Kagawasan sa Relihiyon Giatake sa Gresya
GIMAHAL ba nimo ang kagawasan? Kadaghanang tawo nagamahal sa kagawasan. Buot nila ang kagawasan sa pagbatog nagkalainlaing mga opinyon mahitungod sa mga butang sama sa politika, sa ekonomiya, ug sa relihiyon, sulod sa mga utlanan sa balaod ug kahusay, siyempre. Sa laing bahin, ang pagkagilutos tungod sa mga opinyon sa usa mopahinumdom sa Inkwisisyon sa Edad Media.
Unsay kalabotan niini sa Gresya, ang matahom nga nasod nga nahiluna sa silangang Mediteranyo? Sa maong nasod, nagalungtad ang linaing kahimtang nga nahisupak sa demokratikanhong kagawasan.
Pagdaot sa Kagawasan ug sa Dungog
Ang Gresya dugay nang gitawag “ang dapit natawhan sa demokrasya.” Sa pagkamatuod, niadtong 1975 gisagop sa Gresya ang usa ka demokratikanhong Batakang-Balaod o Konstitusyon aron igarantiya ang mga kagawasan nga gimahal sa katawhan. Ug ang kagamhanan sa Gresya nagapaningkamot sa paglaban sa maong mga garantiya o pasalig.
Ugaling, may mga tawo sa Gresya nga naningkamot sa pagdaot sa mga kagawasan niini ug grabeng nagadaot sa dungog sa Gresya sa tibuok kalibotan. Ang maong mga tawong samokan nagsiba ug nanguna sa ngil-ad nga mga panon sa manggugubot sa pag-atake sa malinawong Gregong mga lungsoranon, nagpit-os sa opisyales sa pagsikop ug pagbilanggo kanila, ug nanlimbasog sa paghikaw sa maong mga Gregong masinundanon sa balaod sa ilang mga kagawasan. Kini nahitabo sulod sa daghan nang katuigan karon, bisan pa sa mga garantiya sa Batakang-Balaod.
Nganong kini tanan nahitabo? Kinsa ang mga biktima? Kinsa ang mga nagabuhat niini? Pasagding ang prensa sa Gresya mosugilon kaninyo bahin sa kahimtang.
Mga Pag-atake ug mga Pagsikop
Ang Batakang-Balaod sa Gresya nagapahayag nga “ang mga Grego may katungod sa pagtigom nga malinawon ug nga walay armas.” Kini nagapahayag usab nga “ang kagawasan sa relihiyosong konsensiya dili malapas,” ug kini nagadugang: “Ang tanang nailhang relihiyon may kagawasan ug ang ilang mga rituwal sa pagsimba pagatumanon nga walay babag ug ilalom sa panalipod sa balaod.”
Busa, sa Dominggo, Hunyo 15, niining tuiga, ginatos ka Saksi ni Jehova nagtigom nga malinawon sa usa ka sinehan sa Larisa, Gresya. Sila didto aron sa pagtuon sa Bibliya ug paghisgot sa mga paagi sa pagpauswag sa pagpadapat sa Kristohanong mga prinsipyo niini diha sa ilang adlaw-adlawng mga kinabuhi.
Bisan pa niana, matikdi ang nahitabo. Ang lokal nga mantalaang I Larisa mitaho: “Ginatos nga mga tawo, ilabina mga sakop sa [Gregong Ortodoksong Iglesya] mga organisasyon sa atong lungsod, uban ang pila ka pari nga nangulo, misugod sa pagtigom, ug sila misugod sa pagpahayag sa ilang pagsupak niadtong didto sa sinehan—kapin sa 700 nga Saksi ni Jehova, nga ang panon daw talisulod sa sinehan sa pagpahunong sa asembliya.”
Kana nagpadayon sulod sa duolag tulo ka oras. Ang magubotong panon sa kataposan gibungkag sa daghang polis. Ang kaisipan sa klero nga nagsiba sa magubotong panon gipahayag sa mantalaan sa Larisa nga Eleftheria sa mikutlo kana niining mga pulonga sa usa ka paring Grego Ortodokso: “Sa sunod panahong ang alkalde mohatag sa sinehan ngadto sa [mga Saksi], atong kuhaon ang atong mga pala ug dugmokon ang tanan!” Ug ang usa ka obispo sa dayag mipahayag sa iyang pag-uyon sa mga lihok sa magubotong panon.
Sa mantalaan sa Larisa nga I Alithia, ang magsusulat si Sarantos Vounatsos mipahayag ug kasuko sa buhat sa pari. Siya mipahayag nga ang kaisipan sa magubotong panon nahisama sa iya sa panon nga nangayo sa kamatayon ni Jesus, nga naninggit: “Ilansang siya!” Mahitungod sa magubotong panon sa Larisa, siya misulat: “Ang ilang ‘pangulo’ maoy walay-buot . . . nga pari! Siya mibahad, nagpasipala, nagwali nga mapagawalon, ug sa usa ka punto . . . mihatag sa tanan niadtong didto sa sulod ug lima ka minutong pahibalo sa pagpahawa sa sinehan . . . ‘kay kon dili kami mosulod ug buakon ang ilang mga ulo.’”
Ang artikulo sa mantalaan nagtumong sa pari ug miingon: “Buot ba nimong ipahamtang kanimo ang mga buhat sa mga pariseo? Aw, pagbantay kamo, tungod kay kon kamo mopadayon dili na kamo makabaton sa kaluoy o grasya [sa Diyos] ni sa amoa kaha.”
Ang maong paglutos dili kay nahilaing hitabo. May ginatos ka pagsikop sa dili-Ortodoksong mga magtutuo sa nangaging pila ka tuig, “apil ang 890 ka Saksi ni Jehova sa 1983 lamang,” matud sa The Wall Street Journal. Ug niining tuiga, mitaho ang mantalaan sa Athens nga Eleftherotipia, ang usa ka pari miatake sa usa ka 76-anyos nga Saksi, si Vasili Kapeleri, nga sa kataposan misangpot sa kamatayon ni Kapeleri.
Kaisipan sa Mangitngit nga Panahon
Ang hinungdan sa suliran nahiluna sa klero sa Gregong Ortodoksong Iglesya. Sanglit kini ang dominanteng relihiyon sa Gresya, gibati sa klero nga ang mga Saksi ni Jehova walay katungod nga maglungtad. Busa sila naningkamot sa paghikaw sa mga Saksi sa ilang mga kagawasan pinaagi sa panggubot sa panon, pangatake, pagbilanggo, ug pag-impluwensiya sa mga korte. Sa sinugdan niining tuiga, ang pagsupak sa klero misangpot sa paghikaw sa korte sa Crete sa mga Saksi sa legal nga pag-ila.
Sa sumaryo sa korte, ang Ortodoksong Iglesya miangkon nga ang mga Saksi ni Jehova maoy dili “ilado ug giila nga relihiyon,” ug, “dili tukmang matawag nga mga Kristohanon.” Busa ang Iglesya nagpatuo nga ang mga Saksi angay dili magbaton sa katungod sa pagpanag-iyag mga tinukod alang sa pagsimba o sa katungod sa pagsulti bahin sa relihiyon ngadto sa uban. Apan ang maong kaisipan maoy iya sa edad media. Kini nagabanaag sa espiritu sa Inkwisisyon, dili iya sa ‘duyan sa demokrasya.’
Ang mga Saksi ni Jehova wala magsulay sa paghikaw sa Ortodoksong Iglesya sa katungod sa pagbaton ug mga simbahan niini ug sa pagwali kon unsay buot niini. Apan niining modernong panahon, angay bang kanang Iglesyaha magpatuman sa iyang relihiyosong mga pagtuo diha sa tanan? Ug ilabina sa usa ka demokratikanhong katilingban diin nagkadaiya kaayo ang opinyon? Ug kini wala buhata sa laing demokrasyang kagamhanan sa Kasadpan.
Sa tibuok kalibotan, ang mga Saksi ni Jehova legal giila ingong Kristohanong relihiyon. Ang mga kagamhanan sa nagkalainlaing politikanhong pagtuo naghatag kanilag legal nga katungod sa pagtukod ug mga dapit sa pagsimba ug sa pagtuo sa ilang mga tinuohan. Nga sila iladong internasyonal Kristohanong relihiyon makita sa kamatuoran nga sila adunay kapin sa tulo ka milyong aktibong ministro, uban ang lima pa ka milyong nagatambong sa ilang mga tigom. Ug sila naorganisar ngadto sa 50,000 ka kongregasyon diha sa kapin sa 200 ka kayutaan.
Busa kataw-anan nga angkonon sa klero nga ang mga Saksi ni Jehova dili ‘giilang Kristohanong relihiyon.’ Ang tinamdan sa klero maoy kaulawan sa dungog sa demokratikanhong kagamhanan sa Gresya. Kini usa usab ka insulto sa minilyong Saksi sa tibuok kalibotan nga maoy debotadong mga Kristohanon ug nahibalo nga daghan sa ilang kaubang magtutuo gisakit tungod sa ilang pagtuo.
“Tinago”?
Samang kataw-anan mao ang pangangkon sa Iglesya sa korte sa Crete nga ang mga Saksi ni Jehova maoy “tinago” nga organisasyon. Ang Iglesya miingon: “Ang mga pagtuo mismo sa mga Saksi ni Jehova dili bug-os nahibaloan ni sila gipadayag . . . Sila walay ‘mga balay sa pag-ampo’ ni ubang publikong dapit alang sa pagsimba diin si bisan kinsa libreng makasulod. Ni ang ilang mga rituwal sa pagsimba sukad bug-os napadayag.”
Si bisan kinsang may diyutayng nahibaloan sa mga Saksi ni Jehova nahibalo nga ang maong mga sumbong bug-os binakak. Ang ilang mga pagtulon-an ginaimprenta aron masusi ni bisan kinsa, ug ang ilang mga tigom bukas sa tanang malinawong mga tawo, nga walay bayad. Ngani, ang mga Saksi nagatudlo sa Bibliya ngadto sa minilyong tawo diha sa ilang kabalayan sa tibuok kalibotan aron sila masinati sa maong mga tinuohan! Ug ang mga sangang buhatan sa Watch Tower sa tibuok kalibotan nagadawat ug linibong bisita sa kada semana.
Apan ania ang katingad-anan. Nganong ang mga Saksi sa Gresya dili makatigom diha sa “mga balay sa pag-ampo”? Tungod kay sila gihikawan sa katungod sa pagtukod niana! Sanglit sila gihikawan man niining mga tigomanana, sila kinahanglang magtigom sa pribadong mga balay. Ug unya ang Iglesya nagaingon nga sila dunay sekretong mga tigom! Bisan pa niana sa tibuok kalibotan ang mga Saksi ni Jehova nagtukod ug kaliboang dagkong tinukod alang sa pagsimba. Apan sila dili makabuhat niana sa Gresya.
Busa, labaw nimong masabtan nganong ang mga pangangkon sa Iglesya maoy, sumala sa pagpahayag niana sa legal nga magsusulat si John Manoledakis, Propesor sa Penal Law sa University of Thessalonica, sa Gresya, “dili gayod maayo alang sa katuyoan sa [Gregong Ortodoksong] Iglesya o sa pangutok sa panon niana.”
Kinsa ang mga Kristohanon?
Sa unang siglo, si Jesus ug ang iyang mga sumusunod maoy mga biktima sa paglutos, panggubot sa panon, pagbilanggo, ug kamatayon. Kinsa ang pangunang mga nagbuhat niana? Ang klero niadtong panahona.
Pananglitan, matikdi ang nahitabo dihang si Jesus nagbanhaw kang Lasaro gikan sa mga patay: “Ang pangulong mga saserdote ug ang mga Pariseo . . . nagsabutsabot sa pagpatay kang [Jesus].” Kay wala matagbaw niana, “ang pangulong mga saserdote karon nagsabutsabot sa pagpatay usab kang Lasaro, tungod kay tungod kaniya daghang Hudiyo ang nangadto didto ug mituo kang Jesus.” Ug sa kataposan, “ang pangulong mga saserdote ug tigulang [relihiyosong] mga tawo midani sa mga panon sa pagpangayo kang Barabbas, apan sa pagpatay kang Jesus.”—Juan 11:47, 53; 12:10, 11; Mateo 27:20.
Dili katingad-ang si Jesus miingon kanila: “Alaot kamo, mga eskriba ug mga Pariseo, mga maot! tungod kay kamo nahisama sa gipaputi nga mga lubong, nga sa gawas daw matahom apan sa sulod puno sa mga bukog sa mga tawong patay ug sa tanang matang sa kahugawan. Nianang paagiha kamo usab, sa gawas, daw matarong alang sa mga tawo, apan sa kahiladman kamo puno sa kamaot ug pagkamalapason.” (Mateo 23:27, 28) Gawas pa, ang klero subsob nagsiba sa uban sa pagsupak sa mga tinun-an ni Jesus.
Si Jesus sa bisan diin wala magsugo sa mga Kristohanon sa paglutos, pagbilanggo, pag-atake, o pagpalihok sa magubotong panon batok niadtong wala mouyon kanila. Busa, sa unang siglo ang tinuod nga mga Kristohanon mao ang gilutos, dili mao ang maglulutos. Ang mga maglulutos mao ang klero ug kadtong ilang gisibahan. Kini sama sa Gresya karong adlawa.
Sila ba “mga Antikristo”?
Ang Gregong Ortodoksong Iglesya miangkon usab: “Ang mga Saksi ni Jehova sa tukma dili lamang dili matawag mga Kristohanon, ang buot ingnon, mga tinun-an ni Kristo, apan sa kaatbang, sila . . . mao ang mga antikristo.”
Unsay ginaingon sa Bibliya bahin sa “antikristo”? Sa 1 Juan 2:22 kini ginaingon: “Kinsa ang bakakon kondili mao ang usa nga dili moangkon nga si Jesus mao ang Kristo? Kini mao ang antikristo, ang usang dili moangkon sa Amahan ug sa Anak.”
Busa, ang yanong kamatuoran sa dinasig nga Pulong sa Diyos mao nga ang usa ka antikristo dili motuo kang Jesus. Apan ang mga Saksi ni Jehova nagtuo! Sila nagtuo nga labing mainiton kang Jesus ug nagasunod sa iyang mga pagtulon-an! Ngani, walay mausa ang mahimong usa sa mga Saksi ni Jehova kon dili tuohan si Jesus ingong ang balaang Anak sa Diyos, kinsa nanaog gikan sa langit, gilansang ug gibanhaw, ug mibalik sa langit.
Busa si bisan kinsa nga magaingong ang mga Saksi ni Jehova maoy “antikristo” mahimong wala masayod sa tinuod, nabutaan kaha sa pagkamapihigon, o may daotang mga tuyo.
‘Pagpasiugda sa Hudiyohanong Pagmando sa Yuta’?
Ang laing pagpatuo sa Ortodoksong Iglesya mao nga ang mga Saksi ni Jehova nagapasiugda sa Hudiyohanong pagmando sa yuta. Ang Iglesya nagapahayag: “Ang ilang aktuwal tinabonan nga katuyoan, nga bug-os gitago sa kinabag-an sa mga sumusunod niini, mao ang pagtukod sa ‘Teokratikanhon ug Hudiyohanong Gingharian sa Tibuok Kalibotan’ nga ang Jerusalem mao ang pangunang sentro niini sa kalihokan.”
Pangutan-a ang minilyong Saksi kon sila nagtuo niana! Walay mausa kanila ang nagtuo niana. Bisan tuod sa usa ka panahon ang pipila nagtuo nga ang pila ka tagna mahimong ipadapat ngadto sa literal nga Palestina niining sigloha, kanang pagtuoha gisalikway na kapin ug 50 ka tuig kanhi!
Ang Proverbio 4:18 nagaingon nga ‘ang alagianan sa mga matarong nahisama sa masanag nga kahayag nga nagakasanag ug nagakasanag.’ Kining mauswagong pagkanalamdagan, nga gilig-on sa pagkatuman sa tagna sa Bibliya, tin-awng nagapakita nga ang modernong Republika sa Israel dili gayod motuo nga si Jesu-Kristo mao ang Mesiyas. Busa, ang pag-ingong ang Kristohanong mga Saksi nagapasiugda sa Hudiyohanong gingharian sa yuta nga ang sentro mao ang Jerusalem maoy laing kataw-anan. Inay hinuon, sila nagapasiugda sa langitnong pagmando sa Gingharian sa Diyos, sumala sa gitudlo ni Jesus.—Mateo 4:17; 6:10.
Mga Pagtulon-ang Dili Sumala sa Bibliya
Apil sa mga butang gigamit sa klero sa pagsiba sa uban sa pagsupak sa mga Saksi ni Jehova mao ang kamatuorang ang mga Saksi dili motuo sa pila ka doktrina sa Iglesya. Kinalabwan kanila mao ang Trinidad. Apan nganong kana angay ilangkit sa pagpatuman sa demokrasya sa Gresya? Nganong ang tanan motuo sa Trinidad aron sa pagpahimulos sa sibil nga mga kagawasan didto?
Ang mga Saksi ni Jehova dili molimod sa pagkadiyos o pagkabalaan ni Jesus. Sila nagtuo sa ginaingon sa Juan 1:1 mahitungod kaniya, nga siya “usa ka diyos.” Ugaling, ang Iglesya nagaingong si Jesus dili lamang “usa ka diyos” kondili siya mao ang Diyos nga Labing Gamhanan, bahin sa tulo ka persona nga samang walay kataposan, sama sa gahom.
Ang Bibliya, ang dinasig nga Pulong sa Diyos, wala magtudlo niana. Hinunoa, kini yanong nagaingon: “Kay gihigugma pag-ayo sa Diyos ang kalibotan nga iyang gihatag ang iyang bugtong nga Anak.” (Juan 3:16) Sa bisan unsang panahon si Jesus wala moangkon nga mao ang Diyos nga labing gamhanan. Siya miingong siya mao “ang bugtong nga Anak sa Diyos.” Ang pagbasa nga walay gidapigan sa Kasulatan magpamatuod niana.—Juan 3:18; 10:34-36.
Sa makadaghan si Jesus miingon: “Ang Anak dili makabuhat sa usa ka butang sa iyang kaugalingong pagbuot, apan sa butang lamang iyang nakita nga ginabuhat sa Amahan.” “Ako nanaog gikan sa langit sa pagbuhat, dili sa akong kabubut-on, kondili sa kabubut-on sa nagpadala kanako.” “Ang akong ginatudlo dili ako, kondili iya sa nagpadala kanako.” “Ang Amahan labaw kay kanako.” Ug ang Pulong sa Diyos nagadugang: “Ang Anak mismo magapasakop sa iyang kaugalingon sa [Diyos].”—Juan 5:19; 6:38; 7:16; 14:28; 1 Corinto 15:28.
Busa ang Trinidad dili kasulatanhon. Nan, diin man kana gikan? Kana gisagop sa Konsilyo sa Nicea niadtong 325 K.P. dihang gisukip sa mga apostata ang usa ka paganong ideya nga naggikan sa karaang Ehipto ug Babilonya. Sumala sa giingon sa historyanong si Will Durant diha sa The Story of Civilization: Part III: “Ang Kristiyanidad wala maglaglag sa paganismo; kadto nagsagop niana. . . . Ang mga ideya sa balaang trinidad naggikan sa Ehipto.” Ug ang The New Encyclopædia Britannica nagaingon: “Ang pulong Trinidad o ang klarong doktrina dili makita sa Bag-ong Testamento . . . Ang doktrina inanay naugmad latas sa daghang siglo ug latas sa daghang lantugi.”
Ugaling, kon buot motuo ang Ortodoksong Iglesya sa Trinidad, kana maoy iyang katungod. Apan kini walay katungod diha sa usa ka demokratikanhong yuta sa paglutos, pagsiba sa magubotong mga panon ug sa mga pagdakop, ug paghikaw sa mga Saksi ni Jehova sa ilang mga kagawasan tungod kay sila dili motuo sa Trinidad.
Paglaban sa Demokrasya sa Gresya
Ang Batakang-Balaod sa Gresya tin-aw: “Ang kagawasan sa relihiyosong konsensiya maoy dili malapas. . . . Ang tanang nailhang mga relihiyon may kagawasan ug ang ilang mga rituwal sa pagsimba pagatumanon nga walay babag ug ilalom sa panalipod sa balaod.”
Ang mga Saksi ni Jehova, nga inila ug gihatagag legal nga pag-ila sa tibuok kalibotan, nagalaban sa maong mga prinsipyo sa demokrasya. Buot nilang kana labanan, usab, sa Gresya, ug dili tugotan ang bisan unsang iglesya sa pagpahamtang sa iyang kaisipan sa Inkwisisyon diha sa uban pinaagi sa paglutos niadtong dili mouyon sa iyang mga pagtuo.
Ang klero sa Gregong Ortodoksong Iglesya maayong mamati sa tambag sa usa ka magtutudlo sa balaod sa unang siglo, si Gamaliel. Ngadto sa klero nga naglutos sa mga sumusunod ni Kristo, siya miingon: “Ako magaingon kaninyo, Ayaw ninyog hilabti kining mga tawhana, apan pasagdi lamang sila; (tungod kay, kon kining larawa o kining buluhatona maoy gikan sa mga tawo, kini mapukan ra; apan kon kini gikan sa Diyos, kamo dili arang makapukan kanila;) basi baya hinuon, kamo hikaplagang mga nakig-away hinuon sa Diyos.”—Buhat 5:34-39.
Niadtong samang okasyon, ang Kristohanong mga sumusunod ni Jesu-Kristo miingon: “Kinahanglang among sugton ang Diyos ingong magmamando inay ang mga tawo.” Kana usab ang pag-isip sa Kristohanong mga Saksi ni Jehova karong adlawa sa mga butang. Kini ang ilang ipadayon sa pagbuhat sa Gresya bisan pag unsay ipabuhat kanila sa klero.—Buhat 5:29.
[Hulagway sa panid 7]
Si Pedro ug ang ubang apostoles miingon sa klero sa ilang adlaw: “Kinahanglang among sugton ang Diyos ingong magmamando inay ang mga tawo”