Ang Hunahuna sa Bibliya

Pagpautang ug Paghulam Tali sa mga Managhigala

“ANG USANG DAOTAN MOHULAM UG DILI MOBAYAD, APAN ANG USA NGA MATARONG NAGAPAKITA UG PABOR UG NAGAHATAG UG MGA GASA.”—SALMO 37:21.

“AYAW pagkahimong tighulam, ni tigpautang; sanglit sagad nga mawala ang kuwarta ug madaot ang panaghigala.” Mao kana ang gisulat sa Ingles nga magsusulat ug drama nga si William Shakespeare, nga nagsubli sa dugay na kaayong kaalam. Sa pagkatinuod, pipila ka bahin sa tawhanong mga relasyon ang may purohang makapahinabo ug dili-maayong reaksiyon sama sa paghulam o pagpautang ug salapi. Bisan pa sa pinahimutang kaayo nga mga plano ug sa labing sinsero nga mga intensiyon, ang mga butang dili kanunayng mahitabo ingon sa gidahom.—Ecclesiastes 9:11, 12.

Tingali motungha ang mga kahimtang nga magpalisod o magpaimposible alang sa nakahulam nga tumanon ang iyang mga obligasyon. O kaha ang tigpautang sa kalit nanginahanglan sa salapi nga iyang gipautang. Sa dihang mahitabo ang ingon niana nga mga butang, sama sa gipunting ni Shakespeare, ang mga panaghigala ug mga relasyon mahimong mameligro.

Siyempre, ang usa ka indibiduwal tingali adunay makataronganong mga rason sa paghulam ug kuwarta. Kay nag-atubang ug pinansiyal nga kakulian nga gipahinabo sa grabeng aksidente o pagkawala sa trabaho, tingali iya kining nakita ingon nga iyang bugtong nga kadangpan. Ang Bibliya nagdasig niadtong makaarang sa pagtabang sa mga nanginahanglan kon anaa sa ilang gahom ang paghimo niini. (Proverbio 3:27) Kini tingali maglakip sa pagpautang ug kuwarta. Apan, sa unsang paagi ang mga Kristohanon nga malangkit sa ingon niana nga kahikayan angayng maglantaw sa ilang mga tulubagon?

Mga Prinsipyo nga Angayng Tagdon

Ang Bibliya dili usa ka giya sa panalapi. Wala kini maghisgot sa tanang detalye nga mahimong malangkit sa paghulam o sa pagpautang. Ang mga isyu sama sa kon magpatanto ba o dili ug pilay itanto nagdepende na sa mga indibiduwal nga nalangkit.a Hinunoa, ang gitagana sa Bibliya mao ang tin-aw, mahigugmaong mga prinsipyo nga angayng maggahom sa mga tinamdan ug mga panggawi ni bisan kinsa nga manghulam o magpautang.

Tagda ang mga prinsipyo nga mapadapat ngadto sa nakahulam. Si apostol Pablo nag-awhag sa mga Kristohanon nga dili ‘mahimong utangan kang bisan kinsa ug usa ka butang, gawas sa paghigugma sa usag usa.’ (Roma 13:8) Bisan tuod si Pablo naghisgot ug sangkad nga prinsipyo dinhi, ang iyang tambag tino nga mahimong sabton ingong pasidaan batok sa pagpangutang. Usahay mas maayo pa nga walay kuwarta kay sa makautang sa laing tawo. Ngano man? Ang Proverbio 22:7 nagpatin-aw nga “ang nakahulam ulipon sa nagpautang.” Ang nakahulam kinahanglang makaamgo nga hangtod nga mabayran ang kuwarta, siya nailalom sa obligasyon. Pinasikad sa prinsipyo, ang iyang mga kahinguhaan dili bug-os nga iyaha. Ang pagbayad sa iyang utang sumala sa mga kondisyon nga gikauyonan kinahanglan nga adunay dakong importansiya sa iyang kinabuhi, kay kondili ang mga kalisdanan malagmit nga motungha.

Pananglitan, sa paglabay sa panahon nga walay nahiangay nga pagbayad, ang nagpautang tingali maglagot na. Ang mga butang nga himoon sa nakahulam sama sa pagpalit ug mga besti, pagkaon diha sa mga restawran, o pagbakasyon tingali katahapan sa nagpautang. Ang kasuko mahimong motungha. Ang relasyon tali kanila ug bisan tali sa ilang mga pamilya tingali mahimo nang dili maayo o mas daotan pa. Ingon niana ang mahimong makapasubo nga mga sangpotanan kon ang nakahulam dili motuman sa iyang saad.—Mateo 5:37.

Apan komosta kon ang nakahulam sa kalit napugngan sa pagtuman sa iyang saad tungod sa usa ka kahimtang nga dili niya kapugngan? Kini ba magkanselar sa iyang utang? Dili awtomatiko. Ang salmista nag-ingon nga ang matarong nga tawo “nakapanumpa sa kon unsay daotan alang sa iyang kaugalingon, ug bisan pa niana siya dili mausab.” (Salmo 15:4) Sa ingon niana nga kahimtang, ang mahigugmaon ug maalamong butang nga himoon mao nga dihadihang ipatin-aw sa nakahulam ang kahimtang ngadto sa nagpautang. Dayon mahimo silang magkauyon sa kapuling mga kahikayan. Kini makapaneguro sa kalinaw, ug makapahimuot kini kang Jehova nga Diyos.—Salmo 133:1; 2 Corinto 13:11.

Sa pagkamatuod, dako ang ipadayag sa usa ka tawo bahin sa iyang kaugalingon pinaagi sa iyang pagdumala sa iyang mga utang. Ang wala-sa-buot, walay-panumbaling nga tinamdan maylabot sa pagbayad nagpadayag ug kakulang sa kaikag alang sa uban. Sa pagkatinuod, ang tawong may ingon nianang tinamdan nagpakitag kahakog—ang iyang mga tinguha ug mga pangandoy maoy una. (Filipos 2:4) Ang usa ka Kristohanon kinsa tinuyo nga modumili sa pagbayad sa iyang mga utang nagpameligro sa iyang baroganan atubangan sa Diyos, ug ang iyang mga lihok mahimong nagpaila sa usa ka hakog, tuman-kadaotan nga kasingkasing.—Salmo 37:21.

Ang Tigpautang

Bisan tuod ang dakong tulubagon anaa sa usa nga nanghulam, may mga prinsipyo usab nga mapadapat sa usa nga nagapautang. Gipakita sa Bibliya nga kon kita adunay katakos sa pagtabang sa mga kabos, angay natong himoon kini. (Santiago 2:14-16) Apan wala kana magpasabot nga ang usa ka indibiduwal obligado sa pagpautang ug salapi, bisan pag usa ka espirituwal nga igsoon ang naghangyo. “Maalamon ang usa nga nakakita sa katalagman ug nagtago sa kaugalingon,” nag-ingon ang Bibliya.—Proverbio 22:3.

Kay nasayod ug nakasabot sa tinuod gayod nga mga lit-ag nga nalangkit sa pagpautang ug paghulam, ang may-salabotan nga tawo maampingong magtimbangtimbang sa bisan unsang madawat tingali niyang hangyo sa pag-utang. Makataronganon ba ang hangyo? Ang indibiduwal ba nga mihangyo maampingong nagtimbangtimbang sa maong butang? Ang mohulamay ba organisado kaayo ug maayog reputasyon? Andam ba siyang mopirmag dokumento nga naglatid sa mga kondisyon sa kasabotan? (Itandi ang Jeremias 32:8-14.) Andam ba gayod siyang mobayad?

Wala kini magsugyot nga balibaran sa usa ka Kristohanon ang kabos nga indibiduwal nga morag may purohang dili makabayad. Ang personal nga mga obligasyon sa usa ka Kristohanon ngadto sa uban mosaylo pa gayod sa maayong mga binuhatan sa pagnegosyo. “Ang bisan kinsa nga adunay kahinguhaan sa kinabuhi niining kalibotana ug makakita sa iyang igsoon nga may panginahanglan ug bisan pa magasira sa pultahan sa iyang malumong pagkamabination nganha kaniya, sa unsang paagi ang gugma sa Diyos magpabilin diha kaniya?” nangutana si apostol Juan. Oo, ang mga Kristohanon kinahanglang magpakitag ‘gugma, dili pinaagi sa pulong ni sa dila, apan sa buhat ug sa kamatuoran.’—1 Juan 3:17, 18.

Sa pipila ka kaso ang indibiduwal tingali mohukom nga dili magpautang sa iyang igsoon nga nanginahanglan. Tingali mas gusto niyang mohatag ug gasa o motanyag ug ubang matang sa tabang. Sa susamang espiritu, sa dihang motungha ang mga suliran diha sa kahikayan sa pagpahulam, ang tigpautang mahimong mopili sa paglihok sa maluluy-ong paagi. Basin gusto niyang konsiderahon ang nausab nga mga kahimtang sa nakahulam ug patas-an ang gidugayon sa pagbayad, kunhoran ang bayronon, o bug-os nga kanselahon ang utang. Kini maoy personal nga mga desisyon nga angayng himoon sa matag indibiduwal.

Angayng hinumdoman sa mga Kristohanon nga naniid ang Diyos sa tanang butang ug mag-isip kanato nga may tulubagon sa atong paagi sa paggawi ug paggamit sa atong mga kahinguhaan. (Hebreohanon 4:13) Ang tambag sa Bibliya nga ‘ipahinabo ang tanan natong kalihokan uban ang gugma’ tino nga mapadapat sa pagpautang ug paghulam tali sa mga managhigala.—1 Corinto 16:14.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 18]

“The Money Changer and His Wife” (1514), ni Quentin Massys

[Credit Line]

Scala/Art Resource, NY