Si Papa Juan Paulo Miduaw sa Naghigwaos nga Panon

SULOD sa pulo ka okupadong adlaw sa miaging Septiyembre, gilatas ni Papa Juan Paulo II sakayg jet ang Amerika del Norte, nga giduaw ang siyam ka siyudad sa U.S. ug usa ka balangay sa Northwest Territories sa Canada. Gipakigsultihan niya ang mga dili-Katoliko ug sa samang panahon giatubang ang mausbawong independensiya sa iyang panon sa Amerika del Norte.

Ang mga pari nagkuwestiyon sa mga lagda sa iglesya bahin sa dili-pagminyo o selibasiya. Gipasabot sa mga obispo nga ang moral nga kalagdaan niini estrikto kaayo. Ang Amerikanong mga Indian miprotesta sa pagtratar sa iglesya sa ilang mga katigulangan.

Gipuntiriya sa papa ang nagausbawng batasan sa mga Katoliko sa U.S. sa ‘pagpili ug pagpalabi’ sa mga bahin sa pagtulon-an sa iglesya nga buot nilang tumanon. Pananglitan, si Monsenyor John Tracy Ellis mipatin-aw nga daghang tawo nagaingon: “Ako Katoliko, apan dili ako motuo sa tanang ginatudlo sa Papa.” Ang magasing Time mitaho: “Sa nangagi giisip sa Roma nga labing masinundanong mga anak lalaki ug mga babaye sa iglesya, daghang Amerikanong Katoliko karon nagtuo nga sila may katungod nga mopili sa mga bahin sa ilang pagtuo, nga dili tagdon ang mga pagtulon-an sa iglesya nga wala nila hiuyoni.”

Mainampingong Pagplano

Kining duawa gihikay nga mainampingon kaayo. Ang mga teksto dili lang sa igapahayag sa mga hawas sa iglesya apan bisan sa igapahayag sa Hudiyo, Muslim, Hindu, ug Buddhistang mga pangulo ngadto sa papa gipadalang abante kaayo ngadto sa Batikano aron mapreparar ang mabinantayong mga tubag.

Ang pagduaw nagsugod sa Miami niadtong Septiyembre 10. Didto ang Katolikong pari si Frank J. McNulty, nga namulong ingong hawas sa 57,000 ka U.S. nga pari, nag-awhag sa papa sa pagtagad sa mga isyung makapabahin sama sa dili-pagminyo sa pari, mausbawong pagbulag sa mga Katoliko gikan sa mga pagtulon-an sa Iglesya, ug tinguha sa kababayen-an sa dakodakong bahin diha sa iglesya. Miingon siyang ang bili sa dili-pagminyo “nagkatun-as ug padayong nagkatun-as diha sa mga kaisipan sa daghan.” Ang Los Angeles Times mikomento nga ang tubag nga “may malumong mga pulong” sa papa “wala magtandog sa laktud sa mga isyung gibangon [ni McNulty]” apan ang papa “nagpasiugda sa katungdanan sa mga pari sa pagpasakop sa iyang awtoridad bahin sa pagtulon-an.”

Sunod, sa Columbia, South Carolina, si Juan Paulo nakigtagbo sa dili-Katolikong mga relihiyosong pangulo. Sa New Orleans gipasidan-an niya ang mga teologong nagtudlo sa Katolikong mga tunghaan nga sila dili libreng mobulag sa opisyal nga mga pagtulon-an sa iglesya.

Sa Phoenix, Arizona, giangkon niya ang “mga sayop ug mga kadaotang” gibuhat sa mga membro sa iyang iglesya sa nangagi batok sa Amerikanong mga Indian, ug gidawat niya sa dayag ang relihiyosong simbolo nga balhibo sa agila gikan sa usa ka Indian nga tambalan.

Unya, sa usa ka tigom uban sa 300 ka U.S. nga obispo sa Los Angeles, si cardinal John R. Quinn nagsulti sa papa: “Ingong mga pastor kami nabalaka kaayo nga ang pila ka bahin sa pagtulon-an sa iglesya diha sa seksuwal ug sosyal nga moralidad usahay mailalom sa negatibong pagsaway sa among nasod ug usahay bisan sa mga Katolikong may maayong kabubut-on.” Mitubag ang papa nga usa ka “grabeng sayop” alang sa mga Katoliko nga mag-isip nga sila matinumanon kon sila mosupak sa mga pagtulon-an sa iglesya bahin sa “seksuwal ug panagtiayong moralidad, diborsiyo ug pagminyo pag-usab . . . ug aborsiyon.”

Ang homoseksuwalidad gihisgotan sa San Francisco, usa ka siyudad diin ang AIDS nakakalas nag kapin sa 2,150 ka kinabuhi. Kan-umag-duha ka biktima sa AIDS maoy bahin sa usa ka grupong nakigtagbo sa papa. Apil kanila mao ang duha ka pari, kanhing monghe, ubay-ubayng bayot, ug kuwatro-anyos nga batang lalaki nga natakdag AIDS tungod sa abono sa dugo.

Sa Detroit, si Juan Paulo nagtunglo sa aborsiyon. Matud niya: “Ang pagtahod sa kinabuhi ug pagpanalipod niini pinaagi sa balaod [angay] itugot ngadto sa matag tawo sukad sa pagsamkon hangtod sa kinaiyanhong kamatayon.” Gikan sa Detroit siya miadto sa Fort Simpson, sa Canada, diin gihatag niya ang “lanog nga pagduso” sa mga pangayo sa mga Indian sa kaugalingong-gobyerno ug pagpanag-iya sa ilang kaugalingong yuta.

Unsay sanong sa mga U. S. Katoliko sa baroganan sa papa? Ang The Times sa London mipahayag: “Bisan tuod ang iyang makadaning personal nga presensiya tinong nakadasig sa Iglesya, ang iyang walay-pagkompromisong mga kinahanglanon sa pagkamasinugtanon ngadto sa Batikano nakapasamot lamang sa pagsupak.”

Gimandoan ni Kristo?

Sa Miami, sa sinugdan sa iyang paglibot, si Papa Juan Paulo miingon nga ang hinungdan sa pagdawat sa awtoridad sa Katoliko mao nga ang iyang iglesya “maoy usa ka institusyong gimandoan ni Jesu-Kristo.” Kon tinuod pa kana, dili ba unta angayng sundon nga walay pagkompromiso ang mga pagtulon-an niini? Nganong ang mga pari buot mag-usab sa mga pagtulon-an ni Kristo? Ug nganong ang mga obispo angay mabalaka sa pagsaway sa publiko?

Ang suliran mao nga dili tanan sa maong kalagdaan sa iglesya gibase sa mga pagtulon-an ni Jesu-Kristo. Ang pipila nagbanaag sa mga ideya, mga polisa, ug mga tradisyong natigom latas sa kasiglohan inay kay gipasukad sa mga pagtulon-an mismo ni Kristo ug sa mga tinuohang iyang gipasa sa sinugdan ngadto sa iyang mga sumusunod.

Basin maikag ka kaayo sa pagtandi niining mga modernong pagtulon-an batok sa tinuod nga gitudlo ni Jesus ug sa iyang mga apostol.

Ang Tinuod nga Gipamulong ni Jesus ug sa Iyang mga Apostol

Ang maong mga pagtulon-an gitipigan diha sa usa ka basahon nga nasudlan sa bugtong tukmang sinulat nga talaan sa mga pulong mismo ni Jesus ug sa tinuod gitudlo niya ug sa iyang mga apostol. Tingali ikaw may kopya na nianang basahona, ang Bibliya. Kini nagapakita sa tinuod gitudlo sa matuod nga Kristiyanidad sa wala pa idugang ang daghan kaayong tawhanong ideya. Ang mosunod nga mga pangutlo (gawas sa usang gikan sa Exodo) maoy sa mga pahayag nga gisulat sa mga apostol mismo ni Jesus, nga naghisgot sa mga buhat nga wala itugot diha sa matuod Kristohanong kongregasyon:

Sekso sa Gawas sa Kaminyoon: “Ang mga tawong imoral ug kinabuhi, mga tigsimbag diyosdiyos, mga mananapaw . . . dili gayod makapanunod sa gingharian sa Diyos.”—1 Corinto 6:9, 10, The Jerusalem Bible.

“Kon nagalihok ang pagpatuyang sa kaugalingon ang mga sangpotanan dayag: pakighilawas, dakong kalaw-ayan ug seksuwal nga pagkairesponsable . . . kadtong nagagawi sama niini dili makapanunod sa gingharian sa Diyos.”—Galacia 5:19-21, JB.

“Sanglit ang sekso kanunay nga kapeligrohan, himoa nga ang matag lalaki makabaton sa iyang kaugalingong asawa ug ang matag babaye sa iyang kaugalingong bana.” —1 Corinto 7:2, JB; tan-awa usab ang 1 Tesalonica 4:3-8.

Homoseksuwal nga mga Buhat: “Kana ang hinungdan ang Diyos nagtugyan kanila ngadto sa daotang mga pagbati: . . . nganong ang ilang kalalakin-an nagbiya sa kinaiyanhong pakigsekso nga naut-ot sa kaulag sa usag usa, mga lalaking nagabuhat ug makauulaw nga mga butang uban sa mga lalaki ug nagabaton sa nahiangay nga balos tungod sa ilang kahiwian.”—Roma 1:26, 27, JB.

“Ni ang mga makihilawason . . . ni ang mga lalaking gitipigan alang sa dili-kinaiyanhong mga katuyoan, ni mga lalaki nga modulog sa mga lalaki . . . magapanunod sa gingharian sa Diyos. Ug ngani kamo ingon niana kaniadto. Apan kamo gihugasan na, apan kamo gibalaan na, apan kamo gipahayag nga matarong sa ngalan sa atong Ginoong Jesu-Kristo ug uban sa espiritu sa atong Diyos.”—1 Corinto 6:9-11; tan-awa usab ang 1 Timoteo 1:9-11.

Aborsiyon: Ang Bibliya nagaingon nga kon tungod sa aksidente ang duha ka nagadumogay nga lalaki “makasamad sa usa ka babayeng mabdos ug ang iyang mga anak mogawas . . . kon mahitabo ang usa ka aksidente nga makapatay, nan igahatag ang kalag alang sa kalag.” Busa, bisan pag ang usa ka dinanghag nga kawalay kabalaka nagpahinabo sa pagkamatay sa bata sa tiyan, kanang buhata masilotan sa kamatayon. Ug ang Kristohanong apostol Juan misulat: “Walay mamumuno ang dunay kinabuhing walay kataposan diha kaniya.”—Exodo 21:22, 23; 1 Juan 3:15.

Ang mosunod mao ang mga butang wala hisgoti ni Jesus ug sa iyang mga apostol. Kining dili-kinahanglanong mga restriksiyon gidugang sa ulahi.

Dili Pagminyo sa Pari: Si Pablo, ang apostol ni Jesus nga nagdala sa Kristiyanidad ngadto sa dili-Hudiyong kalibotan, nagpakitang ang dili pagminyo wala ibaod. Siya misulat: “Dili ba kita may katungod sa pagdala sa usa ka Kristohanong asawa sama sa uban sa mga apostol, ug sa mga igsoon sa Ginoo, ug kang Kefas [Pedro]?”—1 Corinto 9:5, The New American Bible, Edisyong Saint Joseph.

Siya misulat usab: “Busa, ang usa ka obispo kinahanglan . . . bana sa usa ka asawa.”—1 Timoteo 3:2, Romano Katolikong Douay Version; tan-awa usab ang 1 Timoteo 4:1-3.

Dili Makaminyo Pag-usab: Gipadayag ni Jesus nga adunay usa ka sala batok sa kapikas sa usa ka tawo nga seryoso kaayo nga kini makahimo sa diborsiyo ug pagminyo pag-usab nga katugotan. Matud niya: “Ako karon magaingon kaninyo, si bisan kinsa nga magadiborsiyo sa iyang asawa (ang malaw-ay nga gawi maoy separadong kaso) ug maminyo sa lain makapanapaw, ug ang lalaking maminyo sa usa ka babayeng diborsiada makapanapaw.” (Mateo 19:9, NAB) Sa usa ka potnot sa bersikulo 9 ang gihisgotan sa ibabaw nga hubad sa Bibliya nagaingon: “Ang malaw-ay nga gawi maoy separadong kaso: sa literal ‘gawas sa porneia,’ nga mao, imoralidad, pakighilawas, bisan pag-unay.”

Mga Lagda Bahin sa Kontrasepsiyon: Ang Bibliya nagaingong ang mga anak angay higugmaon, atimanon, ug matutoon sumala sa diyosnong mga prinsipyo, apan wala kini magaingon nga ang matag seksuwal nga buhat angay motaganag higayon nga ipanamkon ang usa ka bata. Kini wala maghisgot sa pagpugong sa pag-anak aron malimitihan ang gidak-on sa pamilya sulod sa kaminyoon.

Kon ang Iglesya Katolika tinuod nga usa ka institusyon nga gimandoan ni Kristo Jesus, nan ang tanan niining pagtulon-an ug mga buhat bug-os mahiuyon sa Pulong sa Diyos, ang Balaang Kasulatan. Kini dili makasinatig pagkabahin taliwala sa mga obispo, mga pari, ug mga sakop sa iglesya niini. Seryoso ang butang. Matud ni Jesus: “Ang matag gingharian nga nabahin sa kaugalingon nagapadulong sa kalaglagan, ug ang usa ka panimalay nga nabahin sa kaugalingon malumpag.” (Lucas 11:17, JB) Hinaot kini nga situwasyon magdasig sa among Katolikong mga magbabasa sa pagsusi sa bug-os sa Bibliya aron masayran kon unsay gikinahanglan sa Diyos kanato aron mahimong dalawaton kaniya. Ang mga Saksi ni Jehova mahimuot sa pagtabang niini.

[Kahon sa panid 25]

Pagdawat sa Pagtulon-an sa Iglesya

Ang usa ka surbi sa magasing Time nga gikuha sa miaging Agosto (nga gipatik Septiyembre 7) nagpadayag sa gidak-on nga ang mga Amerikano nga nagaingong sila Katoliko dili mouyon sa opisyal nga pagtulon-an sa iglesya. Mitaho kini niining mga numeroha:

27% sa U.S. nga mga Katoliko nga giinterbiyo miingong ang mga babaye angay magbaton sa katungod sa aborsiyon kon pangayoon

53% naghunahunang ang mga pari angay tugotan sa pagminyo

78% miingon nga katugotan rang ang mga Katoliko “mohukom sa kaugalingon” bahin sa mga isyu sa pagpugong sa pag-anak ug aborsiyon

93% nagtuo nga “posible nga dili mouyon sa Papa ug sa gihapon mahimong maayong Katoliko.”

Ang usa ka New York Times/CBS News Poll (gipatik sa Septiyembre 11, 1987, sa The New York Times) nagpadayag sa susamang mga pagduhaduha taliwala sa mga pari:

24% miingon nga sila sa kaugalingon pabor “sa paggamit sa artipisyal nga mga paagi sa pagpugong sa pag-anak”

55% mipabor sa pagtugot sa mga pari sa pagminyo

57% miingon nga ang usa ka tawo mahimong dili mouyon sa “iglesya nga ang pagbatog aborsiyon usa ka sala” ug “sa gihapon usa ka maayong Katoliko”

[Kahon sa panid 26]

Dili-Pagminyo Dili Usa ka Sugo sa Unang Siglo

Si Papa Paulo VI nagduso sa kinahanglanon sa dili-pagminyo para sa klero pero miangkon nga “ang Bag-ong Testamento nga nagatipig sa pagtulon-an ni Kristo ug sa mga Apostol . . . wala sa dayag magbaod sa dili pagminyo sa sagradong mga ministro . . . Si Jesus Mismo wala maghimo niana nga kinahanglanon sa pagpili Niya sa Napulog-duha, ni ang mga Apostol alang niadtong nagdumala sa unang Kristohanong mga komunidad.”—Sacerdotalis Caelibatus (Dili-Pagminyo sa Pari, 1967).

[Kahon sa panid 26]

“Palagpota Kining Mamumuhat ug Daotan . . . ”

Gisultihan ni apostol Pablo ang unang-siglong mga Kristohanon kon unsay buhaton sa usa ka tawong imoral diha sa kongregasyon: “Dili kamo makig-uban sa usa ka igsoong Kristohanon nga nagakinabuhing imoral . . . Kinahanglang inyong palagpoton kining mamumuhat ug daotan gikan sa inyong taliwala.” Ginabuhat ba gayod kana sa inyong iglesya?—1 Corinto 5:11-13, JB.