²⁰ Gitapos ni Isaias kining matagnaong pamulong: “Kon wala pa kita binli ni Jehova sa mga panon ug pipila lang ka nagpabiling-buhi, kita nahisama na unta sa Sodoma, kita nahisama na unta sa Gomora.” (Isaias 1:9)c Batok sa gahom sa Asirya, si Jehova sa kataposan motabang sa Juda. Lahi sa Sodoma ug Gomora, ang Juda dili mapapas. Kini molahutay.

21. Human laglaga sa Babilonya ang Jerusalem, nganong si Jehova ‘nagbilin ug pipila lang ka nagpabiling-buhi’?

²¹ Kapin ug 100 ka tuig sa ulahi, ang Juda sa makausa pa nameligro. Ang katawhan wala makakat-on gikan sa disiplina nga gipaagom pinaagi sa Asirya. “Sila kanunayng nagbugalbugal sa mga mensahero sa matuod nga Diyos ug nagtamay sa iyang mga pulong ug nagyagayaga sa iyang mga manalagna.” Ingong resulta, “ang kaaligutgot ni Jehova midangat batok sa iyang katawhan, hangtod nga wala nay pagkaayo.” (2 Cronicas 36:16) Ang hari sa Babilonya nga si Nabucodonosor nagbihag sa Juda, ug sa maong panahon, walay nahibiling “sama sa usa ka balongbalong sa parasan.” Bisan ang Jerusalem gilaglag. (2 Cronicas 36:17-21) Bisan pa, si Jehova ‘nagbilin ug pipila lang ka nagpabiling-buhi.’ Bisan pag giantos sa Juda ang 70 ka tuig nga pagkadestiyero, si Jehova nagpasalig nga magpadayon ang nasod ug ilabina ang banay ni David, nga maoy magpatungha sa sinaad nga Mesiyas.

22, 23. Sa unang siglo, nganong si Jehova ‘nagbilin ug pipila lang ka nagpabiling-buhi’?

²² Sa unang siglo, ang Israel nakaagom sa kataposang katalagman ingon nga katawhang may pakigsaad sa Diyos. Sa dihang gipresentar ni Jesus ang iyang kaugalingon ingong ang sinaad nga Mesiyas, ang nasod nagsalikway kaniya, ug ingong resulta, si Jehova nagsalikway kanila. (Mateo 21:43; 23:37-39; Juan 1:11) Kataposan na ba kadto sa pagkadunay espesyal nga nasod ni Jehova sa yuta? Dili. Gipakita ni apostol Pablo nga ang Isaias 1:9 may lain pang katumanan. Sa pagkutlo gikan sa Septuagint nga bersiyon, siya misulat: “Maingon gayod sa giingon kanhi ni Isaias: ‘Kon wala pa si Jehova sa mga panon magbilin ug usa ka binhi nganhi kanato, kita nahimong sama gayod sa Sodoma, ug kita nahimong sama gayod unta sa Gomora.’”​—Roma 9:29.

²³ Sa maong higayon ang mga nagpabiling-buhi mao ang dinihogang mga Kristohanon, kinsa nagbutang ug pagtuo kang Jesu-Kristo. Una sa tanan, sila maoy matinuohon nga mga Hudiyo. Sa ulahi sila gikuyogan sa matinuohong mga Hentil. Nga magkauban sila ang naglangkob sa usa ka bag-ong Israel, “ang Israel sa Diyos.” (Galacia 6:16; Roma 2:29) Ang maong “binhi” naluwas sa pagkalaglag sa Hudiyong sistema sa mga butang sa 70 K.P. Sa pagkatinuod, “ang Israel sa Diyos” kauban pa nato karong adlawa. Gikuyogan kini sa milyonmilyong matinuohong mga tawo gikan sa mga nasod, nga maoy naglangkob sa “usa ka dakong panon sa katawhan, nga walay tawong makaihap, gikan sa tanang kanasoran ug mga tribo ug katawhan ug mga dila.”​—Pinadayag 7:9.

24. Unsay angayng matikdan sa tanan kon buot nilang maluwas sa kinadak-ang katalagman sa katawhan?

²⁴ Sa dili madugay kining kalibotana moatubang sa gubat sa Armagedon. (Pinadayag 16:14, 16) Bisan pag kini unya usa ka katalagman nga labaw pa kay sa pagsulong kaha sa Asirya o Babilonya sa Juda, labaw pa gani kay sa paglaglag sa Roma sa Judea sa 70 K.P., aduna unyay mga magpabiling-buhi. (Pinadayag 7:14) Nan, pagkahinungdanon nga palandongon pag-ayo sa tanan ang mga pulong ni Isaias ngadto sa Juda! Kana nagkahulogan sa kaluwasan alang sa mga matinuohon niadtong panahona. Ug kana mahimong magkahulogan sa kaluwasan sa mga magtutuo karong adlawa.