Mga Batan-on Unsay Inyong Buhaton sa Inyong Kinabuhi?
“Aron nga sila nga buhi magkinabuhi dili na alang sa ilang kaugalingon, kondili alang kaniya nga namatay ug nabanhaw alang kanila.”—2 CORINTO 5:15.
‘SALAMAT kanimo! Nautang ko kanimo ang akong kinabuhi!’ Ang mga tawo nga naluwas gikan sa nasunog nga balay o sa pagkalumos nakapamulong niana sa mga tawong nagluwas kanila. Ug ang mapabilhong mga batan-ong Kristohanon nakapahayag ug ingon nga mga ekspresyon ngadto sa ilang mga ginikanan. Ang ilang gipunting dili lamang ang pisikal nga kinabuhi nga ilang nadawat gikan sa ilang mga ginikanan kondili sa mahigugmaong pag-atiman ug pahimangno nga nagabutang sa mga batan-on sa dalan sa pagkadawat sa “gisaad nga butang nga iyang gisaad kanato, ang kinabuhing dayon.”—1 Juan 2:25.
2. Sumala sa kahayag sa impormasyon angay bang palandongon nimo ang pangutana, Unsay inyong buhaton sa inyong kinabuhi?
2 Ang gugma maoy nagpalihok kang Jehova nga Diyos sa paghimo sa kinabuhing dayon, “ang tinuod nga kinabuhi,” nga mabatonan natong tanan. “Siya nahigugma kanato ug nagpadala sa iyang Anak nga halad-pasighiuli alang sa atong mga sala.” (1 Timoteo 6:19; 1 Juan 4:10) Palandonga, usab, ang gugma nga gipakita sa iyang Anak nga si Jesus sa pagkamatay sa masakit nga kamatayon aron mahimo natong mabatonan ang kinabuhing dayon! (Juan 15:13) Sumala sa gipahayag na, Unsay inyong buhaton sa inyong kinabuhi?
3. Unsay motino kon unsay buhaton sa mga tawo sa ilang mga kinabuhi?
3 Daghan nang higayong gibangon kining pangutanaha diha sa mga batan-on, sa usa ka porma o sa lain, sa mga magtatambag sa estudyante diha sa tunghaan o sa ubang interesado sa ilang umaabot. Unsay motino sa imong tubag? Pagatinoon ba kini pinaagi sa personal nga kagustohan lamang? Ang motino ba mao ang tambag niadtong nagatinguha nga imong makab-ot ang malig-ong posisyon sa sekular nga kalibotan? O ang inyo bang buhaton sa inyong kinabuhi matino pinaagi sa superyor nga mga sukdanan? Ang dinasig nga pahinumdom nag-ingon: “Siya namatay alang sa tanan aron sila nga mga buhi magkinabuhi dili alang sa ilang kaugalingon, kondili alang kaniya nga namatay ug nabanhaw tungod kanila.” (2 Corinto 5:15) Oo, pagkamaayo kon atong gamiton ang atong mga kinabuhi nga nagapabanaag ug utang kabubut-on sa nahimo ni Jesu-Kristo ug sa iyang langitnong Amahan alang kanato!
Popular nga mga Sulondan
4. Kinsa ang labing popular nga mga sulondan karon?
4 Apan, kinsa ang labing popular nga mga tawo karon, nga kasagarang gisunod sa mga batan-on sa kinatibuk-an ingong mga sulondan? Dili ba ang adunahan ug inila sa kalibotan, bisan unsa pay ilang moral nga mga sukdanan? Dihang motan-aw ka sa mga kuwarto sa daghang mga batan-on, kang kinsang mga larawan ang imong makita nga nagbitay sa mga bungbong? Sagad mga mag-aawit, mga artista, ug mga magdudula. Ang mga batan-on nagapangandoy nga maabot sa kapulihay ang samang kalibotanong kalamposan ug tingali sa pagminyog usa nga may pisikal nga mga hiyas niining mga tawhana. Ikaw komusta? Unsay imong ginatinguha sa kinabuhi?
5, 6. (a) Nganong ikaingon nga ang kalibotanong kalamposan dili mohatag tinuod nga katagbawan? (b) Unsa ang tuboran sa tinuod nga katagbawan?
5 Kon imong maabot ang kalibotanong kalamposan sa gidayeg nga mga tawong inila, magmalipayon ug matagbawon ka kaha? Ang usa sa labing malamposong artistang babaye sa Hollywood miingon: “Nakatilaw na akog pagkabahandianon ug nakabaton sa tanang materyal nga mga butang. Sila walay kahulogan. Ang tanang adunahan dinhi adunay sikyatrista, bisag dili na hisgotan pa ang mga diborsiyo ug mga anak nga nagadumot sa ilang mga ginikanan.”—Ecclesiastes 5:10; 1 Timoteo 6:10.
6 Ang usa ka iladong magdudulang estudyante, ang nakadaog sa 1981 nga dibisyon sa kababayen-an sa dakong 10-ka-kilometrong lumba sa New York, nawad-an ug kasibot nga tungod niana misulay siya sa paghikog. “Daghang kamatuoran ang akong nakat-onan bahin sa kinabuhi sa nanglabayng mga bulan,” siya misulat tapos niadto. “Ang usa mao nga ang tinuod nga katagbawan dili makab-ot sa mga paagi nga gipaningkamot sa kadaghanang mga tawo alang sa kahingpitan ug kalamposan. Ang katagbawan alang kanako dili ang akong pagkahimong estudyanteng pulos A ang grado, kampeyong magdudula sa nasod o sa pagkabaton ug mabihagong lawas.” Oo, ang mga tawo kinahanglang makakat-on nga ang matuod nga katagbawan nagagikan lamang sa pagbaton ug personal nga relasyon sa Diyos, nga mao lamang ang makahatag ug tinuod nga kalinaw ug kalipay.—Salmo 23:1, 6; 16:11.
7. Mahitungod sa kasayoran sa tinuod nga katagbawan, unsa ka hinungdanon ang edukasyon sa kolehiyo ug ang kalibotanong kalamposan?
7 Nan, sa matin-aw, angay nga dili nimo sundon ang mga tawong nagapaningkamot lamang nga makab-ot ang pagkainila ug bahandi. Bisan ang sekular nga mga magsusulat nakamatikod sa kapakyasan sa kalibotanong kalamposan sa pagpatunghag tinuod nga katagbawan. Ang kolumnistang si Bill Reel misulat: “Kamong graduwado sa kolehiyo nga may mga damgo sa umaabot. Makasubo, ang kadaghanan sa inyong mga tingusbawan mahimong mga abo. Dili ko gustong paluyahon kamo, apan maayong inyong madunggan ang kamatuoran: Dihang mabatonan mo na ang bahandi nga imong gitinguha, kon mabatonan man nimo sila, ug dihang imong makab-ot ang mga kalamposan nga imong gipangagpas, kon makab-ot nimo sila, dili sila makatagbaw kanimo. Hinunoa, sa yugto nga kalipayan mo ang kalamposan, bation nimo ang kahaw-ang inay katagbawan, kaguol inay kalipay, kasuko inay malinawon.”—New York Daily News, Mayo 26, 1983.
8. Unsa ang malig-ong katarongan sa dili pagpangagpas ug kalibotang karera?
8 Apan alang kanato nga alisto sa kahulogan sa mga hitabo sa kalibotan sumala sa kahayag sa tagna sa Bibliya, adunay mas lig-ong mga katarongan sa dili paghimo sa kalibotanong karera nga maoy panguna sa kinabuhi. (Mateo 24:3-14) Mahimong itandi nato ang atong kaugalingon sa usa ka tawo nga nakakitag tinukod nga may marka: “Kining Kompaniyaha Manira Na.” Mosulod ba kitag trabaho didto? Siyempre dili! Ug kon nagtrabaho kita niining kompaniyaha, sa maalamon mangita kitag laing trabaho. Buweno, ang marka maoy makita sa tanang dapit sa mga institusyon sa kalibotan: “Hapit Nang Manira—Haduol na ang Kataposan!” Oo, “Ang kalibotan mahanaw,” nagpasalig kanato ang Bibliya. (1 Juan 2:17) Busa, sa maalamon, dili nato dawatong mga sulondan ang mga tawong sobrang nalangkit niini.
Ang Tambag nga Sundon
9. Unsang kalibotanong tambag nga tingali ihatag sa mga tawo nga daw nagatinguhag labing maayo alang kanimo?
9 Ang inyong kinabuhi ginaumol dili lamang sa mga tawong inyong tinamod kondili sa mga paryente ug sa mga higala kinsa, sumala sa pagkapahayag nila niana, ‘nagtinguha sa labing maayo alang kanimo.’ ‘Kinahanglang mangita kag kapangabuhian,’ tingali moingon sila. Busa tambagan ka nila sa pag-eskuyla sa kolehiyo o edukasyon sa unibersidad aron kaandaman nimo ang imong kaugalingon ug taas ug suweldong propesyon. ‘Ang magsusulat sa Bibliya nga si Lucas maoy usa ka mananambal,’ sila moingon, ‘ug si apostol Pablo gitudloan sa magtutudlo sa Balaod nga si Gamaliel.’ (Colosas 4:14; Buhat 5:34; 22:3) Bisan pa, timbangtimbanga pag-ayo ang maong tambag.
10. Unsang tambag ang gihatag ni Lucas ug Pablo, ug unsay ikaingon bahin sa ilang una-Kristohanong kalihokan?
10 Ang mananambal nga si Lucas wala gayod magdasig sa mga Kristohanon sa pagsunod sa iyang unang panig-ingnang karera pinaagi sa pagkahimong doktor; kondili, gipasiugda ni Lucas ang kinabuhi ni Jesus ug sa iyang mga apostoles nga angay sundon. Hayan nahimong mananambal si Lucas sa wala pa siya makakat-on mahitungod kang Kristo apan tapos niadto iyang giuna ang Kristohanong ministeryo diha sa kinabuhi. Sama usab ang kahimtang ni Pablo. Inay dasigon ang uban sa pagsunod kaniya sama sa iyang pagsunod kang Gamaliel, si Pablo misulat: “Sumundog kamo kanako, sama sa akong pagsundog kang Kristo.” Gipabilhan ug dako ni Pablo ang kahibalo ni Kristo nga tungod niana iyang gipamulong kadto sa pagtandi sa iyang pag-isip sa iyang miaging mga pangagpas “ingong mga basura.”—1 Corinto 11:1; Filipos 3:8.
11. (a) Unsay gisulti ni Pedro kang Jesus, ug ngano? (b) Unsay tubag ni Jesus?
11 Hinumdomi, ang sentimento mopahinabo bisan sa mga tawong nahigugma kanimo sa paghatag ug dili maayong tambag. Pananglitan, dihang gihisgotan ni Jesus ang mahitabo unya kaniya sa panahon sa iyang ministeryo sa Jerusalem, si apostol Pedro mitubag: “Kaloy-i ang imong kaugalingon, Ginoo; dili gayod kana mahitabo kanimo.” Gimahal ni Pedro si Jesus ug dili niya gustong mag-antos si Jesus. Apan gibadlong ni Jesus si Pedro tungod kay Siya nahibalo nga aron matuman ang kabubut-on sa Diyos kinahanglang mag-antos ug patyon siya sa mga kaaway.—Mateo 16:21-23.
12. Unsang tambag nga tingali ihatag sa may maayog tuyong mga tawo sa mga batan-on, ug ngano?
12 Sa susama, tingali bugnawon ka sa ubang mga ginikanan o mga higala gikan sa nagasakripisyo sa kaugalingong kurso. Tungod sa dili angay nga sentimento, magpanuko sila sa pagdasig kanimo sa pagkuhag asaynment diha sa bug-os-panahong payunir nga ministeryo, sa pag-alagad ingong misyonero, o sa pagboluntaryo sa sangang opisina sa mga Saksi ni Jehova. Tingali moingon sila: ‘Nganong dili ka na lang magminyo ug magpuyo duol kanamo?’ O, ‘Abi nimo, malisod ang trabaho sa Bethel. Tingali mas maayong magpabilin ka na lang uban kanamo.’ Sa laing pagkasulti, sumala sa pagkapahayag niana ni Pedro, “Kaloy-i ang imong kaugalingon.”
13. (a) Unsang nabag-ong hunahuna ang gipamulong ni Pedro? (b) Unsay nalangkit sa pagkahimong tinuod nga Kristohanon?
13 May mga panahon nga kinahanglang usbon sa mga alagad ni Jehova ang ilang kaisipan. Kini ang gikinahanglan ni Pedro, ug uban sa nabag-ong hunahuna, siya misulat: “Sa pagkatinuod, alang niini nga kurso nga gipanagtawag kamo, maingon nga alang kaninyo miantos si Kristo, nga nagbilin kaninyog usa ka panig-ingnan aron inyong sundon pag-ayo ang iyang mga tunob.” (1 Pedro 2:21) Ang pagkinabuhig tinuod Kristohanong kinabuhi nagkinahanglan sa pagsakripisyo sa kaugalingon, oo, sa pag-antos usab. Dili kini masayon nga kurso, apan tungod niini nga kita gitawag nga mga Kristohanon. Nalangkit ang pagdawat niini ‘sa pagkinabuhi dili na alang sa atong kaugalingon, kondili alang kaniya nga nagpakamatay alang kanato.’ (2 Corinto 5:15) Ang pagpalandong sa maayong mga sulondan makatabang kanato sa paggamit sa atong mga kinabuhi niining nagasakripisyo sa kaugalingong paagi.
Mga Sulondan nga Angay Palandongon
14. Unsang sulondan ang gihatag ni Jesus?
14 Ang sulondan nga angay palandongon mao kanang gitagana ni Jesus. Sanglit usa ka tawong hingpit, posible nga mahimo siyang labing maayong magdudula, musikero, doktor, o abogado nga nailhan sukad sa kalibotan. Apan ang iyang pagtagad nasentro sa pagpahimuot sa iyang langitnong Amahan, bisan sa batan-on pa si Jesus. (Lucas 2:42-49) Siya sa ulahi miingon: “Kinahanglang iwali ko ang maayong balita sa gingharian sa Diyos, kay alang niini gipadala ako.” (Lucas 4:43) Sa miaging ting-init usa ka sulat sa magasin sa relihiyon nga Ministry nag-ingon: “Ang atong Manunubos gustong magpalayo sa mga tawo, ug unya Siya miduaw sa balay ug balay—nagpangitag kalag. Ang usa ka kalag nga mamiminaw mao ang Iyang kalipay. Dayon Iyang gibubo ang kamatuoran—ang gugma sa Diyos.”—Lucas 10:1-16.
15. (a) Nganong ang balay ug balay nga pagsangyaw maoy usa ka hagit? (b) Unsay nagpakita nga ang balay ug balay nga ministeryo sa mga batan-on epektibo?
15 Tugotan ta, nga dili masayon ang pagsangyaw sa balay ug balay. Nagkinahanglan kini ug kuging pagtuon aron masabtan ang maayong balita sa Gingharian ug daghang trabaho aron sa pag-andam ug makahuloganong mga presentasyon. Dugang pa, nagkinahanglag kaisog kining pag-alagara, sanglit ang kadaghanang mga tagbalay dili interesado, ug masuko pa gani ang uban. Apan, ang balay ug balay nga ministeryo kaninyong mga batan-on adunay maayong epekto, sumala sa gipamulong sa magasin sa parokya sa Italya nga La Voce. Ang magsusulat miingon: “Ako sa akong kaugalingon, nakaangay sa mga Saksi ni Jehova,” kinsa, siya misaysay, “moabot ug moduaw kanimo sa balay.” Siya mikomento: “Ang mga nailhan ko maayog batasan, malumong manulti; matahom nga mga tawo usab ug ang kadaghanan mga batan-on. Ang katahom ug pagkabatan-on, kon ipasundayag, mao ang labing makapakabig.”
16. (a) Alang sa unsang kalihokan nga takos sa pagdayeg ang mga batan-on? (b) Sa unsang paagi ikatandi ang organisasyon sa mga Saksi ni Jehova uban sa mga iglesya sa paghimo sa labing hinungdanong buluhaton sa yuta?
16 Siyempre, kamong mga batan-on nga nagadawat kang Kristo ingong inyong sulondan takos sa pagdayeg! Kapin sa 12,000 ka batan-on, sa panuigong 25 ug ubos pa, anaa sa payunir nga buluhaton sa Tinipong Bansa, ug dugang tinagpulo ka libo ang nagpayunir sa ubang dapit. (Salmo 110:3) Makasalig ka nga wala nay laing buluhaton pa nga imong mahimo nga labing hinungdanon! Bisan ang magsusulat sa gihisgotan sa ibabaw nga magasin sa relihiyon miingon: “Ang Diyos miingon ang ang labing hinungdanong buluhaton mao ang balay ug balay nga pagduaw—nagapangitag kalag,” apan siya mipadayon, “Unsay inyong ikasulti bahin niini? Pila na ka pagduaw ang imo ug akong nahimo? Wala akoy nakitang paghisgot bahin niining matanga sa buluhaton diha sa MINISTERYO.” Dili ba mapasalamaton kita nga kita nalangkit sa usa ka organisasyon nga nagapasiugda sa pagsundog sa pananglitan ni Jesus sa pagsangyaw?
17. Unsay nahimo ni Timoteo dihang tin-edyer pa siya, ug unsay nagpakita nga tingali bata pa siya niadtong panahona?
17 Sanglit ang imong buhaton sa imong kinabuhi maimpluwensiyahan ug dako niadtong imong ginadayeg, ugmara usab ang pagdayeg sa sulondan nga gihatag sa batan-ong Timoteo. Natawo dihang hapit nang mamatay si Jesus, batan-on pang mibiya si Timoteo sa iyang pamilya ug miuban kang apostol Pablo sa iyang ikaduhang misyonero nga pagpanaw. Sa pipila ka bulan sa ulahi gipugos sa mga tawo si Pablo ug Silas sa pagkalagiw sa Tesalonica, apan nakakaplag na silag mga disipulo. (Buhat 16:1-3; 17:1-10, 13-15) Sa wala magdugay gipadala ni Pablo si Timoteo ngadto niadtong peligrosong teritoryo sa paglipay niining mga disipuloha sa ilang mga pagsulay. (1 Tesalonica 3:1-3) Tingali sa panahon kini sa ulahing tuig sa pagkatin-edyer ni Timoteo, sanglit mga 12 ngadto sa 14 ka tuig sa ulahi gihisgotan gihapon ni Pablo ang iyang “pagkabatan-on.” (1 Timoteo 4:12) Dili ka ba makadayeg sa maisogon, nagasakripisyo sa kaugalingon nga batan-ong sama niana?
18. Nganong gipadala ni Pablo si Timoteo sa mga taga Corinto?
18 Lima ka tuig tapos sa asaynment ni Timoteo sa paglig-on sa mga igsoon sa Tesalonica, gisulatan ni Pablo ang mga taga Corinto gikan sa Efeso: “Sumundog kamo kanako. Tungod niining maong hinungdan nga akong gipadala si Timoteo kaninyo, . . . aron sa pagpahinumdom kaninyo sa akong mga paagi diha kang Kristo Jesus, ingon sa akong pagpanudlo bisan diin.” (1 Corinto 4:16, 17) Ang batan-ong Timoteo, nga nakakuyog sa buluhaton uban kang Pablo sulod sa lima ka tuig, sinati sa mga paagi sa pagpanudlo ni Pablo. Nahibalo siya sa paagi sa pagpadayag ni Pablo sa balita ngadto sa mga taga Efeso, lakip sa paagi sa iyang pagtudlo kanila sa “atubangan sa katilingban ug sa balay ug balay.” (Buhat 20:20, 21) Sanglit maayong pagkabansay niining paagiha sa pagsangyaw, pagkadakong tabang si Timoteo sa mga kongregasyon!
19. Unsay gisulti ni Pablo bahin kang Timoteo kapin sa napulo ka tuig tapos nga nagsugod sila sa pagkuyog sa pag-alagad?
19 Milabay ang laing lima o unom ka tuig, ug nabilanggo si Pablo sa Roma. Si Timoteo, nga bag-o pang nakagawas sa bilanggoan, uban kaniya. (Hebreohanon 13:23) Handurawa ang talan-awon: Tingali gigamit si Timoteo ingong iyang sekretaryo, midiktar si Pablo ug sulat ngadto sa mga taga Filipos. Misulti sa mahinay, si Pablo mipadayon: “Gilaoman ko sa Ginoong Jesus nga sa dili madugay ipadala ko si Timoteo diha kaninyo . . . Kay wala akoy tawo nga sama kaniya nga may tinuod nga kahangawa alang sa inyong kaayohan . . . Kamo nasayod na sa pamatuod sa iyang paghatag sa iyang kaugalingon, ingon sa anak nga nagaalagad sa iyang amahan siya mialagad uban kanako alang sa kauswagan sa maayong balita.”—Filipos 1:1; 2:19-22.
20. Unsay nakapahimo kang Timoteo nga usa ka dalayegong sulondan alang sa mga batan-on?
20 Siyempre, usa ka dalayegong sulondan si Timoteo! Siya maoy usa ka kasaligan, matinumanong kauban ni Pablo, nagpabilin kaniya sa kahamugaway ug sa kalisod, mitabang kaniya sa buluhatong pagsangyaw, ug andam sa pag-alagad bisag asa siya ipadala. Iyang gisakripisyo ang gitawag nga normal nga kinabuhi sa balay, apan pagkadakong katagbawan ug kalipay ang nahatag diha sa iyang kinabuhi sa pag-alagad sa Diyos! Si Timoteo sa tinuod ‘wala na magkinabuhi alang sa iyang kaugalingon, kondili alang kang Kristo nga nagpakamatay alang kaniya.’ (2 Corinto 5:15) Mapalihok ka ba sa pagsundog sa iyang panig-ingnan?
Pagkinabuhi Alang sa Bag-ong Kalibotan sa Diyos
21. Nganong ikaingon nato nga mahunahunaon sa espirituwal si Timoteo?
21 Si Timoteo, sa pagkatinuod, nagkinabuhi alang sa bag-ong kalibotan sa Diyos. Wala lamang siya maghunahunaa dinhi ug karon kondili migamit sa iyang kinabuhi sa pagpatunghag malungtarong mga kaayohan. (Mateo 6:19-21) Sanglit Grego ang amahan ni Timoteo ug hayan dili magtutuo, tingali iyang gidasig si Timoteo sa pagpadayon sa taas nga edukasyon ug sa kalibotanong karera. Apan tungod sa diyosnong pagtudlo sa iyang inahan ug sa apohang babaye, naputos ang kinabuhi ni Timoteo sa Kristohanong kongregasyon. Iyang gipangagpas ang espirituwal nga mga intereses, tingali nagpabiling dili-minyo sa dugaydugayng panahon, ug kuwalipikado sa pag-alagad uban kang apostol Pablo.—2 Timoteo 1:5.
22. Sa unsang paagi gipasiugda sa brosyur nga School ang kurso sa kinabuhi alang sa mga batan-on karon nga sama kang Timoteo?
22 Komusta kamong mga batan-on? Inyo bang gamiton ang inyong pagkabatan-on sa paagi nga gihimo ni Timoteo? Ang brosyur nga School and Jehovah’s Witnesses nagpunting sa maong kurso sa kinabuhi dihang gipatin-aw niini ang bahin sa mga batan-ong Saksi: “Ang ilang pangunang tumong sa kinabuhi mao ang pag-alagad sa epektibong paagi ingong mga ministro sa Diyos, ug ilang gipabilhan ang pag-eskuyla ingong tabang nianang katuyoana. Busa sila sa linangkob mopilig mga kurso nga mapuslanon sa pagsustento sa ilang kaugalingon niining modernong kalibotan. Busa, daghan tingali ang mokuhag bokasyonal nga mga kurso o motungha sa bokasyonal nga tunghaan. Dihang mobiya na sila sa tunghaan nagatinguha sila nga makakitag trabaho nga makatugot kanila sa pagsentro sa ilang prinsipal nga bokasyon, ang Kristohanong ministeryo.”
23. Nganong dili lisod alang sa mga batan-ong Kristohanon sa pagtubag sa pangutana, Unsay akong buhaton sa akong kinabuhi?4
23 Alang kaninyo nga tinuod nga nagapabili sa gihimo alang kaninyo ni Jehova nga Diyos ug sa iyang Anak, dili malisod ang pagtubag sa pangutana, Unsay buhaton ko sa akong kinabuhi? Inay magkinabuhi alang sa imong kaugalingon lamang ug sa personal nga kalingawan, imong gamiton ang imong kinabuhi sa pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos. Ikaw magkinabuhi, sama kang Timoteo, ingong espirituwal nga tawo.
Mga Pangutana Agig Repaso
◻ Nganong dili unahon sa tinuod nga mga Kristohanon ang kalibotanong mga karera sa kinabuhi?
◻ Unsang sayop nga tambag ang gihatag sa pipila, apan unsay atong makat-onan gikan sa tubag ni Jesus kang Pedro?
◻ Sa unsang mga paagi nga si Jesus ug Timoteo nakahatag maayong mga sulondan alang sa mga batan-on?
◻ Unsay gikinahanglan aron mahimong mahunahunaon sa espirituwal?
1. Unsang mga pahayag sa pasalamat ang gihimo sa ubang mga tawo, ug ngano?
[Hulagway sa panid 12]
Giuna ni Lucas, bisag usa ka hanas nga mananambal, ang Kristohanong mga alatimanon sa kinabuhi