‘Ang Inyong mga Kamot Nangapuno sa Dugo’

“BISAN pag kamo magahimo ug daghang pag-ampo, ako dili manimati; ang inyong mga kamot nangapuno sa dugo.” Kana ang gisulti sa Diyos nga makagagahom sa tanan ngadto niadtong nag-angkong nag-alagad kaniya apan nalangkit sa pag-ulag inosenteng dugo.—Isaias 1:15.

Ang mao bang mga relihiyon sad-an sa pag-ulag inosenteng dugo? Oo, sila sad-an gayod. Sa matag gubat sa atong ika-20ng siglo, ang mga relihiyon niining kalibotana ug ang ilang klero nagsuportar sa pag-ulag dugo. Kini misangpot pa sa pagpinatyanay sa mga sakop sa samang relihiyon sa usag usa sa pinakyaw nga paagi.

Hinunoa, si Jesus nagtudlo sa iyang mga sumusunod nga ‘iuli ang ilang espada sa iyang sakoban.’ (Mateo 26:52) Si apostol Pablo miingon: “Ang mga hinagiban sa atong pakiggubat dili unodnon.” (2 Corinto 10:4) Ang gamhanang mensahe sa Pulong sa Diyos mao nga kadtong nagatuman sa matuod nga relihiyon kinahanglang mahigugma sa usag usa ug dili mag-ulag dugo: “Ang mga anak sa Diyos ug ang mga anak sa Yawa dayag niining kamatuorana: Ang tanan nga wala magtuman sa pagkamatarong wala magagikan sa Diyos, ni siya nga wala mahigugma sa iyang igsoon. Kay kini mao ang mensahe nga inyong nadungog sukad sa sinugdan, nga kita maghigugmaay sa usag usa; dili sama kang Cain, kinsa naggikan sa usang daotan ug nagpatay sa iyang igsoon.”—1 Juan 3:10-12.

Kon ang usa ka relihiyon dili magtuman niining matanga sa gugma, ang mga pag-ampo niini dili pamation sa Diyos. Ang Bibliya nagaingon: “Bisan unsa ang atong pangayoon atong pagadawaton, kay kita nagabantay sa iyang mga sugo ug nagabuhat sa mga butang kahimut-anan sa iyang mga mata.” (1 Juan 3:22) Apan ang mga relihiyon niining kalibotana wala magbantay sa mga sugo sa Diyos. Hinunoa, sa kahuyang sila miuyon sa pagpinatyanay sa mga usa ka gatos ka milyong tawo diha sa mga gubat niining sigloha lamang!

Mamati ba ang mga Pangulo ug Katawhan?

Sa iyang kataposang pakigpulong sa Assisi, si Juan Paulo II miingon: “Among gidapit ang mga pangulo sa kalibotan sa pagmatikod sa among mapaubsanong pangaliya sa Diyos alang sa kalinaw.” Ang politikanhong mga pangulo kaha ug ilang katawhan sa linangkob mamati sa maong hangyo? Sa pagsusi atong tan-awon ang kasaysayan.

Ang kasaysayan nagapadayag nga ang mga kasabotan ug mga pag-ampo alang sa kalinaw dili kay bag-o. Sa Edad Media, ang mga kasabotan alang sa pakigdait kadaghanan gitawag mga kasabotan sa Diyos o balaang mga kasabotan. Sila gisangyaw sa relihiyosong mga pangilin sa Kakristiyanohan, nga sa maong panahon ang tanang away kinahanglang mohunong. Apan bisan ang hulgang iekskomunikar kadtong naglapas sa mga kasabotan dili pa igo sa pagpatahod sa mga tawo niana kanila.

Sa tuig 1915, si Papa Benedict XV milansad sa usa ka hangyo sa kanasoran nga taposon ang “mangilngig nga pagpatay” sa unang gubat sa kalibotan. Siya miampo sa Diyos aron “ihunong ang daotang hampak.” Apan ni ang nasodnong mga pangulo ni ang ilang katawhan nanimati. Ug, makataronganon, ang Diyos wala manimati tungod kay ang mga mag-aaway sa duha ka kiliran nalangkoban man sa mga sakop sa samang relihiyon. Sa ingon, ang Katoliko nagpatay sa Katoliko, ug ang Protestante nagpatay sa Protestante, nga bug-os supak sa mga sugo sa Diyos.

Sa tingpamulak sa 1939, dihang ang panganod sa bagyo sa ikaduhang gubat sa kalibotan nagkatigom, si Pio XII nag-organisar sa “usa ka krusada sa publikong mga pag-ampo alang sa kalinaw.” Sa sunod Agosto, sa dayon na gayong pagsilaob sa gubat, siya milansad sa usa ka hangyo ngadto sa nasodnong mga pangulo ug sa ilang katawhan sa pagpugong gikan sa “mga pagsumbong, mga panghulga, mga hinungdan sa mutuwal nga kawalay-pagsalig” aron malikayan ang labing daotang hitabo.

Apan kadtong tanang pag-ampo ug hangyo wala makapugong sa makinarya sa gubat sa Katoliko ug Protestanteng Alemanya; ni kadto nagpaila sa dalan ngadto sa kalinaw alang sa Katolikong Italya o sa Shintoistang Hapon. Ug ang ekskomunikasyon wala ibahad batok sa mga sakop sa bisan unsang relihiyon tungod sa pagpatay sa uban sa samang relihiyon. Busa ang pagpinatyanay sa igsoon pinaagi sa igsoon nagpadayon sulod sa unom ka tuig, nga gipaluyohan sa klero sa matag nasod.

Ingong sanong sa hangyo sa papa sa Assisi, sa pila ka dapit ang bugno mihunong niadtong Oktubre 27, 1986. Apan sa ubang nasod kadto nagpadayon. Sa daghang kaso kadto maoy sa kayutaan kansang relihiyon gihawasan didto sa Assisi. Pananglitan, ang Katolikong mga gerilyang mag-aaway sa IRA naglansad sa usa ka atake sa pamomba sa Irlandiya. Ang mga Sikh nakigbugno sa India. Sa Afghanistan, Etiopia, Lebanon, Iran, ug Iraq, ug sa ubang dapit, ang pag-ulag dugo nagpadayon usab. Ug bisan sa dapit diin ang kasabotan gisunod niadtong usa ka adlaw, ang kamatayon ug kalisang gipugas na usab sa sunod mismong adlaw. Katingad-anan gayong kalinaw!

“Ang Diyos sa kalinaw” makapanalangin ba sa maong mga inisyatiba nga nagauyon nga dili laktud niadtong si kinsa karong adlawa mohunong sa pagpatay nga unya mosugod lamang sa pagpatay pag-usab sa pagkaugma? Miuyon ba ang Diyos kang Cain tapos sa pagpatay niya kang Abel? Tinong wala!—Hebreohanon 13:20.

Dili Usa ka Impluwensiya sa Kalinaw

Ang bag-ong mga surbi nga gihimo sa nagkadaiyang mga nasod nagapaila nga ang daghang tawo nagaisip sa mga relihiyon sa kalibotan nga mao ang mga tighulhog sa gubat inay kay mga tigpasiugda sa kalinaw. Kana ang gibati sa 47 porsiento sa Pranses nga katawhan ug 48 porsiento sa mga Israeli.

Si John Taylor, sekretaryo-heneral sa Komperensiya sa mga Relihiyon sa Kalibotan Alang sa Kalinaw, miingon diha sa Pranses Katolikong binulang basahong L’Actualité Religieuse dans le Monde: “Atong gilimbongan ang atong kaugalingon sa paghunahunang ang relihiyon makadala ug magdala sa kahayag ug sa kaluoy ngadto sa mga panagbangi, ug kita makabaton untag dakong kaayohan gikan sa paghiusa sa mga puwersa batok sa gubat, batok sa mga armamento. Apan sa pagsusi niining mga sulirana, kita anam-anam nakaila nga ang mga gubat wala ipahinabo sa mga armamento, kondili sa mga pagdumot ug mga pagkabahinbahin taliwala sa mga tawo . . . Ug dinhi ang relihiyon nagdula sa iyang bahin.”

Ang historyanong si Ernesto Galli Della Loggia, diha sa Katolikong peryodikong Avvenire, miingon nga labi pang pintok: “Ang relihiyon maorag wala makatukod sa makapahiusang gambalay taliwala sa mga tawo ug taliwala sa mga katawhan, ang eksaktong kaatbang hinuon. Kana mao ang kahimtang sulod sa kasiglohan. Dili lamang ang kinadagkoang monoteistikong mga relihiyon nagbugnoay sa usag usa diha sa usa ka gubat nga walay kaluoy, apan ang pipila kanila—ilabina ang Kristiyanidad ug ang Islam—nagdedikar sa tanan nilang kusog sa pagpuo sa animistang mga relihiyon sa giingong karaang mga katawhan. Kini nahitabo kay ang relihiyon ug ang politikanhong gahom maoy duha ka kiliran sa samang kuwartang metal.”

Tungod niini ug sa ubang hinungdan, ang mga gobyerno wala manumbaling kaha sa relihiyosong mga pangulo o nagatugot kanila nga daw sila gikinahanglang kasamok. Ug ang kalibotanong relihiyon mismo mao lamay takoban nga may diyutay o walay kapuslanan sa tawo o sa mga kahimtang sa kalibotan.

Sa kataposan sa adlaw sa pag-ampo, ang papa mismo miangkon sa responsabilidad sa Katolisismo sa tanan nianang pag-ulag dugo. Siya miingon: “Ako andam moila nga ang mga Katoliko wala magmatinumanon sa tanang panahon nianang pamatuod sa pagtuo.” Ug unya siya midugang: “Kita dili ‘mga makidaiton’ sa tanang panahon. Busa, alang kanato ug tingali usab, sa usa ka diwa, alang sa tanan, kining panagkatigom sa Assisi maoy usa ka buhat sa paghinulsol.”

Apan gipasundayag ba sa modernong-adlawng relihiyon pinaagi sa mga aksiyon niini nga kini may nausab nga tinamdan bahin sa gubat? Kini ba tinuod nga mahinulsolon sa dili-madungganong kagahapon niini? Sa paghisgot sa mga gubat karon, si Ernesto Galli Della Loggia mipunting: “Siyam ka pilo sa napulo kining mga awaya usab, kon dili man labaw sa tanan, maoy relihiyosong mga away.”

Ang mga pag-ampo alang sa kalinaw sa ingon maoy walay kapuslanan. Ang politikanhong mga pangulo o ang katawhan wala manimati kanila ug wala molihok nga nahiuyon kanila; ug ang Diyos wala usab manimati, kay siya miingon: “Bisan pag kamo magahimog daghang pag-ampo, ako dili manimati; ang inyong mga kamot nangapuno sa dugo.” (Isaias 1:15) Kana ang hinungdang ang 1986 Internasyonal nga Tuig sa Kalinaw nga gipasiugda sa Hiniusang Kanasoran ug gipaluyohan sa mga pag-ampo sa mga relihiyon niining kalibotana maoy pakyas gayod.

[Kahon sa panid 10]

Usa ka Surbi sa Italya

ANG magasing Pagmata! mihimog usa ka surbi sa nagkalainlaing mga siyudad sa Italya, nga sa maong panahon giinterbiyo ang ginatos ka tawo, nga ang kinabag-an Katoliko. Sa gisukna kon ang mga inisyatiba sama sa adlaw sa pag-ampo alang sa kalinaw sa Assisi ug mga hunong sa away o ceasefire mobulig sa pagkawagtang sa mga gubat ug sa mga armamento, 70 porsiento miingong dili, 17 porsiento miingong kadto mao lamay unang lakang, ug 10 porsiento lamang ang naghunahuna nga kadto positibong butang pagahimoon.

Ang usa ka pari gikan sa amihanang Italyanhong siyudad sa Bergamo miingon: “Sa akong hunahuna ang inisyatiba maoy mapuslanon kaayo basta ang mensahe niini dad-on sa unahan. Kini usa ka maayong pagsugod nga dili angay ihiklin.”

Apan ang usa ka batan-ong Katolikong babaye gikan sa samang dapit miingon: “Ang usa makasabot gayod sa kasalingkapaw sa mga tawong nagbugnoay sa daghang katuigan, tungod usab sa relihiyosong mga hinungdan, ug unya magbutang sa ilang hinagiban ug mag-ampo alang sa kalinaw sa kalibotan, nga nasayod kaayo nga sa sunod adlaw ilang ipadayon ang bugno.” Ug ang usa ka batan-ong taga-Brescia miingon: “Ang mga panagkatigom nga sama niini dili motabang sa pagbuntog sa relihiyosong pagkadili-matinagdanon. Ang mga iglesya angay dili kaayo maikag sa politika kon buot nilang pamation sila sa Diyos.”

Sa pagtubag sa pangutanang, “Unsay pagabuhaton sa relihiyon aron makaamot nga labi pang epektibo sa kalinaw?” ang usa ka Katolikong taga Turin miingon nga “angay silang mobulag sa tanang kalibotanong paglimbong ug tudloan ang mga tawo sa pagkinabuhing walay hinagiban.” Ang usa ka batan-ong Katolikong babaye nga taga Cremona miingon: “Ang iglesya angay maghatag ug maayong panig-ingnan pinaagi sa dili pag-apil-apil sa mga gubat ug sa politika. Apan karon kini ulahi na kaayo.”

Sa gipangutana, “Unsay imong hunahuna sa inisyatiba sa papa bahin sa kalinaw?” ang usa ka abogado sa probinsiya sa Pesaro mitubag: “Ang iglesya nagagamit sa suliran sa kalinaw sa kaugalingong kaayohan niini aron sa pagmantala sa Katolisismo sa kalibotan.” Ang usa ka 84-anyos nga babayeng Katoliko miingon: “Kana walay kapuslanan. Kon buot nila ang gubat, kana ila gihapong sugdan.”

Sa paghisgot sa “politikanhong mga laraw” sa relihiyon, ang basahon sa Milan nga Il Corriere della Sera mipahayag niining makahuloganong komento: “Ang Iglesya nagapahimulos sa pasipismo ug nagapasiugda sa mga inisyatiba nga magatugot niya sa pagkontrolar, inay magpailalom, sa mga lantugi sa opinyon sa publiko bahin sa dagkong politikanhong mga isyu karon.”

[Mga Letrato sa panid 8, 9]

Ang mga pag-ampo gihimo sa katawhan gikan sa tibuok kalibotan

Daghang batan-on interesado sa kalinaw sa kalibotan