Iyang Gisunod ang Diyos Ingong Magmamando Inay ang mga Tawo

“Maoy among unahon pagsunod ang Diyos ingong magmamando inay ang mga tawo.”

DUOLAN 2,000 ka tuig kanhi, kining maisogong mga pulong milanog sa hawanan sulod sa Sanhedrin sa Jerusalem. Ang pundok sa unang-siglong mga Kristohanon giimbestigar sa Hudiyohanong hataas nga saserdote. Gidakop sila diha sa templo samtang nagpanudlo sa panon sa katawhan. Ang manulonda ni Jehova misugo kanila sa pag-adto didto ug sa pagwali sa Pulong sa Diyos. Apan gidid-an sila sa mga saserdote. Kinsay imong sundon nianang situwasyona? Wala magduhaduha ang mga Kristohanon. Ilang gisunod ang Diyos ingong magmamando inay ang mga tawo.​—Buhat 5:17-32.

Sa daghang kasiglohang milabay sukad niadtong panahona, ang uban nga misunod sa ilang maisogong panig-ingnan sa dihang ang relihiyosong mga pangulo, sama niadtong unang siglong Hudiyohanong mga saserdote, midumili sa pagpaminaw sa kamatuoran ug naningkamot sa pagpugong sa uban sa pagkadungog niana. (Mateo 23:13) Sa sinugdanan sa ika-15ng siglo, si John Husa (1371-1415) misulti nianang mga pulonga sa gimandoan siya sa dili pagwali sa iyang kaugalingong lugar sa Bohemia (bahin sa modernong Czechoslovakia). Iyang giila ang supremong awtoridad sa Diyos ug sa Iyang Pulong sa panahon nga ang papa ug iglesya giisip nga supremo halos sa tanan. Sa unsang paagi midangat siya sa pagbarog sa iyang gituohan?

Mga Sinugdanan sa mga Pagtulon-an ni Hus sa Bibliya

Si John Hus gipadako sa iyang biyuda mag-uumang inahan, busa ang pagkuhag edukasyon usa gayod ka problema. Tigkantahan siya sa mga simbahan nga maoy iyang kapangabuhian. Bisan ug dili siya intelihenti, nakatigayon siya sa pagkuhag edukasyon sa University of Prague ug sa kataposan miuswag sa pagkahimong rektor sa unibersidad.

Niadtong panahona, kaylap ang panagbingkil sa unibersidad tali sa mga Aleman ug mga Czechs. Si Hus nahimong manlalaban sa kawsa sa mga Czech, ug ang iyang impluwensiya mitubo sa nahimo siyang mas gamhanong magwawali. Sa pila ka panahon, dihay kagubot ug diskusyon sa daghang mga pag-abuso nga nalangkit ang Iglesya Romana Katolika, ug misamot kini tungod sa pagkaylap sa mga sinulat sa Ingles nga repormador nga si John Wycliffe. Ang kalihokan sa Bohemia walay labot sa sinugdanan niining mga hitaboa sa Inglaterra; hinunoa, may kaamgiran sila. Nadani si John Hus sa mga sinulat ni Wycliffe, ilabina sa sinulat nga On Truth of Holy Scripture, nga iyang nabatonan sa 1407.

Apan, gisupak siya ni Arsobispo Zbynek sa Prague, kinsa wala motuo sa pagwali ni Hus ug gisunog atubangan sa katilingban ang daghang mga sinulat ni Wycliffe sa 1410. Gisundan kini ni Zbynek pinaagi pagdili sa tanang pagsangyaw gawas nianang giila sa mga iglesya, lakip sa Bethlehem Chapel nga gidumala ni Hus. Midumili sa Hus sa pagsunod sa pagdili sa arsobispo, miingon nga iyang “sundon ang Diyos inay ang mga tawo sa mga butang nga hinungdanon sa kaluwasan.” Miapelar siya sa papa, apan giekskomunikar siya sa arsobispo. Apan wala magpadaog si Hus, sa nakakita nga ang iyang dakong pagsabot nakahait sa iyang konsensiya ug nakahimo niini nga mas sensitibo sa mga pagtulon-an sa Bibliya. Siya sa matin-aw mipahayag: “Ang tawo makahimo sa pagpamakak, apan ang Diyos dili,” nga nagpalanog sa mga pulong ni apostol Pablo ngadto sa mga taga Roma. (Roma 3:4) Gipanalipdan ni King Wenceslas ang kalihokan ni Hus sa pagrepormar, ug sa kataposan si Zbynek mikalagiw sa nasod, namatay tapos niini.

Miulbo pag-usab ang pagsupak batok kang Hus sa iyang gitunglo ang krusada batok sa hari sa Naples ug giyagyag ang halin sa mga indulhensiya alang niana, busa nakapildi sa abut sa mga buhis sa pari. Makahatag ang mga indulhensiya sa tawo ug kapasayloan sa temporaryong silot kon bayran. Aron makalikay sa mga problema sa siyudad, mibiya si Hus sa Prague sa temporaryong paggawas sa nasod. Didto, sa 1413 siya misulat sa basahong On Simony, nga nagyagyag sa gugma sa klero sa salapi ug sa pagpaluyo nga gihatag kanila sa sekular nga mga awtoridad. Sa makausa pa, nakita ni Hus ang iyang awtoridad sa Pulong sa Diyos, sa pag-ingon: “Ang tanang matinumanong Kristohanon kinahanglang magmahunahunaon aron dili makahimog butang nga supak sa Balaang Kasulatan.”

Misulat usab si Hus ug pamatbat nga nag-ulohang De Ecclesia (On the Church). Diha niana mihatag siya ug pipila ka mga proposisyon, ang usa niini nag-ingon: “Nga si Pedro wala gayod sukad pa sa una, ug dili, ang ulo sa Iglesya.” Iyang nakita nga ang yawing mga bersikulo sa Mateo 16:15-18 tin-awng nagpamatuod nga si Jesu-Kristo mao ang pundasyon ug ulo sa iglesya, nga mao ang enterong lawas sa gitawag nga mga magtutuo. Busa ang kasugoan ni Kristo nga makita sa Pulong sa Diyos nagbarog nga supremo ug dili ang sa papa. Hinunoa, ang sinugdan sa kapapahan mao ang gahom sa imperyo sa Roma.

Pamatuod Atubangan sa Konsilyo sa Constance

Dili na makabangbang ang Katolikong Iglesya sa pagyagyag ni Hus ug gipatawag siya sa pagtubag gikan sa iyang mga hunahuna sa atubangan sa Konsilyo sa Constance, nga gihimo sa 1414 ngadto sa 1418 duol sa Lake Constance.b Gilimbongan siya sa igsoon sa hari, si Imperador Sigismund, sa pagtambong nga gisaaran nga hatagan ug panalipod, nga dili tinuod. Gidakop dayon siya sa iyang pag-abot, apan nagpadayon sa pagsukol sa awtoridad sa papa ug sa konsilyo.

Sa gipatawag si Hus sa konsilyo sa pagbakwi sa iyang mga ideya ug sa mga pagtulon-an, siya mitubag nga malipay siya sa pagbuhat niini kon mapamatud-an siyang sayop pinaagi sa Kasulatan, sumala sa 2 Timoteo 3:14-16. Gibati ni Hus nga tulisukon gayod siya sa iyang konsensiya kon maghimo siyag pagbakwi nga ipahayag sa dili tin-awng mga termino. Siya miingon: “Dugay ko nang tinguha nga ang mas maayong doktrina ipamatuod kanako gikan sa Kasulatan, ug sa ingon andam ako sa pagbakwi.” Bisan pa sa iyang hagit sa pagpakita kaniya sa labing ubos nga membro sa konsilyo sa iyang sayop diha mismo sa Pulong sa Diyos, gihukman siya nga gahig-ulong erehes ug gibalik sa bilanggoan nga walay nahisgotan bahin sa Bibliya.

Sa Hulyo 6, 1415, pormal nga gihukman si Hus sa katedral sa Constance. Wala siya hatagig higayon sa pagtubag samtang gibasa ang mga sumbong batok kaniya. Dayon gihukasan siya sa pagkapari, ug ang iyang mga sinulat gisunog sa tugkaran sa simbahan. Gidala siya sa uma gawas sa siyudad ug didto gisunog siya sa estaka. Gihipos ang iyang mga abo ug gilabay sa Rhine River aron masanta ang tanan sa paghipos ug mga handumanan niini nga martir. Sanglit suod nga nalangkit kang John Wycliffe, gihukman usab sa konsilyo kadtong maong repormador​—nga patay na​—nga nagsugo sa pagkalot sa iyang patayng lawas ug gisunog ug ang iyang mga abo gisabwag sa suba sa Swift sa Inglaterra. Sa ulahi, ang iladong sumusunod ni Hus, si Jerome sa Prague, gisunog usab sa estaka.

Kon Unsay Nahimo ni Hus

Niadtong panahona, si Hus mao ang usa sa unang tawo nga nangahas sa pagsupak sa awtoridad sa papa ug sa konsilyo ug sa pagdawat hinoon sa labawng awtoridad sa Kasulatan. Busa nakapasugod siya ug kalihokan alang sa mga katungod sa mga indibiduwal, alang sa kagawasan sa konsensiya ug sa pagsulti.

Sa milabay ang kapin sa usa ka gatos ka tuig, si Martin Luther sa Alemanya giakusar sa pagbalik sa mga sayop ni Wycliffe ug Hus. Sa pagkamatuod, si Luther may samang pangunang hunahuna kang Hus sa pag-ingon: “Gawas kon hukman ako sa Kasulatan ug sa tin-awng katarongan​—dili ako modawat sa awtoridad sa mga papa ug sa mga konsilyo, kay nagkasumpakiay kini sila sa usag usa​—ang akong konsensiya nabihag sa Pulong sa Diyos.” Hayan kini maoy hinungdan nga siya nakaingon: “Kitang tanan maoy mga sumusunod ni Hus nga wala lamang makamatikod niana.”

Ang gihimo ni Hus, Wycliffe, ug Luther mao ang pagbalik sa daghang mga pagtulon-an sa unang mga Kristohanon. Apan, wala gayod sila sa bug-os makasubay nianang dalana tungod kay dili masayon niadtong panahona ang pagwala sa kangitngitan sa daghang kasiglohan. Apan, silang tanan nagkauyon sa usa ka hinungdanong butang: Kinahanglang una ang Pulong sa Diyos, bisan unsa pay opinyon sa mga tawo. Ang unang mga Kristohanon nagtuo usab sa samang nadan-agang hunahuna tungod kay sila natudloan sa Agalon, si Jesu-Kristo, mismo.​—Juan 17:17; 18:37.

Karon, kinahanglang magbaton usab ang mga Kristohanon ug samang baroganan. Kita adunay daghang mga bentaha kay sa niadtong sayong mga kasiglohan. Una, mabatonan ang Bibliya bisan asa diha sa kadaghanang mga pinulongan. Ikaduha, karong kataposang mga adlaw ang balaang espiritu maoy naggiya sa mga tawong kasaligan sa dakong pagsabot sa Bibliya. Gidawat ba nimo kining maong pagsabot? Kon mao, dili ka magpanuko sa pagdawat sa samang prinsipyo nga makanunayong gipalanog ni John Hus. Karon, ang mas dakong gidaghanon sa mga tawo sukad masukad sa kasaysayan nagkinabuhi niadtong mga pulonga sa mga apostoles: “Kinahanglang maoy among unahon pagsunod ang Diyos ingong magmamando inay ang mga tawo.”​—Buhat 5:29.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 29]

John Hus

[Hulagway sa panid 31]

Mga Bibliya sa Chech, sama sa 1579 nga edisyon nga gipakita sa ibabaw, gipakabahandi sa mga kolektor karon. Gisunog si John Hus sa estaka tungod kay iyang gipabilhan ang gipamulong sa Bibliya labaw kay sa pulong sa tawo