Makasalig Ka ba sa Imong Tanlag?

UBOS sa normal nga mga kahimtang, ang kompas maoy kasaligang instrumento. Ang dagom niini, nga nabutad sa magnetic field sa yuta, kanunayng mopunting sa amihanan. Busa ang mga biyahedor makasalig sa kompas alang sa direksiyon sa dihang walay mga timailhan nga mogiya kanila. Apan unsay mahitabo sa dihang ang usa ka batobalani ibutang duol sa kompas? Ang dagom mokiling paingon sa batobalani inay mopunting sa amihanan. Dili na kini kasaligang giya.

Ang susamang butang mahimong mahitabo sa tanlag sa tawo. Ang Maglalalang nagtisok niini nga katakos dinhi kanato aron magsilbing kasaligang giya. Sanglit gibuhat kita sa dagway sa Diyos, ang tanlag kinahanglang kanunayng magpunting kanato sa hustong direksiyon sa dihang kinahanglan kitang mohimog mga desisyon. Kinahanglang mopalihok kini kanato sa pagsumbalik-silaw sa moral nga mga sukdanan sa Diyos. (Genesis 1:27) Kasagaran, mao kiniy gihimo sa tanlag. Pananglitan, ang Kristohanong apostol nga si Pablo misulat nga bisan ang pipila nga wala makabaton sa gipadayag nga balaod sa Diyos “nagabuhat nga kinaiyahanon sa mga butang sa balaod.” Ngano? Tungod kay ang “ilang tanlag nagapanaksi duyog kanila.”​—Roma 2:14, 15.

Bisan pa niana, ang tanlag dili kanunayng mosanong sa dihang angay kining mosanong. Tungod sa pagkadili-hingpit sa tawo, mokiling kita sa pagbuhat sa mga butang nga atong nahibaloang sayop. “Ako nahimuot gayod sa balaod sa Diyos sumala sa akong pagkatawo sa sulod,” miangkon si Pablo, “apan akong nakita sa akong mga sangkap ang laing balaod nga nagapakigbugno batok sa balaod sa akong kaisipan ug nagadala kanakong bihag ngadto sa balaod sa sala nga ania sa akong mga sangkap.” (Roma 7:22, 23) Kon kanunay kitang magpadala sa sayop nga mga hilig, ang atong tanlag mahimong inanay nga mahabol ug ngadtongadto mohunong na sa pagsulti kanato nga ang maong buhat sayop.

Apan, bisan pa sa pagkadili-hingpit ikapahiuyon nato ang atong tanlag sa mga sukdanan sa Diyos. Sa pagkatinuod, hinungdanon nga buhaton nato kana. Ang hinlo, hustong pagkabansay nga tanlag dili lamang mosangpot sa mainit, personal nga relasyon uban sa Diyos kondili hinungdanon kini sa atong kaluwasan. (Hebreohanon 10:22; 1 Pedro 1:15, 16) Dugang pa, ang usa ka maayong tanlag motabang kanato sa paghimog maalamong mga desisyon sa kinabuhi, nga mosangpot sa atong kalinaw ug kalipay. Ang salmista nag-ingon bahin sa usa ka tawo nga dunay ingon niana nga tanlag: “Ang balaod sa iyang Diyos anaa sa iyang kasingkasing; ang iyang mga lakang dili matarog.”​—Salmo 37:31.

Pagbansay sa Tanlag

Ang pagbansay sa tanlag naglangkit ug labaw pa kay sa pagmemorya lamang ug listahan sa mga balaod ug dayon estriktong magsunod niana. Mao kanay gibuhat sa mga Pariseo sa adlaw ni Jesus. Kining relihiyosong mga lider nahibalo sa Balaod ug nakaugmad ug detalyadong tradisyon, nga motabang konohay sa mga tawo nga malikayan ang paglapas sa Balaod. Busa, mitutol dayon sila sa dihang ang mga tinun-an ni Jesus nangutlo ug uhay sa Igpapahulay ug mikaon sa mga lugas niana. Ug ilang gisupak si Jesus sa dihang giayo niya ang kuyos nga kamot sa usa ka tawo sa Igpapahulay. (Mateo 12:1, 2, 9, 10) Kining duha ka buhat, sumala sa tradisyon sa mga Pariseo, maoy pagsupak sa ikaupat nga sugo.​—Exodo 20:8-11.

Tin-aw, ang mga Pariseo nagtuon sa Balaod. Apan ang ila bang mga tanlag nahiuyon sa mga sukdanan sa Diyos? Wala gayod! Aw, human lamang sawaya ang ilang gihunahuna nga dakong paglapas sa lagda sa Igpapahulay, ang mga Pariseo nagsabotsabot batok kang Jesus “aron malaglag nila siya.” (Mateo 12:14) Tiaw mo kana​—kining nagpakamatarong sa kaugalingon nga relihiyosong mga lider nasuko sa ideya nga mokaon ug bag-ong kinutlo nga uhay ug magapang-ayo sa Igpapahulay; apan wala sila hasola sa tanlag bahin sa pagplano sa pagpatay kang Jesus!

Ang pangulong mga saserdote nagpakita ug susamang tinuis nga mga hunahuna. Kining daotang mga tawo wala gayod mobating sad-an sa dihang gitanyagan nila si Judas ug 30 ka buok nga salapi gikan sa tipiganag bahandi sa templo aron budhian si Jesus. Apan sa dihang si Judas sa wala damha nag-uli sa salapi, nga naglabay niana ngadto sa templo, ang mga tanlag sa pangulong mga saserdote nag-atubang ug legal nga suliran. “Dili subay sa balaod,” sila miingon, “nga ihulog kini [ang salapi] ngadto sa sagradong tipiganag-bahandi, tungod kay kini bili sa dugo.” (Mateo 27:3-6) Dayag, ang pangulong mga saserdote nabalaka nga ang salapi ni Judas niadtong tungora dili na hinlo. (Itandi ang Deuteronomio 23:18.) Bisan pa niana, kining mao gihapong grupo sa mga tawo walay nakitang sayop sa paggasto sa salapi aron bayran ang pagbudhi sa Anak sa Diyos!

Pagkanahiuyon sa Panghunahuna sa Diyos

Ang mga pananglitan sa ibabaw nagpakita nga ang pagbansay sa mga tanlag nagkinahanglan ug labaw pa kay sa pagpuno sa hunahuna ug listahan sa kon unsay buhaton ug dili. Ibutang ta, ang kahibalo sa mga balaod sa Diyos hinungdanon, ug ang pagkamasinugtanon niana kinahanglanon alang sa kaluwasan. (Salmo 19:7-11) Bisan pa niana, dugang pa sa pagkakat-on sa mga balaod sa Diyos, kinahanglang ugmaron nato ang kasingkasing nga nahiuyon sa panghunahuna sa Diyos. Unya masinati nato ang katumanan sa tagna ni Jehova pinaagi kang Isaias, nga nag-ingon: “Ang imong mga mata mahimo gayong mga mata nga nakakita sa imong Dakong Instruktor. Ug ang imong mga igdulungog makadungog ug usa ka pulong sa imong likod nga magaingon: ‘Kini mao ang dalan. Lumakaw kamo diha niana,’ sa inyong pagliko sa tuo o sa inyong pagliko sa wala.”​—Isaias 30:20, 21; 48:17.

Siyempre, wala kini magpasabot nga sa dihang mag-atubang kita ug bug-at nga mga desisyon, ang usa ka literal nga tingog magsulti kanato kon unsay buhaton. Bisan pa niana, sa dihang ang atong panghunahuna nahiangay sa panghunahuna sa Diyos bahin sa mga butang, ang atong tanlag mahimong mas masangkapan sa pagtabang kanato sa paghimog mga desisyon nga makapahimuot kaniya.​—Proverbio 27:11.

Tagda si Jose, nga nabuhi panahon sa ika-18ng siglo W.K.P. Sa dihang giaghat siya sa asawa ni Potipar nga manapaw uban kaniya, si Jose mibalibad, nga miingon: “Unsaon nako paghimo kining dakong pagkadaotan ug sa pagkatinuod makasala batok sa Diyos?” (Genesis 39:9) Sa adlaw ni Jose, walay sinulat nga balaod gikan sa Diyos nga nagsaway sa pagpanapaw. Dugang pa, si Jose nagpuyo sa Ehipto, halayo gikan sa disiplina sa pamilya o sa patriarkal nga mga lagda. Nan, unsa may nakapaarang kang Jose sa pagsukol sa tentasyon? Sa yanong pagkasulti, kadto mao ang iyang nabansayng tanlag. Si Jose misagop sa panglantaw sa Diyos nga ang bana ug asawa mahimong “usa ka unod.” (Genesis 2:24) Iyang nakita nga sayop diay ang pagkuha sa asawa sa laing tawo. Ang hunahuna ni Jose nahiangay sa panghunahuna sa Diyos bahin sa maong butang. Ang panapaw naglapas sa iyang moral nga pagbati.

Karong adlawa, diyutay na lang ang mga tawo nga susama kang Jose. Nagdagsang ang seksuwal nga imoralidad, ug daghan ang wala mobatig responsabilidad sa ilang Maglalalang, o sa ilang kaugalingon, o bisan sa ilang mga kapikas nga magpabiling hinlo sa moral. Ang kahimtang susama kaayo nianang gihubit sa basahon sa Jeremias: “Walay tawo nga naghinulsol sa iyang pagkadaotan, nga nag-ingon, ‘Unsay akong nabuhat?’ Ang tagsatagsa mibalik sa popular nga dalan, sama sa usa ka kabayo nga nagadasdas ngadto sa gubat.” (Jeremias 8:6) Busa, dunay mas dakong panginahanglan sukad masukad nga kita magpahiuyon sa panghunahuna sa Diyos. Duna kitay kahibulongang tagana nga motabang kanato sa pagbuhat niana.

Usa ka Tabang sa Pagbansay sa Tanlag

Ang dinasig nga Kasulatan “mapuslanon sa pagpanudlo, sa pagpamadlong, sa pagtul-id sa mga butang, sa pagdisiplina diha sa pagkamatarong, aron nga ang tawo sa Diyos mahimong bug-os makasarang, kompleto nga masinangkapan alang sa tanang maayong buhat.” (2 Timoteo 3:16, 17) Ang pagtuon sa Bibliya motabang kanato sa pagbansay sa gitawag sa Bibliya nga atong “kagahom sa pag-ila,” aron sa pag-ila sa husto gikan sa sayop. (Hebreohanon 5:14) Makapaarang kini kanato sa pag-ugmad ug gugma alang sa mga butang nga gihigugma sa Diyos ug pagdumot sa mga butang nga iyang gidumtan.​—Salmo 97:10; 139:21.

Nan, ang tumong sa pagtuon sa Bibliya mao ang pagsabot sa tinuod nga kahulogan ug kapuslanan sa kamatuoran inay kay sa detalyadong kahibalo lamang. Sa gula niini sa Marso 1, 1977, Ang Bantayanang Torre nag-ingon: “Sa atong pagtuon sa Kasulatan angay natong panlimbasogan ang pag-angkon sa pagbati sa Diyos sa hustisya, gugma ug pagkamatarong ug pagsilsil niining lalom sa atong mga kasingkasing aron kini sila mahimong bahin kanato sama sa pagkaon ug pagginhawa. Angay natong sulayan pagpukaw nga mas bug-os aron mobati sa moral nga responsabilidad pinaagi sa pag-ugmad sa dulot nga kaamgohan kon unsay matarong ug kon unsay daotan. Labaw pa niini, angay natong sulayan ang pagpabati sa atong tanlag nga makusganon sa responsabilidad niini ngadto sa hingpit nga Maghahatag-Balaod ug Maghuhukom. (Isa. 33:22) Busa samtang nagatuon sa mga butang mahitungod sa Diyos, angay natong sulayan ang pagsundog kaniya sa tanang bahin sa kinabuhi.”

Pagbaton sa “Kaisipan ni Kristo”

Ang pagtuon sa Bibliya motabang usab kanato sa pagbaton sa “kaisipan ni Kristo,” ang kiling sa hunahuna sa pagkamasinugtanon ug pagkamapainubsanon nga gipasundayag ni Jesus. (1 Corinto 2:16) Ang pagbuhat sa kabubut-on sa iyang Amahan makalipay, dili lamang usa ka rutina nga awtomatikong pagasundon, nga wala hunahunaa. Ang iyang tinamdan matagnaong gibatbat sa salmistang si David, nga misulat: “Sa pagbuhat sa imong kabubut-on, Oh akong Diyos, ako nagakalipay, ug ang imong balaod ania sa sulod nako.”a​—Salmo 40:8.

Ang pagbaton sa “kaisipan ni Kristo” hinungdanon sa pagbansay sa tanlag. Sa dinhi pa sa yuta ingong hingpit nga tawo, bug-os nga gisumbalik-silaw ni Jesus ang mga hiyas ug personalidad sa iyang Amahan kutob sa maarangan sulod sa mga limitasyon sa tawo. Busa, siya makaingon: “Siya nga nakakita kanako nakakita na usab sa Amahan.” (Juan 14:9) Sa matag kahimtang nga iyang giatubang sa yuta, gihimo gayod ni Jesus ang buot sa iyang Amahan nga buhaton niya. Busa, sa dihang atong tun-an ang kinabuhi ni Jesus, tin-aw natong masabtan kon sama sa unsa si Jehova nga Diyos.

Atong mabasa nga si Jehova “maluluy-on ug mapuangoron, mahinay sa kasuko ug dagaya sa mahigugmaong-kalulot.” (Exodo 34:6) Kanunayng gipasundayag ni Jesus kining mga hiyasa sa pagpakiglabot sa iyang mga apostol. Sa dihang nagsige silag lalis kon kinsa ang labaw, mapailobong nagtudlo si Jesus kanila pinaagi sa pulong ug sa panig-ingnan nga “si bisan kinsang buot mahimong dako taliwala kaninyo kinahanglan nga mainyong alagad, ug si bisan kinsang buot mahimong una taliwala kaninyo kinahanglan nga mainyong ulipon.” (Mateo 20:26, 27) Usa lamang kini ka pananglitan sa pagpakita nga mahimo kitang mahiuyon sa panghunahuna sa Diyos pinaagi sa pagkonsiderar sa kinabuhi ni Jesus.

Kon mas daghan kitag mahibaloan bahin kang Jesus, mas masangkapan kita sa pagsundog sa atong langitnong Amahan, si Jehova. (Efeso 5:1, 2) Ang tanlag nga nahiuyon sa panghunahuna sa Diyos mogiya kanato sa hustong direksiyon. Si Jehova nagsaad niadtong nagsalig kaniya: “Igapahamatngon ko kanimo ug igatudlo ko kanimo ang dalan nga imong pagalaktan. Igatutok ko ang akong mga mata sa pagtambag kanimo.”​—Salmo 32:8.

Pagbatog Kaayohan Gikan sa Binansayng Tanlag

Nahibalo sa pagkamasupilon sa dili-hingpit nga mga tawo, gipasidan-an ni Moises ang mga Israelinhon: “Ibutang ninyo ang inyong kasingkasing sa tanang pulong nga ginasulti ko ingong pasidaan kaninyo karong adlawa, aron igasugo ninyo sa inyong mga anak nga pagasingkamotan nila sa pagbuhat ang tanang pulong niini nga balaod.” (Deuteronomio 32:46) Kinahanglan usab natong isulat ang balaod sa Diyos diha sa atong kasingkasing. Kon buhaton nato kana, ang atong tanlag mas lagmit gayod nga motultol sa atong mga lakang ug motabang kanato sa paghimog hustong mga desisyon.

Siyempre, kinahanglang magmabinantayon kita. Ang proverbio sa Bibliya nag-ingon: “Adunay usa ka dalan nga daw matarong alang sa usa ka tawo, apan ang kataposan niana mao ang mga dalan sa kamatayon.” (Proverbio 14:12) Nganong kasagarang mao kini ang kaso? Tungod kay, sumala sa pagpahayag sa Bibliya niini: “Ang kasingkasing labawng malipoton kay sa bisan unsa ug walay-paglaom. Kinsay makasusi niini?” (Jeremias 17:9) Busa, kinahanglan nga kitang tanan mosunod sa tambag sa Proverbio 3:5, 6: “Salig kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing ug ayaw pagsalig sa imong kaugalingong salabotan. Sa tanan nimong mga dalan ilha siya, ug siya mismo magatul-id sa imong mga dalan.”

[Footnote]

[Hulagway sa panid 7]

Sama sa usa ka kompas, ang binansay-sa-Bibliya nga tanlag makapunting kanato sa hustong direksiyon

[Credit Line]

Kompas: Kortesiya, Peabody Essex Museum, Salem, Mass.