Tawhanong Pagmando Gitimbang

Bahin 10—Sa Kataposan Usa ka Hingpit nga Gobyerno!

Teokrasya: gikan sa Grego nga mga pulong “the·osʹ” (diyos) ug “kraʹtos” (usa ka pagmando); busa, usa ka gobyerno pinaagi sa direksiyon o administrasyon sa Diyos, sa matag panahon pinaagi sa tinudlong mga representante.

KON ikaw makaabot sa pagpalit ug usa ka tinuod perlas nga kulintas o usa ka diamante nga singsing, mosugot ka ba sa kubos nga imitasyon sa tinuod? Dili gayod, gawas kon ikaw nalimbongan sa pagtuo nga ang imong nakuha mao na ang pinakamaayo nga mabatonan.

Kon bahin sa gobyerno, ginatos ka milyong mga tawo ang nalimbongan sa pagtuo nga sila nakakuha na sa pinakamaayo nga anaa. Sa tinuoray, sila nahulog sa kubos nga mga imitasyon. Dili katingalahan nga sila mibating nahigawad, dili-tagbaw, ug napakyas.

Ang Pagpangita sa Maayong Gobyerno

Si William Ralph Inge, kas-a dekano sa Simbahang Anglicano sa St. Paul’s Cathedral, London, nagsulat sa 1922: “Ang usa ka maayong gobyerno nagapabilin nga mao ang pinakadako sa tawhanong mga panalangin, ug wala pa’y nasod nga nakatagamtam niana.” Ngano?

Usa ka bahin sa pagpatin-aw makaplagan diha sa mga pulong ni John F. Kennedy, ika-35 nga presidente sa Tinipong Bansa. “Walay gobyerno nga mas maayo kay sa mga tawo nga naglangkob niana,” siya nag-ingon. Sanglit kay bisan ang pinakahawod nga politiko dili hingpit, ang matag gobyerno nga gitukod sa mga tawo naalaot sa kapakyasan.

Si Philip Massinger, ang Ingles nga manunulat sa ika-17ng siglo husto sa dihang siya misulat: “Siya nga magamando sa uban, kinahanglang makagahom una sa iyang kaugalingon.” Apan kinsang dili-hingpit nga tawo ang makagahom gayod sa iyang kaugalingon? Sa pagkatinuod, walay politiko nga adunay igo nga kahibalo ug kaalam sa pagkontrolar sa mga panghitabo ug mga situwasyon ug sa ingon makapaneguro sa iyang kaugalingong kalipay ug kaayohan, samot na ang kalipay ug kaayohan sa iyang minilyong mga isigkatawo. Ug bisan kon siya makasarang kanunay sa paghimo sa hustong mga desisyon, wala gihapon siyay gahom sa pagpalampos niana.

Ang Amerikanong manunulat nga si Brooks Atkinson, nagaila sa problema, mihinapos niadtong 1951: “Kita nagkinahanglag mga superman nga momando kanato​—ang buluhaton lapad kaayo ug ang panginahanglan alang sa maalamong paghukom dinalian. Apan, intawon,” siya nag-ingon, “walay mga superman.” Karong adlawa, upat ka dekada sa ulahi, wala gihapon.

Sa pagkatinuod, wala tuyoa sa Diyos nga ang mga tawo momando sa ilang kaugalingon. Aron matagamtam ang hingpit nga gobyerno, ang mga tawo nagkinahanglag gobyerno nga labaw pa kay sa gidumala sa mga superman. Gikinahanglan nila ang teokrasya, ang gobyerno sa Diyos.

Unsang Matanga sa Teokrasya?

Ang teokrasya maoy matang sa gobyerno nga naglungtad sa Eden, diin ang Diyos nagbutang sa unang tawhanong magtiayon. Ingong may katungod nga Soberano, ang Diyos sa orihinal nagdumala sa mga kalihokan ug nagpadapat sa awtoridad.

Sa dihang ang Hudiyong historyador nga si Flavius Josephus unang nagmugna sa Gregong pulong gihubad “teokrasya” mga 19 ka siglo ang nangagi, siya migamit niana sa pagtumong sa karaang nasod sa Israel. “Kini usa ka hustong pagpaila, tungod kay ang Israel niadto nga panahon usa man ka nasod nga gipili sa Diyos. Kadto sa pagkatinuod gimandoan niya, bisan kon ang iyang pagmando gipadapat pinaagi sa yutan-ong mga hawas.​—Deuteronomio 7:6; 1 Cronicas 29:23.

Sa dihang ang termino nga “teokrasya” gipaila sa ubang mga pinulongan, kini sa sinugdan limitado lamang gayod ngadto sa kahulogan nga gipasabot ni Josephus. Apan sa ulahi milapad ang ginapasabot niini. Sumala sa The Encyclopedia of Religion, kini sa “gilapdon gipadapat sa lainlain nga kaso sama sa paraonikong Egipto, karaang Israel, Kakristiyanohan sa edad medya, Calvinismo, Islam, ug Tibetanong Buddhismo.”

Ang historyador nga si W. L. Warren miingon nga dihay “monarkiya sa Inglaterra nga adunay usa ka elemento sa teokratikanhong pagkahari​—ang hari ingon nga pangunang instrumento sa balaan nga pamaagi alang sa kaangayan sa kalibotan, ang hari ingon nga hawas sa Diyos ug tighatag-ug-hukom.” Sa modernong panahon ang pulong gigamit gani, nagpahayag si Dewey Wallace, Jr., sa George Washington University, ingon nga usa ka ekspresyon sa “mabiaybiayong ‘pahamatngon’ alang sa ‘napunog-pari’ nga mga katilingban.”

Ang sangkad nga kahulogan karon nga nahilakip diha sa pulong nagtugot alang sa paglungtad sa daghang matang sa teokrasya. Hain nga matang ang atong gikinahanglan?

Mini nga mga Teokrasya

Ang unang tawhanong gobyerno sa natalang kasaysayan natukod ni Nimrod mga 4,000 ka mga tuig kanhi. Kining apo-sa-tuhod ni Noe naghimo sa iyang kaugalingon nga hari ug nahimong, ingon sa pagbatbat kaniya sa Bibliya, “usa ka kusgan nga mangangayam batok kang Jehova.” (Genesis 10:8, 9) Pinaagi sa paghimo sa iyang kaugalingon nga usa ka magmamando batok kang Jehova, si Nimrod naghimo sa iyang kaugalingong usa ka politikanhong diyos. Sa ingon, siya adunay pagpaluyo sa pangunang kaaway sa Diyos, ang bakak nga diyos si Satanas nga Yawa. (2 Corinto 4:4) Busa ang pagmando ni Nimrod maoy usa ka mini sa tinuod nga teokrasya.

Sa dihang ang mga pumuluyo sa empiryo ni Nimrod sa ulahi natibulaag na sa tibuok nga yuta, ang mga tawo nagpadayon sa pagdahom nga ang ilang gobyerno maoy teokrasya, nga mao, nagakuha ug awtoridad gikan sa diyos o mga diyos nga ilang ginasimba. (Genesis 11:1-9) Ang “teokrasya” sa ingon gigamit, nagaingon ang The Encyclopedia of Religion, “sa paghubit nianang sayo nga yugto sa karaang sibilisasyon sa silangan diin walay kalainan tali sa relihiyon ug sa estado.”

Sa ubang mga kultura, sama sa Ehipto ilalom sa mga Paraon, ang hari gituohan nga bana sa usa ka dakong diyosa o anak sa usa ka diyos. Ang laing mga kultura diyutay ray ginaingon bahin sa kunohay balaan nga mga hiyas o kagikan sa hari, nagpasiugda hinoon sa ideya sa iyang balaanong pagkapili. Sa Gresya sa panahon ni Alexander ug tapos niana, ang hari gihunahuna nga balaan, nagbatbat ang librong A History of Political Theory, “tungod kay siya nagdala ug panag-uyon sa iyang gingharian sama nga ang Diyos nagdala ug panag-uyon ngadto sa kalibotan.” Kining libroha sa kasaysayan nagpadayon: “Siya nakabatog pagkabalaan nga wala sa ordinaryong tawo ug nga magdalag kapildihan sa dili-takos nga mangingilog nga mihupot sa taas nga posisyon nga walay panalangin sa Langit.”

Kining ideyaha nga ang hari balaan nadala ngadto sa ginatawag kunohay nga Kristohanong panahon. Human nga nakabig ang Teutonikong mga tribo ngadto sa Katolisismo, ang pagkahalangdon sa Hari miuswag. Ang pagkorona pinaagi sa simbahan nagpasabot nga ang Diyos mismo ang nagpili sa hari nga momando. Gikan niini nga kaagi, ang doktrina nga nailhang balaan nga katungod sa mga hari sa inanay naugmad.

Bisan sa wala pa ang “Kristohanon” nga panahon, ang mga Ceasar sa Roma naghatag sa ilang gobyerno sa usa ka teokratikanhong sambog pinaagi sa pag-angkon ug pagkadiyos. Sa Romanong mga panglantaw, ang tawhanong pagmando maoy katumbas sa pagmando-sa-diyos, naghimo sa ilang gobyerno, nga sama sa kang Nimrod, usa ka mini nga teokrasya. Busa sa dihang ang mga Hudiyong kaklerohan sa unang siglo K.P. nagsalikway kang Jesus ingong umaabot nga hari, nga nag-ingon, “Kami walay hari gawas kang Ceasar,” sila, sa ingon, nagpahayag ug pag-uyon sa usa ka mini nga teokrasya kay sa tinuod nga teokrasya nga ginapahayag ni Jesus.​—Juan 19:15.

Sanglit ang teokratikanhong pagmando pinaagi ni Jehova labaw kaayo kay sa tanang matang sa pagmando, dili katingalahan nga si Satanas naningkamot sa pagkopya sa ubang mga bahin niini ngadto sa iyang hinimog-tawo nga mga inawat​—apan napakyas. Kining tanang hinimo-sa-kaugalingong mga teokrasya halayo kaayo sa sumbanan. Sa tinuoray, walay usa kanila maoy pagmando sa Diyos o sa iyang mga hawas. Sila kubos nga mga imitasyon sa tinuod, kapahayagan sa dili-hingpit tawhanong pagmando ilalom sa pagkontrolar sa usa ka mini nga diyos.

Sa katukma, ang Bibliya nagtawag niini nga diyos “ang magmamando niining kalibotana” ang “diyos niining sistema sa mga butang.” (Juan 12:21; 14:30; 2 Corinto 4:4) Mao nga siya nakahimo sa pagtanyag sa “tanang mga gingharian sa kalibotan ug ilang himaya” ngadto kang Jesus, usa ka tentasyon nga sa bug-os gidumilian ni Jesus. (Mateo 4:8-10) Kay nahibalo nga ang tinuod nga teokrasya maoy pagmando pinaagi sa usa ka matuod nga Diyos, si Jehova, si Jesus wala nalimbongi sa pagdawat sa hinimog-tawo nga mga kapuli nga dili makahimo sa pagpahayag diha sa hingpit nga katimbang sa balaang mga hiyas nga hikaplagan diha sa matuod nga teokrasya.

Hingpit nga Gobyerno Haduol Na

Pipila ka tuig ang miagi, si Hugh Brogan sa Unibersidad sa Essex mihinapos: “Kon ang tawo, ang politikal nga mananap, magluwas sa iyang kaugalingon ug sa iyang mga sibilisasyon, siya dili makahunong sa pagpangita ug bag-ong mga porma sa gobyerno aron sa pagtagbaw sa nagabag-o kanunayng mga panginahanglan sa iyang mga panahon.” Sukad pa sa mga adlaw ni Nimrod, ang mga tawo nagahimo na niana, sa masubsob nagalaraw ug bag-o nga mga porma sa gobyerno aron sa pagtagbaw sa mga panginahanglan sa mga panahon. Apan unsa ka taas sa panahon ang gikinahanglan aron mapamatud-an nga ang tawhanong pagmando dili gayod mosaler?

Makalilipay, sa 1914 ang panahon miabot na aron sa paghagit sa binuang nga pag-eksperimento sa tawhanong panggobyerno pinaagi sa natukod na nga Mesiyanikong Gingharian ni Jehova sa langit!a Sukad sa 1914, ang tawhanong mga gobyerno bisag naningkamot pa nga molungtad, nagakinabuhi na sa hinulamang panahon. (Daniel 7:12) Kita nagakinabuhi na sa yugto nga ginapaila sa Bibliya ingon nga “kataposang mga adlaw.” (2 Timoteo 3:1-5) Ang nahasulat sa bongbong nga nagkahulogan sa duol na nga kalaglagan sa tawhanong pagmando tin-aw kaayo nga walay tawong sa pagkamatinud-anon dili makamatikod niana. Kini mahimong dili tagdon, apan kini dili mapala.

Ang teokratikanhong pagmando pinaagi sa Mesiyanikong Gingharian ni Jehova nga girepresentar sa Bibliya sa Daniel kapitulo 2 pinaagi sa usa ka batong “gisapsap dili sa mga kamot” nga “minglapdos sa larawan (nagasimbolo sa tawhanong pagmando] diha sa mga tiil niini nga puthaw ug yutang kolonon ug nagdugmok kanila.” Kini nagkahulogan nga ang natukod nga Gingharian sa Diyos duol na nga molapdos sa daotan tawhanong pagmando diha sa iyang tanang matang, magadugmok niana. Unsa ka bug-os? Ang Bibliya nagatubag: “Niana nga panahon ang puthaw, ang gihulma nga yutang kolonon, ang tumbaga, ang salapi ug ang bulawan, ang tanan, gidugmok ug nangahimong sama sa tahop nga gikan sa salog nga giukanan sa panahon sa ting-init, ug ang hangin nagpadpad kanila sa pagkaagi nga walay bisan gamay nga ilhanan nga makita kanila.”​—Daniel 2:34, 35.

Kon ang yawan-on tawhanong mga gobyerno mapadpad sa bug-os nga walay bisan gamay ang makita kanila, kini tin-aw nga ang mga tigpasiugda sa tawhanong pagmando anaa sa malisod nga mga panahon. Minilyon nga mga tawo, nagaila niini nga kamatuoran, nakakita sa kaalam sa pagbalhin sa ilang pagsalig gikan sa dunot tawhanong pagmando ngadto sa butang nga mas maayo. Ang pagmando lamang ni Jehova nga Diyos, ang Maglalalang sa uniberso, ang makasulbad sa mga problema nga gipahinabo sa linibo na ka katuigan sa sayop nga pagmando ug pagdumala sa tawo. Ang matuod lamang nga teokrasya ang makatagbaw sa mga panginahanglan sa atong mga panahon.

Ang Pagmata! nagalaom nga ang napulog-bahin nga serye sa “Tawhanong Pagmando Gitimbang” nagsilsil diha kanimo sa kahinungdanon sa paghimo ug personal nga desisyon niining bahina sa gobyerno. Ug labaw sa tanan ginalaoman nga kini makatabang kanimo sa paghimo ug maalamon nga desisyon. Ang tawhanong pagmando gitimbang na ug nakit-an nga kulang. Unsay imong pilion? Usa ba ka barato nga mini o ang tinuod gayod? Ang tawhanong pagmando ba o pagmando sa matuod nga Diyos, si Jehova.​—Daniel 2:44; Mateo 6:10.

[Footnote]

[Kahon sa panid 22]

Kon Unsay Mahimo sa Teokratikanhong Pagmando ni Jehova

◆ Ipasig-uli ang luyahon tigulang nga mga tawo ngadto sa batan-ong kahimsog.​—Job 33:25.

◆ Paghimo sa mga gubat nga usa ka butang sa nangagi.​—Salmo 46:9; Isaias 9:7.

◆ Pagtagana sa matag pamilya ug pinakamaayo nga puy-anan.​—Isaias 65:21.

◆ Pag-ayo sa masakiton ug sa may kabilinggan.​—Isaias 33:24; 35:5, 6.

◆ Pagbanhaw sa patay.​—Isaias 25:8; Buhat 24:15; Pinadayag 20:13.

◆ Hinloan ang yuta sa korapsiyon, imoralidad, ug krimen.​—Proverbio 2:21, 22.

◆ Pagtagana ug abundang pagkaon alang sa tanan.​—Salmo 72:16; Isaias 25:6.

◆ Pagpahiuli sa malinawon nga relasyon tali sa mga tawo ug mga mananap.​—Isaias 11:6-9; Ezekiel 34:25.

◆ Paghatag sa matag usa ug makahuloganon ug magantihong trabaho.​—Isaias 65:22, 23.

◆ Bag-ohon ang yuta ngadto sa usa ka globonhong paraiso.​—Isaias 35:1, 6, 7; Lucas 23:43.

Kini dili kawang politikanhong mga saad nga hinimo sa tawo; apan sila mga saad nga hinimo sa Diyos, ug “imposible sa Diyos ang mamakak.”​—Hebreohanon 6:18.

[Hulagway sa panid 24]

Ang walay kataposan nga mga panalangin sa hingpit nga gobyerno mamaimo!