Ang Hunahuna sa Bibliya

Kanus-a ba Magsugod ang Kinabuhi sa Tawo?

ANG Septiyembre 21, 1989, maoy talagsaong adlaw alang sa Ikalimang Hudisyal nga Distrito sa Estado sa Tennessee, U.S.A. Niadtong adlawa ang sirkitong korte mipakanaog sa usa ka opinyon bahin sa usa ka lantugi sa pagkamagbalantay sa pito ka giyelohan tawhanong mga embryo o turok sa binhi. Kinahanglang hukman sa korte kon kinsa sa nagdiborsiyong mga ginikanan ang may katungod sa pagkamagbalantay. Bisan pa niana, ang unang laing isyu nagkinahanglag dinaliang paghusay: Ang mga turok sa binhi pagaisipon bang propiedad o mga tawo?

Si Propesor Jerome Lejeune sa Paris, bantog-sa-kalibotang geneticist, mipamatuod atubangan sa korte nga ang matag tawo may linain nga pagsugod, nga mahinabo sa gutlo sa pagsamkon ug “inigkasamkon niini, ang usa ka tawo maoy usa ka tawo.” Sa laing mga pulong, sugod sa tulog-selula nga ang-ang (zygote), ang mga embryo o mga turok sa binhi maoy, sumala sa gisulti niya sa korte, “gagmitoy nga mga tawo”!​—Italiko amoa.

Sa gisukna kon siya nagpamatuod ba nga ang zygote angay tratahon nga may samang mga katungod sa iya sa hamtong, si Dr. Lejeune mitubag: “Dili nako kana isulti nimo kay dili nako hisayran kana. Ako nagaingon kanimo, siya usa ka tawo, ug unya usa ka Huwes ang magasulti kanimo kon kaha kining tawhana may samang mga katungod sama sa uban. . . . Apan ingong geneticist ikaw nangutana kanako kon kining tawhana maoy usa ka tawo, ug ako magaingon kanimo nga tungod kay siya usa ka linalang ug kay tawo man, siya usa ka tawo.”

Nga gipasukad ilabina sa wala-tubaga nga pamatuod ni Dr. Lejeune, tulo sa dayag nga mga konklusyon sa korte mao:

◻ “Sukad sa pertilisasyon, ang mga selula sa usa ka turok sa binhi o embryo sa tawo napaila nga lahi, linain ug espesyalisado sa kinalabwang sukod sa ilhanan.”

◻ “Ang mga turok sa binhi sa tawo dili propiedad.”

◻ “Ang tawhanong kinabuhi magsugod sa pagsamkon.”

Nahiuyon ba kini sa ginaingon sa Bibliya bahin sa sinugdanan sa kinabuhi sa tawo?

Kinabuhi Magsugod sa Pagsamkon

Si Jehova nga Diyos mao “ang tinubdan sa kinabuhi” ug “pinaagi kaniya kita may kinabuhi ug nagalihok ug nagalungtad.” (Salmo 36:9; Buhat 17:28) Sumala sa Maglalalang kanus-a magsugod ang kinabuhi? Ginaisip niya ang kinabuhi sa usa ka bata ingong bililhon bisan sa sayo kaayong mga ang-ang sa pagtubo tapos sa pagsamkon. Kapin sa 3,000 ka tuig una pa sa hukom sa korte sa ibabaw, iyang giinspirar si David, ang iyang propeta, sa pagsulat:

“Sa tagoangkan sa akong inahan imong gitabonan ako. Pagadayegon ko ikaw tungod kay ako kahibulongang pagkabuhat. Ang imong mga buhat kahibulongan, sumala sa nahibaloan sa akong kalag. Ang akong mga bukog wala matago gikan kanimo sa dihang ako gibuhat sa tago [sulod sa tagoangkan], sa dihang ako gitagik [pagpasabot sa mga ugat ug mga arteriya, nga gitagik sa tibuok lawas samag dekolor nga mga lugas sa panapton] sa labing ubos nga mga bahin sa yuta [balaknong kabatbatan sa kangitngit sa tagoangkan]. Nakita na sa imong mga mata sa dihang ako binhi pa, ug sa imong basahon ang tanang bahin niini nahasulat.”​—Salmo 139:13-16.

Gikan sa gutlo sa pagsamkon, ang nagatubong kinabuhi nagasunod sa tukma kaayong hulad nga daw nagasugot sa mga instruksiyon nga gipahayag diha sa usa ka basahon, nga usa ka dako kaayong basahon. “Ang gidaghanon sa impormasyon nga anaa sa sulod sa zygote,” matud ni Dr. Lejeune, “kon yanohon ug isulod sa kompiyutir mosulti sa kompiyutir kon unsaon sa pagkalkular kon unsay sunod nga mahitabo, kining gidaghanon sa impormasyon sobra ka daghan nga walay makaihap niini.”

Ang Kinabuhi sa Wala pa Matawo Bililhon

Busa, ang batang wala pa matawo nga nagatubo sulod sa tagoangkan maoy labaw pa kay sa tibugol lang sa tisyu. Kini dakog bili, ug tungod niini, ang Diyos nag-ingon nga singlon ang usa ka tawo tungod sa kadaot nganha sa usa ka batang wala pa matawo. Ang iyang kasugoan sa Exodo 21:22, 23 nagapasidaan: “Kon ang mga lalaki magdumogay sa usag usa ug sila makasamad sa usa ka babayeng mabdos ug makuhaan siya apan walay makapatayng disgrasya ang mahitabo, siya pagamultahan nga walay pakyas sumala sa igamulta kaniya sa tag-iya sa babaye; ug kinahanglang ihatag niya kini pinaagi sa mga maghuhukom. Apan kon mahitabo ang makapatayng disgrasya, nan kinahanglang ihatag mo ang kalag alang sa kalag.”

Ang pila ka Bibliya nagahubad sa mga bersikulo sa ibabaw sa paagi nga nagahimo sa mahitabo ngadto sa babaye nga unang ginatagad sa balaod. Bisan pa niana, ang orihinal Hebreohanong teksto nagapunting sa pagtagad nganha sa makapatayng disgrasya ngadto sa inahan o sa bata kaha.a Busa, ang gipatuyo nga aborsiyon aron makalikay lang sa pagkatawo sa usa ka batang wala kagustohi maoy tinuyong pagpatay sa tawhanong kinabuhi.

Ang pila ka tawo tingali moergo nga ang tawhanong turok sa binhi dili tawhanong kinabuhi kay kini dili makabuhi sa kaugalingon sa gawas sa tagoangkan. Mabaw kini nga pangatarongan. Walay magduhaduha nga ang usa ka bag-ong-natawong masuso​—nga pila ka minutos lang ang edad​—maoy usa ka tawo. Bisan pa niana, kon kanang bataa ibulad nga hubo sa nataran sa gawas, unsa ka dugay mabuhi ang bata? Kini bug-os waymahimo ug, sama sa turok sa binhi o nagatubong bata sa tiyan, walay katakos sa pagbuhi sa kaugalingon. Ang masusong bag-ong natawo nagkinahanglag silonganan, kainit, ug pagkaon​—sa sustento, tabang, ug ayuda nga ikatagana lang sa usa ka hamtong, sama sa usa ka inahan.

Busa, ang nahisgotan nang legal nga desisyon nahauyon sa punto de vista sa Bibliya nga ang kinabuhi sa tawo magsugod sa pagsamkon. Ang kinabuhi sa wala pa matawo dili butang nga waybili nga tinuyong ibanlas sama ra sa makasagabal langyawng butang. Ang tawhanong kinabuhi sagrado dili lamang iniggawas niini sa tagoangkan apan samtang kini anaa usab sulod sa tagoangkan.

[Footnote]

[Picture Credit Line sa panid 26]

Windsor Castle, Royal Library. © 1970 Her Majesty The Queen