FRIGIA

Usa ka dapit o rehiyon sa sentral nga Asia Minor. Ang geograpikanhong mga utlanan sa Frigia nabag-obag-o pag-ayo latas sa katuigan, busa lisod matino ang dapit nga sakop niini gawas kon ang usa magtumbok sa usa ka espesipikong yugto. Sa unang siglo ang “Frigia” maoy usa ka ilaya diha sa Romanhong mga lalawigan sa Galacia ug Asia, nga nagkobre sa kapatagan ibabaw sa bukid sa A sa Kabukiran sa Taurus, gikan sa Suba sa Halys sa S hangtod sa ibabaw nga mga walog sa suba sa Hermus ug Meander sa K. Si apostol Pablo mipanaw latas sa pipila ka dapit sa Frigia, lagmit sa duha sa iyang mga panaw.​—Buh 16:6; 18:23; 19:1.

Sagad gituohan nga ang mga Frigiahanon mibiyahe gikan sa Trasia sa naghinapos ang ikaduhang milenyo W.K.P. ug nagkontrolar sa kinadak-ang bahin sa sentral ug kasadpang Asia Minor sa A sa Kabukiran sa Taurus, gikan sa Suba sa Halys hangtod sa Dagat Aegean. Gipakita sa arkeolohikanhong ebidensiya nga ang Gordium mao ang ilang kaulohan ug si Haring Midas maoy usa sa ilang prominenteng mga magmamando. Ang usa ka talagsaong bahin sa relihiyon sa katawhan sa Frigia sa unang panahon mao ang pagsimba sa usa ka inahan-diyosa (si Rhea Cybele).

Ang kasadpang bahin sa Frigia nailalom sa pagkontrolar sa Attalid nga mga hari sa Pergamo. Kini nga gingharian nahimong Romanhong lalawigan sa Asia, apan ang HS nga bahin sagad gitawag nga Frigia sa Asia. (Tan-awa ang ASIA.) Ang hari sa Galacia nagmando sa mas sidlakang seksiyon sa Frigia, ug sa ulahi kini nahimong usa ka bahin sa Romanhong lalawigan sa Galacia. Kining sidlakang seksiyon usahay gitawag nga Frigia sa Galacia; nahimutang kini sa A sa Pisidia ug sa AK sa Licaonia. Depende sa panglantaw sa magsusulat ug sa yugto nga nalangkit, ang Antioquia ug Iconio mahimong tawgon nga mga siyudad sa Frigia, bisan tuod ang Antioquia sagad gituohan nga anaa sa Pisidia, ug ang Iconio anaa sa Licaonia.​—Buh 13:14; tan-awa ang ANTIOQUIA Num. 2; ICONIO.

Ang populasyon sa Frigia naglakip sa daghang Hudiyo, tungod kini sa pagdasig sa Seleucid nga mga magmamando sa Sirya sa pagpapuyo kanila didto. Matod ni Josephus, si Antiochus III (223-187 W.K.P.) naglalin sa “duha ka libong banay sa mga Hudiyo uban sa ilang mga butang gikan sa Mesopotamia ug Babilonya” ngadto sa Lydia ug Frigia aron molinaw ang mga kahimtang taliwala sa mga mag-aalsa didto. (Jewish Antiquities, XII, 149 [iii, 4]) Ug ang mga Hudiyo dayag nga padayong midaghan sa Asia Minor ubos sa pagmando sa mga Romano. Panahon sa Pentekostes sa 33 K.P., didto sa Jerusalem ang mga Hudiyo gikan sa “distrito sa Asia, ug Frigia ug Pamfilia.”​—Buh 2:​9, 10.

Sa iyang ikaduhang misyonaryong panaw, si Pablo ug ang iyang mga kauban, nga milatas sa AK sa Cilicia ug Licaonia, ‘milibot sa Frigia ug sa yuta sa Galacia, tungod kay sila gidid-an sa balaang espiritu nga isulti ang pulong didto sa distrito sa Asia.’ (Buh 15:41; 16:1-6) Busa sila miadto sa sidlakang bahin sa karaang Frigia (nga sa panahon ni Pablo mao ang Frigia sa Galacia), apan inay nga mopadayon sa K latas sa lalawigan sa Asia (nga dinhi nahimutang ang Frigia sa Asia), sila miadto sa A paingon sa lalawigan sa Bitinia ug dayon sa K paingon sa Troas.

Sa ikatulong panaw ni Pablo siya nakaabot sa Frigia sa Galacia ug sa Frigia sa Asia. Siya mibiya sa Antioquia sa Pisidia ug “miadto sa lainlaing dapit sa tibuok kayutaan sa Galacia ug Frigia.” (Buh 18:23) Ang asoy nag-ingon usab nga siya “milatas sa ilayang mga dapit ug milugsong ngadto sa Efeso” sa Kabaybayonan sa Aegean. (Buh 19:1) Mopatim-aw nga siya wala mopanaw agi sa dakong dalan paingon sa Efeso, nga moagi sa walog sa Suba sa Lycus ug sa Frigiahanon nga mga siyudad sa Laodicea, Colosas, ug Hierapolis (Col 2:1; 4:13), apan hinuon miagi sa mas laktod nga ruta nga tingali dapit sa A.​—Tan-awa ang COLOSAS.