1-3. (a) Unsay sanong ni Jesus sa dihang ang duha ka buta nga makililimos nangayog tabang kaniya? (b) Unsay ipasabot sa mga pulong “kay naluoy”? (Tan-awa ang footnote.)

DUHA ka buta naglingkod daplin sa dalan, duol sa Jerico. Sila moadto didto kada adlaw, mangitag dapit nga lagmit agian sa mga panon sa katawhan, ug magpakilimos. Apan niadtong adlawa, sila hapit nang makasinatig usa ka butang nga makapausab pag-ayo sa ilang kinabuhi.

² Sa kalit, ang mga makililimos nakadungog ug kaguliyang. Kay wala man makakita kon unsay nagkahitabo, usa kanila nangutana kon unsay gikagubtan, ug siya giingnan: “Naa si Jesus nga Nasaretnon!” Si Jesus nagpaingon niadto sa Jerusalem sa kataposang higayon. Apan wala siya mag-inusara; siya gisundan ug daghan kaayong tawo. Sa pagkadungog kon kinsay nagaagi, ang mga makililimos nakapahinabog kagubot kay sila misinggit: “Ginoo, kaluy-i kami, Anak ni David!” Tungod kay gisamokan, ang mga makililimos gibadlong sa mga panon sa katawhan aron mohilom sila, apan ang maong mga buta gusto gyong mangayog tabang kang Jesus. Wala sila mohunong sa pagsinggit.

³ Nadungog ni Jesus ang ilang pagsinggit bisan pa sa kaguliyang sa mga tawo. Unsay iyang himoon? Daghan kaayo ang iyang gihunahuna ug bug-at kaayo ang gibati sa iyang kasingkasing. Nagkaduol na ang kataposang semana sa iyang kinabuhi sa yuta. Nahibalo siya nga siya pagasakiton ug pagapatyon sa Jerusalem. Bisan pa niadto, iyang gihatagag pagtagad ang walay hunong nga pagsinggit. Siya mihunong ug nagsugo nga dad-on kaniya ang mga nagsinggit. “Ginoo, bukha ang among mga mata,” sila nangaliyupo. “Kay naluoy,” gihikap ni Jesus ang ilang mga mata, ug nahibalik ang ilang panan-aw.a Sa walay langan, sila misunod kaniya.—Lucas 18:35-43; Mateo 20:29-34.

4. Sa unsang paagi gituman ni Jesus ang tagna nga “maluoy siya sa timawa”?

⁴ Dili lang kadto ang higayong nagpakita si Jesus ug kaluoy. Sa daghang higayon ug sa nagkalainlaing kahimtang, dulot nga natukmod si Jesus sa pagpakitag kaluoy. Gitagna sa Bibliya nga “maluoy siya sa timawa.” (Salmo 72:13) Ingong katumanan sa maong mga pulong, si Jesus sensitibo sa pagbati sa uban. Siya ang miuna paglihok sa pagtabang sa uban. Ang iyang kaluoy maoy nagtukmod kaniya sa pagwali. Atong tan-awon kon sa unsang paagi gipadayag sa mga Ebanghelyo ang kaluoy nga gipasundayag sa mga pulong ug buhat ni Jesus ug atong hisgotan kon sa unsang paagi kita makapakitag susamang kaluoy.

Konsiderasyon sa Pagbati sa Uban

5, 6. Unsang mga panig-ingnan ang nagpakita nga si Jesus maoy usa ka tawong mabination?

⁵ Si Jesus maoy usa ka tawo nga mabination kaayo. Siya nakasabot ug nagmabination sa mga nag-antos. Bisan pag wala siya makasinati sa tanan nilang kahimtang, iya gayong gibati ang ilang kasakitan diha sa iyang kasingkasing. (Hebreohanon 4:15) Sa dihang iyang giayo ang usa ka babayeng gitalinug-an sulod sa 12 ka tuig, iyang gibatbat ang sakit sa maong babaye ingong “grabeng sakit,” nga sa ingon iyang giila nga kadtong bayhana grabeng nag-antos tungod sa maong sakit. (Marcos 5:25-34) Sa iyang pagkakita kang Maria ug sa iyang mga kauban nga naghilak tungod sa pagkamatay ni Lazaro, siya natandog pag-ayo sa ilang kasub-anan nga daw gikumot ang iyang kasingkasing. Bisag nahibalo siya nga hapit na niyang banhawon si Lazaro, si Jesus natandog pag-ayo nga nanglugmaw ang mga luha sa iyang mga mata.—Juan 11:33, 35.

⁶ Sa laing higayon, ang usa ka sanlahon miduol kang Jesus ug nangaliyupo: “Kon gusto lang nimo, ikaw makahinlo nako.” Unsay sanong ni Jesus, nga usa ka hingpit nga tawo nga wala gayod masakit sukad? Siya misimpatiya sa sanlahon. Sa pagkatinuod, “siya naluoy.” (Marcos 1:40-42) Unya iyang gihimo ang usa ka talagsaong butang. Nahibalo gayod siya nga ang mga sanlahon hugaw segun sa Balaod ug dili sila angayng makigsagol sa ubang tawo. (Levitico 13:45, 46) Si Jesus arang makaayo niadtong tawhana bisan pag dili niya hikapon siya. (Mateo 8:5-13) Bisan pa niana, gipalabi niyang ituy-od ang iyang kamot ug iyang gihikap ang sanlahon, nga miingon: “Gusto ko! Mamahinlo ka.” Nahanaw dihadiha ang sanla. Pagkamabination ni Jesus!

7. Unsay makatabang kanato sa pag-ugmad ug pagkamabination, ug sa unsang paagi ikapahayag kining hiyasa?

⁷ Ingong mga Kristohanon, kita giawhag sa pagsundog kang Jesus sa pagpakitag pagkamabination. Ang Bibliya nag-awhag kanato nga magpakitag “simpatiya.”b (1 Pedro 3:8) Lagmit dili dayon masabtan ang gibati sa mga nag-antos sa nakalamay nang sakit o depresyon—ilabina kon wala kita masakit niana. Apan, hinumdomi nga ang pagkamabination wala magdepende sa pagkasinatig sama nga kahimtang. Si Jesus nagmabination sa masakiton bisan pag wala gayod siya masakit. Nan, sa unsang paagi makaugmad kitag pagkamabination? Pinaagi sa mapailobong pagpamati samtang ang mga masakiton mosugid kanato ug mopahayag sa ilang gibati. Makasukna kita sa atong kaugalingon, ‘Kon akoy anaa sa ilang kahimtang, unsa kahay akong bation?’ (1 Corinto 12:26) Kon kita mahimong mas sensitibo sa pagbati sa uban, kita mas ‘makahupay sa mga naguol.’ (1 Tesalonica 5:14) Usahay, ang pagkamabination ikapahayag dili lang sa mga pulong kondili sa mga luha usab. “Hilak uban sa mga naghilak,” matod sa Roma 12:15.

8, 9. Sa unsang paagi gipakita ni Jesus ang konsiderasyon sa pagbati sa uban?

⁸ Si Jesus may konsiderasyon sa uban, ug siya nagmatinagdanon sa ilang pagbati. Hinumdomi ang higayon nga may gidala kang Jesus nga usa ka lalaking bungol nga maglisod pagsulti. Kay lagmit nakamatikod nga ang maong lalaki naulaw, si Jesus may gihimo nga wala niya kasagarang himoa samtang nag-ayo sa uban: “Iyang gidala [ang lalaki] sa unahan.” Dayon, iyang giayo ang maong lalaki nga silasila ra ug nga walay mga tawo nga nagtan-aw.—Marcos 7:31-35.

⁹ Si Jesus nagpakitag susamang konsiderasyon sa dihang gidad-an siyag usa ka tawong buta ug gihangyo sa pag-ayo kaniya. “Gigunitan [ni Jesus] sa kamot ang tawong buta ug gidala sa gawas sa baryo.” Unya iyang gihugnahugna ang pag-ayo sa buta. Kadto lagmit nagpahinabo nga ang utok ug mga mata sa maong tawo sa inanay nakapasibo sa kasulaw ug sa daghan kaayong butang nga iyang nakita. (Marcos 8:22-26) Pagkatalagsaong konsiderasyon ang gipakita ni Jesus!

10. Sa unsang mga paagi makapakita kitag konsiderasyon sa pagbati sa uban?

¹⁰ Tungod kay kita mga sumusunod ni Jesus, kinahanglang kita magpakitag konsiderasyon sa pagbati sa uban. Busa kinahanglang magbantay kita sa atong sinultihan, nga hinumdoman nga ang di mahunahunaong paggamit sa dila makapasilo sa uban. (Proverbio 12:18; 18:21) Ang hait nga mga pulong, matamayong mga komento, ug makapasakit nga kantalita dili angay sa mga Kristohanon, kinsa sensitibo sa mga pagbati sa ubang mga tawo. (Efeso 4:31) Mga ansiyano, sa unsang paagi makapakita kamog konsiderasyon sa pagbati sa uban? Samtang manambag, timplahig pagkamaayo ang inyong mga pulong, aron mahuptan gihapon sa tawong gitambagan ang iyang dignidad. (Galacia 6:1) Mga ginikanan, sa unsang paagi kamo makabaton ug konsiderasyon sa pagbati sa inyong mga anak? Samtang magdisiplina, paningkamoti nga dili ninyo pakaulawan ang inyong mga anak.—Colosas 3:21.

Mouna sa Paglihok Aron Tabangan ang Uban

11, 12. Unsang mga asoy sa Bibliya ang nagpakita nga wala kanunay hangyoa si Jesus sa pagpakitag kaluoy sa uban?

¹¹ Si Jesus wala kanunay hangyoa sa pagpakitag kaluoy sa uban. Sa pagkatinuod, ang kaluoy maoy hiyas nga ipasundayag sa buhat ug aktibo. Nan, dili katingad-ang ang kaluoy nagtukmod kang Jesus nga mouna sa paglihok aron tabangan ang uban. Pananglitan, samtang ang usa ka dakong panon sa katawhan nag-uban-uban kaniya sa tulo ka adlaw, nga walay kaonkaon, walay nagsulti kang Jesus nga ang mga tawo gigutom o nagsugyot nga may himoon siya bahin niadto. Ang asoy nag-ingon: “Gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ug giingnan sila: ‘Naluoy ko sa mga tawo kay tulo ka adlaw na silang nag-uban kanako ug wala na silay pagkaon. Dili nako gusto nga papaulion sila nga gigutom kay basig panguyapan sila sa dalan.’” Dayon, sa iyang kaugalingong kabubut-on, iyang gipakaon ang panon sa katawhan sa milagrosong paagi.—Mateo 15:32-38.

¹² Tagda ang laing asoy. Sa 31 C.E., samtang nagkaduol si Jesus sa siyudad sa Nain, iyang nakita ang usa ka masulub-ong talan-awon. Dihay gidayongan nga usa ka patayng tawo pagawas sa siyudad, nga tingali nagpaingon sa mga lubnganan sa duol nga bakilid, aron ilubong “ang bugtong anak nga lalaki sa usa ka biyuda.” Mahanduraw mo ba ang kaguol diha sa kasingkasing sa maong inahan? Hapit nang ilubong ang iyang bugtong anak, ug siya walay bana nga makaduyog sa iyang tumang kaguol. Sa tanang tawo nga nagpanon, ‘nakit-an’ ni Jesus ang biyuda nga niadtong higayona nawad-ag anak. Ang iyang nakita nakapatandog kaniya—oo, “siya naluoy.” Walay usa ang kinahanglang mohangyo kaniya. Ang kaluoy diha sa iyang kasingkasing maoy nagtukmod kaniya sa paghupay sa biyuda. Busa “siya miduol ug gihikap ang teheras sa patay,” ug unya iyang gibanhaw ang batan-ong lalaki. Unsay sunod nga nahitabo? Wala hangyoa ni Jesus ang batan-ong lalaki sa pagkuyog sa dakong panon sa katawhan nga kauban sa Iyang panaw. Hinunoa, “gihatag siya ni Jesus sa iyang inahan” mao nga tungod niadto magkaipon na usab sila sa pagpuyo ug seguradong may mag-atiman sa biyuda.—Lucas 7:11-15.

13. Sa unsang paagi makasundog kita kang Jesus nga maoy mouna sa paglihok aron tabangan kadtong nanginahanglan?

¹³ Sa unsang paagi makasunod kita sa panig-ingnan ni Jesus? Siyempre, dili kita makapatunghag daghang pagkaon pinaagi sa pagmilagro o makabanhaw ug mga patay. Apan, kita makasundog kang Jesus nga maoy mouna sa paglihok aron tabangan kadtong nanginahanglan. Ang usa ka isigkamagtutuo mahimong naglisod sa panginabuhi o nawad-ag trabaho. (1 Juan 3:17) Ang balay sa usa ka biyuda tingali kinahanglang reperon. (Santiago 1:27) Basin aduna kitay nasayrang pamilya nga nagbangotan ug nagkinahanglag paghupay o ubang materyal nga tabang. (1 Tesalonica 5:11) Sa mga kaso sa tinuod nga panginahanglan, dili kinahanglang hulaton nato nga kita pangayoag tabang. (Proverbio 3:27) Ang kaluoy maoy magtukmod kanato nga mouna sa paglihok aron motabang, sumala sa itugot sa atong mga kahimtang. Ayaw gayod kalimti nga ang yanong buhat sa pagkamaayo o pipila ka makapahupay ug kinasingkasing nga mga pulong maoy epektibong kapahayagan sa pagkamabination.—Colosas 3:12.

Ang Kaluoy Nagtukmod Kaniya sa Pagwali

14. Nganong gihatagag prayoridad ni Jesus ang buluhaton sa pagwali sa maayong balita?

¹⁴ Sumala sa nakita nato sa Seksiyon 2 niining libroha, gihatag ni Jesus ang talagsaong panig-ingnan sa pagwali sa maayong balita. Siya miingon: “Kinahanglan sab nakong isangyaw ang maayong balita sa Gingharian sa Diyos ngadto sa ubang siyudad, kay ako gipadala alang niini.” (Lucas 4:43) Nganong gihatagan niyag prayoridad ang maong buluhaton? Tungod ilabina sa iyang gugma alang sa Diyos. Apan may lain pang motibo si Jesus: Ang kinasingkasing nga kaluoy nagtukmod kaniya sa pagtagbaw sa espirituwal nga mga panginahanglan sa uban. Sa tanang paagi sa iyang pagpakitag kaluoy, walay mas hinungdanon kay sa pagtagbaw sa espirituwal nga kagutom sa uban. Susihon nato ang duha ka hitabo nga nagpakita kon unsay pag-isip ni Jesus sa katawhan nga iyang giwalihan. Ang maong paghisgot makatabang kanato sa pagsusi sa atong mga motibo mismo sa pagpakigbahin sa publikong ministeryo.

15, 16. Batbata ang duha ka hitabo nga nagpadayag kon unsay pag-isip ni Jesus sa mga tawo nga iyang giwalihan.

¹⁵ Sa 31 C.E., human sa iyang makugihong pagwali sulod sa mga duha ka tuig, gidugangan ni Jesus ang iyang paningkamot pinaagi sa pagsugod sa ‘paglibot sa tanang siyudad ug kabaryohan’ sa Galilea. Natukbil ang iyang kasingkasing sa iyang nakita. Si apostol Mateo mitaho: “Pagkakita niya sa mga tawo, siya naluoy kanila kay sila pinanitan ug nagkatibulaag samag mga karnero nga walay magbalantay.” (Mateo 9:35, 36) Si Jesus gibatig kaluoy sa ordinaryong mga tawo. Siya dulot nga nakaamgo sa ilang pagkatimawa sa espirituwal. Siya nahibalo nga sila gimaltratar ug gipasagdan gayod sa mga tawo nga angay unta nga maoy ilang magbalantay—ang relihiyosong mga pangulo. Kay gitukmod sa dulot nga kaluoy, si Jesus nanlimbasog pag-ayo sa pagpaabot sa mensahe sa paglaom ngadto sa katawhan. Ang labaw nilang gikinahanglan mao ang maayong balita sa Gingharian sa Diyos.

¹⁶ Ang susamang butang nahitabo ubay-ubayng bulan sa ulahi, sa hapit na ang Paskuwa sa 32 C.E. Niadtong higayona, si Jesus ug ang iyang mga apostoles misakayg sakayan ug mitadlas sa Dagat sa Galilea sa pagpangitag usa ka mingawng dapit aron makapahulay. Apan ang usa ka panon sa katawhan midalagan ubay sa baybayon ug nakauna pag-abot sa pikas nga tampi kay sa sakayan. Unsay sanong ni Jesus? “Pagkawas ni Jesus sa sakayan, nakita niya ang daghan kaayong tawo ug naluoy siya kanila kay sama silag mga karnero nga walay magbalantay. Busa gitudloan niya sila ug daghang butang.” (Marcos 6:31-34) Sa makausa pa, si Jesus “naluoy” tungod sa timawang espirituwal nga kahimtang sa katawhan. Samag “mga karnero nga walay magbalantay,” sila gigutom sa espirituwal ug gipasagdang magbuhibuhi lang sa ilang kaugalingon. Ang kaluoy, dili lamang ang katungdanan, maoy nagtukmod kang Jesus sa pagwali.

17, 18. (a) Unsay magtukmod kanato sa pagwali? (b) Sa unsang paagi maugmad nato ang kaluoy alang sa uban?

¹⁷ Ingong mga sumusunod ni Jesus, unsay nagtukmod kanato sa pagpakigbahin sa ministeryo? Sumala sa atong nakita sa Kapitulo 9 niining libroha, kita adunay usa ka tinudlong buluhaton, usa ka responsibilidad sa pagwali ug paghimog mga tinun-an. (Mateo 28:19, 20; 1 Corinto 9:16) Apan ang atong motibo sa pagpakigbahin niining buluhatona dili lang tungod sa katungdanan o sa obligasyon. Labaw sa tanan, ang gugma alang kang Jehova nagtukmod kanato sa pagwali sa maayong balita sa iyang Gingharian. Ang kaluoy alang sa mga tawong dili sama natog pagtuo nagtukmod usab kanato sa pagwali. (Marcos 12:28-31) Nan, sa unsang paagi maugmad nato ang kaluoy alang sa uban?

¹⁸ Kinahanglang may pagbati kita sa mga tawo ingon sa pagbati ni Jesus kanila—“pinanitan ug nagkatibulaag samag mga karnero nga walay magbalantay.” Handurawa nga ikaw nakakitag nating karnero nga nasalaag. Kay walay magbalantay nga naggiya niana ngadto sa lunhaw nga sibsibanan ug sa tubig, ang makaluluoy nga karnero gigutom ug giuhaw. Dili ka ba maluoy sa maong nating karnero? Dili ba nimo himoon ang imong maarangan aron hatagan kanag pagkaon ug mainom? Ang maong nating karnero sama sa daghang tawo nga wala pa mahibalo sa maayong balita. Kay gipasagdan sa mga magbalantay sa bakak nga relihiyon, sila gigutom ug giuhaw sa espirituwal nga paagi ug walay tinuod nga paglaom sa umaabot. Atong nabatonan kon unsay ilang gikinahanglan: ang makapahimsog sa espirituwal nga pagkaon ug makapapreskong tubig sa kamatuoran nga anaa sa Pulong sa Diyos. (Isaias 55:1, 2) Kon palandongon nato ang espirituwal nga panginahanglan sa mga tawong alirong nato, kita maluoy kanila. Kon, sama kang Jesus, kita magmabination gayod sa mga tawo, buhaton nato ang atong maarangan sa pagsangyaw kanila bahin sa paglaom sa Gingharian.

19. Unsay atong mahimo sa pagdasig sa kuwalipikado nang Bible study sa pagpakigbahin sa publikong pagsangyaw?

¹⁹ Sa unsang paagi makatabang kita sa uban sa pagsunod sa panig-ingnan ni Jesus? Pananglitan kon buot natong dasigon ang kuwalipikado nang Bible study sa pagpakigbahin sa publikong pagsangyaw. O tingali buot natong tabangan ang dili aktibo aron siya bug-os makigbahin pag-usab sa ministeryo. Sa unsang paagi matabangan nato sila? Kinahanglang tukbilon nato ang ilang kasingkasing. Hinumdomi nga si Jesus sa sinugdan “naluoy” sa mga tawo, ug dayon iyang gitudloan sila. (Marcos 6:34) Busa kon makatabang kita sa usa ka Bible study o sa dili aktibo sa pag-ugmad ug kaluoy, ang ilang mga kasingkasing mahimong magtukmod kanila nga mahisama kang Jesus ug sila mosangyaw sa maayong balita sa uban. Kita makasukna kanila: “Sa unsang paagi nahimong mas maayo ang imong pagkinabuhi tungod sa pagdawat sa mensahe sa Gingharian? Unsay imong ikasulti bahin sa mga tawo nga wala pa mahibalo niini nga mensahe—dili ba sila nagkinahanglan usab sa maayong balita? Unsay imong mahimo sa pagtabang kanila?” Siyempre, ang labing epektibong panukmod sa pagpakigbahin sa ministeryo mao ang gugma alang sa Diyos ug tinguha sa pag-alagad kaniya.

20. (a) Unsay nalangkit sa pagkahimong sumusunod ni Jesus? (b) Unsay hisgotan sa sunod nga kapitulo?

²⁰ Ang pagkahimong sumusunod ni Jesus wala lang maglangkit sa pagsumaysumay sa iyang mga pulong ug pagsundog sa iyang mga buhat. Kinahanglang ugmaron nato ang samang “panghunahuna ug tinamdan” nga iyang nabatonan. (Filipos 2:5) Nan, pagkamapasalamaton nato nga ang Bibliya nagpadayag kanato sa mga hunahuna ug pagbati nga gipasundayag diha sa mga pulong ug buhat ni Jesus! Pinaagi sa pagkasinati sa “panghunahuna sa Kristo,” kita mas makaugmad sa pagkasensitibo ug sa kinasingkasing nga kaluoy ug sa ingon magtagad sa uban sama sa paagi sa pagtagad ni Jesus sa katibuk-ang katawhan. (1 Corinto 2:16) Sa sunod nga kapitulo, atong hisgotan ang nagkadaiyang mga paagi sa pagpakita ni Jesus ug gugma alang gayod sa iyang mga sumusunod.

1, 2. Sa unsang paagi gigugol ni Jesus ang iyang kataposang gabii uban sa iyang mga apostoles, ug nganong kadtong kataposang mga gutlo bililhon kaniya?

SAMTANG iyang gitigom ang iyang mga apostoles sa usa ka lawak sa itaas sa usa ka balay sa Jerusalem, si Jesus nahibalo nga kadto mao ang iyang kataposang gabii uban kanila. Nagsingabot ang panahon nga mobalik siya sa iyang Amahan. Dakpon si Jesus sa pipila na lang ka takna, ug bug-os nang masulayan ang iyang pagtuo. Apan, bisag nagsingabot ang iyang kamatayon, iya gihapong gitagad ang mga panginahanglan sa mga apostoles.

² Gisultihan ni Jesus ang iyang mga apostoles nga mobiya siya kanila, apan daghan pa siyag igsusulti sa paglig-on kanila aron masagubang nila ang umaabot nga mga panghitabo. Busa iyang gigugol kadtong kataposan ug bililhong mga gutlo sa pagtudlo kanilag hinungdanon kaayong mga pagtulon-an nga makatabang kanila sa pagpabiling matinumanon. Ang iyang gisulti niadtong adlawa nalakip sa labing makapadasig ug mabinationg mga pulong nga iyang gisulti sukad kanila. Apan, nganong si Jesus mas nabalaka sa iyang mga apostoles kay sa iyang kaugalingon? Nganong bililhon kaayo kaniya kadtong kataposang mga takna uban kanila? Sa usa ka pulong, ang tubag maoy gugma. Dako ang iyang gugma alang kanila.

3. Nganong nahibalo kita nga wala magpaabot si Jesus sa iyang kataposang gabii sa pagpakita sa iyang gugma alang sa iyang mga sumusunod?

³ Daghang katuigan sa ulahi, sa gisugdan ni apostol Juan ang iyang inspiradong asoy bahin sa mga panghitabo niadtong gabhiona, siya misulat: “Sa wala pa ang pista sa Paskuwa, si Jesus nahibalo nga miabot na ang takna nga siya mobiya niining kalibotana ug moadto sa Amahan. Ug kay iyang gihigugma ang iyang mga sumusunod dinhi sa kalibotan, padayon niyang gihigugma sila hangtod sa kataposan.” (Juan 13:1) Wala hulata ni Jesus kadtong gabhiona aron iyang ikapasundayag ang iyang gugma sa “iyang mga sumusunod.” Sa iyang tibuok nga ministeryo, sa dagko ug sa gagmayng mga paagi, iyang gipamatud-an ang iyang gugma alang sa iyang mga tinun-an. Maayo nga atong tukion ang pipila sa mga paagi nga iyang gipakita ang iyang gugma, kay pinaagi sa pagsundog kaniya niining bahina, makapamatuod kita nga kita maoy iyang matuod nga mga tinun-an.

Pagpakitag Pailob

4, 5. (a) Nganong si Jesus nagmapailobon gayod sa iyang pagpakiglabot sa iyang mga tinun-an? (b) Unsay sanong ni Jesus sa dihang ang tulo niya ka apostoles wala magtukaw didto sa tanaman sa Getsemane?

⁴ Nagkalanggikit ang gugma ug ang pailob. “Ang gugma taas ug pailob,” nag-ingon ang 1 Corinto 13:4. Nagmapailobon ba gayod si Jesus sa iyang pagpakiglabot sa iyang mga tinun-an? Segurado gayod! Segun sa atong nasabtan sa Kapitulo 3, wala dayon maugmad sa mga apostoles ang pagkamapainubsanon. Dili lang kas-a naglalisay sila bahin sa kon kinsa kanila ang kinalabwan. Unsay sanong ni Jesus? Siya ba nasuko ug mitubag nga mapikalon o mayugtanon? Wala, siya mapailobong nangatarongan kanila, bisan pag “naglalis sila pag-ayo” bahin sa maong isyu sa iyang kataposang gabii uban nila!—Lucas 22:24-30; Mateo 20:20-28; Marcos 9:33-37.

⁵ Sa ulahing bahin sa maong kataposang gabii, sa pag-adto ni Jesus sa tanaman sa Getsemane kauban sa 11 ka matinumanong mga apostoles, ang iyang pagkamapailobon gisulayan na usab. Nga mibiya sa walo ka apostoles, gidala ni Jesus si Pedro, Santiago, ug Juan sa sulod pang bahin sa tanaman. “Naguol kaayo ko, nga mora kog mamatay,” si Jesus miingon kanila. “Pabilin mo dinhi ug padayon sa pagbantay.” Siya miadto sa mas layo pa ug misugod pag-ampo nga tim-os. Human sa taastaas nga pag-ampo, iyang gibalikan ang tulo ka apostoles. Unsay iyang naabtan? Niadto mismong taknaa, ang takna sa iyang labing lisod nga pagsulay, sila nangatulog! Iya bang gikasab-an sila tungod kay wala magtukaw? Wala, mapailobon niyang gipalig-on sila. Ang iyang malulotong mga pulong nagpakita nga siya nakasabot sa kapit-osan nga ilang nasinati ug sa ilang mga kahuyangan.a “Hinuon, andam ang espiritu, apan luya ang unod,” matod niya. Si Jesus padayong nagmapailobon niadtong gabhiona, bisan pag dili lang kas-a kondili duha pa ka beses niyang naabtan nga nangatulog sila!—Mateo 26:36-46.

6. Sa unsang paagi masundog nato si Jesus diha sa atong pagpakiglabot sa uban?

⁶ Makapalig-on gayod ang pagmatikod nga si Jesus wala kawad-ig paglaom sa iyang mga apostoles. Ang iyang pagkamapailobon sa kadugayan nagpatunghag maayong mga sangpotanan, kay ang maong matinumanong mga apostoles nakakat-on sa pagkabililhon sa pagkamapainubsanon ug pagkamabinantayon. (1 Pedro 3:8; 4:7) Sa unsang paagi masundog nato si Jesus sa atong pagpakiglabot sa uban? Mga ansiyano ang ilabinang angayng magpailob. Ikonsulta tingali sa mga isigkamagtutuo ang ilang mga suliran ngadto sa usa ka ansiyano kinsa gikapoy pag-ayo o nabalaka pod sa iyang kaugalingong mga suliran. Usahay, kadtong nagkinahanglag tabang tingali dili dayon mosunod sa tambag. Bisan pa niana, ang mapailobong mga ansiyano “malumong magtudlo” ug “magtratar sa panon uban ang kalumo.” (2 Timoteo 2:24, 25; Buhat 20:28, 29) Maayo usab nga sundogon sa mga ginikanan si Jesus diha sa pagpakitag pagkamapailobon, kay usahay ang mga anak mahimong dili dayon mosunod sa tambag o sa pagtul-id. Ang gugma ug pailob makatabang sa mga ginikanan sa dili paghunong sa ilang paningkamot sa pagbansay sa ilang mga anak. Ang mga balos sa maong pagkamapailobon mahimong talagsaon gayod.—Salmo 127:3.

Pagtagana sa Ilang mga Panginahanglan

7. Sa unsang mga paagi si Jesus nagtagana sa pisikal ug materyal nga mga panginahanglan sa iyang mga tinun-an?

⁷ Ang gugma mapadayag pinaagi sa di mahakogong mga binuhatan. (1 Juan 3:17, 18) Kini “dili mangita sa kaugalingong kaayohan.” (1 Corinto 13:5) Ang gugma nagtukmod kang Jesus sa pagtagana sa pisikal ug materyal nga mga panginahanglan sa iyang mga tinun-an. Kasagarang siya may gihimo na alang sa ilang kaayohan sa wala pa nila ibutyag kon unsay ilang mga panginahanglan. Sa dihang nasabtan niyang sila gikapoy, iyang gisugyot nga sila mokuyog kaniya “sa usa ka mingaw nga dapit aron makapahulay kadiyot.” (Marcos 6:31) Sa dihang namatikdan niyang sila gigutom, siya may gihimo aron pakan-on sila—uban sa libolibo pa nga nangadto didto aron magpatalinghog kaniya samtang nanudlo siya.—Mateo 14:19, 20; 15:35-37.

8, 9. (a) Unsay nagpaila nga si Jesus nahibalo sa espirituwal nga mga panginahanglan sa iyang mga tinun-an ug nagtagana niana kanila? (b) Sa dihang nagbitay sa estaka sa pagsakit, sa unsang paagi si Jesus nagpakita sa iyang dakong kabalaka sa kaayohan sa iyang inahan?

⁸ Si Jesus nahibalo sa espirituwal nga mga panginahanglan sa iyang mga tinun-an ug nagtagana niana kanila. (Mateo 4:4; 5:3) Sa iyang pagpanudlo, sagad niyang gihatagan silag espesyal nga pagtagad. Ang Wali sa Bukid gipahayag ilabina alang sa kaayohan sa iyang mga tinun-an. (Mateo 5:1, 2, 13-16) Siya nanudlo uban ang mga ilustrasyon, ug “kon silasila na lang sa iyang mga tinun-an, iyang ipatin-aw kanila ang tanang butang.” (Marcos 4:34) Gitagna ni Jesus nga iyang itudlo ang “matinumanon ug maalamong ulipon” aron mapakaon pag-ayo sa espirituwal ang Iyang mga sumusunod sa kataposang mga adlaw. Kining matinumanon nga ulipon, nga gilangkobag gamayng grupo sa dinihogan sa espiritu nga mga igsoon ni Jesus sa yuta, nagtagana ug espirituwal nga “pagkaon sa hustong panahon” sukad gayod sa 1919 C.E.—Mateo 24:45.

⁹ Sa adlaw sa iyang pagkamatay, gipakita ni Jesus sa makapahinuklog nga paagi ang iyang kabalaka sa espirituwal nga kaayohan sa iyang mga minahal. Handurawa ang esena. Si Jesus nagbitay sa estaka sa pagsakit, nga gisakitan pag-ayo. Aron makaginhawa, lagmit iyang giduso pataas ang iyang lawas pinaagi sa iyang mga tiil. Seguradong gisakitan gayod siya pag-ayo sa dihang ang mga samad sa iyang mga tiil nga gilagbasan sa mga lansang nabitas tungod sa kabug-at sa iyang lawas ug ang iyang punog labod nga bukobuko nabag-id sa estaka sa pagsakit. Seguradong ang pagsulti maoy lisod ug sakit gayod, kay naglangkit kana sa pagpugong sa gininhawa. Bisan pa niadto, sa dayon na siyang mamatay, gilitok ni Jesus ang mga pulong nga nagpakita sa iyang lalom nga gugma alang sa iyang inahang si Maria. Sa pagkakita kang Maria ug kang apostol Juan nga nagtindog sa duol, si Jesus, sa tingog nga igong madungog sa mga tumatan-aw sa duol, miingon sa iyang inahan: “Tan-awa! Siya imo nang anak!” Unya kang Juan, siya miingon: “Tan-awa! Siya imo nang inahan!” (Juan 19:26, 27) Nahibalo si Jesus nga ang matinumanong apostoles mag-atiman dili lang sa pisikal ug materyal nga mga panginahanglan ni Maria kondili sa iyang espirituwal nga kaayohan usab.b

10. Sa unsang paagi ang mga ginikanan makasundog kang Jesus samtang sila magtagana sa mga panginahanglan sa ilang mga anak?

¹⁰ Masabtan sa mapinanggaong mga ginikanan nga mapuslanon ang pagpalandong sa panig-ingnan ni Jesus. Ang amahan nga nahigugma gayod sa iyang pamilya magtagana sa ilang materyal nga panginahanglan. (1 Timoteo 5:8) Ang timbang ug panghunahuna, mahigugmaong mga ulo sa pamilya mogahin ug panahon alang sa panagsang pagpahulay ug paglingawlingaw. Mas hinungdanon, ang Kristohanong mga ginikanan motagana sa espirituwal nga mga panginahanglan sa ilang mga anak. Sa unsang paagi? Ang maong mga ginikanan maghikay ug regular nga pagtuon sa Bibliya sa pamilya, ug maningkamot sa paghimo sa maong mga pagtuon nga makapalig-on ug makalingaw alang sa ilang mga anak. (Deuteronomio 6:6, 7) Pinaagi sa pulong ug panig-ingnan, ang mga ginikanan magatudlo sa ilang mga anak nga ang ministeryo maoy hinungdanong kalihokan ug ang pagpangandam alang sa Kristohanong mga tigom ug pagtambong niini maoy hinungdanon kaayong bahin sa ilang espirituwal nga kalihokan.—Hebreohanon 10:24, 25.

Andam Mopasaylo

11. Unsay gitudlo ni Jesus sa iyang mga sumusunod bahin sa pagpasaylo?

¹¹ Ang pagpasaylo maoy usa ka dagway sa gugma. (Colosas 3:13, 14) Ang gugma “dili maghupot ug listahan sa kadaot,” nag-ingon ang 1 Corinto 13:5. Sa ubay-ubayng higayon, gitudlo ni Jesus sa iyang mga sumusunod ang kahinungdanon sa pagpasaylo. Iyang giawhag sila nga magpasaylo sa uban “dili lang hangtod sa 7 ka beses kondili hangtod sa 77 ka beses”—nga mao, sa walay kinutoban. (Mateo 18:21, 22) Iyang gitudloan sila nga ang usa ka makasasala angayng pasayloon kon siya magpakitag paghinulsol sa dihang badlongon. (Lucas 17:3, 4) Hinuon, si Jesus dili sama sa salingkapawng mga Pariseo, nga nanudlo pinaagi lang sa pulong; siya nanudlo usab pinaagig panig-ingnan. (Mateo 23:2-4) Atong susihon kon giunsa pagpasundayag ni Jesus ang iyang kaandam mopasaylo bisan sa dihang gipakyas siya sa iyang usa ka sinaligang higala.

12, 13. (a) Sa unsang paagi si Pedro nagpakyas kang Jesus sa gabii nga gidakop si Jesus? (b) Sa unsang paagi ang mga gibuhat ni Jesus human sa iyang pagkabanhaw nagtin-aw nga wala lang siya magwali bahin sa pagkamapinasayloon kondili nagpasundayag usab niana?

¹² Suod si Jesus kang apostol Pedro, kinsa usa ka mabinationg tawo apan mahinaykon usahay. Nahibalo si Jesus sa maayong mga hiyas ni Pedro ug iyang gihatagan siyag espesyal nga mga pribilehiyo sa pag-alagad. Si Pedro, kauban ni Santiago ug Juan, personal nga nakasaksi ug pipila ka milagro nga wala masaksihi sa ubang mga apostoles. (Mateo 17:1, 2; Lucas 8:49-55) Segun sa gipahayag sa miagi, usa si Pedro sa mga apostoles nga mikuyog kang Jesus ngadto sa mas sulod nga bahin sa tanaman sa Getsemane sa gabii nga gidakop si Jesus. Bisan pa niana, sa dihang giluiban ug gidakop si Jesus niadto mismong gabhiona, si Pedro ug ang ubang mga apostoles mibiya kang Jesus ug sila nangalagiw. Sa ulahi, si Pedro nakabatog igong kaisog mao nga nagtindog siya didto sa gawas samtang si Jesus gihusay sa paaging wala mahisubay sa balaod. Bisan pa niadto, si Pedro nahadlok ug nakahimog seryosong sayop niadtong higayona—tulo ka higayon siyang namakak nga wala kuno siya makaila kang Jesus! (Mateo 26:69-75) Unsay sanong ni Jesus? Unsay imong sanong kon ilimod ka sa imong suod nga higala?

¹³ Si Jesus andam mopasaylo kang Pedro. Nahibalo siyang si Pedro mibatig dakong kaguol tungod sa kabug-at sa iyang sala. Ngani, ang mahinulsolong apostoles “naguol pag-ayo ug mihilak.” (Marcos 14:72) Sa adlaw sa iyang pagkabanhaw, si Jesus mipakita kang Pedro, lagmit aron hupayon ug pasaligan siya. (Lucas 24:34; 1 Corinto 15:5) Wala pay duha ka bulan sa ulahi, si Jesus nagpasidungog kang Pedro pinaagi sa pagtugot kaniya nga maoy manguna sa pagpamatuod ngadto sa mga panon sa katawhan sa Jerusalem sa adlaw sa Pentekostes. (Buhat 2:14-40) Atong hinumdoman usab nga si Jesus wala mayugot sa tanang apostoles tungod sa ilang pagbiya kaniya. Sa kasukwahi, human sa iyang pagkabanhaw, iya gihapong gitawag silag “akong mga igsoon.” (Mateo 28:10) Dili ba tin-aw nga si Jesus wala lang magwali bahin sa pagkamapinasayloon kondili nagpasundayag usab niana?

14. Nganong angay kitang makakat-on sa pagpasaylo sa uban, ug sa unsang paagi ikapasundayag nato ang atong kaandam mopasaylo?

¹⁴ Isip mga tinun-an sa Kristo, angay kitang makakat-on sa pagpasaylo sa uban. Ngano? Nga lahi kang Jesus, kita dili hingpit—sama ra usab sa uban nga mahimong makasala kanato. Matag karon ug unya, kitang tanan mapandol sa pulong ug sa buhat. (Roma 3:23; Santiago 3:2) Pinaagi sa pagpasaylo sa uban sa dihang adunay pasikaranan sa pagpakitag kaluoy, hayan ang Diyos magpasaylo gayod sa atong mga sala. (Marcos 11:25) Nan, sa unsang paagi ikapasundayag nato ang atong kaandam mopasaylo sa mga tawo nga mahimong makasala kanato? Sa daghang kahimtang, ang gugma makatabang kanato nga palabyon ang ginagmay nga mga sala ug sa mga kahuyangan sa uban. (1 Pedro 4:8) Sa dihang kadtong nakasala kanato tim-os nga maghinulsol, sama kang Pedro, gusto gayod natong sundogon ang kaandam mopasaylo ni Jesus. Imbes maghambin ug kayugot, maalamong langkaton nato kana. (Efeso 4:32) Sa paghimo niana, makapausbaw kita sa kalinaw sa kongregasyon ingon man sa atong kaugalingong kalinaw sa hunahuna ug kasingkasing.—1 Pedro 3:11.

Pagpasundayag sa Iyang Pagsalig

15. Nganong misalig si Jesus sa iyang mga tinun-an bisan pa sa ilang mga kahuyangan?

¹⁵ Naglanggikit ang gugma ug ang pagsalig. Ang gugma “motuo sa tanang butang.”c (1 Corinto 13:7) Kay natukmod sa gugma, si Jesus nagpasundayag sa kaandam mosalig sa iyang mga tinun-an bisan pa sa ilang pagkadili-hingpit. Siya may pagsalig kanila ug nagtuo nga kinasingkasing silang nahigugma kang Jehova ug buot mobuhat sa Iyang kabubut-on. Bisan pag sila nakahimog mga sayop, wala magduda si Jesus sa ilang mga motibo. Pananglitan, sa dihang gipahangyo ni apostol Santiago ug apostol Juan sa ilang inahan nga palingkoron sila tupad ni Jesus diha sa iyang Gingharian, si Jesus wala magduda sa ilang pagkamaunongon o magtangtang sa ilang katungdanan sa pagkaapostoles.—Mateo 20:20-28.

16, 17. Unsang mga responsibilidad ang gitugyan ni Jesus sa iyang mga tinun-an?

¹⁶ Aron ipasundayag ang iyang pagsalig kanila, si Jesus mitugyan ug nagkalainlaing responsibilidad sa iyang mga tinun-an. Sa dihang sa duha ka higayon iyang milagrosong gipadaghan ang tinapay ug isda ug gipakaon ang mga panon sa katawhan, iyang gitugyan sa iyang mga tinun-an ang responsibilidad sa pag-apod-apod sa pagkaon. (Mateo 14:19; 15:36) Sa pagpangandam alang sa iyang kataposang Paskuwa, iyang gisugo si Pedro ug Juan sa pag-adto sa Jerusalem aron sa pag-andam sa mga kinahanglanon. Sila ang nagtagana ug nating karnero, bino, tinapay nga walay pangpatubo, pait nga mga utanon, ug ubang gikinahanglang mga butang. Dili kadto ubos nga trabaho, kay ang pagsaulog sa Paskuwa sa hustong paagi maoy usa ka kinahanglanon sa Moisesnong Balaod ug kinahanglang mosunod si Jesus niana nga Balaod. Gawas pa, sa ulahi niadtong gabhiona si Jesus migamit sa bino ug sa tinapay nga walay pangpatubo isip hinungdanong mga simbolo sa dihang iyang gisugdan ang Memoryal sa iyang kamatayon.—Mateo 26:17-19; Lucas 22:8, 13.

¹⁷ Giisip ni Jesus nga angayng saligan ang iyang mga tinun-an ug mas hinungdanong mga responsibilidad. Hinumdomi nga gisalig ni Jesus sa iyang mga tinun-an ang hinungdanong buluhaton sa pagwali ug paghimog mga tinun-an. (Mateo 28:18-20) Sumala sa gipahayag sa nangagi, iyang gitagna nga itugyan niya sa gamayng grupo sa iyang dinihogang mga sumusunod sa yuta ang hinungdanong responsibilidad sa pagpangandam ug sa paghatag ug espirituwal nga pagkaon. (Lucas 12:42-44) Bisan karon, bisag siya dili makita ug nagmando gikan sa langit, gisalig ni Jesus ang iyang kongregasyon sa yuta sa may katakos sa espirituwal nga “gasa nga mga lalaki.”—Efeso 4:8, 11, 12.

18-20. (a) Sa unsang paagi makapakita kita ug pagsalig sa mga isigkamagtutuo? (b) Sa unsang paagi masundog nato ang kaandam ni Jesus sa pagtugyan ug mga responsibilidad? (c) Unsay hisgotan sa sunod nga kapitulo?

¹⁸ Sa unsang paagi atong masunod ang panig-ingnan ni Jesus diha sa atong mga pagpakiglabot sa uban? Ang atong pagpakitag pagsalig sa mga isigkamagtutuo maoy usa ka pagpahayag sa atong gugma. Atong hinumdoman nga ang gugma malaomon, dili hinawayon. Sa dihang mahigawad kita sa uban, nga lagmit mahitabo usahay, ang gugma mopugong kanato sa paghunahuna dayon nga sila may daotang mga motibo. (Mateo 7:1, 2) Kon magbaton kitag positibong panghunahuna bahin sa atong mga isigkamagtutuo, atong tagdon sila sa makapalig-on imbes sa madinaotong paagi.—1 Tesalonica 5:11.

¹⁹ Masundog ba nato ang kaandam ni Jesus nga motugyan ug mga responsibilidad? Maayong itugyan sa mga igsoong may katungdanan sa kongregasyon ang haom ug mapuslanong mga buluhaton sa uban, nga mosalig nga himoon nila ang ilang maarangan. Sa ingon niana ang eksperyensiyadong mga ansiyano makahatag sa gikinahanglan ug bililhong pagbansay sa may katakos nga mga batan-ong lalaki nga ‘nangab-ot’ sa pagtabang sa kongregasyon. (1 Timoteo 3:1; 2 Timoteo 2:2) Hinungdanon kaayo ang maong pagbansay. Samtang si Jehova padayong magpadali sa pag-uswag sa buluhaton sa Gingharian, ang may katakos nga mga lalaki kinahanglang mabansay aron mag-atiman sa maong kauswagan.—Isaias 60:22.

²⁰ Si Jesus naghatag kanatog talagsaong panig-ingnan sa pagpakitag gugma sa uban. Sa tanang paagi nga kita makasunod kaniya, ang pagsundog sa iyang gugma mao ang labing hinungdanon. Sa sunod nga kapitulo, atong hisgotan ang kinalabwang kapahayagan sa iyang gugma alang kanato—ang iyang kinabubut-ong pagtugyan sa iyang kinabuhi.