Mga Batan-on Nangutana. . .

Usa ka Malamposong Panagtratohay Unsa ka Hinungdanon?

MAGMALIPAYON man o dili ang kaminyoon matino sa panahon sa unang mga tuig. Niadtong 1979, 52,000 ka magtiayon sa Tinipong Bansa nagbulag nga wala pa matapos ang ilang unang tuig sa kaminyoon. Ug sa matag tuig sa sunod nga mga tuig sa kaminyoon, mas daghan pang mga magtiayon ang nagbulag.

Sa unsang paaging posible nga ang duha ka tawong nagplano sa pagtukod ug tibuok-kinabuhing relasyon ug unya, sa pipila lang ka bulan o sa duha o tulo ka tuig, mohukom nga dili-malamposon ang ilang kaminyoon?

“Ang kadaghanang mga kapakyasan sa kaminyoon sa kasagaran maoy kapakyasan sa panahon sa pagtratohay,” matud pa ni Paul H. Landis, tinahod nga tigdukiduki bahin sa panimalaynong kinabuhi. “Kining puntoha dugang ug dugang mapasobli.” Diha sa mga kayutaan diin ang mga indibiduwal sa naandan mao ang mamili sa ilang mga kapikas sa kaminyoon, ang panagtratohay maoy yugto sa panahon diin ang managtrato magkailhanay sa usag usa nga may plano sa pagminyo. Nganong kritikal kining yugtoa?

Usa ka Panahon sa Pag-usisa

Ang malipayong kaminyoon nagkinahanglag kuging paningkamot. Human nakatambag ug daghang dili-malipayong minyong mga magtiayon, ang awtor si Nancy Van Pelt, sa iyang librong The Compleat Courtship, nangutana: “Nganong daghan kaayong mga kaminyoon nangapakyas? Dunay daghang hinungdan, apan ang pangunang hinungdan mao ang kakulang sa pangandam. . . . Gibati ko ang kasuko tungod sa ilang pagkaignorante bahin sa kalisod sa buluhaton.”

Ang bana ug asawa naghimog balaang panaad atubangan sa Diyos nga magmaunongon sa usag usa sa nahibilin nilang mga kinabuhi. Ang Bibliya nagpasidaan nga ang pagpanaad maoy seryosong butang, nga nag-ingon: “Kini maoy usa ka lit-ag sa usa ka tawo nga mamulong sa hinanali, ‘Balaan!’ ug tapos sa mga panaad siya mag-usisa.” (Proverbio 20:25) Sa walay paghunahuna tingali mohimo ang tawo ug solemneng saad apan sa ulahi makaamgo nga labaw pa ang nalangkit kay sa gidahom. Apan ang panahon nga “mag-usisa” angay himoon sa dili pa mohimog panaad, dili sa tapos na.

Ang panagtratohay mohatag sa parisan ug higayon sa pagsusihay o pag-ilhanay. Kon gamiton sa hustong paagi, ang panagtratohay dili lamang makatabang sa parisan sa pagtino kon sila angay ba alang sa usag usa kondili nagapaandam usab nila sa mga hagit sa minyong kinabuhi.

Ang panagtratohay maoy panahon sa usa ka tawo sa pagsusi sa iyang kaugalingong kasingkasing, aron masuta kon unsa ang iyang dakong emosyonal nga mga panginahanglan. Sa dihang nagsugod sa pagpangulitawo si Steve kang Barbara, siya misugod sa pagpalandong sa iyang kagikan ug miingon: “Nagkinahanglan akog lalaki nga mapailobon kaayo nako.” Siya midugang: “Si Steve mapailobon kaayo, nga nagpalabay sa daghan kaayong mga butang nga akong nahimo niya, ug mahunahunaon kaayo siya. Mamati gayod siya nako bisan unsa pay akong isulti. Tungod niini, ang akong interes kaniya midako ug milalom.” Tungod kay ang matag usa nakatagbaw man sa ilang tagsatagsang emosyonal nga panginahanglan, ang ilang panagtratohay midangat sa malipayong kaminyoon.

Busa sa panahon sa panagtratohay, pangutan-a ang imong kaugalingon: Unsang matang sa tawo ako? Unsa ang akong dakong emosyonal nga panginahanglan? Dugang pa, unsa ang akong kusgan ug mahuyang nga kinaiya ug sa akong trato? Pananglitan, usa ka batan-ong lalaki miingon mahitungod sa iyang trato: “Siya dunay usa ka kalig-on nga akong gikinahanglan. Dili ako makapuyo ug mabalhinon. Akong gibati nga siya dunay makapalig-on, makapakalmang impluwensiya.”

Ang usa ka timailhang pagtuon sa usa ka libong mga parisang nagsabot nga magminyo, diin daghan kanila dugang gipangutana human sa daghang mga tuig sa kaminyoon, nakakaplag nga ang katumanan niining emosyonal nga mga panginahanglan “mao ang labing bililhon sa kaminyoon karon.” (Courtship, Engagement and Marriage, ni Burgess, Wallin, ug Shultz) Samtang hinungdanon ang gugma, ang pagbaton ug managsamang mga tumong ug katakos sa pagtagbaw sa tagsatagsang emosyonal nga mga panginahanglan bililhon alang sa malungtarong relasyon.

Ayaw Pagdalidali!

Ang gipamulong diha sa Proverbio 21:5 tukmang ikapadapat sa pakigtratohay: “Ang tanang tawo nga madalidalion nagadali lamang sa kawalad-on.” Ikaw mosangpot nga masakitan sa hilabihan—sa emosyon, sa espirituwal, ug sa pisikal.

Pananglitan, si Evelyn miangkon: “Dili ako gustong modawat niana, apan nagdalidali ako sa pakigminyo sa usa ka lalaki nga wala kaayo nako makaila. Nagdalidali ako sa pagminyo, sa hunahuna ko nga masulbad ra kadtong mga butanga. Gibiyaan nako siya human sa tulo ka bulan.”

Gitandi sa usa ka pagtuon sa 51 ka asawa nga naminyo sa daghan nang katuigan ang gidugayon sa ilang panagtratohay uban sa kalipayng gibati nila karong panahona. Ang resulta? Kadtong dugay nga nagtratohay gitaho nga mas dako ang “katagbawan sa kaminyoon.” Sa dihang gipangutana, “Ka pila nga nagbasol ka nga naminyo?” ug, “Ka pila nga ikaw ug ang imong kapikas nag-away’?” ang dili-dugay nga tigdeyt “dili kaayo malipayon sa ilang mga kaminyoon,” mitaho ang pundok sa mga tigdukiduki sa basahong Family Relations (1985). Unsa ang hinungdan?

“Ang mubong panahon sa pagdeyt mahimong magkahulogan nga ang mga indibiduwal wala kaayoy higayon sa pagsinati sa makasamok nga mga away, ug busa sa dihang motungha sa ulahi ang dili-malikayang mga away, kini mohatag mas dakong mga suliran sa kaminyoon,” misaysay ang mga tigdukiduki sa Kansas State University. “Kon itandi, ang mga parisan nga may mga kasinatiang sama niini sa wala pa magminyo motan-aw niini ingong bahin sa kinabuhi, nga dili angay ikasuko.” Sa dihang masugdan, ang panagtratohay sa yano mahimong panahon diin ang lalaki ug babaye magpakitag maayong taras aron lang sa pagdani sa gugma sa usa ug usa. Apan kon hatagag igong panahon, ang dili-maayong mga batasan ug mga hilig may paagi nga mopatim-aw. Ang parisan nga nagapalangan sa ilang panagtratohay malagmit mas daling makapaangay human nga maminyo, nga diyutay ray makapaluya sa buot nga mga batasan.

Busa ang malamposong panagtratohay angay may igong gidugayon aron dugang pang masinati ang parisan. Ang tinuod nga pagakabalak-an dili kon pila ka bulan o tuig nga molawig ang panagtratohay kondili kon unsay nakab-ot sa maong yugto.

Apan, komosta kon ang panagtratohay nakakuhag daghang panahon?

Ang Panahon Alang sa Hamtong nga Paghunahuna

Ang ubang mga tawo, samtang nagtinguha nga magpabilin ang suod nga relasyon, maglikay sa paghisgot sa posibilidad sa pagminyo. Sila mangatarongan: “Nganong dili lang nato pasagdan ang mga butang sama sa kahimtang niini karon?” Sa pila ka bahin kini maoy sama sa usa ka tawo kinsa moadto sa restawran ug molingkod sa lamesa. Ang serbidor, human nakadalag tubig, tinapay, ug menu, naghulat sa order. Apan ang kustomer nagpunay ug sulti, “Wala, husto na kini. Dili pa usa ako moorder karon.” Nganong mosulod ug restawran kon dili gustong mokaon? Busa ingon usab niana ang panagtratohay, nganong sudlan ang usa ka relasyon kon ikaw dili pa gustong magminyo?

Ang hamtong nga paghunahuna maoy motukmod sa parisan sa pagpalandong ug sa paghisgot sa umaabot sa usa ka relasyon. Dili makataronganon o mahigugmaon ang pagpalaom ug tawo kon walay tuyo nga magminyo. “Ang pagpalaom nga ginapalangan makapasakit sa kasingkasing,” nag-ingon ang Proverbio 13:12. Siyempre, ang panagsuod ug panaad anam-anam nga molalom ug dili madalidali. Apan, ilabina sa panahon sa panagtratohay, kinahanglang ipakita sa usa ka tawo ang ‘iyang gugma nga walay pagminaut’ aron ang iyang trato, kinsa naglaom nga ang relasyon modangat sa kaminyoon, dili masakitan sa walay hinungdan.—Roma 12:9.

Sa dihang seryosong magpalandong ang parisan nga magpakasal, ang panagtratohay maghatag panahon nga sila prangkang magsultihay bahin sa ilang mga prinsipyo ug mga tumong. Ang panagtratohay mohatag usab kanilag panahon sa pagsinati pag dugang sa ilang tagsatagsa ka pamilya ug hisgotan kon unsaon nila nga masuod sa masigkapamilya.

Ang panagtratohay motultol sa pagkasinayoran, sa dihang maghimog pormal nga panaad nga magpakasal. Nakaplagan sa gihisgotan sa sinugdan nga pagtuon sa usa ka libong mga managtrato nga sinayoran nga ang malamposong pagkasinayoran mao ang labing timailhan sa usa ka malamposong kaminyoon. Apan ang malamposong pagkasinayoran wala magkahulogan sa tanang panahon nga bug-os mahapsay. Sa dihang mogugol ug dugang panahon ang managtrato sa pagkuyogkuyog, mawala ang pormalidad. Busa, ang mga kasungian, ug bisan mga away mahitabo. Ang pagsulbad sa maong mga kasungian nagapasundayag sa katakos sa managtrato sa pagpangitag paagi sa pagtul-id sa mga butang.

Walay sapayan kon unsa kadugaya ang pagkasinayoran, ang Kristohanong managtrato kinahanglang magpugong sa pagkahimong sobra ka suod sa mga ekspresyon sa pagmahal. (1 Teslonica 4:3-8) Niining paagiha, ilang padayong mahuptan ang maayong tanlag atubangan sa Diyos. Ilang malikayan usab ang lit-ag sa seksuwal nga kailibgon nga mopahimo kanila sa pagsalikway sa hinungdanong mga isyu.

Ang managtratong nagplanong magminyo makakita nga mapuslanon ang pagpangayog tambag sa Kristohanong ministro ug sa edaran malipayong magtiayon. Kining tambag sa dili pa magminyo makatabang nila aron malikayan ang pila ka kagul-anan human sa kasal.—Proverbio 15:22.

Ang malamposong panagtratohay mobungag daghang maayong mga handomanan ug nagatukod ug maayong pundasyon alang sa malipayong kaminyoon. Kon unsaon sa pagdala sa maong panagtratohay maoy hisgotan sa ulahi nga artikulo.

[Blurb sa panid 22]

Gipakita sa mga tigdukiduki nga ang dugay nga panagtratohay sagad moresultag maayong pagpaangay sa kaminyoon

[Hulagway sa panid 23]

Makaayo alang niadtong nagplanong magminyo sa pagpangayog tambag sa edaran malipayong magtiayon