ELAH

[1-5: nalangkit sa Heb. nga ʼEl, “Diyos”]

1. Usa ka Edomhanong sultan nga lagmit nagpuyo sa balangay sa Elat.​—Gen 36:​40, 41, 43; 1Cr 1:52; tan-awa ang ELAT, ELOT; TIMNA Num. 3.

2. Usa ka anak nga lalaki ni Caleb nga espiya; amahan ni Kenaz sa tribo ni Juda.​—1Cr 4:15.

3. Ikaupat nga hari sa napulo-ka-tribo nga amihanang gingharian sa Israel. Si Elah milingkod sa trono niadtong mga 952 W.K.P. sa dihang namatay ang iyang amahan nga si Baasa ug nagmando sa Tirza sa mga duha ka tuig. (1Ha 16:8) Samtang nahubog si Elah, si Zimri, nga pangulo sa katunga sa mga karo, nagpatay kaniya aron maangkon ang pagkahari ug dayon nagpatay sa tibuok panimalay ni Baasa, sa ingon nagtuman sa tagna ni Jehova.​—1Ha 16:1-14.

4. Amahan ni Haring Oseas, ang kataposang monarko sa amihanang gingharian.​—2Ha 15:30; 17:1; 18:​1, 9.

5. Usa ka kaliwat ni Benjamin nga nagpuyo sa Jerusalem.​—1Cr 9:​3, 7, 8.

Unsang matanga sa dapit nga si David nakigharong kang Goliat?

6. [Dakong Kahoy]. Usa ka ubos nga patag o walog nga lagmit ginganlan sa ingon tungod sa usa ka dako kaayong kahoy nga makaplagan didto. Ang “ubos nga patag sa Elah” mao ang dapit nga gisangkaan tali sa mga Israelinhon ug sa mga Filistehanon nga gipangunahan ni Goliat. (1Sa 17:​2, 19; 21:9) Sagad nga gituohang kini mao ang tabunok nga Wadi es-Sant, usa sa pangunang mga lugot nga nagsukad sa kapatagan sa Filistia hangtod sa Sepela ngadto sa bukirong mga rehiyon sa Juda, nga milatas taliwala sa gituohang nahimutangan sa Azeka ug Socoh. (1Sa 17:1) Busa kini nahimutang mga 25 km (15 mi) sa HK sa Jerusalem. Ang daghag tubig nga patag maoy mga tunga sa kilometro (0.25 mi) ang gilapdon ug halos pareho ra ang lebel sa yuta niini. Ang magkaaway nga kasundalohan nag-atbangay niini nga walog, nga ang matag kasundalohan maayong pagkapuwesto diha sa kiliran sa bukid, lagmit ang mga Filistehanon diha sa H ug ang mga Israelinhon diha sa A o sa AS. Diha sa ubos nga patag milatas ang “bul-oganang walog,” lagmit ang naughan nga sapa nga makaplagan gihapon didto. (1Sa 17:40) Tingali ang usa sa mga hinungdan nga nalangan sulod sa “kap-atan ka adlaw” ang magkaatbang nga kasundalohan maoy tungod kay mahimutang sa dili maayong posisyon ang bisan hain kanila kon motabok sa bul-oganang walog ug dayon motungas batok sa kaawayng kasundalohan sa atbang nga kiliran sa bukid. (1Sa 17:16) Si David mipili ug lima ka hamis nga mga bato gikan sa bul-oganang walog sa dihang siya mitabok aron makigharong kang Goliat. Human sa kadaogan ni David, ang naparot nga kasundalohang Filistehanon mikalagiw palugsong sa walog paingon sa kapatagan sa Filistia ug sa mga siyudad sa Gat ug Ekron.​—1Sa 17:52.