Usa ka Matagnaong Higante—Unsay Kahulogan sa Pagkapukan Niini?

UNSAY nakita ni Nabucodonosor, ang gamhanong hari sa Babilonya, sa iyang katulog kapin sa 2,500 ka tuig kanhi? Kon nakahinumdom pa siya dihang nakamata siya, nahibalo ba siya nga sa usa lamang ka larawan siya nakakita ug sumariya sa umaabot sa kalibotan?

Dihang nakamata siya, gipatawag ni Haring Nabacudonosor sa Imperyo sa Babilonya ang iyang mga astrologo ug mga tawong maalamon. Buot niya nga ilang ipahinumdom kaniya ang iyang damgo ug sa pagbatbat sa kahulogan niini.

Apan kinsay makasaysay sa butang nga wala niya mahibaloi? Naglibog ang mga tawong maalamon. Apan, gihimo ni Jehova nga kining Hudiyohanong bihag nga si Daniel sa paghinumdom ug sa pagsaysay sa kahulogan sa damgo ug busa nakasulti sa hari sa umaabot nga mga hitabo. Atong sundon ang pagpatin-aw ni Daniel niining damgoha, sanglit apektado niini ang atong panahon.

Usa ka Misteryosong Larawan

Misugod si Daniel pinaagi sa pagbatbat sa usa ka dakong larawan nga may ulo nga bulawan, ang iyang dughan ug mga kamot salapi, ang iyang tiyan ug ang iyang mga paa tumbaga, puthaw ang mga batiis, ug ang tiil may bahin nga puthaw ug yuta nga kolonon. Ang bato milapdos sa tiil sa larawan ug bug-os nga nalumpag kana. Sunod, midako ang bato hangtod nga nahimo kining bukid nga nagpuno sa yuta. (Daniel 2:31-35) Mao kadto ang nakalimtang damgo sa hari! Unsay kahulogan niadtong tanan?

Gisultihan ni Daniel ang hari nga ang mga bahin sa larawan nagrepresentar sa mga gahom sa kalibotan nga nagsunodsunod. Daghang relihiyosong mga eskolar miuyon sa punto nga gihimo sa ensiklopedia sa Bibliya nga nag-ingon: “Ang dugokang kamatuoran sa (Daniel kapitulo 2) mao nga moabot ang adlaw nga ang gingharian sa Diyos mopuli sa tanang tawhanong mga imperyo.” Kanus-a moabot kanang adlawa? Ang tagna ni Daniel mihatag ug hinungdanong impormasyon maylabot niana nga pangutana.

Ang Ulo ug ang Lawas

“Ikaw, oh hari, ang hari sa mga hari, kang kinsa ang Diyos sa langit mihatag sa gingharian, sa gahom, ug sa kusog ug sa himaya, . . . ikaw mao kadtong ulo nga bulawan.” Busa, ang ulo nagrepresentar kang Haring Nabucodonosor ug sa dinastiya sa mga hari nga nagsugod diha kaniya.​—Daniel 2:37, 38.

“Ug sunod kanimo motindog ang usa ka gingharian nga mas ubos kanimo; ug may lain nga ikatulong gingharian nga tumbaga, nga magahari sa tibuok yuta.” (Daniel 2:39) Sunod sa Babilonya, mipuli ang Imperyo sa Medo-Persia ingong dakong gahom sa kalibotan sa rekord sa Bibliya. Gisundan kini sa Imperyo sa Gresya, diin, ilalom ni Alejandro nga Bantogan, mipasangkad sa pagmando niini sa tibuok teritoryo nga mas dako kay sa bisan unsang nangaging imperyo sa kalibotan.

“Ang Ikaupat nga Gingharian”—Yawi sa Misteryo

Ang unang tulo ka gingharian mitungha ug dayon nawala gikan sa esena ingong dakong gahom sa kalibotan sumala sa gitagna ni Daniel ilalom sa balaan nga pagdasig. Apan alang kanato, mas hinungdanong mailhan ang “ikaupat nga gingharian.” Ngano? Tungod kay niining panahona sa gingharian nga mapukan ang gidamgong larawan, ug atong sayoron kon unsay nalangkit sa pagkahugno niini. Pamati samtang hatagan kita ni Daniel ug dugang impormasyon.

“Mahitungod sa ikaupat nga gingharian, kini molig-on sama sa puthaw. Sanglit ang puthaw makadugmok ug makaut-ot sa tanang butang, sa ingon, sama sa puthaw nga makabungkag, kini magaut-ot ug magadugmok niining tanan.” (Daniel 2:40) Ang ikaupat nga gingharian nagrepresentar ba lamang sa Imperyo sa Roma, nga misunod sa Gresya ingong dakong gahom sa kalibotan? Dili, tungod sa daghang katarongan.

Ang basahon sa Daniel mihatag kanato sa yugto sa panahon niini nga larawan, kay kini ang giingon: “Ang [Diyos] nagpahibalo kang Haring Nabucodonosor sa mga butang nga mahitabo sa ulahing mga adlaw.” (Daniel 2:28) Kining pulonga nagpakita nga ang kataposang katumanan sa panan-awon mahitabo sa halayong umaabot, tapos sa panahon sa mga imperyo sa Gresya ug sa Roma.

Si apostol Juan, laing magsusulat sa Bibliya, naghisgot usab sa “mga hari,” kun mga gahom sa kalibotan. Mahitungod kanila siya misulat: “Adunay pito ka hari: lima nangapukan na, ang usa mao siya karon, ug ang usa wala pa moabot.” Sa dili pa mangilabot ang Gingharian sa Diyos, usa pa ka gahom sa kalibotan ang moabot (sunod sa Imperyo sa Roma, nga ‘siya niadto’ sa mga adlaw ni Juan). Kanang maong gahom sa kalibotan lakip usab sa “ikaupat nga gingharian” sa tagna ni Daniel. (Pinadayag 17:10-14; Daniel 2:40) Sumala sa kasaysayan, unsay atong makat-onan mahitungod niini?

Natukod pinaagi sa mga kadaogan sa militar, wala matapos ang Romanong Gahom sa Kalibotan dihang gikuha ang kataposang imperador niini sa Roma pinaagi sa usa ka Alemang lider nga si Odoacer, sa 476 K.P. Sulod sa daghang kasiglohan, ang Roma nagpadayon sa paggahom ibabaw sa Uropa sa politika, ug ilabina sa relihiyon tungod sa feudal nga sistema nga nagpahimo sa tanan nga sakop una sa iyang agalon, dayon sa hari, ug sa kataposan sa papa. Sa tinuod, ang papa mao ang maghukom sa importanteng mga butang ingong mao ang kataposang hukmanan ug makapasunod ug mga hari sumala sa iyang pagbuot pinaagig ekskomunikasyon ug pagdisiplina.a Ang The Columbia History of the World nag-ingon: “Ang iglesya mao ang labing dakong kagamhanan sa Uropa.”

Sa 1534 si Haring Henry VIII sa Inglaterra naghimo sa iyang kaugalingon nga ulo sa Iglesya sa Inglaterra, nga bulag sa Roma. Busa iyang gibugto kini nga kalangkitan. Apan nagtukod usab siyag dakong kasangkapan sa militar sa gahom sa Britanya, sumala sa gipamulong ni Eric Delderfield diha sa iyang librong Kings and Queens of England: “Gipadayon ni Henry ang gihimo sa iyang amahan sa pagtukod ug gamhanang Navy. . . . Dihang namatay siya, nakadugang si Henry ug duolan sa kawaloan ka barko sa kusog sa Navy ug busa naghagit sa pagkasupremo sa navy sa Espanya.”

Sa nangaging mga siglo ang gahom sa Britanya nahimong usa ka dakong imperyo nga gibatbat ni Daniel Webster, ang iladong ika-19ng siglong Amerikanong politiko, ingong “usa ka gahom diin, sa tuyo sa pagdaog ug pagpasakop sa langyawng nasod, ang Roma sa kinatayuktokan sa iyang himaya dili ikatanding,​—sa usa ka gahom nga adunay sakop sa ibabaw sa nawong sa tibuok-yuta uban sa iyang mga kabtangan ug mga kuta sa militar.” Sa ulahi ang Imperyo sa Britanya suod nga nalangkit sa politika ug militaryong mga kalihokan sa mga koloniya niini kanhi sa Amihanang Amerika. Busa ang ikapitong hari sa Pinadayag 17:10 mitungha, ang Anglo-Amerikano Dual nga Gahom sa Kalibotan.

Sumala sa gipamulong mahitungod sa gidamgong larawan, “ang kaliwat sa katawhan,” kun ang komung mga tawo, magadula ug dakong papel diha sa kagamhanan sa panahon niining kataposang “hari.” (Daniel 2:42, 43) Ang kasaysayan karon nagpamatuod nga tinuod kining nahitabo, diin gipulihan niini pinaagi sa mga demokrasya kun ‘mga kagamhanan sa katawhan’ ang mga hari, mga reyna, kun ubang mga gahom nga minandoan ug hari. Lakip sa mga kagamhanan karon, nga naghulagway sa napulo ka tudlo sa tiil sa larawan, ang uban samag puthaw, sa ato pa, malupigon kun mahariharion. Apan ang uban, sanglit sosyalistiko o demokratiko nga mga pagmando, mas malubayon, sama sa yutang kolonon.

Ang Pagkapukan

Sumala sa gipakita sa tagna ni Daniel, dihang ang mga kagamhanan nga naghulagway sa tiil nagagahom​—ug kana nagkahulogan sa atong panahon​—ang kataposan sa dakong larawan haduol na. Kini mapukan, dili tungod sa pagkahuyang sa tiil nga hinimo gikan sa puthaw nga sinambogan ug yutang kolonon, kondili tungod kay kini giigo ug gidugmok sa simbolikong bato. Unsay gihulagwayan niana nga “bato”? Ang Mesiyanikong Gingharian nga “magadugmok ug magaut-ot niining tanang mga gingharian” ug mahimong ‘usa ka dakong bukid nga magapuno sa tibuok yuta.’​—Daniel 2:34, 35, 44.b

“Ang damgo kasaligan, ug ang hubad niini tinuod,” miingon si Daniel. (Daniel 2:45) Ang unang katumanan niining duha ka tagna​—ang usa mahitungod sa kalaglagan sa Babilonya ug ang lain mahitungod sa pagpulihay sa mga gahom sa kalibotan​—nagpasalig kanato nga ang mga butang nga wala pa matuman mahitabo gayod untop sa panahon. Lakip na niini ang kalaglagan sa matagnaon gidamgong larawan pinaagi sa pagpangilabot sa Gingharian sa Diyos.

Ang ubang mga basahon sa Bibliya nasudlan ug hinungdanong mga tagna mahitungod sa mga katuyoan sa Diyos. Ang Bantayanang Torre, sa kada isyu, nagahisgot ug daghan niini ug nagapatin-aw sa ilang kahulogan sa atong panahon. Busa kon dili ka pa regular nga tigbasa niining basahona, nganong dili mobasag regular niining basahona? Imong makat-onan ang uban pang mga butang mahitungod kang Jehova nga Diyos, ang “Tigbutyag sa mga tinago,” ug sa dili maisip nga mga panalangin nga ipatungha sa iyang Gingharian sa yuta.​—Daniel 2:28.

[Mga footnote]