‘Kinahanglang Mabalaan Kamo Tungod Kay Ako Balaan’

“Kinahanglang mabalaan kamo, tungod kay ako si Jehova nga inyong Diyos balaan.”​—LEVITICO 19:2.

1. Kinsa ang pipila ka tawo nga giisip nga balaan sa kalibotan?

KADAGHANAN sa dagkong mga relihiyon sa kalibotan adunay mga tawo nga giisip nilang balaan. Si Mother Teresa nga bantog tungod sa iyang tibuok-kinabuhi nga pag-alagad sa India kasagarang giisip nga balaan tungod sa bug-os niyang pag-atiman sa mga kabos. Ang papa gitawag “Santo Papa.” Ang magtutukod sa modernong Katolikong organisasyong Opus Dei, si José María Escrivá, giisip sa pipila ka Katoliko nga “modelo sa pagkabalaan.” Ang Hinduismo adunay iyang mga swami, o mga tawong balaan. Si Gandhi gitahod ingong tawong balaan. Ang Budhismo dunay iyang balaang mga monghe, ug ang Islam sa iyang balaang propeta. Apan unsay tukmang kahulogan nga mabalaan?

2, 3. (a) Unsay kahulogan sa mga pulong “balaan” ug “pagkabalaan”? (b) Unsay pipila ka pangutana nga kinahanglang matubag?

² Ang pulong “balaan” gibatbat ingon nga “1. . . . nalangkit sa gahom nga diyosnon; sagrado. 2. Giisip o takos sa pagsimba o pagtahod . . . 3. Pagkinabuhi sumala sa estrikto o hataas ug moral nga relihiyoso o espirituwal nga sistema . . . 4. Gitino o gigahin alang sa usa ka relihiyosong katuyoan.” Sa Biblikanhong konteksto, ang pagkabalaan nagkahulogang “relihiyosong kahinlo o kaputli; pagkasagrado.” Sumala sa reperensiya sa Bibliya nga Insight on the Scriptures, “ang orihinal nga Hebreohanong [pulong] qoʹdhesh nagpasa sa ideya sa pagkabulag, pagkalinain, o pagkabalaan alang sa Diyos, . . . usa ka kahimtang sa pagkagigahin alang sa pag-alagad sa Diyos.”a

³ Ang nasod sa Israel gisugo nga mabalaan. Ang Kasugoan sa Diyos nagpahayag: “Ako si Jehova nga inyong Diyos; ug kinahanglang balaanon ninyo ang inyong kaugalingon ug kinahanglang kamo mabalaan, tungod kay ako balaan.” Kinsa ang Tinubdan sa pagkabalaan? Sa unsang paagi ang dili-hingpit nga mga Israelinhon mabalaan? Ug unsang mga pagtulon-an ang atong makaplagan alang sa atong kaugalingon karong adlawa sa awhag ni Jehova sa pagkabalaan?​—Levitico 11:44.

Kon sa Unsang Paagi ang Israel Nalangkit sa Tinubdan sa Pagkabalaan

4. Sa unsang paagi ang pagkabalaan ni Jehova giilustrar sa Israel?

⁴ Ang tanang nalangkit sa pagsimba sa Israel kang Jehova nga Diyos pagaisipong balaan ug pagatagdon sa ingon. Ngano man kana? Tungod kay si Jehova mismo mao ang sinugdanan ug tinubdan sa pagkabalaan. Ang asoy ni Moises bahin sa pag-andam sa balaang tabernakulo ug sa mga besti ug mga dekorasyon gitapos sa mga pulong: “Sa kataposan sila nagbuhat sa sidlak nga lamina, ang balaang timaan sa pagpahinungod, sa lunsayng bulawan ug gisulat ibabaw niini ang usa ka sinulat sa mga kinulit sa usa ka timri: ‘Pagkabalaan iya ni Jehova.’” Kining sidlak nga lamina nga ginama sa lunsayng bulawan gitaod sa turbante sa hataas nga saserdote, ug kadto nagpasabot nga siya nagahin alang sa usa ka pag-alagad sa linaing pagkabalaan. Samtang sila nakakita niining sinulat nga timaan nga nagsidlak sa kahayag sa adlaw, ang mga Israelinhon regular nga gipahinumdoman sa pagkabalaan ni Jehova.​—Exodo 28:36; 29:6; 39:30.

5. Sa unsang paagi ang dili-hingpit nga mga Israelinhon maisip nga balaan?

⁵ Apan sa unsang paagi ang mga Israelinhon mabalaan? Pinaagi lamang sa suod nilang relasyon uban kang Jehova ug sa ilang maputling pagsimba kaniya. Gikinahanglan nila ang tukmang kahibalo bahin sa “Labing Balaang Usa” aron simbahon siya diha sa pagkabalaan, sa pisikal ug espirituwal nga kahinlo. (Proverbio 2:1-6; 9:10) Busa ang mga Israelinhon kinahanglang magsimba sa Diyos nga may putling motibo ug putling kasingkasing. Ang bisan unsang salingkapawng dagway sa pagsimba mahimong mangil-ad kang Jehova.​—Proverbio 21:27.

Kon Nganong Gibadlong ni Jehova ang Israel

6. Giunsa pagtagad sa mga Hudiyo sa adlaw ni Malaquias ang lamesa ni Jehova?

⁶ Kini tin-awng giilustrar sa dihang ang mga Israelinhon sa dili-bug-os nga kasingkasing nagdalag menos, may-depektong mga halad ngadto sa templo. Pinaagi sa iyang propetang si Malaquias, si Jehova nagbadlong sa ilang menos nga mga halad: “‘Ako wala mahimuot kaninyo,’ nagaingon si Jehova sa mga panon, ‘ug sa gasang halad gikan sa inyong kamot ako wala malipay.’ . . . ‘Apan kamo nagapasipala kanako pinaagi sa inyong pag-ingon, “Ang lamesa ni Jehova gihugawan, ug ang bunga niana gitamay, ang pagkaon niini.” Ug kamo nagaingon, “Tan-awa! Pagkalaay niini!” ug kamo nagsimhot niini,’ si Jehova sa mga panon nagaingon. ‘Ug kamo nagdala nianang gikuniskunis, ug piang, ug masakiton; oo, inyong gidala kini ingong gasa. Ako ba malipay niana diha sa inyong kamot?’ si Jehova nagaingon.”​—Malaquias 1:10, 12, 13.

7. Unsang dili-balaang mga buhat ang gihimo sa mga Hudiyo sa ikalimang siglo W.K.P.?

⁷ Si Malaquias gigamit sa Diyos aron pagbadlong sa sayop nga mga buhat sa mga Hudiyo, lagmit sa ikalimang siglo W.K.P. Dili maayong panig-ingnan ang gihatag sa mga saserdote, ug ang ilang panggawi dili gayod balaan. Ang katawhan, nga nagsunod sa maong pagpanguna, wala magsunod sa ilang diyosnong mga prinsipyo, sa punto gani nga gidiborsiyohan ang ilang mga asawa, lagmit aron sila makakuhag mas batan-ong paganong mga asawa. Misulat si Malaquias: “‘Si Jehova mismo nagpamatuod tali kanimo ug sa asawa sa imong pagkabatan-on, batok kang kinsa ikaw nagmaluibon,b bisan pag siya mao ang imong kauban ug asawa sa imong tugon. . . . Ug kinahanglang magbantay kamo bahin sa inyong espiritu, ug batok sa asawa sa inyong pagkabatan-on hinaot nga walay magmaluibon. Kay gidumtan niya ang pagdiborsiyo,’ nagaingon si Jehova ang Diyos sa Israel.”​—Malaquias 2:14-16.

8. Sa unsang paagi ang pipila sa Kristohanong kongregasyon naapektahan sa modernong hunahuna bahin sa diborsiyo?

⁸ Sa modernong kapanahonan, sa daghang nasod diin sayon ang pagkuhag diborsiyo, ang gidaghanon sa diborsiyo misulbong. Bisan ang Kristohanong kongregasyon naapektahan. Inay mangayog tabang sa mga ansiyano aron mabuntog ang kababagan ug maningkamot nga mapalampos ang ilang kaminyoon, ang pipila dali kaayong nakigdiborsiyo. Kasagaran ang mga anak ang mahibilin sa pag-antos ug dako sa emosyon.​—Mateo 19:8, 9.

9, 10. Sa unsang paagi angay natong ibanaag ang atong pagsimba kang Jehova?

⁹ Sumala sa amo nang gipahayag, tungod sa makaluluoyng espirituwal nga kahimtang sa adlaw ni Malaquias, si Jehova prangkang nagbadlong sa hapawhapawng pagsimba sa Juda ug nagpakita nga maputling pagsimba lamang ang iyang dawaton. Dili ba kini angay magpahinabo nga palandongon nato ang kalidad sa atong pagsimba kang Jehova nga Diyos, ang Soberanong Ginoo sa uniberso, ang Tinubdan sa matuod nga pagkabalaan? Kita ba tinuod nga nagahalad sa Diyos sa balaang pag-alagad? Gihuptan ba nato ang mahinlo-sa-espirituwal nga kahimtang?

¹⁰ Kini wala magkahulogan nga kinahanglang kita hingpit, nga maoy imposible, o nga atong itandi ang atong kaugalingon sa uban. Apan nagkahulogan kini nga ang matag Kristohanon angay nga maghatag sa Diyos ug pagsimba nga iyang kinamaayohan sumala sa tinagsa ka kahimtang. Kini nagtumong sa kalidad sa atong pagsimba. Ang atong sagradong pag-alagad angay nga maoy atong kinamaayohan​—balaang pag-alagad. Sa unsang paagi kana mahimo?​—Lucas 16:10; Galacia 6:3, 4.

Putling mga Kasingkasing Motultol sa Putling Pagsimba

11, 12. Unsay tinubdan sa dili-balaang panggawi?

¹¹ Si Jesus sa tin-aw nagtudlo nga kon unsay anaa sa kasingkasing madayag pinaagi sa kon unsay gisulti ug gibuhat sa usa ka tawo. Si Jesus miingon ngadto sa nagpakamatarong-sa-kaugalingon, apan dili-balaan, nga mga Pariseo: “Kaliwat sa mga bitin, unsaon ninyo pagsultig maayong mga butang, sa dihang kamo maoy tuman-kadaotan? Kay gikan sa kadagaya sa kasingkasing ang baba mosulti.” Sa ulahi iyang gipakita nga ang daotang mga buhat nagagikan sa tuman-kadaotang mga hunahuna diha sa kasingkasing, o sulod nga pagkatawo. Matod niya: “Ang mga butang nga nagagula sa baba nagagikan sa kasingkasing, ug kanang mga butanga nagapahugaw sa usa ka tawo. Pananglitan, nagagula gikan sa kasingkasing ang tuman-kadaotang mga pangatarungan, mga pagbuno, mga pagpanapaw, mga pakighilawas, mga pagpangawat, bakak nga mga panghimatuod, mga pasipala. Mao kining mga butanga ang nagapahugaw sa usa ka tawo.”​—Mateo 12:34; 15:18-20.

¹² Motabang kini kanato sa pagsabot nga ang dili-balaang mga buhat maoy dili gayod kinaiyanhon o walay nag-unang pasikaranan. Kini mao ang resulta sa makapahugawng mga hunahuna nga nagpahipi diha sa kasingkasing​—ang sekretong mga tinguha ug tingali mga panghanduraw. Kanay hinungdang si Jesus nakaingon: “Inyong nadungog nga gikaingon, ‘Dili ka gayod manapaw.’ Apan ako magaingon kaninyo nga ang matag usa nga padayong nagatan-aw sa usa ka babaye aron magbaton ug maulagong kaibog kaniya nakahimo na ug pagpanapaw uban kaniya diha sa iyang kasingkasing.” Sa laing mga pulong, ang pakighilawas ug pagpanapaw nakagamot na diha sa kasingkasing una pa mahitabo ang bisan unsang buhat. Dayon, sa dihang motungha ang higayon, ang dili-balaang mga hunahuna mahimong dili-balaang panggawi. Ang pakighilawas, panapaw, sodomiya, pangawat, mga pasipala, ug apostasya mahimong pipila sa dayag nga mga resulta.​—Mateo 5:27, 28; Galacia 5:19-21.

13. Unsay pipila ka pananglitan kon sa unsang paagi ang dili-balaang mga hunahuna mahimong motultol sa dili-balaang mga buhat?

¹³ Kining situwasyona ikailustrar sa lainlaing mga paagi. Sa pipila ka nasod, ang mga casino nagapanungha samag mga uhong, sa ingon nagapadako sa kahigayonan sa pagpanugal. Ang usa tingali matental nga modangop niining maorag solusyon aron sulayan pagsulbad ang iyang mga suliran sa salapi. Ang malinglahong pangatarongan basin maghaylo sa usa ka igsoong lalaki nga ihiklin o hatagag katarongan ang iyang mga prinsipyo sa Bibliya ug manugal.c Sa laing pananglitan, ang sayon nga pagbaton ug pornograpiya, pinaagi kaha sa TV, mga video, mga kompiyuter, o mga libro, makaagak sa usa ka Kristohanon ngadto sa dili-balaang panggawi. Kinahanglang iya lamang pasagdan ang iyang espirituwal nga armadura, ug sa dili madugay, siya mahatumpawak na sa imoralidad. Apan sa kadaghanang kahimtang ang pagkadaldal ngadto sa sala magsugod sa kaisipan. Oo, sa mga situwasyong sama niini, ang mga pulong ni Santiago matuman: “Ang matag usa ginasulayan pinaagig pagkaganoy ug pagkahaylo sa iyang kaugalingong tinguha. Unya ang tinguha, dihang kini makapanamkon na, magpahimugso ug sala.”​—Santiago 1:14, 15; Efeso 6:11-18.

14. Sa unsang paagi ang daghan naulian gikan sa ilang dili-balaang panggawi?

¹⁴ Ikalipay, daghang Kristohanon nga nakasalang dili tinuyo nagpakitag tiunay nga paghinulsol, ug ang mga ansiyano nakahimo sa pagpasig-uli kanila sa espirituwal. Bisan ang daghan nga gipalagpot tungod sa kawalay paghinulsol sa kadugayan nakabalik sa maayong panghunahuna ug napasig-uli diha sa kongregasyon. Sila nakaamgo kon unsa ka dali silang naapsan ni Satanas sa dihang gitugotan nilang makagamot ang dili-balaang mga hunahuna diha sa kasingkasing.​—Galacia 6:1; 2 Timoteo 2:24-26; 1 Pedro 5:8, 9.

Ang Hagit​—Pag-atubang sa Atong mga Kahuyangan

15. (a) Nganong kinahanglang atong atubangon ang atong mga kahuyangan? (b) Unsay makatabang kanato sa pag-ila sa atong mga kahuyangan?

¹⁵ Kinahanglang maningkamot kita sa pag-ila nga dili-madapigon sa atong kaugalingong kasingkasing. Andam ba kitang moatubang sa atong mga kahuyangan, ilhon kini sila, ug dayon maningkamot sa pagbuntog niini nila? Andam ba kitang mangutana sa usa ka matinud-anong higala kon sa unsang paagi kita mahimong makapauswag, ug unya mamati sa tambag? Aron magpabiling balaan kinahanglang buntogon nato ang atong mga kakulangan. Ngano? Tungod kay si Satanas nasayod sa atong mga kahuyangan. Gamiton niya ang iyang malansisong mga paagi aron hagiton kita ngadto sa sala ug dili-balaang panggawi. Pinaagi sa iyang malansisong mga buhat, sulayan niya ang pagpabulag kanato gikan sa gugma sa Diyos aron kita dili na binalaan ug mapuslanon alang sa pagsimba ni Jehova.​—Jeremias 17:9; Efeso 6:11; Santiago 1:19.

16. Unsang panagbangi ang nabatonan ni Pablo?

¹⁶ Nakabaton si apostol Pablo ug mga pagsulay ug mga pagtigi, sumala sa iyang gipamatuod diha sa iyang sulat ngadto sa mga Romano: “Ako nahibalo nga kanako, nga mao, sa akong unod, walay nagapuyo nga bisan unsang maayo; kay ang katakos sa pagbuot ania uban kanako, apan ang katakos sa paghimong malampos kon unsa ang maayo wala. Kay ang maayo nga buot ko wala ko buhata, apan ang daotan nga dili ko buot mao ang akong ginabuhat. . . . Ako nahimuot gayod sa balaod sa Diyos sumala sa akong pagkatawo sa sulod, apan akong nakita sa akong mga sangkap ang laing balaod nga nagapakigbugno batok sa balaod sa akong kaisipan ug nagadala kanakong bihag ngadto sa balaod sa sala nga ania sa akong mga sangkap.”​—Roma 7:18-23.

17. Sa unsang paagi si Pablo migulang madaogon sa iyang pakigbisog batok sa mga kahuyangan?

¹⁷ Karon ang bililhong punto sa kahimtang ni Pablo mao nga giila niya ang iyang mga kahuyangan. Bisan pa niana nila, siya nakaingon: “Ako nahimuot gayod sa balaod sa Diyos sumala sa akong [espirituwal nga] pagkatawo sa sulod.” Si Pablo nahigugma kon unsay maayo ug nagdumot kon unsay daotan. Apan sa gihapon siya kinahanglang may pakigbisogan, ang samang pakigbisog nga nabatonan natong tanan​—batok kang Satanas, sa kalibotan, ug sa unod. Busa sa unsang paagi kita makadaog sa pakigbisog nga magpabiling balaan, nga bulag gikan niining kalibotana ug sa panghunahuna niini?​—2 Corinto 4:4; Efeso 6:12.

Sa Unsang Paagi Kita Makapabiling Balaan?

18. Sa unsang paagi kita makapabiling balaan?

¹⁸ Ang pagkabalaan dili makab-ot pinaagi sa pagbuhat kon unsay labing sayon o pinaagi sa pagpatuman sa kaugalingong gusto. Kanang matanga sa tawo kanunayng mohatag ug mga katarongan sa iyang panggawi ug mosulay sa pagbasol sa lain. Tingali kinahanglang makakat-on kita nga mahimong responsable sa atong mga lihok ug dili mahisama sa pipila nga magpatuo nga kanay ilang dulnganan tungod sa pamilyahanong kagikan o napanunod nga mga kinaiya. Ang hinungdan anaa sa kasingkasing sa indibiduwal. Siya ba nahigugma sa pagkamatarong? nangandoy sa pagkabalaan? nagtinguha sa panalangin sa Diyos? Ang salmista nagtin-aw sa panginahanglan sa pagkabalaan sa dihang siya miingon: “Magpahilayo gikan sa kon unsay daotan, ug buhata kon unsay maayo; pangitaa ang pakigdait, ug tinguhaa kini.” Si apostol Pablo misulat: “Himoang walay pagkasalingkapaw ang inyong gugma. Kasilagi kon unsa ang tuman-kadaotan, hawid sa kon unsa ang maayo.”​—Salmo 34:14; 97:10; Roma 12:9.

19, 20. (a) Sa unsang paagi kita makapalig-on sa atong hunahuna? (b) Unsay nalangkit sa epektibong personal nga pagtuon?

¹⁹ Kita mahimong ‘mohawid sa kon unsa ang maayo’ kon isipon nato ang mga butang gikan sa panglantaw ni Jehova ug kon nabatonan nato ang hunahuna ni Kristo. (1 Corinto 2:16) Sa unsang paagi mahimo kini? Pinaagig regular nga pagtuon ug pagpalandong sa Pulong sa Diyos. Pagkasubsob nga gihatag kining tambaga! Apan giisip ba nato kini nga may igong pagkaseryoso? Pananglitan, ginatun-an mo ba gayod kining magasina, nga ginasusi ang mga teksto sa Bibliya, una ka motambong sa tigom? Sa pagtuon wala namo ipasabot ang pagbadlis lamang ug pipila ka prase diha sa matag parapo. Ang usa ka tun-anang artikulo mahimong basahon sa madali ug mabadlisan sa mga 15 minutos. Nagpasabot ba kana nga ato nang natun-an ang artikulo? Sa pagkatinuod, mokabat sa usa o duha ka oras ang pagtuon ug pagsuhop sa espirituwal nga kaayohan nga ginahatag sa matag artikulo.

²⁰ Tingali gikinahanglang atong disiplinahon ang atong kaugalingon nga magpahilayo sa TV sa pila ka oras matag semana ug ihatag ang bug-os nga pagtagad sa atong personal nga pagkabalaan. Ang atong regular nga pagtuon magpalig-on kanato sa espirituwal nga paagi, nga magpalihok sa hunahuna aron sa paghimog hustong mga desisyon​—mga desisyon nga motultol sa “balaang mga buhat sa panggawi.”​—2 Pedro 3:11; Efeso 4:23; 5:15, 16.

21. Unsang pangutana ang pagatubagon pa?

²¹ Ang pangutana karon mao, Sa unsang dugang nga mga natad sa buluhaton ug panggawi nga kitang mga Kristohanon mabalaan, maingon nga si Jehova maoy balaan? Ang mosunod nga artikulo mopahayag ug pila ka kasayoran nga takos hisgotan.

[Mga footnote]

Nahinumdom Ka Ba?

◻ Giunsa pagpaila ang Tinubdan sa pagkabalaan sa Israel?

◻ Sa unsang mga paagi ang Israelinhong pagsimba dili balaan sa adlaw ni Malaquias?

◻ Asa magsugod ang dili-balaang panggawi?

◻ Aron mabalaan, unsay kinahanglang atong ilhon?

◻ Sa unsang paagi kita makapabiling balaan?