HALAS NGA TUMBAGA
Ang tumbaga nga larawan o dagway sa usa ka halas nga giumol ni Moises sa panahon sa pagpanaw sa mga Israelinhon didto sa kamingawan. Duol sa utlanan sa Edom ang katawhan mirebelde ug mireklamo bahin sa milagrosong gitagana nga mana ug sa abiyo nga tubig. Busa gisilotan sila ni Jehova pinaagi sa pagpadalag malalang mga halas sa ilang taliwala, ug daghan ang nangamatay tungod kay gipaak sa mga halas. Human maghinulsol ang katawhan ug si Moises nagpataliwala alang kanila, gisultihan ni Jehova si Moises nga maghimog larawan sa usa ka halas ug magbutang niini diha sa usa ka ilhanang tukon. Gibuhat kini ni Moises, ug “nahitabo nga kon ang usa ka halas makapaak kang bisan kinsa ug siya mosud-ong sa halas nga tumbaga, siya magpabiling buhi.”—Num 21:4-9; 1Co 10:9.
Wala ipaila sa Kasulatan kon unsang matanga sa malalang halas ang gipadala ni Jehova taliwala sa katawhan. Ang Hebreohanong ekspresyon alang sa “mga halas nga malala” (han·necha·shimʹ has·sera·phimʹ) sa Numeros 21:6 mahimong magpasabot sa “malalang mga bitin,” tingali tungod sa kaul-ol o sa makapahubag nga epekto sa lala niini.
Gitipigan sa mga Israelinhon ang halas nga tumbaga ug sa ulahi sayop nga misugod sa pagsimba niini ug mihimog gipaaso nga halad alang niini. Busa, ingong bahin sa iyang relihiyosong mga reporma, gigupok sa Judeanhon nga si Haring Ezequias (745-717 W.K.P.) ang kapin sa 700-anyos nga halas nga tumbaga tungod kay kini gihimong idolo sa katawhan. Sumala sa Hebreohanong teksto, ang asoy sa 2 Hari 18:4 sa literal mabasa, “siya nagsugod sa pagtawag niini nga Nehushtan.” Ang pipila ka hubad wala maghubad sa pulong nga “Nehushtan.” (AT; Ro; RS) Sa leksikon ni Koehler ug Baumgartner, ang gisugyot nga mga kahulogan sa Hebreohanong termino nga nechush·tanʹ mao ang “halas nga bronse” ug “idolong halas nga bronse.” (Hebräisches und Aramäisches Lexikon zum Alten Testament, Leiden, 1983, p. 653) Ang Bag-ong Kalibotang Hubad tukmang nagtawag sa halas nga tumbaga ingong “tumbagang halas nga idolo.”
Gipatin-aw ni Jesu-Kristo ang matagnaong kahulogan sa nahitabo didto sa kamingawan diin nalangkit ang halas nga tumbaga sa dihang iyang gisultihan si Nicodemo: “Dugang pa, walay tawo nga nakasaka sa langit gawas kaniya nga nanaog gikan sa langit, ang Anak sa tawo. Ug ingon nga giisa ni Moises ang halas didto sa kamingawan, sa ingon usab kinahanglang igaisa ang Anak sa tawo, aron ang tanan nga nagtuo kaniya makabaton ug kinabuhing walay kataposan.” (Ju 3:13-15) Sama sa halas nga tumbaga nga gibutang ni Moises sa usa ka tukon didto sa kamingawan, ang Anak sa Diyos gilansang o gibitay diha sa estaka, nga sa panglantaw sa daghan maorag siya usa ka mamumuhat ug daotan ug usa ka makasasala, sama sa usa ka bitin, nga nahimong tinunglo. (Deu 21:22, 23; Gal 3:13; 1Pe 2:24) Didto sa kamingawan ang usa ka tawo nga gipaak sa usa sa malalang mga halas nga gipadala ni Jehova taliwala sa mga Israelinhon kinahanglan gayong molantaw sa halas nga tumbaga uban ang pagtuo. Sa susama, aron makabaton ug kinabuhing walay kataposan pinaagi ni Kristo, gikinahanglan ang pagpasundayag ug pagtuo kaniya.