Daotan ba ang Pagpanimalos?

Diha sa usa ka haywey sa Tinipong Bansa, usa ka kotse hinayan sa pagpadaplin ug pagpaagi sa laing kotse. Ang drayber sa ikaduhang kotse mibalos pinaagi sa pagpusil sa may-sala nga sakyanan, nga nagpatay sa usa ka inosenteng sumasakay.

Usa ka tin-edyer nga babaye nawad-ag bahin sa usa ka drama sa eskuylahan nga nahiadto sa lain nga dalaga. Iya siyang gibaslan pinaagi sa pagsumbong ngadto sa trato sa dalaga nga ang dalaga nakigkitag laing ulitawo sa laing eskuylahan. Sa ingon gidaot niya ang relasyon sa dalaga uban sa trato.

MOBATI ang daghang tawo nga makataronganon ang pagpanimalos sa dihang sa ilang hunahuna gibuhatan silag daotan. Sa usa o laing paagi, sila nagasunod sa panultihon: “Ayawg kasuko, panimalos lang.” Karong adlawa, ang gugma sa silingan nagaus-os, ug ang espiritu sa pagpanimalos nagausbaw.​—Mateo 24:12.

Bisan pa, unsa ba ang imong hunahuna bahin sa pagpanimalos? Kon ikaw nagtuo ug Bibliya, basin mobati ka nga sa pasukaranan daotan ang pagpanimalos. Apan kay kita nagapuyo sa dili-diyosnong kalibotan, basin gibati nimo nga ang pagpasaylo, nga kaatbang sa pagkamapanimaslon, kasagaran maoy dili pag-atubang sa kamatuoran. Unsay imong pagsanong kon ikaw limbongan o atakehon? Ikaw ba mapanimaslon kon may dili magtagad kanimo o mosulting matamayon bahin kanimo ngadto sa uban? Ikaw ba mapanimaslon o mapasayloon?

Makadaot ang Mapanimaslong Tinamdan

Hinuon, adunay lainlaing sukod sa sala. Apan ang kadaghanang tawo nga buot manimalos wala bun-oga o atakehang grabe. Ang “mga sala” nga gikutlo sa sinugdanan niining artikuloha gagmay ra, bisan pag kana sila mipatim-awng dagko diha sa mga hunahuna niadtong mihukom sa pagpanimalos.

Ang Bibliya nagaingon nga dili angay nga ugmaron nato ang mapanimaslong tinamdan. Ang Proverbio 24:29 nagatambag: “Ayaw pag-ingon: ‘Buhaton ko kaniya ingon sa iyang gibuhat kanako.’” Nganong dili man? Sa usa ka bahin, ang maong tinamdan makadaot sa emosyon ug sa lawas. Ang mapanimaslong mga hunahuna magwagtang sa kalinaw sa hunahuna ug mopugong sa maayong pangatarongan. Palandonga kining balitaa: “Duha ka mag-uuma nga nagpinusilay gikan sa ilang mga pik-ap trak nagpinatyanay diha sa usa ka parkingan, sa ingon nagtapos sa 40-anyos nga pagkontrahay nga nagsugod sa dihang mga bata pa sila.” Tiaw na, sa tibuok nilang kinabuhi ang panghunahuna niadtong duha ka lalaki nahiloan sa naglungotlungot, mapanimaslong espiritu!​—Proverbio 14:29, 30.

Ang usa ka laing hinungdan sa dili pag-ugmad ug mapanimaslong espiritu mao nga ang mga nakasala​—bisan pa ang nakasalang seryoso—​mahimong mag-usab. Pananglitan, si apostol Pablo sa usa ka panahon ‘miuyon sa pagpatay’ sa disipulo nga si Esteban ug ‘nanghulga sa pagpatay sa mga tinun-an sa Ginoo.’ Apan nag-usab siya. Katuigan sa ulahi si apostol Pedro​—kansang kinabuhi nameligro gumikan kang Pablo niadtong sayosayong panahon—​nagtawag kaniya “atong minahal nga igsoong Pablo.” (Buhat 8:1; 9:1; 2 Pedro 3:15) Ang mga Kristohanon makasulay unta sa pagpanimalos kang Pablo, ilabina sa diha nga siya naghulat, nga buta, didto sa Damasco. (Buhat 9:3-15) Pagkagrabe unta kadto nga sayop!

Busa, si Pablo nakatambag sa Roma 12:20: “Kon gutomon ang imong kaaway, pakan-a siya; kon siya uhawon, hatagi siyag mainom.” Ngano? Tungod kay kon kita manimalos sa usa ka kaaway, mapagahi nato ang iyang tinamdan ug mahimong magmalungtaron ang panagkaaway tali kanato. Apan kon buhatan natog maayo ang usa nga nakasala o nakapasilo kanato, basin mapahumok nato ang iyang tinamdan ug ang kanhing kaaway mahimong usa ka higala.

Ang pag-ila sa atong mga kahuyangan mismo makatabang usab sa pagpukgo sa kayugot nga mosangpot sa tinguha sa pagpanimalos. Ang salmista nangutana: “Kon mga sayop ang imong gibantayan, Oh Jah, Oh Jehova, kinsa ang arang makabarog?” (Salmo 130:3) Kitang tanan nakapasakit o nakapasilo sa uban. Dili ba nalipay kita sa dihang sila wala mosulay sa pagpanimalos? Nan, dili ba angay nga kita molihok uban ang samang pagkamapugnganon? Si Jesus mitambag: “Busa, ang tanang butang nga buot ninyong buhaton sa mga tawo kaninyo, buhata usab kanila.”​—Mateo 7:12.

Tinuod, ang Bibliya nagaingon: “Dumti ang daotan.” (Salmo 97:10; Amos 5:15) Apan wala kini magsugo kanato sa pagdumot sa tawo nga nagbuhat sa daotan. Sa pagkamatuod, kita gisugo ni Jesus: “Ipadayon ninyo ang paghigugma sa inyong mga kaaway ug pag-ampo alang niadtong nagalutos kaninyo.” (Mateo 5:44) Kon baslan natog kadaot ang kadaot, gisundog nato ang espiritu sa mamumuhat ug daotan. Ang karaang proverbio nagaingon: “Ayaw pag-ingon: ‘Ako mobalos sa daotan!’ Paglaom kang Jehova, ug siya magaluwas kanimo.” (Proverbio 20:22) Pagkamaalamon nga tinamdan! Pagkalabi pang maayo nga ipakita nato nga kita mga mananaog pinaagi sa pagsukol sa tentasyon nga sundogon ang mga mamumuhat ug daotan.​—Juan 16:33; Roma 12:17, 21.

Silot—Pinaagi ni Kinsa?

Hinuon, ang pila ka buhat mas seryoso kay sa personal nga mga panamastamas o mga pagkasilo. Unsa man kon ikaw ang biktima sa usa ka krimen? Natural lang, mobati kita nga sa ngalan sa hustisya, angay may pagabuhaton. Apan unsa man? Sa pila ka katilingban kasagaran ang pagsulbad niana nga kinaugalingon ug ipanimalos. Apan ang maong mga katilingban kasagarang misangpot nga nabungkag sa pamilyahanong mga pagkontrahanay. Karong adlawa, ang mga kasugoan sa Diyos o sa kadaghanang kaso mga kasugoan sa tawo dili motugot nga ang mga tawo manimalos sa personal sa mga krimen, ug may maayong katarongan. Ang maong personal nga kapintasan mopatungha lamang ug dugang kapintasan.

Nan, ang usa ka biktima sa krimen angay ba nga molingkod lang ug modawat sa pag-abusar nga walay lihok? Dili sa tanang panahon. Sa diha nga pasipalahan ang atong pagkatawo o kabtangan, adunay mga awtoridad nga kadangpan. Basin gusto nimong tawgon ang polis. Sa trabahoan, dangop sa superbisor. Sa eskuylahan, basin gusto nimong makigkita sa prinsipal. Kana ang usa ka hinungdan sila anaa dinha​—paglaban sa hustisya. Ang Bibliya nagasugid kanato nga ang mga kagamhananong pagbulot-an maoy “alagad sa Diyos, usa ka tigpanimalos sa pagpahayag ug kapungot diha sa usang nagabuhat ug daotan.” (Roma 13:4) Gipangayo sa hustisya nga gamiton sa kagamhanan ang iyang awtoridad, hunongon ang buhat nga daotan, ug silotan ang mga mamumuhat ug daotan.

Tinuod, usahay ang hustisya dugay makab-ot. Usa ka magsusulat nga gipul-an sa kinabuhi sa kalibotan miingon: “Ang hustisya maoy samag tren nga halos kanunay nga maulahi.” Sa pagkatinuod, usahay ang tren dili gayod moabot. Ang mga mamumuhat sa inhustisya mahimong gamhanan kaayo nga dili sila makontrolar sa mga awtoridad. Bisan pa, ang maalamong dalan mao ang pagpugong-sa-kaugalingon. “Ang usa ka buangbuang nagapagawas sa tanan niyang espiritu, apan ang nagapabiling malinawon hangtod sa kataposan mao ang maalamon,” nagaingon ang Bibliya.​—Proverbio 29:11.

Panimalos—Pinaagi ni Kinsa?

Ang pagpugong sa atong kaugalingon sa pagpanimalos sa ingon mohatag kanatog mga kaayohan, ug kita makapaabot nga malinawon, kay nahibalo nga aron ikapatuman ang hustisya, kana himoon sa Diyos sa hustong panahon. Si Jehova nahibalo nga ang buhat nga daotan nga magpadayon mosangpot sa kalapasan. (Ecclesiastes 8:11) Dili siya motugot nga ang gahiang mga daotan magdaogdaog sa katawhan sa walay kataposan. Kana ang hinungdan si apostol Pablo mitambag kanato: “Ayaw kamo pagpanimalos, mga hinigugma, kondili hatagi ninyog luna ang kapungot, kay nahisulat: ‘Ako ang panimalos; ako mobalos, nagaingon si Jehova.’” (Roma 12:19) Sa pagkatinuod, ang Bibliya nagahisgot sa usa ka adlaw sa panimalos sa bahin sa Maglalalang. Unsa ba unya kining adlawa sa panimalos? Ug kinsa ba ang panimaslan sa Diyos? Hisgotan nato kini sa sunod artikulo.

[Kahon sa panid 4]

Sa pagpugong sa mga pagbati sa pagpanimalos, hinumdomi nga

□ ang Diyos mahunahunaon sa hustisya

□ makadaot ang paghambin ug mapanimaslong tinamdan

□ ang pagkamaluluton kasagaran magpakunhod sa mga suliran batok sa uban

□ daghan sa atong mga kalapasan mismo gipasaylo

□ ang mga nakasala basin mag-usab

□ gidaog nato ang kalibotan pinaagi sa dili pagpadaog sa iyang mga paagi