TAWOTAWO, I

Ang puwerta diha sa may kolor nga iris sa mata. Itom kini tan-awon tungod kay sa likod sa tawotawo mao ang itom nga bahin sa sulod sa mata. Ang gidak-on sa tawotawo mausab-usab samtang ang iris mopasibo sa kahayag. Ang kahayag mosulod sa tin-aw nga cornea, moagi sa tawotawo ug sa mga lente sa mata.

Ang Hebreohanong pulong nga ʼi·shohnʹ (Deu 32:10; Pr 7:2), sa dihang gamiton uban sa ʽaʹyin (mata), sa literal nagkahulogang “gamayng tawo sa mata”; sa susama, ang bath (anak nga babaye) gigamit sa Lamentaciones 2:18 nga nagkahulogang “anak nga babaye sa mata,” ug kining duha ka ekspresyon parehong nagtumong sa tawotawo. Ang duha ka ekspresyon gikombinar ingong pagpasiugda diha sa Salmo 17:8 (ʼi·shohnʹ bath-ʽaʹyin), nga sa literal, “gamayng tawo, anak nga babaye sa mata” (“tawotawo sa kalimutaw,” NW). Dayag nga ang gitumong niini mao ang gamitoyng larawan sa usa ka tawo nga makita nga mibanaag sa kalimutaw sa mata sa laing tawo.

Ang mata hilabihan ka delikado ug sensitibo; bisan ang gamayng buhok o partikulo sa abog nga mosulod tali sa tabontabon ug sa kalimutaw daling mabatyagan. Ang tin-aw nga bahin sa mata (ang cornea) nga nagtabon sa tawotawo kinahanglang ampingan ug atimanon, kay kon kini nga bahin masamad o magabonan tungod sa sakit, mosangpot kini sa dili-maayong panan-aw o pagkabuta. Pinaagi sa kusganon apan sensitibong ekspresyon, ang Bibliya naggamit sa “tawotawo sa imong mga mata” sa pagtumong sa usa ka butang nga angayng ampingan pag-ayo. Ang balaod sa Diyos pagaisipon ingon sa tawotawo sa mata. (Pr 7:2) Sa paghisgot sa pag-atiman sa Diyos labot sa Israel ingong ilang amahan, ang Deuteronomio 32:10 nag-ingon nga Siya nagbantay sa nasod “ingon sa tawotawo sa iyang mata.” Nag-ampo si David nga siya unta panalipdan ug atimanon sa Diyos ingon sa “tawotawo sa kalimutaw.” (Sal 17:8) Buot niya nga si Jehova molihok dayon alang kaniya sa dihang atakehon siya sa kaaway. (Itandi ang Zac 2:8; diin ang Hebreohanong pulong nga ba·vathʹ ʽaʹyin, “kalimutaw,” gigamit.)​—Tan-awa ang MATA.