“Tigbaligyag Purpura”

Si Lydia nagpuyo sa Filipos, ang pangunang siyudad sa Macedonia. Bisan pa niana, siya maoy gikan sa Tiatira, usa kasiyudad sa rehiyon sa Lydia, sa kasadpang Asia Minor. Tungod niini ang uban nagsugyot nga ang “Lydia” maoy usa ka angga nga gihatag kaniya sa Filipos. Sa laing pagkasulti, siya maoy “taga-Lydia,” nga sama sa babayeng gisangyawan ni Jesu-Kristo nga gitawag ug ‘babayeng taga-Samaria.’ (Juan 4:9) Si Lydia namaligyag “purpura” o mga butang nga gitina niini. (Buhat 16:12, 14) Ang pagkaadunay mga magtitina sa Tiatira ug sa Filipos gipaluyohan sa mga inskripsiyon nga nakalotan sa mga arkeologo. Posible nga si Lydia mibalhin tungod sa iyang trabaho, sa pagdumala kaha sa iyang kaugalingong negosyo o ingong usa ka hawas sa usa ka kompaniya sa mga magtitina sa Tiatira.

Ang purpura nga tina maoy gikan sa nagkalainlaing mga tinubdan. Ang labing mahal maoy kinuha gikan sa pila ka matang sa kinhason sa dagat. Sumala sa Romanong magbabalak sa unang-siglo nga si Martial, ang usa ka kupo sa labing maayong purpura sa Tiro (laing sentro diin gigama kini nga substansiya) moabot sa kantidad nga 10,000 sesterces, o 2,500 ka denario, ang katumbas nga suhol sa 2,500 ka adlaw sa usa ka mamumuo. Tin-aw, ang maong mga besti maoy maluhong mga butang nga pipila lamang ang makapalit. Busa si Lydia lagmit sapian. Tinuod man kini o dili, siya nakatanyag ug pagkamaabiabihon ngadto kang apostol Pablo ug sa iyang mga kauban​—si Lucas, Silas, Timoteo, ug tingali uban pa.

“Usa ka Magsisimba sa Diyos”

Si Lydia maoy “usa ka magsisimba sa Diyos,” apan siya lagmit usa ka proselita sa Judaismo sa pagpangita sa relihiyosong kamatuoran. Bisag siya may usa ka maayong trabaho, si Lydia dili materyalistiko. Hinunoa, siya migahig panahon sa espirituwal nga mga butang. “Gibuksan pag-ayo ni Jehova ang iyang kasingkasing aron motagad sa mga butang nga gipamulong ni Pablo,” ug si Lydia midawat sa kamatuoran. Ngani, “siya ug ang iyang panimalay nabawtismohan.”​—Buhat 16:14, 15.