Pagdumala sa Kasuko—Ang Imoha ug ang sa Uban

KITA nagapuyo sa usa ka katilingbang lagmit masuko. Ang paghuot sa mga sakyanan, nagkasumpaki ug mabalhinong mga prinsipyo, mga dili-pagsinabtanay, mga inhustisya, o ubang pagbati sa kapakyasan sa adlaw-adlawng kinabuhi magpahinabog dakong kapit-osan. Ang kapit-osan matigom, ug halos tanan may iyang punto sa pagbukal. Busa, angay tang magtuon sa pagrelaks. Kita makasulod sa matag adlaw uban ang positibong tinamdan​—pagpakitag pailob, pagkamatinugoton, ug pagkasiawan. Ang kadaghanan kanato may pamilya nga nahigugma kanato. Ang mga Kristohanon usab may maunongong isigka-Kristohanon diha sa kongregasyon, ug labaw sa tanan, sila may mahigugmaong Magbalantay, si Jehova nga Diyos. Busa, dili kinahanglang mahadlok sa usa ka kasagarang hinungdan sa kasuko: ang pagbati sa pag-inusara, biniyaan.​—Salmo 23:1-6; Hebreohanon 13:5, 6.

Ugaling, kon kita masuko o kinahanglang moatubang sa kasuko sa laing tawo, angay natong dumalahon kana sa tukma aron mahuptan ang atong kalipay ug maayong kahimtang. Sa unsang paagi? Ang Bibliya nagasugid kanato: “Siya nga mahinay sa kasuko labi pang maayo kay sa usa ka tawong kusgan, ug siya nga nagapugong sa iyang espiritu kay sa usang nagabihag sa usa ka siyudad.” (Proverbio 16:32) Inay sa pagdalidali sa paghukom nga ipahayag ang kasuko, angay natong palandongon ang posibleng sangpotanan sa atong mga lihok. Ang pag-ihap hangtod sa diyes tingali magpugong kanato sa pagbuhat sa butang nga tingali atong basolan sa ulahi.​—Proverbio 14:17.

Sa panahong kita masuko ug wala mahibalo kon ngano, angay kitang mangayog tabang sa mapaubsanon ug matinud-anong paagi. Ang pag-angkon ngadto sa uban, ilabina kadtong nahigugma kanato, sa atong mga kahadlok o panginahanglan sa tabang dili kay pagkahuyang; kini usa ka dalan sa kaalam ug kaisog. Unya kita makaabot sa hinungdan sa suliran. Ang Bibliya nagaingon: “Adunay pagkapakyas sa mga plano kon walay paghisgot sa butang tinago, apan sa daghang magtatambag adunay kahimoan.”​—Proverbio 15:22.

Ang pagsulay sa pagsabot sa mga hinungdan nganong ang uban nagagawi sumala sa ilang gigawi motabang nato sa pagpugong sa atong kaugalingong emosyonal nga mga reaksiyon. Dugang, kon motubag kita sa usa ka tawong suko, “Nakasabot ako nganong ikaw nasuko,” basin siya daling mabugnaw. Ang Bibliya nagatambag: “Ang salabotan sa usa ka tawo tinong nagapahinay sa iyang kasuko, ug katahom sa iyang bahin ang pagpasaylo sa kalapasan.”​—Proverbio 19:11.

Kon kita dili tinuyong makadaot sa usa ka tawo, obligado kitang mangayog pasaylo kaniya. Pananglitan, kon may makayatak sa imong tudlo sa tiil, lagmit ikaw masuko. Apan kon siya mangayog pasaylo, mahanaw ang imong kasuko. Ang tudlo sa imong tiil tingali masakit pa, apan ang imong dignidad gitahod. Sa susama, ang maayong pamatasan sa atong bahin, duyog ang kasagarang kortesiya ug maayong pasiaw, makahupay sa kayugot ug makahupot sa pagtahod diha kanato sa atong pagpakiglabot sa atong kapikas, mga anak, mga higala, ug mga sakop sa Kristohanong kongregasyon.​—Proverbio 16:24; Colosas 4:6; 1 Pedro 3:8.

Sa pag-atubang sa usa ka kahimtang nga makapasuko kanato, makatabang ang pagkahibalo kon unsaon paghisgot sa atong kasuko nga dili daoton ang laing tawo. Adunay iladong kalainan tali sa binaba nga pag-atake (“Kuwanggol ka!” o, “Suntokon ko ang imong nawong!”) ug pagtaho sa kasuko sa usa (“Naglagot ako kaayo” o, “Nasakit ako”). Ang binabang pag-atake kasagarang mapakyas kay kini nagahagit sa laing tawo sa pagbalos, samtang ang pagtaho kon unsay imong pagbati dili usa ka pag-atake, ug ang laing tawo basin matandog sa pagtul-id. Sumala sa ginaingon sa Bibliya: “Ang usa ka tubag, kon malumo, mohupay sa kaligutgot, apan ang usa ka pulong nga mahait makapukaw sa kasuko. Ang tawong naaligutgot nagapukaw sa panagbingkil, apan ang usa nga mahinay sa kasuko nagapalinaw sa panag-away.”​—Proverbio 15:1, 18.

Matarong nga Kasuko

Alang sa kadaghanan kanato kinaiyanhon nga masuko usahay. Ang Bibliya nagataho nga bisan si Jehova masuko. (Sofonias 2:2, 3; 3:8) Busa dili katingalahan nga ang tawo, nga gibuhat sa Iyang dagway, makasinati gayod sa susamang pagbati. (Genesis 1:26) Busa, ang pagbati sa kasuko sa kaugalingon dili sala.

Bisan pa niana, kon masuko si Jehova, kini sa kanunay maoy tungod sa tukmang hinungdan: Ang matarong nga mga prinsipyo gilapas. Ug ang iyang pagsanong kanunayng matarong sa tukma ug hingpit kontrolado. Sa mga tawong dili hingpit kini lahi. Kadaghanan kita masuko kay ang atong garbo nasakit o tungod sa laing tawhanong kahuyangan. Busa gikinahanglan ang pagbantay sa atong pagdumala sa atong kasuko. Sumala sa gipasidaan ni apostol Pablo: “Mapungot, apan ayaw pagpakasala; ayaw pasalopi sa adlaw nga ikaw anaa sa masuk-anong kahimtang, ni tugoti ug dapit ang Yawa.” (Efeso 4:26, 27) Oo, si Satanas makapahimulos sa atong walay-pagpugong nga kasuko. Ngani, ang “mga silaob sa kasuko” gitala nga nahiapil sa “mga buhat sa unod” nga magpugong sa usa ka tawo sa pagpanunod sa Gingharian sa Diyos.​—Galacia 5:19-21.

Kana ang hinungdang ang tinun-ang si Santiago nagatambag: “Hibaloi kini, hinigugma kong mga igsoon. Ang matag tawo kinahanglang . . . mahinay sa kapungot; kay ang kapungot sa tawo dili mosangpot sa pagkamatarong sa Diyos.” (Santiago 1:19, 20) Bisan pag ang atong kasuko maoy tungod sa maayong katarongan, ang pagkadili-hingpit basin mohatod kanato sa pagsanong sa walay-pagpugong, daotang paagi. Busa, angay kita pagagiyahan sa prinsipyo: “Ayaw kamo pagpanimalos, mga hinigugma, kondili hatagig dapit ang kapungot; kay nahisulat: ‘Akoa ang panimalos; ako magabayad, nagaingon si Jehova.’” (Roma 12:19) Hinumdomi, usab, nga ingong mga tawong dili hingpit, kita basin masayop. Busa, peligroso ang paghukom sa madali sa uban sa ngalan sa matarong nga kasilag.​—Santiago 2:13; 4:11, 12; 5:9.

Sumala sa Kasulatan, kita nagapuyo sa panahon sa kataposan. Niining kataposang mga adlaw, “ang kanasoran napungot” batok sa Gingharian sa Diyos, ug ang Yawa adunay “dakong kasuko, kay nahibalo nga siya adunay hamubo na lamang nga panahon.” (Pinadayag 11:17, 18; 12:10-12) Busa, ang atong pagkinabuhi sumala sa Pulong sa Diyos mao ang bugtong matuod nga panalipod alang kanato. (Salmo 119:105) Sa dili madugay ipahamtang sa Diyos ang paghukom taliwala sa kanasoran, ug ang yuta mahinloan sa tanang pagkadaotan. (Isaias 35:10; 65:23; Miqueas 4:3, 4) Kasamtangan, kinahanglang atong tinoon ang dili pagsundog sa mga paagi niining masuk-anong kalibotan. Ang tukmang pagpugong sa atong kasuko motabang sa pagpreserbar sa gugma sa kapikas, Kristohanong panaghiusa, ug personal nga pakigdait ug kalipay. Ug labing hinungdanon, kini motabang kanato nga magpadayong makatagamtam sa pag-uyon ug panalangin ni Jehova nga Diyos.​—Salmo 119:165.