SAMOS

[Habog].

Usa ka pulo sa Dagat Aegean duol sa K nga baybayon sa Asia Minor. Si Pablo lagmit nga mihapit kadiyot sa Samos sa iyang pagbalik gikan sa iyang ikatulong misyonaryong panaw.​—Buh 20:15.

Usa ka hiktin nga dagat nga mga 1.5 km (1 mi) ang gitas-on ang nag-ulang niining bukirong pulo gikan sa habog nga lawis sa Asia nga ginganlan ug Samsun Dagi. Ang Samos maoy HK sa Efeso ug AK sa Mileto. Kini maoy mga 43 km (27 mi) ang gitas-on ug 23 km (14 mi) ang gilapdon. Sa panahon sa misyonaryong mga panaw ni Pablo, kini maoy usa ka gawasnon nga estado. Ang pangunang siyudad ug pantalan niini ginganlan usab ug Samos. Ang pulo nailado tungod sa kulto ni Hera (si Juno, ang Romanhong diyosa sa kaminyoon ug pag-anak) ug kini may usa ka templo nga gitukod alang kaniya nga miindig sa katahom ug kailado sa templo ni Artemis didto sa Efeso.

Sumala sa asoy sa Kasulatan, ang barko nga gisakyan ni Pablo sa dihang mipauli sa Jerusalem mihapit atbang sa Quio, milawig ug mga 105 km (65 mi) ubay sa kabaybayonan sa Asia Minor ug ‘midunggo sa Samos, ug sa pagkasunod nga adlaw miabot sa Mileto.’ (Buh 20:15) May gidugang niini nga ekspresyon ang pipila ka manuskrito nga tungod niana ang hubad mabasa nga “midunggo kami sa Samos ug, human mohunong sa Trogyllium, miabot sa Mileto sa pagkasunod adlaw.” (JB) Kini gisabot nga ang barko wala magpabilin sa pantalan sa Samos apan mitabok sa hiktin nga dagat ug mipondo nga nagpasalipod sa habog nga lawis. Apan, ang labing karaan ug labing kasaligan nga mga manuskrito wala maglakip sa ekspresyon bahin sa “Trogyllium,” ug kini wala iapil ni Westcott ug Hort ingon man ni Nestle ug Aland sa paghubad sa ilang sumbanang mga teksto. Ang barko nga gisakyan ni Pablo dayag nga mieskala kadiyot sa Samos ug dayon mipadayon sa paglawig ngadto sa Mileto.