ALOE, KAHOYNG ALOE

[Heb., ʼaha·limʹ (plural) ug ʼaha·lohthʹ (plural); Gr., a·loʹe].

Usa ka ngalan nga gipadapat sa usa ka matang sa kahoy nga may humot nga substansiya nga gigamit ingong usa ka pahumot sa kapanahonan sa Bibliya. (Sal 45:8; Pr 7:17; Aw 4:14) Ang kadaghanang komentarista nag-isip sa kahoyng aloe sa Bibliya nga mao ang Aquilaria agallocha, nga usahay gitawag nga kahoyng eaglewood ug karon pangunang makaplagan sa India ug sa silingang mga rehiyon. Ang kahoy dako ug mosanggaka, usahay moabot sa gihabogon nga 30 m (mga 100 p). Ang ubod sa punoan ug sa mga sanga napuno sa salong ug sa humot nga lana, nga niana naggikan ang mahal kaayong pahumot. Dayag nga mabatonan ang labing humot nga kalidad niini kon kini madugta, ug ang kahoy usahay ilubong sa yuta aron mapadali ang proseso sa pagkadugta. Kon kini mapino na ingon sa polbos, ayha pa kini ibaligya ingong “mga aloe.”

Ang pagtandi ni manalagnang Balaam sa mga tolda sa Israel nga ingon “sa mga tanom nga aloe nga gitanom ni Jehova, ingon sa mga sedro sa daplin sa mga tubig,” lagmit nagtumong sa pagsanggaka sa mga sanga ug sa mga dahon niining habog nga mga kahoy, diin ang nagpundok nga mga kahoyng aloe nahisamag mga tolda sa kampo. (Num 24:6) Kining tekstoha, hinunoa, nagpatunghag pipila ka panaghisgot sanglit ang mga kahoyng Aquilaria agallocha dili makaplagan sa Palestina. Apan, ang pagkahanaw niini karong adlawa dili gayod pamatuod nga kining mga kahoya wala maglungtad nianang yutaa duolan sa 3,500 ka tuig kanhi. Sa laing bahin, ang paghisgot ni Balaam sa mga kahoy wala gayod magpasabot nga kining mga kahoya nabuhi sa dapit mismo diin didto siya nagsulti. Kon ang “mga sedro” nga gihisgotan gilayon niini nga teksto maoy mga sedro sa Lebanon, nan kini maoy mga kahoy nga nabuhi sa gawas sa maong dapit, ug mahimong tinuod usab kini sa mga aloe. Ang ubang mga teksto nga naghisgot sa mga aloe naghisgot lamang sa kahumot niini ug posible nga kini naggikan sa langyawng dapit.

Human sa kamatayon ni Kristo Jesus, si Nicodemo nagdalag “usa ka rolyo nga mira ug mga aloe” nga motimbang ug mga 100 ka Romanhong libra (33 kg; 72 lb) aron gamiton sa pag-andam sa lawas ni Jesus alang sa paglubong. (Ju 19:39) Dakodako gayod ang giamot nga salapi ni Nicodemo, bisan tuod wala hisgoti ang gidaghanon sa dili kaayo mahalon nga mira nga gilakip sa 100 ka libra. Bisan tuod ang pipila nagpadapat sa terminong “mga aloe” niining tekstoha ngadto sa tanom nga pamilya sa lirio nga karon may botanikal nga ngalan nga Aloe vera, ang produkto niini nga tanom (ang lapot nga duga gikan sa mga dahon) gigamit dili tungod sa alimyon niini kondili tungod kay kini gamiton sa pagpurga ug sa ubang mga katuyoan nga nalangkit sa panglawas. Ang mga aloe nga gidala ni Nicodemo lagmit mao ra nga produkto sa mga kahoyng aloe nga gihisgotan diha sa Hebreohanong Kasulatan.