Ang Hunahuna sa Bibliya

Ang Kakabos ba Magpakamatarong sa Pagpangawat?

“Ang kakabos maoy dakong kaaway sa kalipay sa tawo; kini nagdaot gayod sa kagawasan ug kini naghimong dili praktikal sa pipila ka maayong hiyas, ug naghimo sa ubang mga hiyas nga lisod kaayong ipasundayag.”—Samuel Johnson, ika-18ng-siglo nga awtor.

ANG Romanong estadista nga si Magnus Aurelius Cassiodorus miingon: “Ang kakabos mao ang sinugdanan sa krimen.” Kining maong mga panglantaw daw nagsugyot nga ang pipila ka krimen maoy normal nga resulta sa kakabos. Daghan karong adlawa ang mouyon tingali, ilabina sa dihang ang krimen mao ang pagpangawat.

Popular kaayo ang pagtuo nga ang pagdaogdaog ug kakabos magpakamatarong sa pagpangawat. Tagda ang nabantog nga ika-14ng-siglong Ingles nga mga saloma bahin kang Robin Hood, nga nagbatbat sa usa ka tinumotumong malinapason sa balaod nga nangawat sa mga dato ug nag-apod-apod sa mga kinawat ngadto sa mga kabos. Sulod sa kasiglohan giisip siya ingong bayani.

Tinuod, daghan karong adlawa ang nakaagom sa hilabihang kalisod sa ekonomiya. Ang Bangko sa Kalibotan mitaho di pa dugay nga adunay 1.3 ka bilyong tawo nga nagmantiner sa menos sa usa ka dolyar kada adlaw. Sa usa ka surbi 70 porsiyento sa mga Pilipino ang miingon nga giisip nila ang ilang kaugalingon nga kabos. Sa Brazil ang kinadatoang 20 porsiyento sa mga tawo mokita ug 32 ka beses nga labaw pa kay sa labing kabos nga 20 porsiyento. Ang maong mga kahimtang makapahigawad sa pipila ka tawo ngadto sa punto nga ilang gamiton ang bisan unsang paagi, bisan ang pagpangawat, aron lamang sa pagtagbaw sa ilang adlaw-adlaw nga panginahanglan sa pagkinabuhi.

Ang Bibliya tin-awng nagsaway sa pagpangawat. Ang ikawalo sa Napulo ka Sugo nag-ingon: “Dili ka gayod mangawat.” (Exodo 20:15) Bisan pa niana, daghang nagtuo sa Bibliya ang nakiling sa pagpakamatarong sa pagpangawat sa dihang ang kawatan gipalihok sa alaot nga mga kahimtang sa ekonomiya.

Kini nagpatunghag ugdang nga mga pangutana: Ang kakabos ba nagpakamatarong sa pagpangawat? Unsay buhaton sa usa ka tawo kon siya nagkinabuhi sa hilabihang kapit-os sa ekonomiya? Komosta kon siya adunay masakiton o gutom nga mga anak nga atimanon? Motugot ba si Jehova nga Diyos sa pagpangawat sa maong mga kaso, ilabina kon ang mga butang nga gikuha iya niadtong wala magkinahanglan niana?

Unsay Giingon sa Diyos?

Sanglit gibanaag ni Jesus ang personalidad sa iyang Amahan, ang iyang pananglitan makatabang kanato sa pagsabot sa panglantaw sa Diyos. (Juan 12:49) Samtang dinhi pa sa yuta, si Jesus mabination kaayo sa iyang mga pakiglabot sa mga nanginahanglan. Ang Bibliya nag-ingon nga “sa nakita ang mga panon sa katawhan mibati siya ug kaluoy kanila.” (Mateo 9:36) Bisan pa niana, wala gayod siya, ilalom sa bisan unsang mga sirkumstansiya, magtugot sa pagpangawat. Sa susama, bisag ang Diyos adunay kahangawa alang sa mga kabos, wala niya isipa ang kakabos ingong katarongan sa pagpangawat. Sa Isaias 61:8, ang Bibliya nagtug-an kanato nga ang Diyos ‘nagdumot sa pagpangawat duyog sa pagkadili-matarong.’ Ug si apostol Pablo tin-awng nag-ingon nga ang mga kawatan dili makapanunod sa Gingharian sa Diyos. Busa nasabtan nato sa bug-os ang panglantaw sa Diyos.​—1 Corinto 6:10.

Bisan pa niana, ang Proverbio 6:30 nag-ingon nga “ang mga tawo dili magatamay sa usa ka kawatan tungod lang kay siya nangawat aron sa pagtagbaw sa iyang kalag sa dihang siya gigutom.” Kini bang maong pahayag naghatag ug katarongan sa pagpangawat? Wala gayod. Ang konteksto nagpakita nga ang Diyos nag-isip gihapon sa kawatan nga angayng silotan tungod sa iyang kasaypanan. Ang mosunod nga bersikulo nag-ingon: “Apan, kon siya hidakpan, magauli siya sa pito ka pilo nga gidaghanon; siya magahatag sa tanan niyang manggad sa iyang balay.”​—Proverbio 6:31.

Bisan tuod ang sala sa kawatan nga nangawat tungod sa kagutom dili sama ka bug-at sa usa nga nangawat gumikan sa kadalo o adunay tuyo nga magpahinabog kadaot sa iyang biktima, kadtong nagtinguha sa pag-uyon sa Diyos angayng dili mahimong sad-an sa bisan unsang matang sa pagpangawat. Bisan sa mga kahimtang sa hilabihang kakabos, ang pagpangawat dili magpasidungog sa Diyos. Ang Proverbio 30:8, 9 nagpahayag niana niining paagiha: “Pakan-a ako sa makaon nga maoy gikinahanglan alang kanako, . . . aron ako dili mahimong kabos ug mangawat ug magagamit nga walay hinungdan sa ngalan sa akong Diyos.” Oo, ang usa ka kawatan nagpasipala sa ngalan sa Diyos. Sanglit ang pagpangawat dili mahigugmaong binuhatan, kana maoy usa ka sala walay sapayan kon kana gibuhat ngadto sa dato o kabos. Alang niadtong nahigugma sa Diyos ug silingan, ang pagpangawat dili gayod pakamatarongon.​—Mateo 22:39; Roma 13:9, 10.

Ang pangatarongan nga ang usa ka tawong nadisbentahaan adunay katungod sa pagpangawat dili makataronganon. Ang pag-ingon niini sama ra gayod sa pag-ingon nga ang usa ka atleta nga dili kaayo dakog lawas adunay katungod sa pagtomar ug gidiling mga droga aron makadaog. Bisan pag makadaog siya, gigamit niya ang dili-matinud-anong mga paagi. Ang uban makataronganong mobati nga giilog niya ang ilang kadaogan pinaagi sa supak-sa-balaod nga mga paagi. Maingon man usab sa kawatan. Gikuha niya ang iya sa uban sa dili-matinud-anong paagi. Ang iyang nadisbentahaang kahimtang wala magpakamatarong sa maong paagi.

Si bisan kinsang kawatan nga buot sa pag-uyon sa Diyos kinahanglang maghinulsol sa iyang paagi sa panggawi. Ang Bibliya nagtambag: “Ayaw na papangawata ang kawatan, apan hinuon pahagoa siya, nga magabuhat pinaagi sa iyang mga kamot kon unsay maayong buluhaton.” (Efeso 4:28) Ang kanhing mga kawatan nga tinuod nga naghinulsol makasalig nga si Jehova magpasaylo kanila.​—Ezequiel 33:14-16.

Unsay Mahimo sa mga Kabos?

Ang Bibliya nagsaad: “Si Jehova dili motugot sa kalag sa usa nga matarong nga gutomon, apan ipahilayo niya ang tinguha sa mga daotan.” (Proverbio 10:3) Ang Diyos dili motabang niadtong kinabubut-ong mosupak sa iyang balaod aron sa pagtagbaw sa ilang mga tinguha. Apan siya adunay kaluoy alang niadtong sinserong naningkamot sa pagtuman kaniya, ug iyang panalanginan ang ilang mga paningkamot sa pagbaton kon unsay gikinahanglan.​—Salmo 37:25.

Minilyon ang nakadiskobre na nga sa dihang sundon nila ang diyosnong mga prinsipyo, ang ilang kahimtang sa kinabuhi moarang-arang. Pananglitan, ang pagpadapat sa tambag sa Bibliya nga magkugi ug maglikay sa mga bisyo, sama sa pagpanugal, paghuboghubog, pagpanigarilyo, ug pag-abuso sa droga, nakapaarang kanila sa pagbaton ug labaw kay sa ila gayong gikinahanglan. (Galacia 5:19-21) Nagkinahanglan kini nga sila magbaton ug pagtuo, ug kadtong nagbuhat niana nakakat-on nga “si Jehova maayo” ug siya motabang gayod niadtong nagasalig kaniya.​—Salmo 34:8.

[Picture Credit Line sa panid 18]

Robin Hood: General Research Division/The New York Public Library/Astor, Lenox and Tilden Foundations