Pag-atiman sa Pamilya—Asa Kini Kutob?

“GISULTIHAN ako sa kulturang Aprikano nga ako ang tagbantay sa akong igsoong lalaki,” miingon ang usa ka magsusulat nga taga Nigeria si S. A. Jegede. “Ang kulturang Aprikano nagapangayog pagtahod ug pag-atiman sa imong ginikanan.” Oo, sa Aprika ug sa ubang bahin sa kalibotan, ang pagtabang sa mga sakop sa pamilya mao ang paagi sa kinabuhi.

Apan, sa kasagaran, gituohan nga lakip sa “pamilya” ang mga iyaan, uyoan, ig-agaw, mga pag-umangkong babaye, ug pag-umangkong lalaki​—bisan mga tawo sa samang baryo! Apan sa mobiya ang mga pamilyang Aprikano sa mga banika aron motrabaho sa siyudad, kining napadakong sakop sa pamilya nahimong potensiyal nga tuboran sa mga problema. Makaplagan sa napadakong mga pamilya nga mahan-okan sa mga paryente nga mangayog kuwarta ug kapuy-an. Apan, tungod sa tagsaong mga kinahanglanon sa kinabuhi sa siyudad, malisod o kaha imposibleng matabangan ang layo nang mga paryente o mga tawong gikan sa samang baryo.

Apan ang Bibliya nag-ingon: “Kon adunay tawo nga wala magatagana alang sa mga iya, ug ilabina alang sa mga sakop sa iyang kaugalingong banay, kini siya nagalimod sa iyang pagtuo ug labi pa siyang daotan kay sa dili magtutuo.” (1 Timoteo 5:8) Apan, asa kutob, ang prinsipyo sa pag-atiman sa pamilya? Obligado ba ang Kristohanon sa pagtagana alang sa napadakong sakop sa pamilya diha sa tanang mga sirkumstansiya? O sama ba kini sa gipatuo sa gikutlo sa ibabaw nga magsusulat sa Nigeria: “Ang pag-abuso sa napadakong sistema sa pamilya walay luna diha sa kulturang Aprikano o diha sa Bibliya”?

Mga Ginikanan ug mga Anak

Ang napadakong sistema sa pamilya naglungtad sa mga panahon sa Bibliya. Apan, sa pagpaobligar sa Kristohanon sa “pagtagana alang niadtong mga iya,” ang Bibliya wala mag-ingon nga lakip niini ang tanang mga paryente ug ang uban diha sa napadakong sistema sa pamilya.

Ang Bibliya ilabinang nagpasiugda sa mga obligasyon sa mga ginikanan sa ilang mga anak. Mahitungod sa pagtabang sa kongregasyon kaniya, si apostol Pablo misulat: “Ang mga anak dili man maoy magatagana alang sa ilang mga ginikanan, kondili ang mga ginikanan hinoon alang sa ilang mga anak.” (2 Corinto 12:14) Si H. B. Clark, usa ka iladong awtoridad sa balaod, mikomento: “Nasandig ang natural ug moral nga obligasyon diha sa amahan sa pagsuportar sa iyang anak.” Ingong tinudlo sa Diyos nga ulo sa pamilya, ang amahan mao ang may dakong kaakohan sa pagpangiag kapangabuhian. Sa kasagaran motabang ang asawa sa pag-atiman sa balay sa espisyenteng paagi, sa paggasto sa maalamong paagi, manarbaho pa gani sa gawas sa balay kon gikinahanglan sa kahimtang.​—Itandi sa Proverbio 31:10-31.

Apan, matikdi, nga ang mga ginikanan gidasig sa paghimog labaw pa kay sa pagpangita lamang ug kuwarta. Sila giawhag sa “pagtigom” sa pipila ka kinitaan alang sa ilang mga anak. Ang mga ginikanan nga nagasunod niining maalamong tambag sa kasagaran nakatabang sa ilang mga anak bisan dako na sila ug mibiya na sa balay. Ilabinang husto kini kon mangagpas ang anak ug bug-os panahon Kristohanong ministeryo ug may mga panahon nga nagkinahanglag pinansiyal nga tabang aron makapabilin nianang pag-alagara. Walay gihisgotan nga “magtigom” ang mga ginikanan, alang sa napadakong mga sakop sa pamilya.

“Paghatag ug Balos”

Kining mahigugmaong pagtagad sa kabahin sa mga ginikanan magantihon. Si apostol Pablo nag-ingon diha sa 1 Timoteo 5:4: “Ug kon ang babayeng balo adunay mga anak o mga apo, patun-a una kini sila sa ilang diyosnong debosyon sa ilang kaugalingong banay ug sa paghatag ug balos ngadto sa ilang mga ginikanan ug mga apohan, kay kini pagakahimut-an sa panan-aw sa Diyos.” Kining pagsuportar sa tigulang nga mga ginihanan o mga apohan sa dayag kaharmoniya sa sugo sa Bibliya sa pagtahod sa imong ginikanan.​—Efeso 6:2; Exodo 20:12.

Lain pa, matikdi nga walay gihatag nga obligasyon si Pablo diha sa layo nang mga paryente sa pag-atiman niining mga babayeng balo. Balik niadto, sa mga kahimtang diin walay suod nga mga paryente sa duol nga makaatiman sa Kristohanong babayeng balo nga may rekord sa matinumanong pag-alagad, ang kongregasyon ang mangabaga sa pagsuportar kaniya.​—1 Timoteo 5:3, 9, 10.

Ang Kristohanon obligado sa pagtagana “alang niadtong mga iya” busa tinong lakip na niini ang kapikas sa kaminyoon ug mga anak sa usa, mga ginikanan ug mga apohan. Kining matanga sa responsibilidad ipadapat bisan kon kining mga nagsalig kanimo mga dili-magtutuo o masakiton sa pisikal nga paagi. Padayonon kini samtang buhi pa sila. Ug kon ang usa minyo, tingali lakip pa kini sa pagtabang sa kapikas sa pagpasidungog sa ilang tagsatagsang mga ginikanan. Ang seryosong mga problema sa kaminyoon usahay mitungha kon kining prinsipyoha gipasagdan o wala panumbalinga.

Pagtagana ug Unsa? Kanus-a?

Bisan pa niana, ang mga ginikanan dili angay mohimog desisyon nga mahimo nilang iwaldas-waldas ang ilang kahinguhaan nagasalig nga, sa bisan unsang panahon, sila makapangayog materyal nga tabang gikan sa ilang mga anak. Wala usab kini magpasabot nga makapangayo silag dili-makataronganong pagtagad gikan sa ilang anak, nga sa kasagaran may kaugalingon nang mga pamilya nga niini siya may pangunang tulobagon. Kining panglantawa kaharmoniya sa mga pulong ni Pablo: “Ang mga anak dili maoy magatagana alang sa ilang mga ginikanan, kondili ang mga ginikanan hinooon alang sa ilang mga anak.”​—2 Corinto 12:14.

Sa normal nga lakat sa panahon, ang mga ginikanan tingali makabaton ug ilang kaugalingong balay, kabtangan, ug tuboran sa kinitaan (sa kompaniya o sa bayad sa gobyerno sa pagretiro) nga makasustento kanila sa ilang pagkatigulang. “Ang salapi maoy panalipod,” ug ang ‘pagtigom’ alang sa ilang kaugalingon sa maalamong paagi, malikayan sa mga ginikanan ang dako mabug-at nga palas-anon sa pinansiyal ug sa emosyonal nga paagi diha sa ilang mga anak sa ulahing katuigan sa kinabuhi.​—Ecclesiastes 7:12.

Apan, ang mga pulong ni Solomon diha sa Ecclesiastes 9:11, nagpahinumdom kanato nga bisan pa ang maayong mga plano ilalom gihapon sa “panahon ug dili-malikayang mga hitabo.” Busa, komusta kon, bisan pa sa mainampingong pagplano, mapildi ang kahinguhaan sa magtiayon o kaha kulang pa? Siyempre ang ilang mahadlokon sa Diyos nga mga anak mapukaw sa pagtabang kanila sa pipila ka mataronganong paagi. Tingali nagkahulogan kini sa pagtagana ug pinansiyal nga tabang, sa pagdapit sa mga ginikakan sa pag-ipon kanila o sa pagpuyo duol kanila, o, kon gikinahanglan, maghikay ug institusyonal nga pag-atiman. Siyempre, kinahanglang makataronganon ang tigulang nga mga ginikanan o mga apohan, dili maglaom sa ilang mga anak sa paghatag kanila ug maluhong estilo sa kinabuhi, kay ang tambag sa Bibliya mao: “Kon kita may makaon ug ikabisti, kini igo nang makatagbaw kanato.”​—1 Timoteo 6:8.

Diha sa kadaghanang mga kahimtang, ang mga programa sa gobyerno nga sosyal nga seguro, mga pensiyon, mga sustento sa gobyerno sa mga tigulang, ug kaugalingong mga tinigom makahatag ug igo, bisag gamay ra, nga sustento alang sa tigulang nga mga ginikanan o mga apohan. Maalamong susihon kon unsang mga tagana ang mabatonan alang niadtong kuwalipikado niini.​—Roma 13:6.

Likayi ang Samag Pariseo nga Pangatarongan

Gibadlong ni Jesus ang mga eskriba ug ang mga Pariseo tungod sa ilang gipamulong sa ilang kabus nga mga ginikanan: “Ang tanang butang nga akong nabatonan nga imong mapahimuslan gikan kanako maoy gasa nga gipahinungod ngadto sa Diyos.” (Mateo 15:5) Sa panahon ni Jesus, ang relihiyosong mga Hudiyo mogahin ug salapi kun kabtangan aron ihatag sa ulahi ingong donasyon diha sa templo. Gipasiugda sa mga Pariseo ang panglantaw nga dihang ipahinungod na, kining mga butanga sa bisan unsang sirkumstansiya dili gayod gamiton sa bisan unsang katuyoan​—lakip sa pag-atiman sa tigulang nga mga ginikanan.

Gihukman ni Kristo kining samag Pariseo nga kaisipan ingong supak sa espiritu sa Kasugoan sa Diyos. Sumala sa iyang panglantaw, ang pagtahod sa mga ginikanan kinahanglan ang manguna kay sa hinimog tawong kasugoan. Sama usab karon, gipahinungod sa ubang mga Kristohanon ang ilang kinabuhi sa ministeryo, tingali nag-alagad ingong mga misyonero, mga payunir, o nagapanawng mga magtatan-aw. Sa dihang nahibalo nga nanginahanglan ang ilang mga ginikanan, sila naningkamot gayod sa pagpangitag mga paagi sa pag-atiman sa ilang mga ginikanan samtang nagapadayon sa ilang porma sa ministeryo. Apan kon walay mahimong kahikayan, wala sila mangatarongan nga ang ilang mga pribilehiyo sa ministeryo mas importante kay sa pagtahod sa ilang mga ginikanan. Kini sila angay sa kinasingkasing nga komendasyon sa paghimog mga kausaban sa ilang mga kinabuhi​—nga sa kasagaran maoy dako kaayong personal nga pagsakripisyo​—aron lamang katagan-an ang ilang mga obligasyon sa pamilya.

Nagabuhat ug Maayo Alang sa Tanan

Bisan tuod nga gipaobligar sa Bibliya ang mga Kristohanon sa pag-atiman sa nanginahanglang mga sakop sa ilang suod nga pamilya, wala kini magpasabot nga dili magpakitag gugma sa makataronganong paagi sa mga sakop sa napadakong pamilya. Usahay ang mga iyaan, mga ig-agaw, o mga pag-umangkong mga lalaki sama ka suod sa suod nga sakop sa pamilya! Ang Bibliya nagadasig kanato sa “pagbuhat ug maayo alang sa tanan.” (Galacia 6:10) Kon may kahinguhaan ang Kristohanon sa pagtabang kanila, siyempre dili siya ‘magpagahi sa iyang kasingkasing.’ Sa pagkatinuod, mobati siyang obligado sa pagtabang.​—1 Juan 3:17.

Bisan pa, ang pangunang obligasyon sa Kristohanon mao ang iyang suod nga pamilya​—kapikas sa kaminyoon, mga anak, mga ginikanan, ug mga apohan. Busa palandongon una niya pag-ayo sa dili pa mangabaga ug responsibilibad nga makadaot kanila​—sa pinansiyal, emosyonal, ug sa espirituwal nga paagi.

Ang tambag sa Bibliya bahin sa pag-atiman ug pamilya maluluton ug makataronganon. Ang pagpadapat niini makaluwas sa Kristohanon sa daghang wala kinahanglanang kabalaka, ug makatabang kini kanila sa pag-atiman sa importanteng mga butang. Kining tanan maoy sa kadayegan ni Jehova, “ang Amahan, kang kinsa nagadawat ug ngalan ang tanang pamilya sa langit ug yuta.”​—Efeso 3:14, 15.

[Hulagway sa panid 25]

Ang Kristohanong mga ginikanan adunay pangunang obligasyon sa ilang kaugalingong mga anak

[Hulagway sa panid 26]

Lakip sa Kristohanong responsibilidad ang tigulang nga mga ginikanan ug mga anak