UNOD

Ang Hebreohanong pulong nga ba·sarʹ ug ang Grego nga sarx pangunang nagtumong sa humok nga bahin sa pisikal nga lawas, sa tawo, mananap, langgam, o kaha sa isda; ilabina gayod ang mga bahin nga pangunang gilangkoban sa kaunoran ug sa tambok. Ang Bibliya nag-ingon nga ang unod sa nagkalainlaing matang sa buhing mga butang maoy magkalahi. (1Co 15:39) Nadiskobrehan kini sa mga tigdukiduki; ilang namatikdan nga ang kemikal nga komposisyon ug ang gambalay sa mga selula sa unod sa mga tawo, mga mananap, mga langgam, ug mga isda magkalahi gayod.

Si Jehova nga Diyos, ang Maglalalang, mao ang nagpahinabo sa paglungtad sa tanang unod ug sa kinabuhi niini. Siya gihisgotan sa Bibliya ingong “si Jehova nga Diyos sa mga espiritu [lakip ang puwersa sa kinabuhi] sa tanang matang sa unod.” (Num 27:16; itandi ang Gen 6:17.) Siya nag-ingon nga ang kalag (kinabuhi) sa unodnong linalang anaa sa dugo. (Lev 17:11-14) Sa sinugdan, utanon ug prutas, dili ang unod, ang gihatag sa tawo ingong iyang pagkaon. Apan human sa Lunop, gidugang sa Diyos ang unod sa hayop, apan, nagsugo nga ‘ang unod uban sa kalag niini​—ang dugo niini​—dili gayod ninyo pagakan-on.’​—Gen 9:​3, 4.

Ang pagkaon ug unod sa tawo gihisgotan ingong tunglo gikan sa Diyos. Ginalikayan kini sa mga Israelinhon, kay sa kinaiyanhon kini makaluod bisan sa hunahuna. (Deu 28:​45, 53-57; 2Ha 6:28-30) Dili usab sila mahimong mokaon sa unod sa hayop nga gikuniskunis sa ihalas nga mananap, o sa hayop nga namatay rag iya. Kini maoy dulumtanan, gawas pa nga kini wala mapatuloi pag-ayo sa dugo niini.​—Ex 22:31; Lev 17:​15, 16; Deu 14:21.

Ang Diyos nagsugo nga, una pa kaonon ang unod sa hayop, ang iyang katawhan magyabo sa dugo niini diha sa yuta ug tabonan kini sa yuta, nga mag-amping nga dili makakaon ug dugo, tungod kay ang silot maoy kamatayon. (Deu 12:23-25; Lev 7:27) Gipahayag pag-usab sa nagamandong lawas sa unang Kristohanong kongregasyon kini nga pagbaod, nga nagdili sa pagkaon sa mga hayop nga giluok o wala mapaagasi ug dugo. Dugang pa, sila nagdili sa pagkaon ug karne ingong bahin sa halad-sa-panag-ambit alang sa mga idolo, nga sagad ginahimo taliwala sa mga pagano niadtong mga adlawa. (Buh 15:​19, 20, 28, 29) Dili sayop nga ang mga Kristohanon mokaon ug karne, apan si apostol Pablo miingon nga ang karne dili ra gayod kinahanglanon sa tawo ingong pagkaon sa dihang siya miingon nga kon ang iyang pagkaon ug karne makapandol sa ubang mga Kristohanon, siya ‘dili na gayod mokaon pag-usab ug karne.’​—Rom 14:21; 1Co 8:13.

Ang unodnong lawas nga gihatag sa tawo dili angayng pasipalahan ug tinuyong among-amongan o daoton sa nagbaton niini o sa laing tawo.​—Lev 19:28; Deu 14:1; Ex 21:12-27.

Pagkaparyente. Ang pagkaparyente gihubit pinaagi sa paggamit sa termino nga “unod.” Si Eva mao ang kinasuorang paryente ni Adan sa pagkaagi nga siya, sumala sa giingon ni Adan, “bukog sa akong mga bukog ug unod sa akong unod.” (Gen 2:23; tan-awa usab ang Gen 29:14; 37:27; 2Sa 5:1.) Gipasiugda ang suod nga relasyon sa bana ug asawa pinaagi sa pag-ingon: “Sila mahimong usa ka unod.” (Gen 2:24; Mat 19:​5, 6) Gitawag ni Pablo si Jesus ingong usa “kinsa naggikan sa binhi ni David sumala sa unod.”​—Rom 1:3; itandi ang 9:3.

Ang Persona, Katawhan, Unodnong Linalang. Dugang pa sa ideya nga ang unod naglangkob sa makita, mahikap nga mga bahin sa lawas mao ang paggamit sa pulong nga “unod” sa pagtumong sa kabug-osan sa tibuok lawas. (Lev 17:14; 1Ha 21:27; 2Ha 4:34) Gigamit usab kini sa pagtumong sa persona, o indibiduwal, ingong usa ka unodnong tawo. (Rom 7:18; Col 2:​1, 5) Ang tanang katawhan gihubit ingong “unod,” ilabina sa panglantaw sa Diyos nga Espiritu (Gen 6:12; Isa 66:16; Luc 3:6), ug usahay gilakip niini ang mga linalang nga hayop. (Gen 7:​16, 21) Sagad nga gipalahi sa Bibliya ang unod ug ang Diyos nga Espiritu, nga nagpasiugda ilabina sa pagkagamay sa tawo kon itandi kaniya. (Gen 6:3; 2Cr 32:8; Sal 56:4) Bisan pa sa iyang superyor nga posisyon, giila ug gitagad ni Jehova kini nga kamatuoran diha sa iyang pagpakiglabot sa katawhan pinaagi sa iyang pagpakita kanila ug dako kaayong mahigugmaong-kalulot ug maluluy-ong hataas-nga-pailob.​—Sal 78:39; itandi ang Sal 103:13-15; 1Pe 1:​24, 25.

Ang pulong nga “unod” mahimong magtumong usab sa usa ka bahin sa lawas, ilabina sa kinatawo sa lalaki. Ang Levitico 15:2 nag-ingon: “Kon si bisan kinsa nga lalaki ang may inagas sa iyang kinatawo [sa literal, “iyang unod”], ang iyang inagas mahugaw.”​—Itandi ang Gen 17:11; Ex 28:42; Efe 2:11; Col 2:13.

Mga Lawas nga Espirituhanon. Si apostol Pablo nagpahayag nga “kon adunay lawas nga pisikal, adunay espirituhanon usab.” (1Co 15:44) Kini gipaluyohan ni apostol Pedro sa dihang siya miingon sa mga tawong unodnon, mga tawhanon, nga gitawag ingong kaubang manununod uban ni Kristo, nga sila mahimong mga mag-aambit sa “kinaiyahan nga iya sa Diyos,” nga mao, ang espirituhanong kinabuhi didto sa dili-makita nga mga langit. (2Pe 1:4) Nagkinahanglan kinig kausaban sa lawas, kay “ang unod ug dugo dili makapanunod sa gingharian sa Diyos, ni ang pagkadunot makapanunod sa pagkadili-madunoton.”​—1Co 15:50-54.

Unodnong Lawas ni Jesu-Kristo. Si Jesus, nga mao “ang Pulong” sa Diyos, “gikan sa langit,” naghukas sa iyang pagkaespirituhanon ug “nahimong unod.” (Ju 1:1; 1Co 15:47; Flp 2:5-8; Ju 1:14; 1Ti 3:16) Ang ebidensiya nga sa dihang gipanganak ingong tawo siya dili espiritu ug nga siya wala magsul-ob lamang ug unodnong lawas, sama sa gihimo sa mga manulonda sa miagi (Gen 18:1-3; 19:1; Jos 5:13-15), gipamatud-an ni apostol Juan, kinsa nag-ingon nga ang antikristo mao ang usa nga nanghimakak nga si Jesu-Kristo mianhi “sa unod.” (1Ju 4:​2, 3) Aron itagana ang lukat alang sa katawhan ug sa ingon tabangan kadtong kinsa mahimong kauban niya sa langitnong pagtawag, ang Pulong nahimong unod, gipanganak ingong bug-os nga tawo, dili inkarnasyon. Ang Bibliya nag-ingon kanato niini: “Sanglit ang ‘gagmayng mga anak’ mga mag-aambit man sa dugo ug unod, siya susamang miambit usab sa samang mga butang.” (Heb 2:14-16) Ang iyang pagpuyo sa yuta gihisgotan ingong “mga adlaw sa iyang pagkaunodnon.” (Heb 5:7) “Ang tinapay nga akong ihatag mao ang akong unod alang sa kinabuhi sa kalibotan,” miingon si Jesus. Unya siya miingon nga kadtong naglaom nga magpabiling nahiusa kaniya kinahanglang ‘mokaon sa iyang unod ug moinom sa iyang dugo.’ Tungod kay wala masabti ang espirituwal ug simboliko nga kahulogan sa iyang mga pulong, ang pipila mihinapos nga ang gitumong sa iyang gipahayag maoy kanibalismo ug sila nakuratan.​—Ju 6:50-60.

Sa panahon sa yutan-ong ministeryo ni Jesus, bisan tuod siya nahibalo nga siya patyon ingong halad lukat, ang iyang unod ‘nagpuyo sa paglaom.’ Kini tungod kay siya nahibalo nga ang iyang Amahan magbanhaw kaniya, nga ang iyang halad magmalamposon ingong lukat, ug nga ang iyang unod dili makakita ug pagkadunot. (Buh 2:​26, 31) Dayag nga gihipos ni Jehova nga Diyos ang unodnong lawas ni Jesus sa iyang kaugalingong paagi (lagmit nga gipahinabo niyang mabulagbulag kini ingong mga atomo nga kanhi maoy naglangkob niini). (Luc 24:​2, 3, 22, 23; Ju 20:2) Wala isul-ob pag-usab ni Jesus ang iyang unodnong lawas ug sa ingon makanselar ang lukat nga maoy tuyo kon nganong kini gihatag. Gipamatud-an ni apostol Pedro nga si Kristo misulod sa langit, ang dominyo sa mga espiritu, dili sa unod, “siya nga gipatay diha sa unod, apan gibuhi diha sa espiritu.” (1Pe 3:18) Una pa sa iyang pagkayab sa langit, si Kristo, ingong gamhanan ug imortal nga espiritung persona, nagmateryalisar sa lainlaing unodnong mga lawas depende sa kahimtang, aron hatagan ang iyang mga tinun-an ug makita, tatawng pamatuod sa iyang pagkabanhaw.​—Ju 20:13-17, 25-27; 21:​1, 4; Luc 24:​15, 16.

Sa sulat ni Pablo ngadto sa mga Hebreohanon, ang kortina sa sangtuwaryo atubangan sa Labing Balaan, nga naghawas sa langit mismo, gipakita ingong simboliko, nga naghulagway sa unod ni Jesus, kay una pa ihalad ang iyang unodnong lawas, ang dalan ngadto sa kinabuhi sa langit wala pa mabuksi.​—Heb 9:24; 10:​19, 20.

Ang Tawo Diha sa Iyang Pagkadili-hingpit. Ang “unod” sagad nga gigamit sa Bibliya sa paghawas sa tawo diha sa iyang dili-hingpit nga kahimtang, ‘gipanamkon sa sala’ ingong anak sa masukihong si Adan. (Sal 51:5; Rom 5:12; Efe 2:3) Diha sa mga tawo nga nagtinguha sa pag-alagad sa Diyos, “maikagon ang espiritu [nagapalihok nga puwersa nga naggikan sa mahulagwayong kasingkasing], apan maluya ang unod.” (Mat 26:41) Sa sulod niini nga mga alagad sa Diyos adunay padayon nga panagsangka; ang balaang espiritu sa Diyos maoy usa ka puwersa alang sa pagkamatarong, apan ang makasasalang unod padayong nakigsangka sa impluwensiya sa espiritu ug nagpig-ot sa indibiduwal aron himoon ang mga buhat sa unod. (Rom 7:18-20; Gal 5:17) Ang mga buhat sa makasasalang unod gipalahi sa bunga sa espiritu, diha sa Galacia 5:19-23.

Si apostol Pablo nagsulti usab kanato nga ang Balaod nga gihatag ngadto sa Israel pinaagi kang Moises maoy “mahuyang pa pinaagi sa unod,” ang dili-hingpit nga unod niadtong ilalom sa Balaod. Ang Balaod nga pinasukad niana nag-alagad ang Aaronikong pagkasaserdote maoy espirituhanon, gikan sa Diyos, apan pinaagi niini ang mga tawong unodnon nga “gibaligya ilalom sa sala” gihukman, imbes nga ipahayag nga matarong. (Rom 8:3; 7:14; Heb 7:28) Ang hataas nga mga saserdote sa unodnong linya ni Aaron nga gitudlo sa Balaod wala makatanyag ug halad nga arang makabayad sa sala.​—Heb 7:11-14, 23; 10:1-4.

Sa pag-ingon nga ang “unod . . . wala mailalom sa balaod sa Diyos, ni, sa pagkatinuod, mapailalom kini,” si apostol Pablo wala magpasabot nga ang unod daotan. Siya nag-ingon kanato nga si Jesu-Kristo, bisan tuod nakig-ambit sa dugo ug unod, nga nahimong ‘sama sa iyang “mga igsoon,”’ maoy “walay sala, wala mahugawi, nahimulag sa mga makasasala,” “nasulayan sa tanang paagi sama kanato, apan walay sala.” (Rom 8:7; Heb 2:​14, 17; 4:15; 7:26) Gipamatud-an ni Jehova nga ang tawhanong unod mahimong dili makasala. “Ang Diyos, pinaagi sa pagpadala sa iyang kaugalingong Anak sa dagway sa makasasalang unod ug labot sa sala, naghukom sa sala diha sa unod.” (Rom 8:3) Sa kataposan, pinaagi sa gitaganang halad ni Kristo, ang tanan nga nagpasundayag ug pagtuo mahimong hingpit, ug ang matarong nga mga balaod sa Diyos hingpit na nga pagasundon sa katawhan.​—Pin 21:4.

Ang usa sa mga tentasyon nga nagdaldal kang Eva nga makasala mao “ang tinguha sa unod.” Ang Yawa migamit niini batok kang Kristo apan napakyas. (1Ju 2:16; Gen 3:6; Luc 4:1-4) Ang mga sumusunod ni Jesus, pinaagi sa pagtugot sa espiritu sa Diyos nga gawasnong molihok diha sa ilang mga kinabuhi ug pinaagi sa dili-takos nga kalulot ni Jehova, nagmadaogon batok sa makasasalang unod.​—Gal 5:​16, 22-26; Rom 8:1-4.

Dili Makig-away Batok Niadtong Unodnon. Dili ang unodnong pangatarongan, kondili ang espiritu ni Jehova, ang nagbutyag sa mga katuyoan sa Diyos ngadto sa mga tawong nagpakitag pagtuo ug naggiya kanila. (Mat 16:17; 1Co 2:​9, 14; Efe 3:5) Subay niana, ang mga Kristohanon wala makigsangka sa ilang Kristohanong pakiggubat “sumala sa unod,” ug sila wala makig-away batok sa mga tawo nga unod ug dugo; ni sila migamit ug unodnong mga hinagiban batok kang bisan kinsa. Ang ilang pakig-away maoy batok sa “daotang mga puwersa nga espirituhanon sa langitnong mga dapit.” (2Co 10:​3, 4; Efe 6:12) Sila misalig, dili sa ‘unod nga bukton,’ kondili kang Jehova nga Espiritu. (Jer 17:5; 2Co 3:17) Sila naningkamot, uban sa tabang sa Diyos, sa paghinlo sa ilang kaugalingon sa “tanang kahugawan sa unod ug espiritu,” ug ang Diyos maglantaw ug maghukom kanila, dili sumala sa kon unsa sila sa unod, sama sa sagad nga ginahimo sa tawo, kondili sumala sa kon unsay ilang kahimtang sa espirituwal.​—1Co 4:3-5; 2Co 5:​16, 17; 7:1; 1Pe 4:6; tan-awa ang IPAHAYAG NGA MATARONG; KALAG; ESPIRITU.