GAHONG

Usa ka lawom o unlod nga dapit, kinaiyanhon man o hinimo. Ang mga gahong sa aspalto diin nangahulog ang mga hari sa Sodoma ug Gomora dayag nga maoy kinaiyanhong unlod nga mga dapit sa maong lugar (Gen 14:10); samtang ang gahong diin gihulog si Jose sa iyang mga igsoon maoy hinimo sa tawo nga gahong-sa-tubig. (Gen 37:20-29) Ang duha ka pangunang Hebreohanong mga pulong alang sa gahong mao ang bohr (nagkahulogan usab nga “gahong-sa-tubig” o “biawan”) ug shaʹchath.

Ang Hebreohanong pulong nga sheʼohlʹ gihubad nga “gahong” sa tulo ka higayon diha sa King James Version. (Num 16:​30, 33; Job 17:16) Apan, ang Sheol sa pagkatinuod nagpunting sa komon nga lubnganan sa katawhan inay sa usa ka indibiduwal nga lubnganan. Sa Job 17:13-16 atong makaplagan ang Sheol ug ang gahong (Heb., shaʹchath) nga susamang gigamit ni Job ingong mga dapit sa kangitngit ug sa abog. Sa susama, ang pag-ampo ni David ngadto sa Diyos diha sa Salmo 30:3 nag-ingon: “Oh Jehova, ikaw naghaw-as sa akong kalag gikan sa Sheol; ikaw nagtipig kanako nga buhi, aron dili ako makakanaog sa gahong.” Sa Salmo 88:3-5 gihisgotan ang Sheol, ang gahong, ug ang lubnganan nga managsunod.​—Tan-awa usab ang Job 33:18-30; Sal 30:​3, 9; 49:7-10, 15; 88:6; 143:7; Pr 1:12; Isa 14:9-15; 38:​17, 18; 51:14; tan-awa ang LUBNGANAN, PAGLUBONG; SHEOL.

Gigamit usab ni Jonas ang gihisgotan nga pulong alang sa “gahong” sa mahulagwayong diwa sa dihang iyang gitandi ang sulod sa isda ngadto “sa tiyan sa Sheol” ingon man usab “sa gahong.” (Jon 2:​2, 6) Ang maong paglangkit sa gahong uban sa kamatayon ug sa lubnganan maoy kinaiyanhon tungod kay usa ka karaang kostumbre ang paggamit o ang pagkalot ug gahong ingong usa ka lubnganan.

Ang mga gahong dayag nga gigamit ingong pangbitik o panglit-ag sa usa ka kaaway o pangdakop sa mga hayop, ug busa gigamit sa mahulagwayong diwa sa paghawas sa peligrosong mga kahimtang o daotang mga laraw nga makapasamok sa mga alagad sa Diyos. (Sal 7:15; 40:2; 57:6; Pr 26:27; 28:10; Jer 18:​20, 22) Usahay ang mga gahong butangag pukot aron masikop ang mga biktima diha niana. (Sal 35:​7, 8) Sumala sa Balaod, kon ang binuhing hayop mahulog ngadto sa kinalot nga gahong ug mamatay, kinahanglang bayran sa tag-iya sa gahong ang tag-iya sa hayop.​—Ex 21:​33, 34.

Ang usa ka pampam ug “ang baba sa usa ka estranyong babaye” gihisgotan ingong “usa ka halawom nga gahong.” Tungod kini kay ang usa ka pampam, nga sagad pinaagi sa madanihong sinultihan, maglit-ag sa mga lalaki nga makigrelasyon kaniya.​—Pr 22:14; 23:27.

Ang mga biawan nga gigamit sa mga Hebreohanon ug sa ubang mga taga-Sidlakan aron pondohan ug tubig sa paninugdan maoy kinalot nga mga gahong. Kini sila sagad giporma nga samag botelya; ang baba kasagarang hiktin, nga 0.3 m (1 p) lamang o kapin pa ang gilapdon alang sa unang usa ka metro (3 p) niini paubos, ug dayon ang mas ubos nga bahin mas dako nga linginon ug porma.​—Tan-awa ang BIAWAN.

Ang Gregong pulong nga phreʹar, “gahong,” diha sa ekspresyong “gahong sa kahiladman” sa Pinadayag 9:​1, 2, mao ang susamang pulong nga gigamit ni Juan diha sa iyang asoy sa Ebanghelyo sa paghubit sa “atabay” didto sa tuboran ni Jacob diin nahimamat ni Jesus ang babayeng Samarianhon. (Ju 4:​11, 12) Ang phreʹar sa labing yano nga kahulogan niini nagtumong sa ingon niana nga atabay o gahong nga gikalot diha sa yuta; apan, kini lagmit gigamit sa pagtumong sa bisan unsang gahong o kahiladman, lakip na ang dili matugkad nga kahiladman nga gikan niana nanggula ang mga dulon diha sa Pinadayag. (Pin 9:3; tan-awa ang KAHILADMAN.) Ang Gregong pulong nga boʹthy·nos, nga gihubad nga “gahong,” mahimong magkahulogan usab nga “kanal.” (Mat 12:11; 15:​14, ftn sa Rbi8; Luc 6:39) Si Pedro, sa 2 Pedro 2:​4, naghisgot sa demonyong mga manulonda ingong gitanggong diha sa “mga gahong [Gr., sei·roisʹ] sa naglugitom nga kangitngit.”​—Tan-awa ang TARTARO.

Tan-awa usab ang GAHONG SA MGA LEYON.