“Pagkamabuot sa Hunahuna” Samtang Nagakaduol na ang Kataposan
“Ang kataposan sa tanang butang duol na. Busa, magmabuot kamo sa hunahuna.”—1 PEDRO 4:7.
1. Unsay nalangkit sa pagkahimong ‘mabuot sa hunahuna’?
ANG ibabaw nga mga pulong ni apostol Pedro angay nga adunay dakong epekto sa paagi sa pagkinabuhi sa mga Kristohanon. Apan, wala sultihi ni Pedro ang iyang mga magbabasa sa pagsibog gikan sa naandang mga responsibilidad ug mga kabalaka sa kinabuhi; ni nagdasig siya ug pagbati sa pagkatarantar labot sa umaabot nga kalaglagan. Hinunoa, siya nag-awhag: “Magmabuot kamo sa hunahuna.” Ang pagkahimong ‘mabuot sa hunahuna’ nalangkit sa pagpakitag maayong paghukom, maayong salabotan, maalamon, makataronganon sa atong sinultihan ug mga lihok. Kini nagkahulogag pagtugot sa Pulong sa Diyos nga momando sa atong panghunahuna ug mga lihok. (Roma 12:2) Sanglit kita nagkinabuhi “taliwala sa baliko ug lubag nga kaliwatan,” ang mabuot nga hunahuna gikinahanglan aron malikayan ang mga problema ug mga kalisod.—Filipos 2:15.
2. Sa unsang paagi ang pailob ni Jehova nakahatag ug kaayohan sa mga Kristohanon karon?
2 Ang “pagkamabuot sa hunahuna” usab motabang kanato nga makabaton ug malinaw, realistikanhong pagtamod sa atong kaugalingon. (Tito 2:12; Roma 12:3) Hinungdanon kini bahin sa mga pulong nga narekord sa 2 Pedro 3:9: “Si Jehova dili hinayan labot sa iyang saad, ingon sa pagkahinayan nga giisip sa pipila ka tawo, kundili mapailobon siya kaninyo tungod kay wala siya magatinguha nga adunay malaglag apan nagatinguha nga makakab-ot ang tanan sa paghinulsol.” Matikdi nga si Jehova nagmapailobon, dili lamang sa mga dili-magtutuo, kondili usab “kaninyo”—mga sakop sa Kristohanong kongregasyon. Ngano? Tungod kay “wala siya magatinguha nga adunay malaglag.” Tingali ang uban kinahanglan gihapong maghimog mga kausaban ug mga pagpasibo aron mahimong takos alang sa gasa nga kinabuhing dayon. Busa atong tan-awon ang mga dapit diin kinahanglang maghimo ug pipila ka mga pagpasibo.
“Pagkamabuot sa Hunahuna” Diha sa Atong Personal nga mga Relasyon
3. Unsang mga pangutana ang isukna sa mga ginikanan sa ilang kaugalingon bahin sa ilang mga anak?
3 Ang panimalay angay nga mahimong usa ka dapit sa kalinaw. Apan sa pipila kini maoy “usa ka balay nga puno sa . . . panag-away.” (Proverbio 17:1) Komosta ang imong pamilya? Ang imo bang panimalay walay “kapungot ug sininggitay ug maabusohong sinultihan”? (Efeso 4:31) Komosta ang imong mga anak? Sila ba mibati nga gihigugma ug giapresyar? (Itandi ang Lucas 3:22.) Nagagugol ka ba ug panahon sa pagtudlo ug pagbansay kanila? Ikaw ba ‘nagadisiplina diha sa pagkamatarong’ imbes sa kapungot ug kasuko? (2 Timoteo 3:16) Sanglit ang kabataan maoy “usa ka panulondon nga gikan kang Jehova,” siya interesado gayod kaayo kon giunsa sila sa pagtratar.—Salmo 127:3.
4. (a) Unsay moresulta kon tratahon sa bana ang iyang asawa sa mapintas nga paagi? (b) Sa unsang paagi ang asawa makapalambo sa kalinaw uban sa Diyos ug kalipay sa tibuok pamilya?
4 Komosta ang atong kapikas sa kaminyoon? “Ang mga bana angay nga magahigugma sa ilang mga asawa sama ug ilang kaugalingong lawas. Siya nga nagahigugma sa iyang asawa nagahigugma sa iyang kaugalingon, kay wala gayoy tawo nga nagdumot sa iyang kaugalingong unod; apan nagapakaon ug nagapangga niini, ingon sa ginahimo usab sa Kristo sa kongregasyon.” (Efeso 5:28, 29) Ang usa ka abusado, mahariharion, o dili-makataronganong lalaki wala lamang nagpameligro sa kalinaw sa iyang panimalay kondili nagdaot sa iyang relasyon uban sa Diyos. (1 Pedro 3:7) Komosta ang mga asawa? Sila usab angay nga ‘magpasakop sa ilang mga bana sama ug ngadto sa Ginoo.’ (Efeso 5:22) Ang paghunahuna sa pagpahimuot sa Diyos makatabang sa asawa sa pagpalabay sa mga kakulangan sa iyang bana ug magpasakop kaniya nga dili maghambin ug kasuko. Usahay, ang asawa mobati nga kinahanglan niyang isulti ang anaa sa iyang hunahuna. Ang Proverbio 31:26 nag-ingon bahin sa may katakos nga asawa: “Siya magabuka sa iyang baba uban sa kaalam, ug ang balaod sa mahigugmaong-kalulot anaa sa iyang dila.” Pinaagi sa pagtratar sa iyang bana sa maluloton, matinahurong paagi, iyang ginapatunhay ang kalinaw uban sa Diyos, ug iyang ginapalambo ang kalipay sa tibuok pamilya.—Proverbio 14:1.
5. Nganong angay sundon sa mga batan-on ang tambag sa Bibliya bahin sa pagtratar sa ilang mga ginikanan?
5 Mga kabataan, unsay inyong pagtratar sa inyong mga ginikanan? Ikaw ba nagagamit ug makantalitahon, walay-tahod nga sinultihan nga sagad ginatugot lang sa kalibotan? O ikaw ba nagsunod sa sugo sa Bibliya: “Mga anak, magmasinugtanon sa inyong mga ginikanan kahiusa sa Ginoo, kay kini maoy matarong: ‘Pasidunggi ang imong amahan ug ang imong inahan’; nga maoy unang sugo nga may saad: ‘Aron magmauswagon ka ug ikaw motunhay sa taas nga panahon sa yuta’”?—Efeso 6:1-3.
6. Sa unsang paagi kita mangitag pakigdait uban sa isigkamagsisimba?
6 Kita usab nagapasundayag sa “pagkamabuot sa hunahuna” kon kita ‘mangita sa pakigdait ug pangagpason kini’ uban sa isigkamagsisimba. (1 Pedro 3:11) Ang mga panaglalis ug di-pagsinabtanay motungha matag karon ug unya. (Santiago 3:2) Kon ang mga pagdumtanay tugotang mag-omido, ang kalinaw sa tibuok kongregasyon mahimong mameligro. (Galacia 5:15) Busa husaya dayon ang mga kabingkilan; pangitag malinawong mga solusyon.—Mateo 5:23-25; Efeso 4:26; Colosas 3:13, 14.
“Pagkamabuot sa Hunahuna” ug mga Responsibilidad sa Pamilya
7. (a) Sa unsang paagi nagdasig si Pablo sa pagpakita sa “pagkamabuot sa hunahuna” diha sa naandang mga butang? (b) Unsa ang angay nga tinamdan sa Kristohanong mga bana ug mga asawa ngadto sa mga responsibilidad sa panimalay?
7 Gitambagan ni apostol Pablo ang mga Kristohanon “sa pagkinabuhi uban ang pagkamabuot sa hunahuna.” (Tito 2:12) Makaiikag nga, diha sa konteksto, gitambagan ni Pablo ang mga babaye “sa paghigugma sa ilang mga bana, sa paghigugma sa ilang mga anak, sa pagkamabuot sa hunahuna, putli, mga manggibuhaton diha sa puluy-anan.” (Tito 2:4, 5) Gisulat kana ni Pablo sa mga tuig 61-64 K.P., pipila ka tuig una natapos ang Hudiyohanong sistema sa mga butang. Bisan pa, ang naandang mga butang, sama sa buluhaton diha sa balay, hinungdanon gihapon. Busa angay nga ang mga bana ug mga asawa magbaton ug mahimsog, positibong panglantaw sa ilang mga responsibilidad sa panimalay aron “ang pulong sa Diyos dili kasultihan nga inabusar.” Usa ka ulo sa pamilya nangayog dispensa sa usa ka bisita tungod sa makauulaw nga panagway sa iyang balay. Siya miingon nga kini gubaon “tungod kay siya nagpayunir.” Dalayegon kon kita maghimog mga pagsakripisyo alang sa Gingharian, apan kinahanglang mag-amping nga dili isakripisyo ang kaayohan sa atong mga pamilya.
8. Sa unsang paagi ang mga ulo sa pamilya makaatiman sa mga panginahanglan sa ilang mga pamilya sa timbang nga paagi?
8 Ang Bibliya nag-awhag sa mga amahan sa pag-una sa ilang mga pamilya, nga nag-ingon nga ang usa nga dili magtagana alang sa iyang pamilya “nagalimod sa pagtuo ug mas daotan pa kay sa tawong walay pagtuo.” (1 Timoteo 5:8) Ang mga sukdanan sa pagkinabuhi nagkalainlain sa tibuok kalibotan, ug maayong huptang makasaranganon ang materyal nga mga pagdahom. “Ayaw ako hatagi ug kawalad-on ni bahandi,” nag-ampo ang magsusulat sa Proverbio 30:8. Bisan pa niana, dili angay nga pasagdan sa mga ginikanan ang materyal nga mga panginahanglan sa ilang mga anak. Maalamon ba, pananglitan, nga pasagdan ug tuyo ang pamilya nga walay pangunang mga kinahanglanon sa kinabuhi aron pangagpason ang teokratikanhong mga pribilehiyo? Dili ba makapukaw kinig kasuko sa imong mga anak? Sa laing bahin, ang Proverbio 24:27 nag-ingon: “Hikaya ang imong buhat sa gawas, ug andama kini alang kanimo diha sa uma. Ug human niini tukora usab ang imong panimalay.” Oo, samtang ang pagkabalaka sa materyal nga mga butang adunay iyang dapit, ang ‘pagtukod sa imong panimalay’—sa espirituwal ug emosyonal—hinungdanon.
9. Nganong maalamong palandongon sa mga ulo sa pamilya ang posibilidad sa ilang kamatayon o sakit?
9 Ikaw ba nakahimo nag mga tagana aron maatiman ang imong pamilya engkaso ug mamatay ka nga wala dahoma? Ang Proverbio 13:22 nag-ingon: “Ang usa ka tawong maayo magbilin ug panulondon alang sa mga anak sa mga anak.” Dugang pa sa panulondon nga kahibalo kang Jehova ug relasyon uban kaniya, ang mga ginikanan interesado sa pagtaganag materyal alang sa ilang mga anak. Diha sa kadaghanang kayutaan ang responsableng mga ulo sa pamilya maningkamot nga may matigom, may legal nga testamento, ug insyurans. Gawas pa, ang katawhan sa Diyos dili makalingkawas sa “panahon ug wala dahomang mga hitabo.” (Ecclesiastes 9:11) Ang salapi maoy “alang sa panalipod,” ug ang mainampingong pagplano sagad makasanta sa kalisod. (Ecclesiastes 7:12) Diha sa kayutaan diin ang medikal nga balayranan dili bayran sa gobyerno, ang uban modesidir sa paggahin ug mga pondo alang sa mga panginahanglan sa panglawas o maghikay ug pipila ka matang sa seguro sa panglawas.a
10. Sa unsang paagi ang Kristohanong mga ginikanan ‘makatagana’ alang sa ilang mga anak?
10 Ang Kasulatan nag-ingon usab: “Ang mga anak dili angay motagana alang sa ilang mga ginikanan, apan ang mga ginikanan alang sa ilang mga anak.” (2 Corinto 12:14) Diha sa kalibotan naandan na nga magtagana ang mga ginikanan ug salapi alang sa umaabot nga edukasyon ug kaminyoon sa ilang mga anak aron makahatag kanila ug maayong pagsugod sa kinabuhi. Nakapalandong ka na ba sa pagtagana alang sa espirituwal nga umaabot sa imong anak? Ingnon ta, pananglitan, nga maoy gipangagpas sa hingkod na nga anak ang bug-os panahong ministeryo. Samtang ang bug-os panahong mga alagad dili angay mamugos sa pagpangayo ni magpaabot ug sustento sa gawas, ang mahigugmaong mga ginikanan tingali modesidir sa ‘pagpaambit kaniya sumala sa iyang mga panginahanglan’ aron tabangan siya nga makapabilin sa bug-os panahong pag-alagad.—Roma 12:13; 1 Samuel 2:18, 19; Filipos 4:14-18.
11. Ang pagbaton ba ug realistikanhong panglantaw sa salapi nagtimaan sa pagkakulag pagtuo? Ipatin-aw.
11 Ang pagbaton ug realistikanhong panglantaw sa salapi dili timaan sa pagkakulag pagtuo nga haduol na ang kataposan sa daotang sistema ni Satanas. Kini maoy pagpakita lamang sa “praktikal nga kaalam” ug mabuot nga paghukom. (Proverbio 2:7; 3:21) Si Jesus kas-a miingon nga “ang mga anak niining sistemaha sa mga butang maoy mas manggialamon sa praktikal nga paagi . . . kay sa mga anak sa kahayag” sa ilang paggamit sa salapi. (Lucas 16:8) Nan, dili ikahibulong nga ang uban nakakita sa panginahanglan sa paghimog mga pagpasibo sa paagi sa ilang paggamit sa ilang mga kabtangan, aron sila mas makaatiman pag maayo alang sa mga panginahanglan sa ilang mga pamilya.
“Pagkamabuot sa Hunahuna” Diha sa Atong Panglantaw sa Edukasyon
12. Sa unsang paagi gitudloan ni Jesus ang iyang mga tinun-an sa pagpasibo sa bag-ong mga kahimtang?
12 “Ang talan-awon niining kalibotana nagakausab,” ug dagkong ekonomikanhong mga kausaban ug teknolohikal nga mga kauswagan ang kusog kaayong nagakahitabo. (1 Corinto 7:31) Apan, gitudloan ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga magmapasiboon. Iyang gisultihan sila sa dihang iyang gipadala sila sa ilang unang kampanya sa pagsangyaw: “Ayaw kamo pagbaton ug bulawan o pilak o tumbaga alang sa inyong mga bakos nga sudlanag salapi, o puyo sa pagkaon alang sa panaw, o duha ka pang-ilalom nga besti, o mga sandalyas o sungkod; kay ang mamumuo takos sa iyang pagkaon.” (Mateo 10:9, 10) Hinuon, sa ulahi nga okasyon, si Jesus nag-ingon: “Siya nga may puntil padad-a niini, ingon man usab ug usa ka puyo sa pagkaon.” (Lucas 22:36) Unsay nausab? Ang mga kahimtang. Ang relihiyosong palibot nahimong mas mabatokon, ug karon sila kinahanglang mangandam ug mga tagana alang sa ilang kaugalingon.
13. Unsa ang pangunang katuyoan sa edukasyon, ug sa unsang paagi ang mga ginikanan mahimong mapaluyohon sa ilang mga anak niining bahina?
13 Sa susama karon, angay tingaling palandongon sa mga ginikanan ang tinuod nga mga kahimtang sa ekonomiya karon. Pananglitan, gitino mo ba nga ang imong mga anak nanagpakadawat ug igong edukasyon? Ang pangunang katuyoan sa edukasyon mao ang pagsangkap sa batan-on nga mahimong usa ka epektibong ministro ni Jehova. Ug ang labing hinungdanong edukasyon sa tanan mao ang espirituwal nga edukasyon. (Isaias 54:13) Ang mga ginikanan usab nabalaka sa katakos sa ilang mga anak sa pagsuportar sa ilang kaugalingon sa pinansiyal. Busa giyahi ang inyong mga anak, tabangi sila sa pagpili sa angayng mga subject sa tunghaan, ug hisgoti uban kanila kon maalamon bang mokuha ug bisan unsang dugang edukasyon o dili. Ang maong mga desisyon maoy responsibilidad sa pamilya, ug dili angay sawayon sa uban ang gikuhang dalan. (Proverbio 22:6) Komosta kadtong midesidir sa pagpaedukar sa ilang mga anak diha sa balay?b Samtang daghan ang nakahimog dalayegong buluhaton sa pag-edukar diha sa balay, nakita sa uban ang buluhaton nga mas malisod kay sa ilang nahanduraw, ug ang ilang mga anak nag-antos. Busa kon nagpalandong ka sa paghatag ug edukasyon diha sa balay, tinoa nga makuwenta ang bili, realistikanhong timbangtimbanga kon ikaw ba adunay mga katakos ug disiplina-sa-kaugalingon nga gikinahanglan sa pagtapos sa imong gisugdan.—Lucas 14:28.
‘Ayaw Pangitaa ang Dagkong mga Butang’
14, 15. (a) Sa unsang paagi nawala ni Baruk ang iyang espirituwal nga pagkatimbang? (b) Nganong dili-maalamong ‘mangita siya ug dagkong mga butang’?
14 Sanglit ang kataposan niining sistemaha wala pa man moabot, ang uban tingali buot mangagpas sa gitanyag sa kalibotan—dungganong mga karera, dagkog-suweldong mga trabaho, ug bahandi. Palandonga ang sekretaryo ni Jeremias nga si Baruk. Siya nagmulo: “Alaot ako karon, kay gidugangan ni Jehova ang kaguol sa akong kasakit! Gikapoy na ako tungod sa akong pag-agulo, ug ako wala makakita ug kapahulayan.” (Jeremias 45:3) Si Baruk gikapoy na. Ang pag-alagad ingong sekretaryo ni Jeremias malisod, makahatag ug tensiyon nga trabaho. (Jeremias 36:14-26) Ug ang tensiyon daw walay kataposan. Mikabat pag 18 ka tuig una pa gilaglag ang Jerusalem.
15 Gisultihan ni Jehova si Baruk: “Tan-awa! Kanang akong gitukod akong bungkagon, ug kanang akong gitanom akong lukahon, bisan ang tibuok nga yuta mismo. Apan ikaw, ikaw nagpadayon sa pagpangita sa dagkong mga butang alang sa imong kaugalingon. Hunong na sa pagpangita.” Si Baruk nawad-an sa iyang panimbang. Siya nagsugod sa ‘pagpangita sa dagkong mga butang alang sa iyang kaugalingon,’ tingali bahandi, pagkainila, o materyal nga kasegurohan. Sanglit si Jehova ‘nangluka, bisan sa tibuok nga yuta mismo,’ unsay kapuslanan sa pagpangita sa maong mga butang? Busa gihatagan ni Jehova si Baruk niining makapahinuklog nga pahinumdom: “Ania karon ipadala ko ang katalagman ibabaw sa tanang unod . . . , ug ihatag ko kanimo ang imong kalag ingong tukbonon diha sa tanang dapit nga imong pagaadtoan.” Ang materyal nga mga kabtangan dili maluwas sa kalaglagan sa Jerusalem! Ang gipasalig lamang ni Jehova mao ang kaluwasan sa iyang “kalag ingong tukbonon.”—Jeremias 45:4, 5.
16. Unsang leksiyon ang makat-onan sa katawhan ni Jehova karon gikan sa kasinatian ni Baruk?
16 Namati si Baruk sa pagbadlong ni Jehova, ug, tinuod sa saad ni Jehova, naluwas ni Baruk ang iyang kinabuhi. (Jeremias 43:6, 7) Pagkagamhanang leksiyon alang sa katawhan ni Jehova karon! Dili kini panahon sa ‘pagpangita sa dagkong mga butang alang sa atong kaugalingon.’ Ngano? Tungod kay “ang kalibotan nagataliwan maingon man ang tinguha niini.”—1 Juan 2:17.
Ang Labing Maayong Paggamit sa Nahibiling Panahon
17, 18. (a) Unsay reaksiyon ni Jonas sa dihang naghinulsol ang Nineve? (b) Unsang leksiyon ang gitudlo ni Jehova kang Jonas?
17 Nan, sa unsang paagi magamit natog maayo ang nahibiling panahon? Pagtuon gikan sa kasinatian ni manalagnang Jonas. Siya “miadto sa Nineve . . . , ug siya padayong nagmantala ug nag-ingon: ‘Kap-atan na lamang ka adlaw, ug ang Nineve pagalaglagon.’” Sa katingala ni Jonas, ang mga taga-Nineve misanong sa iyang mensahe ug naghinulsol! Wala laglaga ni Jehova ang siyudad. Ang reaksiyon ni Jonas? “Oh Jehova, kuhaa, palihog, ang akong kalag gikan kanako, kay maayo pang mamatay ako kay sa mabuhi ako.”—Jonas 3:3, 4; 4:3.
18 Dayon gitudloan ni Jehova si Jonas ug usa ka hinungdanong leksiyon. Iyang “gisugo ang tabayag, sa pagtubo ibabaw kang Jonas, aron mahimong landong ibabaw sa iyang ulo . . . Ug si Jonas nalipay kaayo tungod sa tabayag.” Apan, daklit lang ang kalipay ni Jonas sanglit ang tanom nalaya dayon. Si Jonas “nanginit sa kasuko” tungod sa iyang gibating kagil-as. Gipasiugda ni Jehova ang Iyang punto, nga nag-ingon: “Ikaw, sa imong bahin, naguol sa tabayag . . . Dili ba angay akong maguol alang sa Nineve nga dakong siyudad, diin adunay kapin sa usa ka gatos ug kawhaan ka libo ka tawo nga wala makaila sa kalainan sa ilang tuong kamot ug sa ilang wala, gawas pa sa daghang binuhi nga kahayopan?”—Jonas 4:6, 7, 9-11.
19. Unsang hinakog nga panghunahuna ang buot natong likayan?
19 Pagkamahakogon sa pangatarongan ni Jonas! Siya naluoy sa tabayag, apan siya wala gayoy gamayng kaluoy sa mga tawo sa Nineve—mga tawo kinsa, sa espirituwal nga pagkasulti, “wala makaila sa kalainan sa ilang tuong kamot ug sa ilang wala.” Tingali kita usab mangandoy sa kalaglagan niining daotang kalibotan ug angay na lang! (2 Tesalonica 1:8) Apan, samtang naghulat, kita adunay responsibilidad sa pagtabang sa mga tawong matinud-anon ug kasingkasing kinsa, sa espirituwal nga pagkasulti, ‘wala makaila sa ilang tuong kamot gikan sa ilang wala.’ (Mateo 9:36; Roma 10:13-15) Gamiton ba nimo ang nahibiling mubong panahon sa pagtabang ug daghan kon mahimo aron makabaton sa bililhong kahibalo bahin kang Jehova? Unsa pa nga buluhaton ang makatugbang sa kalipay sa pagtabang ug tawo nga makabaton ug kinabuhi?
Padayon sa Pagkinabuhi nga May ‘Mabuot nga Hunahuna’
20, 21. (a) Unsa ang pipila ka paagi diin ikapasundayag nato ang “pagkamabuot sa hunahuna” sa mga adlawng umaabot? (b) Unsang mga panalangin ang moabot gikan sa pagkinabuhi nga may ‘mabuot nga hunahuna’?
20 Samtang ang sistema ni Satanas nagpadayon sa pagkahulog ngadto sa kalaglagan, seguradong makaatubang kita ug bag-ong mga hagit. Ang 2 Timoteo 3:13 nagtagna: “Ang mga tawo nga tuman-kadaotan ug mga impostor mosamot pa kangil-ad.” Apan dili unta kamo ‘kapoyan ug maluya sa inyong mga kalag.’ (Hebreohanon 12:3) Sandig diha kang Jehova alang sa kusog. (Filipos 4:13) Pagtuon nga mahimong mapailin-ilinon, nga magmapasiboon niining nagakagrabe nga mga kahimtang, imbes handomon ang nangagi. (Ecclesiastes 7:10) Gamita ang praktikal nga kaalam, padayon sa pagsubay sa pagtultol nga gitagana sa “kasaligan ug mabuot nga ulipon.”—Mateo 24:45-47.
21 Kon pila na lay nahibiling panahon kita wala mahibalo. Apan, kita makaingon nga masaligon nga “ang kataposan sa tanang butang duol na.” Hangtod nga moabot kana nga kataposan, magkinabuhi kita nga may ‘mabuot nga hunahuna’ diha sa atong mga pagpakiglabot sa usag usa, sa paagi sa atong pagtagad sa atong mga pamilya, ug sa atong sekular nga mga responsibilidad. Sa paghimo niini, kitang tanan makasalig nga sa kataposan makaplagan kita nga “walay-buling ug walay-lama ug anaa sa pakigdait”!—2 Pedro 3:14.
[Mga footnote]
a Sa Tinipong Bansa, pananglitan, daghan ang adunay insyurans sa panglawas, bisan kana may pagkamahal. Nakaplagan sa ubang mga pamilyang Saksi nga may mga doktor nga andam kaayo sa pagpalandong sa dili-dugo nga mga kapuli kon ang mga pamilya adunay medikal nga insyurans. Daghang doktor modawat sa kantidad nga gitugot nga ibayad ubos sa limitado nga mga plano sa insyurans o sa insyurans sa panglawas sa gobyerno.
b Personal na nga desisyon kon ang usa gusto ug edukasyon diha sa balay. Tan-awa ang artikulong “Edukasyon Diha sa Balay—Kini ba Alang Kanimo?,” nga migula sa Abril 8, 1993, nga isyu sa Pagmata!
Mga Punto Alang sa Repaso
◻ Sa unsang paagi atong ikapasundayag ang “pagkamabuot sa hunahuna” diha sa atong personal nga mga relasyon?
◻ Sa unsang paagi kita makapasundayag sa pagkatimbang sa pag-atiman sa atong mga responsibilidad sa pamilya?
◻ Nganong angay magmaikagon ang mga ginikanan sa sekular nga edukasyon sa ilang mga anak?
◻ Unsang mga leksiyon ang atong makat-onan gikan kang Baruk ug Jonas?
[Kapsiyon sa panid 18]
Kon ang bana ug asawa magdinagmalay sa usag usa, gidaot nila ang ilang relasyon uban kang Jehova
[Kapsiyon sa panid 20]
Ang mga ginikanan angay magmaikagon sa edukasyon sa ilang mga anak