nga pamalandongon. Bisan pa niana, atong hinumdoman nga ang mga gubat sa Diyos maoy lahi sa way hinungdan nga tawhanong mga away. Ang militaryo ug politikanhong mga pangulo tingali moingon nga naa silay maayong motibo sa pagpakiggubat. Apan ang kadalo ug kahakog tinong nalangkit sa tawhanong pagpakiggubat.

⁶ Sa kasukwahi, si Jehova molihok sa makataronganong paagi. Ang Deuteronomio 32:4 nagpahayag: “Ang Bato, walay ikasaway sa iyang kalihokan, kay ang tanan niyang ginahimo hustisya. Diyos siya nga kasaligan ug walay inhustisya kaniya; matarong ug matul-id siya.” Ang Pulong sa Diyos nagsaway sa walay pugong nga kasuko, kapintasan, ug kabangisan. (Genesis 49:7; Salmo 11:5) Busa si Jehova dili gayod molihok nga walay katarongan. Siya panagsa rang mogamit sa iyang gahom sa paglaglag ug ingon nga kataposang solusyon. Kini maoy sumala sa iyang gipahayag pinaagi sa iyang propetang si Ezequiel: “‘Malipay ba ko sa kamatayon sa tawong daotan?’ miingon ang Soberanong Ginoong Jehova. ‘Dili ba mas gusto nakong motalikod siya sa iyang mga dalan ug magpabiling buhi?’”—Ezequiel 18:23.

7, 8. (a) Unsa ang sayop nga gihinapos ni Job bahin sa iyang mga pag-antos? (b) Giunsa pagtul-id ni Elihu ang panghunahuna ni Job bahin niini? (c) Unsang leksiyon ang atong makat-onan gikan sa kasinatian ni Job?

⁷ Nan, nganong si Jehova mogamit man sa gahom sa paglaglag? Sa dili pa motubag, atong hinumdoman ang matarong nga tawong si Job. Si Satanas naghagit kon si Job, o si bisan kinsa, makahupot ba sa iyang integridad dihang mailalom sa pagsulay. Si Jehova nagtubag sa maong hagit pinaagi sa pagtugot kang Satanas sa pagsulay sa integridad ni Job. Ingong resulta, si Job nakaagom ug sakit, nawad-ag katigayonan, ug namatyag mga anak. (Job 1:1–2:8) Kay wala mahibalo sa mga isyung nalangkit, si Job sayop nga mihinapos nga ang iyang pag-antos maoy dili makataronganong silot gikan sa Diyos. Iyang gipangutana ang Diyos kon nganong Iyang gihimo siya nga usa ka ‘puntirya,’ usa ka “kaaway.”—Job 7:20; 13:24.

⁸ Usa ka batan-ong lalaki nga ginganlag Elihu nagyagyag sa sayop nga pangatarongan ni Job, nga miingon: “Kombinsido ba kaayo ka nga husto ka mao nga moingon ka, ‘Mas matarong ko kay sa Diyos’?” (Job 35:2) Oo, dili maalamon ang paghunahuna nga kita mas nahibalo kay sa Diyos o ang pagtuo nga siya molihok nga dili makataronganon. “Ang matuod nga Diyos dili gayod mobuhat ug daotan, ug ang Labing Gamhanan dili gayod mohimog sayop nga binuhatan!” mipahayag si Elihu. Sa ulahi, siya miingon: “Dili nato bug-os masabtan ang bahin sa Labing Gamhanan; siya gamhanan kaayo, ug dili gayod niya tuison ang iyang hustisya ug isalikway ang iyang pagkamatarong.” (Job 34:10; 36:22, 23; 37:23) Makaseguro kita nga sa dihang ang Diyos makig-away, siya adunay maayong rason sa pagbuhat niana. Busa susihon nato ang pipila sa mga katarongan kon nganong ang Diyos sa kalinaw usahay makiggubat.—1 Corinto 14:33.

Kon Nganong ang Diyos sa Kalinaw Kinahanglang Makig-away

9. Nganong makig-away ang balaang Diyos?

⁹ Human gidayeg ni Moises ang Diyos ingong “gamhanang manggugubat,” siya miingon: “Kinsa sa mga diyos ang sama kanimo, Oh Jehova? Kinsa ang sama kanimo nga balaan kaayo?” (Exodo 15:11) Ang propetang si Habacuc susamang misulat: “Putli kaayo ang imong mga mata nga dili nimo maantos nga motan-aw sa daotan, ug dili nimo konsentihon ang pagkadaotan.” (Habacuc 1:13) Bisan pag si Jehova maoy Diyos sa gugma, siya usab maoy Diyos sa pagkabalaan, pagkamatarong, ug hustisya. Usahay, tungod sa maong mga hiyas kinahanglan siyang mogamit sa iyang gahom sa paglaglag. (Isaias 59:15-19; Lucas 18:7) Busa dihang ang Diyos makig-away, wala na magpasabot nga dili siya balaan. Hinunoa, siya makig-away tungod kay siya balaan.—Exodo 39:30.

10. Unsa lang ang paagi nga mahusay ang panag-away nga gitagna sa Genesis 3:15, ug unsang mga panalangin ang madawat sa matarong nga katawhan?

¹⁰ Hunahunaa ang kahimtang nga mitungha human sa pagrebelde sa unang tawhanong magtiayon, si Adan ug Eva. (Genesis 3:1-6) Kon walay himoong aksiyon si Jehova sa ilang pagrebelde, madaot ang iyang posisyon ingong Soberano sa Uniberso. Isip matarong nga Diyos, obligado siya sa pagsilot kanilag kamatayon. (Roma 6:23) Sa unang tagna sa Bibliya, iyang gitagna nga ang panag-away maglungtad tali sa iyang mga alagad ug sa mga sumusunod sa “halas,” si Satanas. (Pinadayag 12:9; Genesis 3:15) Sa kataposan, ang maong panag-away mahusay lamang pinaagi sa pagdugmok kang Satanas. (Roma 16:20) Apan ang maong buhat sa paghukom moresultag talagsaong mga panalangin alang sa matarong nga katawhan, nga mahinloan ang yuta sa impluwensiya ni Satanas ug mabuksan ang dalan ngadto sa tibuok yuta nga paraiso. (Mateo 19:28) Hangtod nga naa pa si Satanas, kadtong midapig niya padayong magpameligro sa pisikal ug espirituwal nga kaayohan sa katawhan sa Diyos. Usahay, si Jehova kinahanglang mangilabot.

Ang Diyos Molihok Aron Wagtangon ang Pagkadaotan

11. Nganong kinahanglang ipahinabo sa Diyos ang tibuok kalibotang lunop?

¹¹ Ang Lunop sa adlaw ni Noe maoy usa ka pananglitan sa maong pagpangilabot. Ang Genesis 6:11, 12 nag-ingon: “Sa panan-aw sa matuod nga Diyos ang yuta nadaot, ug napuno kini sa kapintasan. Oo, nakita sa Diyos nga nadaot ang yuta; ang tanang tawo sa yuta daotan kaayo.” Itugot ba sa Diyos nga ang mga daotan magwagtang sa pipila ka matarong nga tawo nga nahibilin sa yuta? Dili. Gibati ni Jehova nga obligado siya sa pagpahinabo sa tibuok yutang lunop aron wagtangon gikan sa yuta kadtong hilig kaayo sa kabangisan ug imoralidad.

12. (a) Unsay gitagna ni Jehova bahin sa “kaliwat” ni Abraham? (b) Nganong gilaglag ang mga Amorihanon?

¹² Susama ang paghukom sa Diyos batok sa mga Canaanhon. Gipadayag ni Jehova nga maggikan kang Abraham ang usa ka kaliwat nga pinaagi niana mapanalanginan ang tanang pamilya sa yuta. Nahiuyon sa maong katuyoan, mihukom ang Diyos nga ihatag ngadto sa mga kaliwat ni Abraham ang yuta sa Canaan, usa ka yutang gipuy-an sa katawhang gitawag nga mga Amorihanon. Makataronganon ba nga laglagon sa Diyos kini nga katawhan? Gitagna ni Jehova nga maghulat siyag 400 ka tuig ayha niya “silotan ang mga Amorihanon.”b (Genesis 12:1-3; 13:14, 15; 15:13, 16; 22:18) Sulod nianang yugtoa, ang mga Amorihanon mas migrabe pa gyod ka daotan. Ang Canaan nahimong yuta sa idolatriya, sa pag-ulag dugo, ug sa seksuwal nga imoralidad. (Exodo 23:24; 34:12, 13; Numeros 33:52) Ang mga molupyo sa yuta nagpatay pa sa mga bata diha sa kalayonhong mga halad. Ang balaang Diyos magtugot ba sa iyang katawhan nga magpuyo uban sa maong mga daotan? Dili! Siya mipahayag: “Hugaw ang yuta, ug silotan nako ang mga namuyo niini tungod sa ilang sala, ug ang yuta magsuka kanila.” (Levitico 18:21-25) Hinuon, si Jehova wala magpatay sa tanang katawhan. Ang matarong ug kasingkasing nga mga Canaanhon, sama ni Rahab ug sa mga Gabaonhon, giluwas.—Josue 6:25; 9:3-27.

Pagpakig-away Tungod sa Iyang Ngalan

13, 14. (a) Nganong obligado si Jehova sa pagbalaan sa iyang ngalan? (b) Sa unsang paagi gihinloan ni Jehova ang iyang ngalan gikan sa kaulawan?

¹³ Tungod kay si Jehova balaan, ang iyang ngalan maoy balaan. (Levitico 22:32) Si Jesus nagtudlo sa iyang mga tinun-an nga moampo: “Balaanon unta ang imong ngalan.” (Mateo 6:9) Ang pagrebelde sa Eden nagpasipala sa ngalan sa Diyos, nga nagpatunghag mga pagduhaduha bahin sa dungog ug paagi sa pagmando sa Diyos. Dili gayod mokonsentir si Jehova sa maong pagbutangbutang ug pagrebelde. Obligado siyang hinloan ang iyang ngalan gikan sa kaulawan.—Isaias 48:11.

¹⁴ Pamalandonga na usab ang mga Israelinhon. Kon magpabilin silang mga ulipon sa Ehipto, ang saad sa Diyos kang Abraham nga mapanalanginan ang tanang pamilya sa yuta pinaagi sa iyang kaliwat morag imposibleng matuman. Apan pinaagi sa pagluwas kanila ug pagtukod kanila ingong usa ka nasod, gihinloan ni Jehova ang iyang ngalan gikan sa kaulawan. Maong si propetang Daniel miingon diha sa pag-ampo: “Oh Jehova nga among Diyos, ikaw nga nagpagawas sa imong katawhan gikan sa Ehipto pinaagig gamhanang kamot ug naghimo sa imong ngalan nga mailhan.”—Daniel 9:15.

15. Nganong giluwas ni Jehova ang mga Hudiyo gikan sa pagkabihag sa Babilonya?

¹⁵ Makapainteres, si Daniel nag-ampo niining paagiha, sa panahon nga ang mga Hudiyo nagkinahanglan kang Jehova aron molihok pag-usab tungod sa Iyang ngalan. Ang dili masinugtanong mga Hudiyo nabihag, niadtong higayona sa Babilonya. Ang ilang kaugalingong kaulohang siyudad, ang Jerusalem, nagun-ob. Si Daniel nahibalo nga ang pagpasig-uli sa mga Hudiyo ngadto sa ilang yutang natawhan magbayaw sa ngalan ni Jehova. Busa si Daniel miampo: “Oh Jehova, pasayloa mi. Oh Jehova, dungga ug luwasa mi! Oh akong Diyos, para sa imong ngalan, ayaw paglangan, kay ang imong siyudad ug ang imong katawhan gitawag sa imong ngalan.”—Daniel 9:18, 19.

Pagpakig-away Tungod sa Iyang Katawhan

16. Ipatin-aw kon nganong ang pagdepensa ni Jehova sa iyang ngalan wala magpasabot nga siya dili mabination ug naghunahuna lang sa kaugalingon.

¹⁶ Ang pagdepensa ba ni Jehova sa iyang ngalan nagpasabot nga siya dili mabination ug naghunahuna lang sa kaugalingon? Dili, tungod kay pinaagi sa paglihok nga nahiuyon sa iyang pagkabalaan ug gugma sa hustisya, siya magpanalipod sab sa iyang katawhan. Konsideraha ang Genesis kapitulo 14. Dinhi atong mabasa ang bahin sa upat ka misulong nga mga hari nga nagkidnap sa pag-umangkon ni Abraham nga si Lot, uban ang pamilya ni Lot. Sa tabang sa Diyos, napildi ni Abraham ang kusgan kaayong mga kasundalohan! Ang asoy sa maong kadaogan lagmit mao ang unang narekord nga hitabo diha sa “basahon sa Mga Gubat ni Jehova,” lagmit usa ka basahong nagpamatuod usab sa pipila ka militaryong mga panag-away nga wala irekord diha sa Bibliya. (Numeros 21:14) Daghan pang kadaogan ang misunod.

17. Unsay nagpakita nga si Jehova nakig-away alang sa mga Israelinhon sa pagsulod nila sa yuta sa Canaan? Paghatag ug mga pananglitan.

¹⁷ Sa dihang ang mga Israelinhon hapit nang mosulod sa yuta sa Canaan, gipasaligan sila ni Moises: “Si Jehova nga inyong Diyos ang mag-una kaninyo ug makig-away para ninyo, parehas sa inyong nakita nga iyang gibuhat didto sa Ehipto.” (Deuteronomio 1:30; 20:1) Sugod sa mipuli ni Moises, si Josue, ug padayon sa panahon sa mga Maghuhukom ug sa matinumanong mga hari sa Juda, si Jehova nakig-away gayod alang sa iyang katawhan, nga naghatag kanilag daghang talagsaong kadaogan batok sa ilang mga kaaway.—Josue 10:1-14; Maghuhukom 4:12-17; 2 Samuel 5:17-21.

18. (a) Nganong mapasalamaton kita nga si Jehova wala mausab? (b) Unsay mahitabo sa dihang ang panag-away nga giingon sa Genesis 3:15 moabot sa sangkoanan niini?

¹⁸ Si Jehova wala mausab; ni nausab ang iyang katuyoan sa paghimo niining planetaha nga usa ka malinawong paraiso. (Genesis 1:27, 28) Ang Diyos nagdumot gihapon sa pagkadaotan. Sa samang higayon, siya nagmahal pag-ayo sa iyang katawhan ug sa dili madugay molihok alang kanila. (Salmo 11:7) Sa pagkamatuod, ang panag-away nga giingon sa Genesis 3:15 gidahom nga sa dili madugay moresultag bangis ug bayolente nga pag-atake sa katawhan sa Diyos. Aron mabalaan ang iyang ngalan ug mapanalipdan ang iyang katawhan, si Jehova sa makausa pa mahimong “gamhanang manggugubat”!—Zacarias 14:3; Pinadayag 16:14, 16.

19. (a) Iilustrar kon nganong ang paggamit sa Diyos sa gahom sa paglaglag makapasuod nato kaniya. (b) Unsay atong bation nga andam ang Diyos nga makig-away para nato?

¹⁹ Pamalandonga ang usa ka ilustrasyon: Imadyina nga ang pamilya sa usa ka tawo giatake sa usa ka bangis nga hayop. Giluwas sa maong tawo ang iyang pamilya ug gipatay ang maong hayop. Maghunahuna ba ka nga ang iyang asawa ug mga anak mopalayo niya kay iyang gipatay ang maong hayop? Dili. Hinuon, mapasalamaton kaayo sila sa iyang dakong gugma ug sa pagpanalipod kanila. Sa susamang paagi, ang paggamit sa Diyos sa gahom sa paglaglag, dili angayng makapalayo nato kaniya. Ang iyang kaandam nga makig-away aron panalipdan ta angayng makapasamot sa atong gugma kaniya. Ang atong pagtahod sa iyang walay kinutobang gahom angayng molalom usab. Busa “kita makahatag sa Diyos ug sagradong pag-alagad nga may kahadlok ug pagtahod.”—Hebreohanon 12:28.

Pakigsuod sa “Gamhanang Manggugubat”

20. Sa dihang magbasa kita sa mga asoy sa Bibliya bahin sa pagpakiggubat sa Diyos nga tingali dili nato bug-os masabtan, unsay angay natong pagsanong, ug ngano?

²⁰ Hinuon, ang Bibliya wala magpatin-aw sa tanang detalye bahin sa mga desisyon ni Jehova mahitungod sa iyang pagpakiggubat. Apan makapaneguro kita niini: Si Jehova dili gayod mogamit ug gahom sa paglaglag sa paagi nga daotan, pintas, o dili patas. Kasagaran, ang pagpamalandong sa konteksto sa usa ka asoy sa Bibliya o diyutayng impormasyon bahin sa kahimtang makatabang kanato nga masabtan kini. (Proverbio 18:13) Bisan pag wala nato mabatoni ang tanang detalye, ang pagkahibalo ug dugang bahin kang Jehova ug pagpamalandong sa iyang bililhong mga hiyas makatabang kanato sa pagwala sa mga pagduhaduha nga tingali motungha. Kon atong himoon kini, kita may igong katarongan sa pagsalig sa atong Diyos, si Jehova.—Job 34:12.

21. Bisag usahay si Jehova maoy “gamhanang manggugubat,” unsay wala ipasabot niini?

²¹ Bisan pag si Jehova maoy “gamhanang manggugubat” sa dihang gikinahanglan kini, wala kini magpasabot nga hilig siyang makiggubat. Sa panan-awon ni Ezequiel sa langitnong karo, si Jehova gihulagway ingong andam makig-away batok sa iyang mga kaaway. Bisan pa niana, nakita ni Ezequiel nga ang Diyos gilibotan ug usa ka balangaw—usa ka simbolo sa pakigdait. (Genesis 9:13; Ezequiel 1:28; Pinadayag 4:3) Tin-aw, si Jehova maoy malinawon ug makigdaiton. “Ang Diyos gugma,” misulat si apostol Juan. (1 Juan 4:8) Ang tanang hiyas ni Jehova hingpit nga pagkatimbang. Nan, pagkabulahan nato nga makahimo sa pagpakigsuod sa maong gamhanan apan mahigugmaong Diyos!

1, 2. Unsang kapeligrohan ang giatubang sa mga Israelinhon pagsulod nila sa rehiyon sa Sinai sa 1513 B.C.E., ug sa unsang paagi gipasaligan sila ni Jehova?

ANG mga Israelinhon nameligro sa pagsulod nila sa rehiyon sa Sinai sayo sa 1513 B.C.E. Mopanaw sila agi sa “dako ug makalilisang nga kamingawan, diin naay lala nga mga bitin, [ug] mga tanga.” (Deuteronomio 8:15) Nameligro sab sila nga atakehon sa kaawayng mga nasod. Gidala ni Jehova ang iyang katawhan sa maong kahimtang. Isip ilang Diyos, siya ba makapanalipod nila?

² Ang mga pulong ni Jehova mapasaligon kaayo: “Nakita ninyo kon unsay akong gibuhat sa mga Ehiptohanon, ug kon giunsa mo nako pagdala nganhi kanako samag agila nga nagdala sa iyang mga piso diha sa iyang mga pako.” (Exodo 19:4) Si Jehova nagpahinumdom sa iyang katawhan nga siya nagluwas nila gikan sa mga Ehiptohanon, nga samag migamit ug mga agila, aron dad-on sila sa luwas nga dapit. Apan dunay ubang katarongan kon nganong ang “mga pako” sa agila haom nga nag-ilustrar sa panalipod sa Diyos.

3. Nganong ang “mga pako” sa agila haom nga nag-ilustrar sa panalipod sa Diyos?

³ Ang agila mogamit sa lapad, kusgang mga pako niini dili lang sa paglupad. Sa naglagiting nga kainit sa adlaw, ang inahang agila magbawog sa iyang mga pako—nga tingali duha ka metros ang gilapdon—nga mapormang samag payong, nga magsalipod sa iyang mga kuyabog gikan sa init kaayong adlaw. Sa ubang panahon, ilimin niya ang iyang mga pako sa iyang mga kuyabog aron panalipdan kini gikan sa tugnaw nga hangin. Ingon nga ang agila manalipod sa iyang mga kuyabog, si Jehova nagsagang ug nanalipod sa bag-ong natukod nga nasod sa Israel. Sa dihang didto na sila sa kamingawan, ang iyang katawhan nakapadayon sa pagkaplag ug dangpanan diha sa landong sa iyang simbolikong kusgang mga pako samtang sila nagpabiling matinumanon. (Deuteronomio 32:9-11; Salmo 36:7) Apan kita ba karon makadahom sa panalipod sa Diyos?

Ang Gisaad nga Panalipod sa Diyos

4, 5. Nganong makasalig gyod ta sa gisaad nga panalipod sa Diyos?

⁴ Si Jehova naa gyoy katakos sa pagpanalipod sa iyang mga alagad. Siya maoy “Diyos nga Labing Gamhanan”—usa ka titulo nga nagpaila nga gamhanan kaayo siya. (Genesis 17:1) Sama nga imposibleng mapugngan ang balod sa dagat, walay makapugong sa gahom ni Jehova. Sanglit siya makahimog bisan unsa sumala sa iyang kabubut-on, makapangutana ta, ‘Kabubut-on ba ni Jehova nga gamiton ang iyang gahom sa pagpanalipod sa iyang katawhan?’

⁵ Ang tubag maoy oo! Gipasaligan ta ni Jehova nga iyang panalipdan ang iyang katawhan. “Ang Diyos mao ang atong kusog ug dangpanan, usa ka tabang nga daling makaplagan panahon sa kasakitan,” matod sa Salmo 46:1. Kay ang Diyos “dili gyod mamakak,” makasalig ta sa iyang gisaad nga panalipod. (Tito 1:2) Susihon nato kon giunsa pag-ilustrar ni Jehova ang iyang paagi sa pagpanalipod sa iyang mga alagad.

6, 7. (a) Sa kapanahonan sa Bibliya, giunsa pagpanalipod sa magbalantay ang iyang mga karnero? (b) Sa unsang paagi ang Bibliya nag-ilustrar sa kinasingkasing nga tinguha ni Jehova nga panalipdan ug atimanon ang iyang mga karnero?

⁶ Si Jehova ang atong Magbalantay, ug “kita ang iyang katawhan ug mga karnero sa iyang sibsibanan.” (Salmo 23:1; 100:3) Naay pipila ka hayop nga dili makadepensa sa kaugalingon, sama sa binuhing mga karnero. Ang magbalantay sa karnero sa kapanahonan sa Bibliya kinahanglang magmaisogon aron panalipdan ang iyang mga karnero gikan sa mga leyon, lobo, oso, ug mga kawatan. (1 Samuel 17:34, 35; Juan 10:12, 13) Pero usahay ang magbalantay kinahanglang mag-amping aron mapanalipdan ang mga karnero. Pananglitan, dihang ang karnero manganak nga layo sa panon, dili biyaan sa magbalantay ang inahan kay dili ni makadepensa sa kaugalingon ug dayon kugoson niya ang nating karnero ug dad-on kini ngadto sa panon.

⁷ Dihang gipakasama ni Jehova ang iyang kaugalingon sa usa ka magbalantay sa karnero, iyang gipakita nga gusto gyod ta niyang panalipdan. (Ezequiel 34:11-16) Hinumdomi ang giingon sa Isaias 40:11 bahin kang Jehova, nga gihisgotan sa Kapitulo 2 niining basahona: “Samag magbalantay sa karnero, iyang atimanon ang iyang panon. Pinaagi sa iyang bukton iyang tapokon ang mga nating karnero, ug iya silang kugoson.” Sa unsang paagi makaabot ang nating karnero diha sa pilo sa pang-ibabawng besti sa magbalantay? Tingali ang nati moduol ug moid-id sa bitiis sa magbalantay. Pero ang magbalantay mao ang moyuko, mag-alsa sa nati, ug hinayhinay nga magkugos niini. Kining makapatandog nga ilustrasyon nagpakita nga gusto gyod sa atong Dakong Magbalantay nga panalipdan ta.

8. (a) Kinsay gisaaran sa Diyos nga iyang panalipdan, ug giunsa kini pagpakita sa Proverbio 18:10? (b) Unsay nalangkit sa pagkaplag ug dangpanan diha sa ngalan sa Diyos?

⁸ Ang gisaad nga panalipod sa Diyos maoy kondisyonal—kini mabatonan lang sa mga makigsuod kaniya. Ang Proverbio 18:10 nag-ingon: “Ang ngalan ni Jehova maoy lig-ong torre. Didto modagan ang matarong ug siya mapanalipdan.” Sa kapanahonan sa Bibliya, ang mga torre tukoron usahay diha sa kamingawan ingong luwas nga mga dangpanan. Apan ang usa nga nameligro kinahanglang modangop sa maong torre aron mahilayo sa kapeligrohan. Susama niana ang pagkaplag ug dangpanan diha sa ngalan sa Diyos. Dili lang paglitok sa ngalan sa Diyos ang nalangkit niini; ang balaang ngalan dili usa ka anting-anting. Hinuon, kinahanglan nga makaila ug mosalig ta sa Usa nga nagdala sa maong ngalan ug magkinabuhi uyon sa iyang matarong nga mga sukdanan. Buotan gyod si Jehova kay nagpasalig siya nato nga kon modangop ta niya, mahimo siyang samag lig-ong torre nga manalipod kanato!

‘Ang Among Diyos Makaluwas Namo’

9. Gawas nga nagsaad si Jehova ug panalipod, unsa pay iyang gihimo?

⁹ Si Jehova wala lang magsaad ug panalipod. Sa kapanahonan sa Bibliya, siya nagpasundayag sa milagrosong mga paagi nga siya makapanalipod sa iyang katawhan. Pananglitan, sagad gigamit ni Jehova ang iyang kusgang “kamot” sa pagpanalipod sa nasod sa Israel batok sa gamhanang mga kaaway. (Exodo 7:4) Pero gigamit pod ni Jehova ang iyang gahom aron panalipdan ang matag indibiduwal.

10, 11. Unsang mga pananglitan sa Bibliya ang nagpakita kon giunsa paggamit ni Jehova ang iyang gahom sa pagpanalipod sa pipila ka indibiduwal?

¹⁰ Sa dihang ang tulo ka batan-ong Hebreohanon—nga nailhang si Sadrak, Mesak, ug Abednego—midumili sa pagyukbo sa estatuwang bulawan ni Haring Nabucodonosor, ang nasuko kaayong hari mihulga nga itambog sila sa init kaayong hudno. “Kinsa nga diyos ang makaluwas ninyo gikan sa akong mga kamot?” mibiaybiay si Nabucodonosor, ang labing gamhanang hari niadtong panahona. (Daniel 3:15) Ang tulo ka batan-ong lalaki may bug-os nga pagsalig sa gahom sa ilang Diyos sa pagpanalipod kanila, apan wala sila magdahom nga iya nang himoon. Busa sila mitubag: “Kon itambog gyod mi, ang Diyos nga among gialagaran makaluwas namo.” (Daniel 3:17) Sa pagkatinuod, kadtong nagkalayong hudno, bisan pag gipainit ug pito ka pilo, wala makapugong sa ilang gamhanan kaayong Diyos. Iya silang gipanalipdan, ug ang hari napugos sa pag-ila: “Walay laing diyos nga makahimo sa pagluwas sama kaniya.”—Daniel 3:29.

¹¹ Gipakita sab ni Jehova ang iyang gahom sa pagpanalipod dihang iyang gibalhin ang kinabuhi sa iyang bugtong nga Anak ngadto sa tagoangkan sa Hudiyong ulay nga si Maria. Ang usa ka anghel nagsulti kang Maria nga siya “magmabdos ug manganak ug batang lalaki.” Ang anghel miingon: “Ang balaang espiritu mokunsad kanimo, ug ang gahom sa Labing Hataas molandong kanimo.” (Lucas 1:31, 35) Nianang higayona, ang Anak sa Diyos nagkinahanglan gyod ug panalipod. Ang sala ug pagkadili-hingpit ba sa inahan moresultag kadaot sa wala pa matawong bata? Si Satanas ba makahimo sa pagdaot o pagpatay sa maong Anak sa dili pa kini mahimugso? Dili! Sa pagkatinuod, gipanalipdan gyod ni Jehova si Maria aron walay puwersa o tawo nga makadaot sa nagtubo nga bata sukad nga kini gipanamkon. Si Jehova padayong nanalipod kang Jesus panahon sa iyang pagkabatan-on. (Mateo 2:1-15) Hangtod sa tinudlong panahon sa Diyos, iya gyong gipanalipdan ang iyang minahal nga Anak.

12. Nganong si Jehova milagrosong nanalipod sa pipila ka tawo sa kapanahonan sa Bibliya?

¹² Nganong gipanalipdan ni Jehova ang pipila ka indibiduwal sa milagrosong paagi? Sa daghang higayon, si Jehova nanalipod sa mga indibiduwal aron mapanalipdan ang labi pang hinungdanong butang: ang pagkatuman sa iyang katuyoan. Pananglitan, ang pagpabiling buhi sa batang si Jesus gikinahanglan aron matuman ang katuyoan sa Diyos, nga sa ngadtongadto makahatag ug kaayohan sa tanang tawo. Ang mga asoy kon giunsa pagpakita ni Jehova ang iyang gahom sa pagpanalipod maoy bahin sa Kasulatan nga giniyahan sa Diyos ug “gisulat aron tudloan ta, aron nga pinaagi sa atong paglahutay ug pinaagi sa paghupay gikan sa Balaang Kasulatan kita makabatog paglaom.” (Roma 15:4) Oo, ang maong mga pananglitan makapalig-on sa atong pagtuo sa atong gamhanan kaayong Diyos. Apan unsang panalipod ang madahom nato karon gikan sa Diyos?

Kon Unsay Wala Ipasabot sa Gisaad nga Panalipod sa Diyos

13. Obligado ba si Jehova sa paghimog mga milagro alang kanato? Ipatin-aw.

¹³ Ang gisaad nga panalipod sa Diyos wala magpasabot nga si Jehova obligado sa paghimog mga milagro alang kanato. Ang Diyos wala magsaad nga dili ta makasinatig problema niining daang sistema. Daghang matinumanong mga alagad ni Jehova nagsagubang ug grabeng mga kalisdanan sama sa kakabos, gubat, sakit, ug kamatayon. Si Jesus klarong nag-ingon sa iyang mga tinun-an nga sila mahimong patyon tungod sa ilang pagtuo. Kanay hinungdan nga siya nagpasiugda nga kinahanglan tang molahutay hangtod sa kataposan. (Mateo 24:9, 13) Kon gamiton ni Jehova ang iyang gahom aron milagroso tang luwason sa tanang kahimtang, seguradong biaybiayon ni Satanas si Jehova ug kuwestiyonon niya kon tinuod ba gyod ang atong debosyon sa atong Diyos.—Job 1:9, 10.

14. Unsang mga pananglitan ang nagpakita nga si Jehova dili kanunayng manalipod sa tanan niyang alagad sa samang mga paagi?

¹⁴ Bisan sa kapanahonan sa Bibliya, si Jehova wala mogamit sa iyang gahom aron protektahan ang matag usa sa iyang mga alagad gikan sa kamatayon. Pananglitan, si apostol Santiago gipapatay ni Herodes niadtong mga 44 C.E.; apan wala madugay human niadto, si Pedro giluwas “gikan sa kamot ni Herodes.” (Buhat 12:1-11) Ug si Juan, ang igsoong lalaki ni Santiago, taas pag kinabuhi kay kang Pedro ug Santiago. Busa dili ta makadahom nga ang atong Diyos manalipod sa tanan niyang alagad sa samang mga paagi. Gawas pa, “ang panahon ug ang wala damhang panghitabo” modangat kanatong tanan. (Ecclesiastes 9:11) Busa sa unsang paagi panalipdan ta ni Jehova karon?

Si Jehova Mohatag ug Pisikal nga Panalipod

15, 16. (a) Unsa ang ebidensiya nga si Jehova naghatag ug pisikal nga panalipod sa iyang mga magsisimba ingong grupo? (b) Nganong makasalig ta nga panalipdan ni Jehova ang iyang mga alagad karon ug panahon sa “dakong kasakitan”?

¹⁵ Una, tagda ang bahin sa pisikal nga panalipod. Ingong mga magsisimba ni Jehova, makadahom ta sa maong panalipod ingong usa ka grupo. Kay kon dili, kita mahimong sayon nga tukbonon ni Satanas. Hunahunaa kini: Gusto gyod ni Satanas, “ang magmamando niining kalibotana,” nga mawala ang matuod nga pagsimba. (Juan 12:31; Pinadayag 12:17) Ang pipila sa labing gamhanang mga gobyerno nagdili sa atong buluhaton sa pagsangyaw ug nagsulay sa pagpapas kanato sa bug-os. Bisan pa niana, ang katawhan ni Jehova nagpabiling lig-on ug nagpadayon sa pagsangyaw! Nganong ang gamhanang mga nasod wala makapahunong sa kalihokan niining gamay ug daw dili makadepensa nga grupo sa mga Kristohanon? Kay si Jehova nanalipod kanato pinaagi sa iyang simbolikong kusgang mga pako!—Salmo 17:7, 8.

¹⁶ Komosta man ang bahin sa pisikal nga panalipod panahon sa nagsingabot nga “dakong kasakitan”? Dili ta angayng mahadlok sa mga paghukom sa Diyos. Ang Bibliya nag-ingon nga “nahibalo si Jehova kon unsaon pagluwas gikan sa pagsulay kadtong matinumanon kaniya, apan gigahin niya ang mga dili matarong aron laglagon sa adlaw sa paghukom.” (Pinadayag 7:14; 2 Pedro 2:9) Sa pagkakaron, naay duha ka butang nga segurado. Una, si Jehova dili gyod motugot nga mapuo ang iyang maunongong mga alagad. Ikaduha, gantihan niya ang mga matinumanon ug kinabuhing walay kataposan diha sa iyang matarong nga bag-ong kalibotan—kon gikinahanglan, pinaagi sa pagkabanhaw. Alang niadtong mamatay, wala nay mas luwas nga dapit kay sa panumdoman sa Diyos.—Juan 5:28, 29.

17. Sa unsang paagi si Jehova nanalipod nato pinaagi sa iyang Pulong?

¹⁷ Bisan karon, si Jehova manalipod nato pinaagi sa iyang “pulong,” nga dunay gahom sa pag-ayo sa mga kasingkasing ug pagbag-o sa mga kinabuhi. (Hebreohanon 4:12) Pinaagi sa pagpadapat sa mga prinsipyo niini, mapanalipdan ta gikan sa mga butang nga makadaot nato. “Ako, si Jehova, . . . nga nagtudlo kanimo aron makabaton kag kaayohan,” matod sa Isaias 48:17. Sa walay duhaduha, ang pagkinabuhi nga nahiuyon sa Pulong sa Diyos makahatag ug kaayohan sa atong panglawas ug makabaton tag taas nga kinabuhi. Pananglitan, kay nagsunod ta sa Bibliya, atong gilikayan ang seksuwal nga imoralidad, droga, o pagpanigarilyo nga nakadaot sa kinabuhi sa daghang tawo nga wala magsunod sa Diyos. (Buhat 15:29; 2 Corinto 7:1) Mapasalamaton gyod ta nga gipanalipdan ta sa Diyos pinaagi sa iyang Pulong!

Si Jehova Manalipod Nato sa Espirituwal nga Paagi

18. Unsang espirituwal nga panalipod ang ihatag ni Jehova kanato?

¹⁸ Labaw sa tanan, si Jehova mohatag ug espirituwal nga panalipod. Ang atong mahigugmaong Diyos manalipod nato gikan sa espirituwal nga kadaot pinaagi sa paghatag sa tanan natong gikinahanglan aron makalahutay sa mga pagsulay ug dili madaot ang atong relasyon kaniya. Busa si Jehova molihok aron mabuhi ta, dili lang sa pipila ka tuig kondili hangtod sa hangtod. Tagda ang pipila sa mga tagana sa Diyos nga makapanalipod nato sa espirituwal nga paagi.

19. Sa unsang paagi ang espiritu ni Jehova makatabang nato sa pagsagubang sa bisan unsang pagsulay?

¹⁹ Si Jehova mao ang “Tigpatalinghog sa pag-ampo.” (Salmo 65:2) Sa dihang ang mga problema daw bug-at na kaayo, ang pagsulti sa tanan natong gibati ngadto kaniya makahatag natog dakong kahupayan. (Filipos 4:6, 7) Dili tingali niya wad-on ang atong mga pagsulay sa milagrosong paagi, apan ingong tubag sa atong kinasingkasing nga mga pag-ampo, siya makahatag natog kaalam sa pagsagubang niana. (Santiago 1:5, 6) Labaw pa niana, si Jehova mohatag ug balaang espiritu niadtong mangayo kaniya. (Lucas 11:13) Ang maong gamhanang espiritu makatabang nato sa pagsagubang sa bisan unsang pagsulay o problema nga atong maatubang. Kini makahatag natog “gahom nga labaw sa kasarangan” aron makalahutay ta hangtod nga ang tanang problema wad-on na ni Jehova sa bag-ong kalibotan nga duol na kaayo.—2 Corinto 4:7.

20. Sa unsang paagi gamiton ni Jehova ang mga igsoon sa pagpanalipod nato?

²⁰ Usahay, gamiton ni Jehova ang mga igsoon sa pagpanalipod nato. Si Jehova nagkabig nato aron mahimong bahin sa tibuok kalibotang panag-igsoonay. (1 Pedro 2:17; Juan 6:44) Dihang mabati nato ang gugma sa mga igsoon, makita nato nga ang balaang espiritu nagpalihok nila sa paghimog maayo. Ang maong espiritu makatabang aron maugmad nato ang bililhong mga hiyas sama sa gugma, pagkabuotan, ug pagkamaayo. (Galacia 5:22, 23) Busa kon kita naa sa kasakitan ug ang igsoon mohatag ug mapuslanong tambag o makapalig-ong mga pulong, mapasalamaton ta kang Jehova nga iya tang gipanalipdan pinaagi sa atong mga igsoon.

21. (a) Unsang tukma sa panahong espirituwal nga pagkaon ang gihatag ni Jehova pinaagi sa “matinumanon ug maalamong ulipon”? (b) Sa unsang paagi nakabenepisyo ka sa mga tagana ni Jehova aron mapanalipdan ta sa espirituwal?

²¹ Naa pay laing gihatag si Jehova sa pagpanalipod kanato: ang tukma sa panahong espirituwal nga pagkaon. Aron malig-on ta sa Pulong ni Jehova, siya nagsugo sa “matinumanon ug maalamong ulipon” sa pagtaganag espirituwal nga pagkaon. Ang maong matinumanong ulipon naggamit sa inimprentang mga basahon, lakip ang mga magasing Ang Bantayanang Torre ug Pagmata! Naggamit pod sila sa website nga jw.org, mga tigom, asembliya, ug kombensiyon aron itagana kanato ang “pagkaon sa hustong panahon”—kon unsay atong gikinahanglan ug kon kanus-a nato kini gikinahanglan. (Mateo 24:45) Naa ba kay nadunggan panahon sa tigom—sa komento, pakigpulong, o bisan sa pag-ampo—nga mihatag sa gikinahanglan kaayong kusog ug pagdasig? Natandog ba ka sa usa ka espesipikong artikulo sa atong magasin? Hinumdomi, si Jehova nagtagana niining tanan sa pagpanalipod nato sa espirituwal nga paagi.

22. Sa unsang paagi si Jehova kanunayng mogamit sa iyang gahom, ug nganong ang iyang pagbuhat niana moresulta sa pinakamaayong kinabuhi?

²² Si Jehova usa gyod ka taming “alang sa tanang modangop kaniya.” (Salmo 18:30) Nasabtan nato nga siya dili mogamit sa iyang gahom sa pagpanalipod kanato gikan sa tanang katalagman karon. Hinuon, kanunay niyang gamiton ang iyang gahom sa pagpanalipod aron maseguro nga molampos ang iyang katuyoan. Sa ngadtongadto, ang iyang pagbuhat niana moresulta sa pinakamaayong kinabuhi para sa iyang katawhan. Kon kita makigsuod kaniya ug magpabilin diha sa iyang gugma, si Jehova mohatag kanatog hingpit nga kinabuhi hangtod sa hangtod. Kon ato nang pamalandongon, atong isipon ang bisan unsang pag-antos karon nga “kadiyot lang ug gaan.”—2 Corinto 4:17.

1, 2. Unsa ang mga butang nga posibleng mawala kanato, ug unsay atong bation?

IMADYINA ang usa ka bata nga midanguyngoy kay nawala o nabuak ang iyang dulaan. Maluoy gyod ka niya! Pero dihang makit-an o ayohon sa iyang papa ang dulaan, malipay gyod siya. Alang sa ginikanan, ang pagkaplag sa dulaan o bisan ang pag-ayo niadto simple ra nga butang. Apan ang bata malipay kaayo ug mahingangha. Ang dulaan nga abi niyag wala na o guba na, nabalik ra gyod!

² Si Jehova, ang kinalabwang Ginikanan, may gahom sa pagpasig-uli sa bisan unsang gihunahuna tingali sa iyang yutan-ong mga anak nga nawala na gyod. Siyempre, wala kana magpasabot sa simpleng mga dulaan. Niining “kuyaw nga mga panahong lisod sagubangon,” nawad-an ta sa mga butang nga mas bililhon pa kay sa dulaan. (2 Timoteo 3:1-5) Posible ganing mawad-an ta sa atong balay, gamit, trabaho, o maayong panglawas. Mahimong maguol ta dihang pamalandongon nato ang pagkadaot sa kalikopan ug ang pait nga resulta—ang pagkapuo sa daghang klase sa buhing mga butang. Bisan pa niana, walay labaw nga makapaguol kay sa pagkamatay sa atong minahal. Basig bation nato nga wala tay mahimo ug malumsan ta sa kaguol.—2 Samuel 18:33.

3. Unsang makapahupay nga kaugmaon ang giingon sa Buhat 3:21, ug sa unsang paagi tumanon kini ni Jehova?

³ Busa makapahupay gyod ang pagkahibalo bahin sa gahom ni Jehova sa pagpasig-uli! Sa atong mahisgotan, daghan kaayo ang kayang ipasig-uli sa Diyos ug iya gyod ning himoon para sa iyang yutan-ong mga anak. Sa pagkamatuod, ang Bibliya nagpadayag nga katuyoan ni Jehova nga ipasig-uli ang “tanang butang.” (Buhat 3:21) Aron mahimo kini, si Jehova mogamit sa Mesiyanikong Gingharian nga gimandoan sa iyang Anak, si Jesu-Kristo. Ang ebidensiya nagpakita nga ang maong Gingharian nagsugod na sa pagmando sa langit niadtong 1914.a (Mateo 24:3-14) Unsa ang ipasig-uli? Atong hisgotan ang pipila sa talagsaong mga buhat sa pagpasig-uli ni Jehova. Usa niini ato nang nakita ug natagamtam. Ang uban mahitabo pa sa umaabot para sa tanan.

Pagpasig-uli sa Putling Pagsimba

4, 5. Unsay nahitabo sa katawhan sa Diyos niadtong 607 B.C.E., ug unsang paglaom ang gihatag ni Jehova kanila?

⁴ Ang usa ka butang nga napasig-uli na ni Jehova mao ang putling pagsimba. Aron masabtan kon unsay kahulogan niini, susihon nato kadali ang kasaysayan sa gingharian sa Juda. Ang paghimo niana mohatag natog kulbahinam nga pagsabot sa aktibong gahom ni Jehova sa pagpasig-uli.—Roma 15:4.

⁵ Hunahunaa lang kon unsay gibati sa matinumanong mga Hudiyo niadtong 607 B.C.E. sa dihang nalaglag ang Jerusalem. Ang ilang minahal nga siyudad nagun-ob ug ang mga paril niini nalumpag. Ang nakapait pa gyod kay ang matahom nga templo nga gitukod ni Solomon, ang bugtong sentro sa putling pagsimba ni Jehova sa tibuok yuta, gipasagdang gun-ob. (Salmo 79:1) Ang nabiling mga Hudiyo gidalang binihag didto sa Babilonya ug ang ilang yutang natawhan nahimong awaawng puy-anan sa ihalas nga kahayopan. (Jeremias 9:11) Sa tawhanong panglantaw, morag dili na sila makabalik. (Salmo 137:1) Pero si Jehova, kinsa dugay nang nagtagna sa maong kalaglagan, naghatag ug paglaom nga moabot ang panahon nga ipasig-uli ang nawala.

6-8. (a) Unsa ang gibalikbalik nga tema nga makaplagan sa mga sinulat sa Hebreohanong mga propeta, ug unsa ang unang katumanan sa maong mga tagna? (b) Sa unsang paagi kini nga mga tagna natuman sa atong panahon?

⁶ Ang pagpasig-uli maoy gibalikbalik nga tema sa mga sinulat sa Hebreohanong mga propeta.b Pinaagi kanila, si Jehova nagsaad nga ang yuta sa Israel puy-an pag-usab ug mahimong mabungahon, ug mapanalipdan gikan sa pintas nga mga mananap ug sa pag-atake sa kaaway. Si Jehova nag-ingon nga ang napasig-uli nga yuta mahisamag paraiso! (Isaias 65:25; Ezequiel 34:25; 36:35) Labaw sa tanan, mapasig-uli ang putling pagsimba, ug ang templo tukoron pag-usab. (Miqueas 4:1-5) Kini nga mga tagna naghatag ug paglaom sa nadestiyerong mga Hudiyo ug nagtabang nila nga makalahutay sa 70 ka tuig nga pagkabihag sa Babilonya.

⁷ Sa kataposan, miabot na ang panahon sa pagpasig-uli. Kay gipagawas na sa Babilonya, ang mga Hudiyo namauli sa Jerusalem ug gitukod pag-usab ang templo ni Jehova. (Esdras 1:1, 2) Samtang sila nagtuman sa putling pagsimba, si Jehova nagpanalangin kanila ug naghimo sa ilang yuta nga tabunok ug mabungahon. Iya silang gipanalipdan gikan sa mga kaaway ug gikan sa pintas nga mga mananap nga daghang dekada nga nagpuyo sa ilang yuta. Nagsadya gyod sila tungod sa gahom ni Jehova sa pagpasig-uli! Pero ang maong mga panghitabo maoy unang katumanan sa mga tagna bahin sa pagpasig-uli. Ang mas dakong katumanan mahitabo “sa kaulahiang bahin sa mga adlaw,” sa atong panahon mismo, sa dihang maentrono ang gisaad nga Manununod ni Haring David.—Isaias 2:2-4; 9:6, 7.

⁸ Wala madugay human sa pagkaentrono ni Jesus sa langitnong Gingharian niadtong 1914, iyang gitagana ang espirituwal nga panginahanglan sa matinumanong katawhan sa Diyos sa yuta. Sama nga ang Persianong magpupukan nga si Ciro nagpagawas sa mga Hudiyo gikan sa Babilonya niadtong 537 B.C.E., si Jesus nagpagawas sa nahibilin sa espirituwal nga mga Hudiyo—ang iyang mga sumusunod—gikan sa impluwensiya sa “Bantogang Babilonya,” ang tibuok kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon. (Pinadayag 18:1-5; Roma 2:29) Sukad sa 1919 padayon, ang putling pagsimba napasig-uli sa hustong dapit niini diha sa kinabuhi sa tinuod nga mga Kristohanon. (Malaquias 3:1-5) Sukad niadto, ang katawhan ni Jehova nagsimba kaniya diha sa iyang nahinloang espirituwal nga templo—ang kahikayan sa Diyos alang sa putling pagsimba. Nganong hinungdanon kini kanato karon?

Espirituwal nga Pagpasig-uli—Kon Nganong Hinungdanon

9. Unsay nahitabo sa putling pagsimba human mamatay ang mga apostoles, apan unsay gihimo ni Jehova karon?

⁹ Hunahunaa ni: Ang mga Kristohanon sa unang siglo nagtagamtam ug daghang espirituwal nga mga panalangin. Apan gitagna ni Jesus ug sa mga apostoles nga ang matuod nga pagsimba madaot ug masapawan. (Mateo 13:24-30; Buhat 20:29, 30) Human mamatay ang mga apostoles, ang Kakristiyanohan mitungha. Ang mga lider sa relihiyon misagop sa paganong mga pagtulon-an ug tulumanon. Gihimo usab nilang imposible ang pagduol sa Diyos, nga naghulagway kaniya ingong misteryosong Trinidad ug nagtudlo sa mga tawo nga mokompisal sa mga pari ug moampo kang Maria ug sa lainlaing mga “santos” imbes kang Jehova. Karon, human sa daghang siglo nga pagkadaot, unsay gihimo ni Jehova? Taliwala sa kalibotan karon nga napuno sa relihiyosong kabakakan ug nahugawan sa dili diyosnong mga buhat, siya milihok aron ipasig-uli ang putling pagsimba! Makaingon gyod ta nga ang maong pagpasig-uli maoy usa sa labing hinungdanong mga hitabo sa modernong kapanahonan.

10, 11. (a) Unsa ang duha ka bahin sa espirituwal nga paraiso, ug sa unsang paagi mahimo kang bahin niini? (b) Unsa nga matang sa mga tawo ang gitigom ni Jehova nganha sa espirituwal nga paraiso, ug unsay ilang masaksihan?

¹⁰ Busa ang tinuod nga mga Kristohanon karon nagpahimulos ug espirituwal nga paraiso nga nagkanindot. Kini nga paraiso naay duha ka importanteng bahin. Ang una mao ang putling pagsimba sa matuod nga Diyos, si Jehova. Siya nagpanalangin kanato sa usa ka paagi sa pagsimba nga walay kabakakan ug mga pagtuis. Siya nagpanalangin kanatog espirituwal nga pagkaon. Makatabang ni nato sa pagkat-on bahin sa atong langitnong Amahan, sa pagpahimuot kaniya, ug pagpakigsuod kaniya. (Juan 4:24) Ang ikaduhang bahin sa espirituwal nga paraiso naglangkit sa mga tawo. Sumala sa gitagna ni Isaias, “sa kaulahiang bahin sa mga adlaw,” si Jehova nagtudlo sa iyang mga magsisimba sa dalan sa pakigdait. Siya nagtudlo nato nga dili makiggubat. Bisan pa sa atong pagkadili-hingpit, siya motabang nato sa pagsul-ob sa “bag-ong personalidad.” Siya magapanalangin sa atong mga paningkamot pinaagi sa iyang balaang espiritu, nga mamungag matahom nga bunga diha kanato. (Efeso 4:22-24; Galacia 5:22, 23) Sa dihang ikaw magbuhat nga nahiuyon sa espiritu sa Diyos, bahin gyod ka sa espirituwal nga paraiso.

¹¹ Gitigom ni Jehova sa maong espirituwal nga paraiso ang matang sa mga tawo nga iyang gihigugma—kadtong nahigugma niya, nahigugma sa pakigdait, ug “mahunahunaon sa ilang espirituwal nga panginahanglan.” (Mateo 5:3) Masaksihan nila ang labi pang makapahinganghang pagpasig-uli—ang pagpasig-uli sa katawhan ug sa tibuok yuta.

“Tan-awa! Ginabag-o Nako ang Tanang Butang”

12, 13. (a) Nganong ang mga tagna bahin sa pagpasig-uli naay literal nga katumanan? (b) Unsa ang katuyoan ni Jehova alang sa yuta sumala sa gipahayag didto sa Eden, ug nganong kini makahatag natog paglaom?

¹² Labaw pa sa espirituwal nga pagpasig-uli ang gikinahanglan sa daghang tagna bahin sa pagpasig-uli. Pananglitan, si Isaias misulat nga moabot ang panahon nga ang mga masakiton, bakol, buta, ug bungol pagaayohon ug bisan ang kamatayon mawala na hangtod sa hangtod. (Isaias 25:8; 35:1-7) Ang maong mga saad wala matuman sa literal sa karaang Israel. Ug bisan pag nakita nato karon ang espirituwal nga katumanan niining mga saara, makasalig ta nga sa umaabot, kini duna unyay literal ug bug-os nga katumanan. Giunsa nato pagkahibalo niana?

¹³ Didto sa Eden, gitin-aw ni Jehova ang iyang katuyoan alang sa yuta: Kini puy-an sa malipayon, himsog, ug nagkahiusang katawhan. Ang unang lalaki ug babaye mag-atiman sa yuta ug sa tanang hayop, nga maghimo sa tibuok planeta nga usa ka paraiso. (Genesis 1:28) Kana lahi kaayo sa kahimtang karon. Apan makasalig ta nga ang mga katuyoan ni Jehova dili gyod mapakyas. (Isaias 55:10, 11) Si Jesus, ingong Mesiyanikong Hari nga gitudlo ni Jehova, maghimo sa tibuok yuta nga Paraiso.—Lucas 23:43.

14, 15. (a) Sa unsang paagi si Jehova ‘magbag-o sa tanang butang’? (b) Sama sa unsa unya ang kinabuhi sa Paraiso, ug unsay ganahan kaayo nimong makita didto?

¹⁴ Hunahunaa nga makita nimo nga ang tibuok yuta mahimong Paraiso! Si Jehova nag-ingon bahin sa maong panahon: “Tan-awa! Ginabag-o nako ang tanang butang.” (Pinadayag 21:5) Hunahunaa kon unsay kahulogan unya niana. Sa dihang matapos na ni Jehova ang paggamit sa iyang gahom sa paglaglag niining daang sistema, ang magpabilin maoy “bag-ong mga langit ug bag-ong yuta.” Kini nagpasabot nga ang usa ka bag-ong gobyerno sa langit magmando sa mga tawo sa yuta nga gilangkoban niadtong nahigugma kang Jehova ug nagbuhat sa iyang kabubut-on. (2 Pedro 3:13) Si Satanas ug ang iyang mga demonyo wala nay gahom sa paghimog kadaot. (Pinadayag 20:3) Sa unang higayon, ang katawhan dili na mag-antos sa daotan ug makadaot nga impluwensiya ni Satanas. Makapahupay gyod na!

¹⁵ Sa kataposan, maatiman na nato kining matahom nga planeta sumala sa orihinal nga katuyoan. Ang yuta dunay kinaiyanhong mga katakos sa pagpasig-uli. Ang nahugawan nga mga linaw ug suba makahinlo sa kaugalingon kon ang tinubdan sa polusyon hanawon; ang mga lugar nga nadaot sa gubat maulian kon wala nay gubat. Pagkamakapalipay unya ang pagbuhat nga nahiuyon sa kinaiyahan sa yuta, nga motabang sa paghimo niini nga usa ka nindot nga paraiso sama sa tanaman sa Eden nga naay lainlaing klase sa hayop ug tanom! Imbes magpatuyang sa pagdaot sa kahayopan ug mga tanom, ang tawo makigdait na sa tanang linalang sa yuta. Bisan ang mga bata dili na mahadlok sa ihalas nga mga hayop.—Isaias 9:6, 7; 11:1-9.

16. Sa Paraiso, unsang pagpasig-uli ang masinatian sa matag matinumanong tawo?

¹⁶ Makasinati pod tag pagpasig-uli sa personal. Human sa Armagedon, kadtong makalabang buhi makakitag milagrosong pagpang-ayo sa tibuok yuta. Sama sa iyang gibuhat samtang dinhi sa yuta, gamiton ni Jesus ang iyang gahom nga gikan sa Diyos sa pagpasig-uli sa panan-aw sa buta, pandungog sa bungol, maayong panglawas sa bakol ug masakiton. (Mateo 15:30) Ang mga tigulang malipay sa napasig-uling kusog, kahimsog, ug kabaskog. (Job 33:25) Mahanaw na ang mga kunot, matul-id na ang mga bukton ug tiil, ug ang kaunoran maulian na. Ang tanang matinumanong katawhan makamatikod nga ang mga epekto sa sala ug pagkadili-hingpit anam-anam nga mahanaw. Magpasalamat gyod unya ta kang Jehova nga Diyos tungod sa iyang kahibulongang gahom sa pagpasig-uli! Karon hisgotan nato ang usa ka makapalipayng bahin niining kulbahinam nga panahon sa pagpasig-uli.

Pagbanhaw sa mga Patay

17, 18. (a) Nganong gibadlong ni Jesus ang mga Saduseo? (b) Unsay mga rason nga mihangyo si Elias kang Jehova nga banhawon ang usa ka bata?

¹⁷ Sa unang siglo C.E., ang pipila ka lider sa relihiyon, nga gitawag ug mga Saduseo, dili motuo sa pagkabanhaw. Gibadlong sila ni Jesus: “Sayop ang inyong gihunahuna, kay wala mo mahibalo sa Balaang Kasulatan ug sa gahom sa Diyos.” (Mateo 22:29) Oo, ang Kasulatan nagpadayag nga si Jehova naay gahom sa pagpasig-uli. Atong hisgotan ang pipila ka pananglitan.

¹⁸ Handurawa ang nahitabo sa panahon ni Elias. Usa ka babayeng balo nagkugos sa patayng lawas sa iyang bugtong anak. Si propetang Elias, kinsa taudtaod nang bisita sa babayeng balo, nakurat pag-ayo. Una pa niana, nakatabang siya sa pagluwas sa maong bata gikan sa gutom. Lagmit pinangga na ni Elias ang bata. Ang inahan naguol pag-ayo kay ang maong bata mao ang bugtong niyang handomanan sa iyang patay nang bana. Tingali naglaom siya nga ang iyang anak maoy mag-atiman niya dihang matigulang siya. Sa iyang kaguol, ang babayeng balo naghunahuna nga basig gisilotan siya sa Diyos kay naa siyay nahimong sala. Si Elias dili makaantos sa pagtan-aw nga migrabe pa ang trahedya tungod adto. Maampingon niyang gikuha ang patayng bata gikan sa iyang inahan, gidala kini sa kuwarto, ug mihangyo kang Jehova nga Diyos nga ipasig-uli ang kinabuhi sa bata.—1 Hari 17:8-21.

19, 20. (a) Giunsa pagpakita ni Abraham nga siya may pagtuo sa gahom ni Jehova sa pagpasig-uli, ug unsay basehanan sa maong pagtuo? (b) Sa unsang paagi gigantihan ni Jehova ang pagtuo ni Elias?

¹⁹ Si Elias dili ang unang tawo nga nagtuo sa pagkabanhaw. Kasiglohan nga sayosayo, si Abraham naay pagtuo nga si Jehova nakabaton sa maong gahom sa pagpasig-uli—ug siya may lig-ong katarongan sa pagtuo niana. Sa dihang si Abraham 100 anyos na ug si Sara 90 anyos, gipasig-uli ni Jehova ang ilang katakos sa pagpanganak, pinaagi sa milagrosong pagpahinabo nga si Sara manganak ug batang lalaki. (Genesis 17:17; 21:2, 3) Sa ulahi, sa dihang dako na ang bata, si Jehova mihangyo kang Abraham sa paghalad sa iyang anak. Si Abraham nagpakitag pagtuo ug misalig siya nga ipasig-uli ni Jehova ang kinabuhi sa iyang minahal nga si Isaac. (Hebreohanon 11:17-19) Mao nay rason kon nganong sa wala pa motungas si Abraham sa bukid sa paghalad sa iyang anak, iyang gipasaligan ang iyang mga sulugoon nga siya ug si Isaac mag-uban sa pagbalik.—Genesis 22:5.

²⁰ Si Jehova nagluwas kang Isaac, maong wala na kinahanglana ang pagbanhaw niadtong panahona. Apan sa kahimtang ni Elias, ang anak sa babayeng balo patay na—apan kadiyot ra. Gigantihan ni Jehova ang pagtuo sa propeta pinaagi sa pagbanhaw sa bata! Unya gihatag ni Elias ang bata ngadto sa inahan niini, uban niining dili malimtang mga pulong: “Tan-awa, buhi ang imong anak”!—1 Hari 17:22-24.

21, 22. (a) Unsa ang katuyoan sa mga asoy sa pagkabanhaw diha sa Kasulatan? (b) Unsay gipakita sa Juan 5:28, 29 bahin sa pagkabanhaw didto sa Paraiso?

²¹ Busa sa unang higayon diha sa rekord sa Bibliya, atong makita nga si Jehova naggamit sa iyang gahom sa pagpasig-uli sa kinabuhi sa tawo. Sa ulahi, si Jehova mihatag sab ug gahom kang Eliseo, Jesus, Pablo, ug Pedro aron ipasig-uli ang kinabuhi sa patay. Siyempre kadtong nabanhaw, namatay ra sa ulahi. Bisan pa niana, ang maong mga asoy sa Bibliya naghatag natog ideya kon unsay himoon ni Jehova sa umaabot.

²² Sa Paraiso, tumanon ni Jesus ang iyang papel ingong “ang pagkabanhaw ug ang kinabuhi.” (Juan 11:25) Milyonmilyon ang iyang banhawon ug hatagag higayon nga mabuhi sa walay kataposan sa Paraisong yuta. (Juan 5:28, 29) Imadyina ang kalipay dihang mag-uban pag-usab ug maggaksanay ang managhigala ug mga paryente nga dugay nang nagkabulag tungod sa kamatayon! Ang tanang tawo modayeg unya kang Jehova tungod sa iyang gahom sa pagpasig-uli.

23. Unsa ang kinalabwang pagpasundayag sa gahom ni Jehova, ug sa unsang paagi kini mogarantiya sa atong paglaom sa umaabot?

²³ Si Jehova naghatag ug lig-on kaayong garantiya nga segurado ang maong paglaom. Ingong kinalabwang pagpasundayag sa iyang gahom, iyang gibanhaw ang iyang Anak, si Jesus, ingong gamhanan nga espiritung linalang, nga naghimo kaniyang mas gamhanan kay sa tanang anghel. Human mabanhaw si Jesus, gatosan ka tawo ang nakakita kaniya. (1 Corinto 15:5, 6) Bisan alang sa mga maduhaduhaon, igo na ang maong ebidensiya. Si Jehova may gahom sa pagpasig-uli sa kinabuhi.

24. Nganong makasalig ta nga banhawon ni Jehova ang mga patay, ug unsang paglaom ang posible natong makita?

²⁴ Dili lamang kay si Jehova adunay gahom sa pagpasig-uli sa kinabuhi sa mga patay kondili siya may tinguha sab sa paghimo niana. Ang matinumanong tawo nga si Job gigiyahan sa balaang espiritu sa pag-ingon nga si Jehova nangandoy nga buhion pag-usab ang mga patay. (Job 14:15) Dili ba ka madani sa atong Diyos, kinsa eksayted nga mogamit sa iyang gahom sa maong mahigugmaong paagi? Apan hinumdomi nga ang pagkabanhaw maoy usa lang ka bahin sa dakong buluhaton ni Jehova sa pagpasig-uli nga iyang himoon sa umaabot. Samtang makigsuod ka niya, pabilhi kanunay ang paglaom nga makita nimo nga bag-ohon ni Jehova ang “tanang butang.”—Pinadayag 21:5.

1-3. (a) Unsang makalilisang nga kasinatian ang nasinati sa mga tinun-an didto sa Dagat sa Galilea, ug unsay gihimo ni Jesus? (b) Nganong tukma ang giingon ni apostol Pablo nga “ang Kristo mao ang gahom sa Diyos”?

NALISANG ang mga tinun-an. Sila naglawig tadlas sa Dagat sa Galilea sa dihang kalit nga mihapak ang usa ka unos. Sa walay duhaduha nakasinati na silag mga unos sa maong linaw sa nangagi kay ang pipila kanila maoy eksperyensiyadong mga mangingisda.a (Mateo 4:18, 19) Apan kadto “kusog kaayo nga unos,” maong dagko kaayo ang balod. Puwerteng paningkamot sa mga lalaki nga makontrol nila ang sakayan, apan kusog kaayo ang unos. Ang dagko kaayong mga balod ‘walay hunong nga mihapak sa sakayan’ maong ang tubig misugod pagsulod niini. Bisan pa sa kagubot, si Jesus hinanok nga natulog sa luyo nga bahin sa sakayan kay gikapoy siya human sa tibuok adlawng pagpanudlo sa mga panon sa katawhan. Tungod kay nahadlok alang sa ilang kinabuhi, gipukaw siya sa mga tinun-an, nga nangaliyupo: “Ginoo, tabang! Mangamatay na ta!”—Marcos 4:35-38; Mateo 8:23-25.

² Si Jesus wala mahadlok. Uban sa bug-os nga pagsalig, iyang gibadlong ang hangin ug ang dagat: “Hilom! Hunong na!” Dihadiha, ang hangin ug ang dagat mipatuo—milurang ang unos, mikalma ang mga balod, ug “milinaw ang dagat.” Ang mga tinun-an nahadlok pag-ayo. “Kinsa man gyod diay ni siya?” sila naghunghongay. Sa pagkamatuod, unsang matanga sa tawo ang makabadlong sa hangin ug sa dagat nga samag nagbadlong sa sipat nga bata?—Marcos 4:39-41; Mateo 8:26, 27.

³ Apan si Jesus dili ordinaryong tawo. Ang gahom ni Jehova gipasundayag ngadto kaniya ug pinaagi kaniya sa talagsaong mga paagi. Tukma ang giingon ni apostol Pablo: “Ang Kristo mao ang gahom sa Diyos.” (1 Corinto 1:24) Sa unsang mga paagi gipakita sa Diyos ang iyang gahom pinaagi kang Jesus? Ug unsa kahay epekto diha sa atong kinabuhi sa paggamit ni Jesus ug gahom?

Ang Gahom sa Bugtong nga Anak sa Diyos

4, 5. (a) Unsang gahom ug awtoridad ang gitugyan ni Jehova sa iyang bugtong nga Anak? (b) Unsay gihatag ni Jehova kang Jesus aron siya mahimong Batid nga Magbubuhat?

⁴ Tagda ang gahom nga naangkon ni Jesus sa wala pa siya moanhi sa yuta. Gigamit ni Jehova ang iyang “walay kataposang gahom” sa dihang iyang gilalang ang iyang bugtong nga Anak, kinsa nailhang si Jesu-Kristo. (Roma 1:20; Colosas 1:15) Human niadto, gitugyan ni Jehova ang dako kaayong gahom ug awtoridad sa maong Anak ug gitudlo siya sa pagtuman sa Iyang mga katuyoan sa paglalang. Mahitungod sa Anak, ang Bibliya nag-ingon: “Ang tanan gibuhat pinaagi kaniya, ug walay bisan usa ka butang nga gibuhat nga dili pinaagi kaniya.”—Juan 1:3.

⁵ Dili gyod nato bug-os masabtan ang kadako sa maong buluhaton. Hunahunaa ra ang gahom nga gikinahanglan sa paglalang sa minilyong gamhanang mga anghel, sa pisikal nga uniberso uban sa binilyong galaksiya niini, ug sa yuta uban sa nagkadaiyang mga linalang. Sa paghimo nianang mga buluhatona, gigamit sa bugtong nga Anak ang labing gamhanang puwersa sa uniberso—ang balaang espiritu sa Diyos. Ang maong Anak nalipay kaayo nga nahimong Batid nga Magbubuhat, kinsa gigamit ni Jehova sa paglalang sa tanang ubang butang.—Proverbio 8:22-31.

6. Human mabanhaw si Jesus, unsang gahom ug awtoridad ang gihatag kaniya?

⁶ Ang bugtong nga Anak nakadawat ba ug mas dakong gahom ug awtoridad? Human mabanhaw si Jesus, siya miingon: “Ang tanang awtoridad sa langit ug sa yuta gihatag na kanako.” (Mateo 28:18) Oo, si Jesus gihatagan sa katakos ug katungod aron gamiton ang gahom alang sa tibuok uniberso. Ingong “Hari sa mga hari ug Ginoo sa mga ginoo,” siya giawtorisahan sa ‘pagwagtang sa tanang gobyerno ug tanang awtoridad ug gahom’ nga mosupak sa iyang Amahan, sa langit man o sa yuta. (Pinadayag 19:16; 1 Corinto 15:24-26) Ang Diyos “wala magbilin ug bisan unsa nga wala mapasakop” kang Jesus, gawas lang kang Jehova.—Hebreohanon 2:8; 1 Corinto 15:27.

7. Nganong makaseguro ta nga dili gyod abusohan ni Jesus ang gahom nga gihatag ni Jehova kaniya?

⁷ Angay ba tang mabalaka nga basig abusohan ni Jesus ang iyang gahom? Dili gyod! Si Jesus nahigugma pag-ayo sa iyang Amahan ug dili gyod siya mobuhat ug bisan unsa nga makapasuko kaniya. (Juan 8:29; 14:31) Nahibalo pag-ayo si Jesus nga dili gyod abusohan ni Jehova ang iyang gahom. Si Jesus direktang nakakita nga si Jehova mangitag mga kahigayonan “aron ipakita ang iyang kusog alang niadtong kansang kasingkasing bug-os alang kaniya.” (2 Cronicas 16:9) Sa pagkamatuod, si Jesus nahigugma sab sa katawhan sama sa iyang Amahan, busa makasalig ta nga kanunayng gamiton ni Jesus ang iyang gahom sa paghimog maayo. (Juan 13:1) Kanunay nang gihimo ni Jesus. Atong susihon kon giunsa niya paggamit ang iyang gahom sa dinhi pa siya sa yuta ug kon nganong iya kining gigamit.

“Gamhanan sa Pulong”

8. Human sa pagdihog kaniya, si Jesus gihatagan ug gahom sa pagbuhat sa unsa, ug giunsa niya paggamit ang iyang gahom?

⁸ Dayag, si Jesus wala mohimog mga milagro samtang bata pa siya nga nagtubo sa Nasaret. Apan nausab kana human siya mabawtismohi niadtong 29 C.E., dihang mga 30 anyos siya. (Lucas 3:21-23) Ang Bibliya nag-ingon: “Ang Diyos nagdihog kaniyag balaang espiritu ug gahom, ug gilibot niya ang kayutaan nga nagbuhat ug maayo ug nag-ayo sa tanang gisakit sa Yawa.” (Buhat 10:38) “Nagbuhat ug maayo”—dili ba nagpasabot na nga gigamit ni Jesus sa tukmang paagi ang iyang gahom? Human sa pagdihog kaniya, siya nahimong “propeta nga gamhanan sa pulong ug buhat.”—Lucas 24:19.

9-11. (a) Asa kasagarang manudlo si Jesus, ug unsang hagit ang iyang giatubang? (b) Nganong ang mga panon sa katawhan nahingangha sa iyang paagi sa pagtudlo?

⁹ Sa unsang paagi si Jesus gamhanan sa pulong? Siya kasagarang nanudlo duol sa mga linaw, sa mga bukid, kadalanan, ug merkado. (Marcos 6:53-56; Lucas 5:1-3; 13:26) Ang mga tawo puwede untang manghawa dayon kon ang iyang mga pulong dili makapainteres. Sa kapanahonan nga wala pay inimprentang mga libro, ang interesadong mga mamiminaw kinahanglang magtipig sa ilang nadunggan diha sa ilang hunahuna ug kasingkasing. Busa ang pagpanudlo ni Jesus kinahanglang makapadani, tin-awng masabtan, ug sayon nga mahinumdoman. Apan kanang maong hagit dili problema kang Jesus. Pananglitan, tagda ang iyang Wali sa Bukid.

¹⁰ Usa ka buntag sa sayong bahin sa 31 C.E., naay panon sa katawhan nga nagtigom sa bungtod duol sa Dagat sa Galilea. Ang pipila naggikan sa Judea ug Jerusalem, nga 100 ngadto sa 110 kilometros ang gilay-on. Ang uban naggikan sa kabaybayonan sa Tiro ug Sidon, sa amihanan. Daghang tawong masakiton ang midutdot kang Jesus aron makahikap niya, ug iyang giayo silang tanan. Sa dihang wala nay nahibilin nga bisan usa ka tawong may grabeng sakit, misugod siya sa pagpanudlo. (Lucas 6:17-19) Sa nahuman siya sa pagsulti, nahingangha sila sa ilang nadungog. Ngano?

¹¹ Pipila ka tuig sa ulahi, usa sa nakadungog sa maong wali misulat: “Ang mga tawo nahingangha sa iyang paagi sa pagpanudlo, kay nagtudlo siya kanila ingong usa nga may awtoridad.” (Mateo 7:28, 29) Gamhanan ang mga pulong ni Jesus maong natandog ang mga tawo. Gisulti niya kon unsay gusto sa Diyos nga ilang mahibaloan ug ang tanan niyang gitudlo gibase sa Pulong sa Diyos. (Juan 7:16) Tin-aw ang mga gipahayag ni Jesus, makapadani ang iyang mga tambag, ug dili masupak ang iyang mga argumento. Gitabangan niya ang mga tawo nga masabtan ang tinuod nga hinungdan sa mga problema ug masusi ang ilang kaugalingon. Iyang gitudloan sila kon sa unsang paagi magmalipayon, kon unsaon pag-ampo, kon unsaon pagpangita ang Gingharian sa Diyos, ug kon unsay himoon aron makabaton ug maayong kaugmaon. (Mateo 5:3–7:27) Ang iyang mga pulong nakatandog sa kasingkasing niadtong giuhaw sa kamatuoran ug sa pagkamatarong. Andam nilang “dumilian” ang ilang kaugalingon ug biyaan ang tanan aron mosunod kaniya. (Mateo 16:24; Lucas 5:10, 11) Pagkadakong pamatuod sa gahom sa mga pulong ni Jesus!

‘Gamhanan sa Buhat’

12, 13. Sa unsang diwa si Jesus ‘gamhanan sa buhat,’ ug unsang mga milagro ang iyang gihimo?

¹² Si Jesus ‘gamhanan sa buhat.’ (Lucas 24:19) Gihisgotan sa mga Ebanghelyo nga nakahimo siyag kapig 30 ka milagro kay “gihatagan siya ni Jehova ug gahom.”b (Lucas 5:17) Ang mga milagro ni Jesus nakaapektar sa kinabuhi sa linibo. Konsideraha ang duha lang ka milagro—ang pagpakaon sa 5,000 ka lalaki ug sa ulahi 4,000 ka lalaki. Kon apilon ang mga babaye ug mga bata, tingali pipila ka libo pa ang madugang!—Mateo 14:13-21; 15:32-38.

¹³ Si Jesus naghimog lainlaing milagro. Siya may awtoridad ibabaw sa mga demonyo maong sayon ra niya nga palayason sila. (Lucas 9:37-43) Naa siyay gahom nga himoong bino ang tubig. (Juan 2:1-11) Imadyina ang kahingangha sa iyang mga tinun-an, dihang “ilang nakita si Jesus nga naglakaw ibabaw sa dagat.” (Juan 6:18, 19) Siya dakog kahibalo bahin sa sakit, ug naa siyay gahom sa pag-ayo sa tanang grabeng sakit. (Marcos 3:1-5; Juan 4:46-54) Iyang gihimo ang maong mga pagpang-ayo sa lainlaing paagi. Ang pipila ka tawo giayo niya sa layo, samtang iyang gihikap ang uban. (Mateo 8:2, 3, 5-13) Ang pipila nangaayo dayon, ang uban anam-anam nga naayo.—Marcos 8:22-25; Lucas 8:43, 44.

14. Sa unsang mga kahimtang gipasundayag ni Jesus nga siya may gahom sa pagwagtang sa kamatayon?

¹⁴ Labaw sa tanan, si Jesus may gahom sa pagwagtang sa kamatayon. Ang Bibliya naghisgot sa tulo ka higayon nga iyang gibanhaw ang mga patay: ang 12-anyos nga batang babaye nga nakauban pag-usab ang mga ginikanan, ang usa ka bugtong anak nga nakauban pag-usab ang iyang balong inahan, ug ang usa ka lalaki nga nakauban pag-usab ang iyang mga igsoong babaye. (Lucas 7:11-15; 8:49-56; Juan 11:38-44) Walay kahimtang nga sobra ka lisod para niya. Iyang gibanhaw ang 12 anyos nga batang babaye wala madugay human kini mamatay. Iyang gibanhaw ang anak nga lalaki sa balong babaye, sa walay duhaduha sa adlaw mismo nga kini namatay. Ug iyang gibanhaw si Lazaro nga upat ka adlaw nang namatay.

Dili Mahakogon, Responsable, ug Mahunahunaong Paggamit sa Gahom

15, 16. Unsay pamatuod nga si Jesus dili mahakogon sa paggamit sa iyang gahom?

¹⁵ Mahanduraw ba nimo ang posibleng pag-abuso kon ang gahom ni Jesus gihatag ngadto sa dili hingpit nga magmamando? Apan si Jesus walay sala. (1 Pedro 2:22) Wala niya tugoti nga ang iyang paggamit sa gahom mahugawan sa kahakog, ambisyon, ug kadalo, nga maoy nagtukmod sa dili hingpit nga mga tawo sa paggamit sa ilang gahom sa ikadaot sa uban.

¹⁶ Dili mahakogon ang paggamit ni Jesus sa iyang gahom, kay wala na niya gamita alang sa personal nga kaayohan. Sa dihang siya gigutom, ang bato wala niya himoang tinapay alang sa iyang kaugalingon. (Mateo 4:1-4) Kay pipila lang ang iyang kabtangan, kana nagpakita nga wala siya makapahimulos sa materyal nga paagi tungod sa paggamit sa iyang gahom. (Mateo 8:20) Naay dugang pamatuod nga naghimo siyag gamhanang mga buhat dili tungod sa mahakogong motibo. Sa dihang siya naghimog mga milagro, nagsakripisyo pod siya. Sa dihang iyang giayo ang mga masakiton, ang gahom migula gikan kaniya. Nahibalo siya nga naay migula nga gahom, bisan sa usa lang ka pagpang-ayo. (Marcos 5:25-34) Bisan pa niana, iyang gitugotan ang panon sa katawhan nga mohikap niya, ug sila nangaayo. (Lucas 6:19) Pagkadili-mahakogong espiritu!

17. Giunsa pagpasundayag ni Jesus nga siya responsable sa paggamit sa iyang gahom?

¹⁷ Si Jesus responsable sa paggamit sa iyang gahom. Wala gyod siya mohimog gamhanang mga buhat aron lang magpasikat o magpabilib. (Mateo 4:5-7) Wala siya mosugot nga mohimog mga milagro tungod lang kay gusto ni Herodes nga makakitag milagro. (Lucas 23:8, 9) Imbes ipahibalo ang iyang gahom, pirmeng pahinumdoman ni Jesus kadtong iyang gipang-ayo nga dili mosugilon kang bisan kinsa. (Marcos 5:43; 7:36) Dili niya buot nga ang mga tawo makakab-ot ug mga konklusyon bahin niya pinasukad sa makapaukyab nga mga estorya.—Mateo 12:15-19.

18-20. (a) Unsay nakaapektar sa paagi sa paggamit ni Jesus sa iyang gahom? (b) Unsay imong pagbati bahin sa paagi ni Jesus sa pag-ayo sa usa ka tawong bungol?

¹⁸ Ang maong gamhanang tawo, si Jesus, lahi kaayo sa mga magmamando nga naggamit ug gahom nga walay pagtagad sa panginahanglan ug pag-antos sa uban. Gimahal ni Jesus ang mga tawo. Bisag makita ra niya sila nga nag-antos, maluoy siya ug kana nagpalihok niya nga tabangan sila. (Mateo 14:14) Mahunahunaon siya sa ilang pagbati ug panginahanglan, ug nakaapektar kini sa iyang paagi sa paggamit sa iyang gahom. Ang usa ka makapatandog nga pananglitan makita sa Marcos 7:31-37.

¹⁹ Sa maong higayon, si Jesus nakaplagan sa dakong panon sa katawhan ug gidala kaniya ang daghang masakiton, ug iyang giayo silang tanan. (Mateo 15:29, 30) Apan nakita ni Jesus nga dunay usa ka tawo nga nagkinahanglag espesyal nga pagtagad. Ang tawo bungol ug maglisod pagsulti. Mahimong namatikdan ni Jesus ang kakulba o kamaulawon sa maong tawo. Sa pagkamahunahunaon, gidala ni Jesus ang tawo—nga layo sa panon—ngadto sa usa ka hilom nga dapit. Unya si Jesus migamit ug pipila ka senyas sa pagpasabot sa tawo kon unsay hapit na niyang pagabuhaton. “Gihikap niya ang mga dalunggan sa tawo, ug human makaluwa, gihikap niya ang dila niini.”c (Marcos 7:33) Sunod, si Jesus mihangad sa langit ug miginhawag lawom. Kini nga mga aksiyon nagtudlo sa maong tawo, ‘Ang hapit na nakong himoon kanimo maoy pinaagi sa gahom sa Diyos.’ Sa kataposan, si Jesus miingon: “Mabuksan ka.” (Marcos 7:34) Niana, ang pandungog sa tawo napasig-uli, ug makasulti na siyag tarong.

²⁰ Makapatandog gayod ang paghunahuna nga bisan sa paggamit sa iyang hinatag sa Diyos nga gahom sa pagpang-ayo sa masakiton, si Jesus nagpakitag empatiya kanila! Dili ba makapahupay nga si Jehova nagpili ug mahigugmaon ug mahunahunaong magmamando sama kang Jesus, nga mahimong Hari sa Mesiyanikong Gingharian?

Pasiuna sa Mahitabo sa Umaabot

21, 22. (a) Unsay gipaila sa mga milagro ni Jesus? (b) Tungod kay si Jesus may gahom ibabaw sa mga puwersa sa kinaiyahan, unsay atong madahom ilalom sa pagmando sa iyang Gingharian?

²¹ Ang gamhanang mga buhat nga gihimo ni Jesus sa yuta maoy mga pasiuna lamang sa mas talagsaon pang mga panalangin nga moabot ilalom sa iyang harianong pagmando. Sa bag-ong kalibotan sa Diyos, si Jesus mohimo na usab ug mga milagro—apan sa tibuok yuta! Palandonga ang pipila sa makalilipayng mga palaaboton sa unahan.

²² Si Jesus magpasig-uli sa hingpit nga pagkabalanse sa kalikopan. Hinumdomi nga iyang gipasundayag ang gahom ibabaw sa mga puwersa sa kinaiyahan pinaagi sa pagpalinaw sa unos. Nan, seguradong ilalom sa pagmando sa Gingharian sa Kristo, ang katawhan dili na makasinatig mga bagyo, linog, pagbuto sa bolkan, o ubang kinaiyanhong katalagman. Sanglit si Jesus mao ang Batid nga Magbubuhat, nga gigamit ni Jehova sa paglalang sa yuta ug sa tanang kinabuhi ibabaw niini, bug-os niyang nasabtan ang pagkagama sa yuta. Nahibalo siya kon unsaon nato kini paggamit sa tukmang paagi. Ilalom sa iyang pagmando, kining tibuok yuta mahimong Paraiso.—Lucas 23:43.

23. Ingong Hari, sa unsang paagi tagbawon ni Jesus ang panginahanglan sa katawhan?

²³ Komosta man ang panginahanglan sa katawhan? Ang katakos ni Jesus nga magpakaon ug libolibo nga walay tihiktihik, pinaagi sa paggamit ug diyutay rang pagkaon, magpasalig kanato nga sa iyang pagmando wala nay gutom. Sa tinuoray, ang dagayang pagkaon, nga angayon pag-apod-apod, magtapos sa gutom hangtod sa hangtod. (Salmo 72:16) Ang iyang dakong kahibalo bahin sa sakit ug balatian magtug-an kanato nga ang masakiton, buta, bungol, pungkol, ug bakol nga mga tawo pagaayohon—sa bug-os ug permanente. (Isaias 33:24; 35:5, 6) Ang iyang katakos sa pagbanhaw sa mga patay nagpasalig nato nga ang iyang gahom ingong langitnong Hari maglakip sa gahom sa pagbanhaw sa minilyong tawo kinsa gustong hinumdoman sa iyang Amahan.—Juan 5:28, 29.

24. Samtang palandongon nato ang gahom ni Jesus, unsay angay natong ibutang sa hunahuna, ug ngano?

²⁴ Samtang palandongon nato ang gahom ni Jesus, atong ibutang sa hunahuna nga ang maong Anak hingpit nga nagsundog sa iyang Amahan. (Juan 14:9) Busa ang paggamit ni Jesus sa gahom mohatag kanatog tin-awng hulagway kon sa unsang paagi si Jehova naggamit sa iyang gahom. Pananglitan, hunahunaa ang mabinationg paagi ni Jesus sa pag-ayo sa usa ka sanlahon. Kay naluoy, gihikap ni Jesus ang tawo ug miingon: “Gusto ko!” (Marcos 1:40-42) Pinaagi sa mga asoy nga sama niini, si Jehova samag nag-ingon, ‘Kana ang akong paagi sa paggamit sa akong gahom!’ Dili ba ka matukmod sa pagdayeg sa atong Labing Gamhanang Diyos ug magpasalamat nga siya nagagamit sa iyang gahom sa ingon ka mahigugmaong paagi?

1. Unsay sagad mahitabo kon ang mga tawo dunay gahom?

“KON ang usa dunay gahom, pirme gyong naay kapeligrohan.” Kanang mga pulonga sa usa ka magbabalak sa ika-19 nga siglo nagpaila sa natagong kapeligrohan: ang pag-abuso sa gahom. Ikasubo, ang dili hingpit nga mga tawo dali kaayong mabiktima sa maong lit-ag. Sa pagkamatuod, sa tibuok kasaysayan “ang tawo nagmando sa tawo alang sa iyang ikadaot.” (Ecclesiastes 8:9) Ang paggamit sa gahom nga walay gugma misangpot sa grabeng pag-antos sa tawo.

2, 3. (a) Unsay talagsaon mahitungod sa paggamit ni Jehova sa gahom? (b) Unsay nalakip tingali sa atong gahom, ug sa unsang paagi angay natong gamiton ang maong gahom?

² Apan, dili ba talagsaon nga si Jehova nga Diyos, kinsa adunay walay kinutobang gahom, dili gayod moabuso sa maong gahom? Sumala sa gihisgotan sa nag-unang mga kapitulo, siya kanunayng mogamit sa iyang gahom—sa paglalang, sa paglaglag, sa pagpanalipod, o sa pagpasig-uli—nga nahiuyon sa iyang mahigugmaong mga katuyoan. Sa dihang pamalandongon nato ang paagi sa iyang pagpatuman sa iyang gahom, matukmod kita nga makigsuod kaniya. Kana, sa baylo, mahimong magtukmod kanato nga ‘sundogon ang Diyos’ sa atong paggamit sa gahom. (Efeso 5:1) Apan unsang gahom ang nabatonan natong huyang nga mga tawo?

³ Hinumdomi nga ang tawo gilalang sumala “sa larawan sa Diyos.” (Genesis 1:26, 27) Busa kita sab dunay gahom—labing menos usa ka sukod niana. Ang atong gahom mahimong naglakip sa katakos sa paggamag mga butang, sa pagbuhat; pagbaton ug awtoridad ibabaw sa uban; katakos sa pag-impluwensiya sa uban, ilabina kadtong nahigugma kanato; pisikal nga kusog (gahom); o materyal nga butang. Mahitungod kang Jehova, ang salmista miingon: “Ikaw ang tuboran sa kinabuhi.” (Salmo 36:9) Busa, direkta o dili direkta, ang Diyos mao ang Tinubdan sa bisan unsang gahom nga tingali atong nabatonan. Busa buot natong gamiton kana sa mga paagi nga makapalipay kaniya. Sa unsang paagi makahimo kita niana?

Gugma ang Yawi

4, 5. (a) Unsa ang yawi sa paggamit sa gahom sa tukmang paagi, ug sa unsang paagi gipakita kini sa panig-ingnan sa Diyos? (b) Sa unsang paagi ang gugma motabang kanato sa paggamit sa atong gahom sa tukmang paagi?

⁴ Ang yawi sa paggamit sa gahom sa tukmang paagi mao ang gugma. Dili ba makita kini sa panig-ingnan sa Diyos? Hinumdomi ang paghisgot sa upat ka pangunang mga hiyas sa Diyos—gahom, hustisya, kaalam, ug gugma—sa Kapitulo 1. Sa upat ka hiyas, unsa ang kinalabwan? Ang gugma. “Ang Diyos gugma,” matod sa 1 Juan 4:8. Oo, kinaiyahan mismo ni Jehova ang gugma; nag-impluwensiya kini sa tanan nga iyang ginabuhat. Busa ang tanang pasundayag sa iyang gahom gipalihok sa gugma ug alang sa kaayohan niadtong nahigugma kaniya.

⁵ Ang gugma motabang usab kanato sa paggamit sa atong gahom sa tukmang paagi. Kon buot sabton, ang Bibliya nag-ingon nga ang gugma “maayo” ug “dili mangita sa kaugalingong kaayohan.” (1 Corinto 13:4, 5) Busa, ang gugma dili motugot nga kita molihok sa bayolente o pintas nga paagi kanila diin kita adunay awtoridad. Hinunoa, tagdon nato ang uban sa buotang paagi ug unahon ang ilang mga panginahanglan ug mga pagbati kay sa atoa.—Filipos 2:3, 4.

6, 7. (a) Unsa ang pagkahadlok sa Diyos, ug nganong kining hiyasa motabang kanato sa paglikay sa pag-abuso sa gahom? (b) Iilustrar ang koneksiyon sa kahadlok nga mapasuko ang Diyos ug sa gugma alang sa Diyos.

⁶ Ang gugma nalangkit sa laing hiyas nga makatabang kanato sa paglikay sa pag-abuso sa gahom: ang pagkahadlok sa Diyos. Unsay bili niining hiyasa? “Pinaagi sa pagkahadlok kang Jehova ang usa mopalayo sa daotan,” matod sa Proverbio 16:6. Ang pag-abuso sa gahom seguradong apil sa daotang buhat nga angay natong likayan. Ang pagkahadlok sa Diyos mopugong kanato nga daogdaogon kadtong nailalom sa atong gahom. Ngano? Sa usa ka hinungdan, kita nahibalo nga kita manubag sa Diyos tungod sa paagi sa atong pagtratar sa maong mga tawo. (Nehemias 5:1-7, 15) Apan labaw pa niana ang nalangkit sa pagkahadlok sa Diyos. Ang mga terminong gigamit sa orihinal nga pinulongan alang sa ‘pagkahadlok’ sagad nagtumong sa atong lawom nga pagtahod ug kahingangha sa Diyos. Ang Bibliya sa ingon naglangkit sa kahadlok uban sa gugma alang sa Diyos. (Deuteronomio 10:12, 13) Kining maong kahingangha naglakip sa kahadlok nga mapasuko ang Diyos—dili lamang tungod kay nahadlok kita sa mga sangpotanan kondili tungod kay kita tinuod nga nahigugma kaniya.

⁷ Ingong ilustrasyon: Tagda ang maayong relasyon tali sa usa ka batang lalaki ug sa iyang amahan. Mamatikdan sa bata ang gugma ug pagpangga sa iyang amahan kaniya. Apan ang batang lalaki nahibalo usab kon unsay gibaod sa iyang amahan kaniya, ug siya nahibalo nga siya disiplinahon sa iyang amahan kon siya magminaldito. Ang batang lalaki dili mahadlok sa iyang amahan. Sa kasukwahi, iyang gimahal pag-ayo ang iyang amahan. Ang bata malipay sa pagbuhat kon unsay makapalipay sa iyang amahan. Ingon niana usab ang pagkahadlok sa Diyos. Tungod kay atong gihigugma si Jehova, nga atong langitnong Amahan, kita molikay sa pagbuhat ug bisan unsa nga makapaguol sa iyang kasingkasing. (Genesis 6:6) Hinunoa, kita mangandoy sa paglipay sa iyang kasingkasing. (Proverbio 27:11) Kanay hinungdan nga buot natong gamiton ang atong awtoridad sa tukmang paagi. Atong susihon kon sa unsang paagi kita makahimo niana.

Sulod sa Pamilya

8. (a) Unsa ang awtoridad sa mga bana diha sa pamilya, ug sa unsang paagi kini angayng gamiton? (b) Sa unsang paagi ikapasundayag sa bana nga siya nagpasidungog sa iyang asawa?

⁸ Tagda una ang pamilya. “Ang bana maoy ulo sa iyang asawa,” nag-ingon ang Efeso 5:23. Sa unsang paagi gamiton sa bana ang maong hinatag sa Diyos nga awtoridad? Ang Bibliya nag-ingon nga ang mga bana mopuyo uban sa ilang mga asawa “sumala sa kahibalo” ug pasidunggan sila “ingong mas huyang nga sudlanan.” (1 Pedro 3:7) Ang Gregong pulong nga gihubad “pasidunggi” nagkahulogang “bili, balor, . . . pagtahod.” Ang mga porma sa maong pulong gihubad nga “gasa” ug “bililhon.” (Buhat 28:10; 1 Pedro 2:7) Ang bana nga magpasidungog sa iyang asawa dili gayod modagmal kaniya sa pisikal, ni siya magpakaulaw o magtamay kaniya, nga mopabati kaniyang dili bililhon. Hinunoa, iyang ilhon ang iyang bili ug tagdon siya uban ang pagtahod. Iyang ipadayag kini pinaagi sa iyang mga pulong ug mga buhat—sa pribado ug sa publiko—nga siya bililhon alang kaniya. (Proverbio 31:28) Ang ingon ana nga bana makaangkon dili lamang sa gugma ug pagtahod sa iyang asawa kondili, labaw nga hinungdanon, sa pag-uyon sa Diyos.

9. (a) Unsang awtoridad ang nabatonan sa mga asawa diha sa pamilya? (b) Unsay makatabang sa usa ka asawa sa paggamit sa iyang mga katakos aron suportahan ang iyang bana, ug unsa ang resulta?

⁹ Ang mga asawa usab adunay awtoridad diha sa pamilya. Ang Bibliya naghisgot sa mga babaye nga nahigugma sa Diyos, kinsa nagtahod sa kahikayan sa pagkaulo ug nanguna sa pag-impluwensiya sa ilang mga bana sa makapalig-ong paagi o pagtabang kanila nga malikayan ang sayop nga mga desisyon. (Genesis 21:9-12; 27:46–28:2) Ang usa ka asawa tingali mas utokan kay sa iyang bana, o siya basin may ubang katakos nga wala sa iyang bana. Bisan pa niana, kinahanglan siyang magbaton ug “dakong pagtahod” sa iyang bana ug “magpasakop” kaniya ‘sama sa iyang pagpasakop sa Ginoo.’ (Efeso 5:22, 33) Kon tumong sa usa ka asawa nga mapalipay ang Diyos, gamiton niya ang iyang mga katakos aron suportahan ang iyang bana imbes motamay o mosulay sa pagdominar kaniya. Ang “babayeng tinuod nga maalamon” motabang gayod sa iyang bana sa pagpalig-on sa pamilya. Sa ingon iyang padayong mahuptan ang pakigdait uban sa Diyos.—Proverbio 14:1.

10. (a) Unsang awtoridad ang gihatag sa Diyos sa mga ginikanan? (b) Unsa ang kahulogan sa pulong “disiplina,” ug sa unsang paagi angayng ipadapat kini? (Tan-awa sab ang footnote.)

¹⁰ Ang mga ginikanan may awtoridad usab nga gihatag sa Diyos kanila. Ang Bibliya nagtambag: “Mga amahan, ayaw palagota ang inyong mga anak, kondili padayon silang matutoa pinaagi sa disiplina ug tambag ni Jehova.” (Efeso 6:4) Diha sa Bibliya, ang pulong “disiplina” mahimong magkahulogan nga “pagmatuto, pagbansay, pagtudlo.” Ang mga anak nagkinahanglag disiplina; sila magmalipayon ug magmalamposon kon adunay tin-awng mga instruksiyon, utlanan, ug limitasyon. Ang Bibliya naglangkit sa maong disiplina, o pagtudlo, uban sa gugma. (Proverbio 13:24) Busa, “ang bunal sa disiplina” angay gayod nga dili madagmalon—sa emosyonal o pisikal nga paagi.a (Proverbio 22:15; 29:15) Ang disiplina nga inestrikto o pintas, nga wala magpakitag gugma, maoy pag-abuso sa awtoridad sa ginikanan ug makapaguol sa usa ka bata. (Colosas 3:21) Sa laing bahin, ang balanseng pagdisiplina nagpasabot ngadto sa mga anak nga ang ilang mga ginikanan nahigugma kanila ug naghunahuna kon unsa silang klaseha sa tawo inigdako nila.

11. Sa unsang paagi ang mga anak makagamit sa ilang kusog sa tukmang paagi?

¹¹ Komosta ang mga anak? Sa unsang paagi makagamit sila sa ilang kusog sa tukmang paagi? “Ang himaya sa mga batan-on mao ang ilang kusog,” nag-ingon ang Proverbio 20:29. Tino nga walay mas maayong paagi sa paggamit sa mga batan-on sa ilang kusog ug kaabtik kay sa pag-alagad sa atong “Dakong Maglalalang.” (Ecclesiastes 12:1) Ang mga batan-on angayng mahinumdom nga ang ilang buhaton makaapektar sa pagbati sa ilang ginikanan. (Proverbio 23:24, 25) Sa dihang ang mga anak mosunod sa ilang mahinadlokon sa Diyos nga mga ginikanan ug magpabilin sa matarong nga dalan, sila makalipay sa kasingkasing sa ilang mga ginikanan. (Efeso 6:1) Ang maong panggawi ‘makapalipay sa Ginoo.’—Colosas 3:20.

Sulod sa Kongregasyon

12, 13. (a) Unsang panghunahuna ang angayng batonan sa mga ansiyano bahin sa ilang awtoridad diha sa kongregasyon? (b) Iilustrar kon nganong ang mga ansiyano angayng magtratar sa panon uban ang kalumo.

¹² Si Jehova nagtaganag mga tigdumala nga maoy manguna diha sa Kristohanong kongregasyon. (Hebreohanon 13:17) Ang maong kuwalipikadong mga lalaki angayng mogamit sa ilang hinatag sa Diyos nga awtoridad aron tabangan ang mga igsoon ug palig-onon ang ilang relasyon kang Jehova. Ang mga ansiyano ba dunay katungod sa pagharihari sa ilang mga isigkamagtutuo? Wala gayod! Ang mga ansiyano kinahanglang makabaton ug balanse ug mapainubsanong tinamdan bahin sa ilang papel diha sa kongregasyon. (1 Pedro 5:2, 3) Ang Bibliya nag-ingon sa mga ansiyano: “[Bantayi ang] kongregasyon sa Diyos, nga iyang gipalit pinaagi sa dugo sa iyang kaugalingong Anak.” (Buhat 20:28) Kini usa ka dakong katarongan sa pagtratar sa matag membro sa panon uban ang kalumo.

¹³ Mahimo natong iilustrar kini niining paagiha. Ang usa ka suod nga higala mohangyo nga imong atimanon ang iyang bililhon kaayong butang. Nahibalo ka nga mahal ang gibayad sa imong higala sa maong butang. Dili ba imo kanang ampingan ug bantayan pag-ayo? Sa susama, gitugyanan sa Diyos ang mga ansiyano sa responsibilidad nga atimanon ang bililhon kaayong butang: ang kongregasyon, nga ang mga sakop gipakasama sa mga karnero. (Juan 21:16, 17) Ang mga karnero ni Jehova iyang gimahal pag-ayo, nga iyang gipalit pinaagi sa bililhong dugo sa iyang bugtong nga Anak, si Jesu-Kristo. Si Jehova nagbayad gayod sa dako kaayong bili alang sa iyang mga karnero. Ang mapaubsanong mga ansiyano nagbutang niana sa hunahuna ug nagtratar sa mga karnero ni Jehova uban ang gugma.

Ang “Gahom sa Dila”

14. Unsang gahom ang nabatonan sa dila?

¹⁴ “Ang kamatayon ug kinabuhi naa sa gahom sa dila,” nag-ingon ang Bibliya. (Proverbio 18:21) Tinuod, ang dila makahimog dakong kadaot. Kinsa kanato ang wala sukad masakiti sa wala hunahunaa o sakit nga mga pulong? Apan ang dila usab makaayo. “Ang dila sa mga maalamon makaayo,” nag-ingon ang Proverbio 12:18. Oo, ang makapadasig ug maayong mga pulong gipakasama sa makapahupay nga haplas sa kasingkasing. Tagda ang pipila ka pananglitan.

15, 16. Sa unsang mga paagi mahimo natong gamiton ang dila sa pagdasig sa uban?

¹⁵ Ang 1 Tesalonica 5:14 nagdasig nato, ‘Hupaya ang mga naguol.’ Oo, bisan ang matinumanong mga alagad ni Jehova usahay makigbisog sa depresyon. Sa unsang paagi makatabang kita kanila? Ihatag ang espesipiko ug sinserong komendasyon aron makita nila kon unsa sila ka bililhon sa panan-aw ni Jehova. Ipaambit kanila ang makapahupayng mga teksto sa Bibliya nga nagpakita nga si Jehova nahigugma pag-ayo niadtong “dugmok ug kasingkasing” ug “naluya ang buot.” (Salmo 34:18) Sa dihang kita naggamit sa gahom sa atong dila sa paghupay sa uban, atong gipakita nga kita nagsundog sa atong maluluy-ong Diyos, “nga nagahupay kanilang nagmagul-anon.”—2 Corinto 7:6, New American Standard Bible.

¹⁶ Kita makagamit usab sa gahom sa atong dila aron ihatag ang gikinahanglan kaayong pagdasig sa uban. Naa bay igsoon nga namatyan ug minahal? Ang mabinationg mga pulong nga nagpahayag sa atong pagmahal ug pagkamahunahunaon makahupay sa naguol nga kasingkasing. Gibati ba sa usa ka tigulang nga igsoon nga wala na siya kinahanglana? Ang atong makapahupayng mga pulong makapasalig sa mga tigulang nga sila gipabilhan ug giapresyar. Naa bay nakigbisog tungod sa grabeng sakit? Ang malumo nga mga pulong nga itelepono, isulat, o isulti sa personal dakog mahimo sa paglipay sa usa ka masakiton. Malipay gayod kaayo ang atong Maglalalang kon gamiton nato ang katakos sa pagsulti aron ipahayag ang mga pulong nga “makapalig-on”!—Efeso 4:29.

17. Sa unsang hinungdanong paagi nga ang paggamit nato sa atong dila makahatag ug kaayohan sa uban, ug nganong angay nato kanang buhaton?

¹⁷ Walay mas hinungdanong paagi sa paggamit sa gahom sa dila kay sa atong pagpaambit sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos sa uban. “Ayawg ihikaw ang maayo gikan niadtong angay nimong hatagan niini kon makahimo ka sa pagtabang,” nag-ingon ang Proverbio 3:27. Kinahanglang ipaambit nato sa uban ang nagaluwas sa kinabuhi nga maayong balita. Dili gayod nato tipigan kining dinalian kaayong mensahe nga madagayaong gihatag kanato ni Jehova. (1 Corinto 9:16, 22) Apan unsa ka dako ang pagdahom ni Jehova nga kita makapakigbahin sa maong buluhaton?

Pag-alagad Kang Jehova sa ‘Tibuok Natong Kusog’

18. Unsay gidahom ni Jehova kanato?

¹⁸ Ang atong gugma kang Jehova magtukmod kanato nga bug-os makigbahin sa Kristohanong ministeryo. Unsay gidahom ni Jehova kanato niining bahina? Ang butang nga ikahatag natong tanan, bisan unsa pay atong kahimtang sa kinabuhi: “Bisan unsay inyong ginabuhat, buhata kini nga tibuok kalag nga samag para kang Jehova, ug dili para sa mga tawo.” (Colosas 3:23) Sa pagpahayag sa kinadak-ang sugo, si Jesus miingon: “Higugmaa si Jehova nga imong Diyos sa tibuok mong kasingkasing, sa tibuok mong kalag, sa tibuok mong hunahuna, ug sa tibuok mong kusog.” (Marcos 12:30) Oo, si Jehova nagdahom nga ang matag usa kanato mahigugma ug mag-alagad kaniya nga tibuok kalag.

19, 20. (a) Sanglit ang kalag naglakip sa kasingkasing, hunahuna, ug kusog, nganong kining ubang mga katakos gihisgotan sa Marcos 12:30? (b) Unsay ipasabot sa pag-alagad kang Jehova sa tibuok kalag?

¹⁹ Unsay ipasabot sa pag-alagad sa Diyos sa tibuok kalag? Ang kalag nagtumong sa tibuok nga pagkatawo, uban ang tanan niyang pisikal ug mental nga mga katakos. Sanglit ang kalag naglakip sa kasingkasing, hunahuna, ug kusog, nganong kining ubang mga katakos gihisgotan sa Marcos 12:30? Tagda ang usa ka ilustrasyon. Sa kapanahonan sa Bibliya, ang usa ka tawo tingali magbaligya sa iyang kaugalingon (iyang kalag) sa pagkaulipon. Bisan pa niana, ang ulipon basin dili mag-alagad sa iyang agalon sa tibuok kasingkasing; mahimong dili niya gamiton ang iyang bug-os kusog o iyang bug-os mental nga mga katakos sa pagpauswag sa intereses sa iyang agalon. (Colosas 3:22) Busa, si Jesus lagmit naghisgot niining ubang mga katakos aron ipasiugda nga kinahanglang dili nato ihikaw ang bisan unsa diha sa atong pag-alagad sa Diyos. Ang pag-alagad sa Diyos sa tibuok kalag nagkahulogan sa paghatag sa atong kaugalingon, paggamit sa atong kusog ug enerhiya sa posibleng kinadak-ang sukod diha sa pag-alagad kaniya.

²⁰ Ang pag-alagad ba nga tibuok kalag nagpasabot nga kitang tanan kinahanglang mogugol ug samang gidaghanon sa panahon ug kusog diha sa ministeryo? Kana dili posible, kay ang mga kahimtang ug mga abilidad magkalahi sa nagkalainlaing mga tawo. Pananglitan, ang usa ka batan-on nga himsog ug kusgan mahimong makagugol ug mas daghang panahon diha sa pagsangyaw kay sa usa nga luya na tungod sa pagkatigulang. Ang usa ka tawong tagsaanon nga walay mga obligasyon sa pamilya mas daghag mahimo kay sa usa nga may pamilyang giatiman. Kon kita adunay kusog ug kahimtang nga makapaarang kanato nga mogugol ug daghang panahon diha sa ministeryo, angay nga magmapasalamaton kita! Siyempre, dili gayod nato buot nga mahimong hinawayon, nga itandi nato ang atong kaugalingon sa uban niining bahina. (Roma 14:10-12) Sa kasukwahi, buot natong gamiton ang atong kusog sa pagdasig sa uban.

21. Unsa ang kinamaayohan ug labing hinungdanong paagi sa paggamit sa atong gahom?

²¹ Si Jehova naghatag ug hingpit nga panig-ingnan sa paggamit sa iyang gahom sa tukmang paagi. Buot natong sundogon siya sumala sa atong maarangan ingong dili hingpit nga mga tawo. Kita makagamit sa atong gahom sa tukmang paagi pinaagi sa pagtratar nga may dignidad kanila nga nailalom sa atong awtoridad. Dugang pa, gusto nato nga tibuok kalag ang atong pagtuman sa makaluwas ug kinabuhi nga buluhaton nga gihatag ni Jehova kanato. (Roma 10:13, 14) Hinumdomi, si Jehova malipay sa dihang ikaw mohatag sa imong kinamaayohan. Dili ba ang imong kasingkasing magpalihok kanimo sa pagbuhat sa imong maarangan sa pag-alagad sa maong masinabtanon ug mahigugmaong Diyos? Walay mas maayo o mas hinungdanong paagi sa paggamit sa imong gahom kay niana.