Unsay Gikinahanglan Alang sa Usa ka Malamposong Kaminyoon?

Gusto ka bang molukso sa usa ka suba nga dili una magtuon kon unsaon paglangoy? Ang maong binuang nga lihok makadaot​—makapatay pa. Apan, hunahunaa kon pila ka tawo ang molukso sa kaminyoon nga wala kaayoy nahibaloan kon unsaon sa pagpangabaga sa mga responsibilidad nga nalangkit.

SI Jesus nag-ingon: “Kinsa kaninyo nga buot motukod ug tore nga dili una molingkod ug kuwentahon ang gasto, aron tan-awon kon siya aduna bay igo sa paghuman niini?” (Lucas 14:28) Kon unsay tinuod labot sa pagtukod ug usa ka torre tinuod usab sa pagtukod ug usa ka kaminyoon. Kadtong buot mosulod sa kaminyoon angayng magbantay pag-ayo sa pag-ihap sa bili sa pagkaminyo nga seguradohong makatagana sila sa mga panginahanglan.

Susiha ang Kaminyoon

Ang pagkaadunay kapikas nga kapaambitan sa kalipay ug kaguol sa kinabuhi maoy usa ka tinuod gayod nga panalangin. Ang kaminyoon makapuno sa kahaw-ang nga ipahinabo sa kamingaw o kasubo. Kini makatagbaw sa atong dala-sa-pagkatawo nga panginahanglag gugma, pag-ubanay, ug pagsinuoray. Uban sa maayong katarongan, ang Diyos miingon human sa paglalang kang Adan: “Dili maayong magpadayon nga mag-inusara ang tawo. Pagabuhatan ko siya ug katabang, ingong iyang katimbang.”​—Genesis 2:18; 24:67; 1 Corinto 7:9.

Oo, ang pagkahimong minyo makasulbad ug pipila ka mga problema. Apan magpatungha usab kinig pipila ka bag-ong mga problema. Ngano? Tungod kay ang kaminyoon maoy panag-ayon sa duha ka lahi nga mga personalidad nga tingali magkaangay apan dili gayod managsama. Busa, bisan ang maayong pagkaparis nga mga magtiayon makaagom ug panalagsang panagbingkil. Ang Kristohanong apostol Pablo nagsulat nga kadtong magminyo makabaton ug “kasakitan sa ilang unod”​—o ingon sa pagkahubad niana sa The New English Bible, “kasakit ug kaguol niining unodnong kinabuhi.”​—1 Corinto 7:28.

Negatibo ba si Pablo? Dili gayod! Siya nag-awhag lamang niadtong nagplanong magminyo nga magmarealistiko. Ang lalim nga pagbati sa pagkaibog sa usa ka tawo dili maoy hustong sukdanan kon sama sa unsa unya ang minyong kinabuhi sa mga bulan ug mga tuig human sa adlaw sa kasal. Ang matag kaminyoon adunay iyaiyang talagsaong mga hagit ug mga problema. Ang problema dili kay motungha ba kaha kini kondili kon unsaon sa pag-atubang niini kon motungha man ugaling kini.

Ang mga problema mohatag sa bana ug asawa ug higayon sa pagpakita sa pagkatinuod sa ilang gugma sa usag usa. Sa pag-ilustrar: Usa ka barkong pangturista tingali morag nindot kaayong tan-awon nga wala magnabigar, nga nagpondo sa pantalan. Apan, ang ikasarang niini sa paglawig mapamatud-an diha sa dagat​—tingali sa kusog kaayong mga balod sa bagyo. Sa susama, ang kalig-on sa bugkos sa kaminyoon dili bug-os matino panahon sa malinawong yugto sa romantikong kalinaw. Usahay, mapamatud-an kini ilalom sa masulayong mga kahimtang diin sagubangon sa magtiayon ang mga unos sa kalisod.

Sa pagsagubang niini, ang magtiayon nagkinahanglag panaad, kay katuyoan sa Diyos nga ang lalaki “moipon sa iyang asawa” ug ang duha “mahimong usa ka unod.” (Genesis 2:24) Ang ideya sa panaad naghatag ug kahadlok sa daghang tawo karon. Bisan pa, makataronganon lamang nga ang duha ka tawo nga tinuod nga nahigugma sa usag usa buot mohimog solemneng saad nga mag-uban ug puyo. Ang panaad makahatag ug dignidad sa kaminyoon. Kini motaganag basehanan sa pagsalig nga, bisag unsa pay mahitabo, ang bana ug asawa magtinabangay sa usag usa.a Kon dili ka andam sa maong panaad, dili ka pa gayod andam nga magminyo. (Itandi ang Ecclesiastes 5:4, 5.) Bisan gani kadtong mga minyo na lagmit kinahanglang magpalambo pa sa ilang pagpabili sa pagkahinungdanon sa panaad alang sa usa ka malungtarong kaminyoon.

Susiha ang Imong Kaugalingon

Walay duhaduha makahimo kag listahan sa mga hiyas nga buot mong mabatonan sa usa ka kapikas. Apan, mas lisod ang pagsusi sa imong kaugalingon sa pagtino kon sa unsang paagi ikaw makaamot sa usa ka kaminyoon. Ang pag-usisa-sa-kaugalingon hinungdanon, una pa ug human himoon ang mga panumpa sa kaminyoon. Pananglitan, suknaa ang imong kaugalingon sa mosunod nga mga pangutana.

• Andam ba akong mohimog tibuok-kinabuhing panaad sa akong kapikas?​—Mateo 19:6.

Sa mga adlaw sa manalagna sa Bibliya nga si Malaquias, gibiyaan sa daghang bana ang ilang mga kapikas, tingali aron makigminyo sa mas batan-ong mga babaye. Si Jehova miingon nga ang iyang halaran natabonan sa mga luha sa gibiyaang mga asawa, ug iyang gihukman ang mga lalaki nga “nakiglabot nga mabudhion” sa ilang mga kapikas.​—Malaquias 2:13-16.

• Kon ako naghunahunang magminyo, lapas na ba ako sa pagbuswak sa pagkabatan-on sa dihang ang seksuwal nga pagbati kusganon pa kaayo nga makadaot sa maayong paghukom?​—1 Corinto 7:36.

“Peligro kaayong magminyo nga bata pa kaayo,” miingon si Nikki, nga 22 pa sa dihang siya nagminyo. Siya nagpasidaan: “Ang imong mga pagbati, mga tinguha, ug mga kagustohan magbag-obag-o sa panahon sa imong ulahing mga tuig sa pagkatin-edyer hangtod nga moabot ka sa imong ulahing tuig sa pagka-20.” Tinuod, ang pagkaandam alang sa kaminyoon dili masukod sa edad lamang. Bisan pa niana, ang pagminyo sa dihang ang usa dili pa lapas sa pagkabatan-on sa panahong ang seksuwal nga pagbati bag-o ug kusganon pa makadaot sa panghunahuna sa usa ug magpabuta sa usa sa mga problemang motungha unya.

• Unsa ba ang akong mga kinaiya nga makatabang kanako nga makaamot alang sa usa ka malamposong kaminyoon?​—Galacia 5:22, 23.

Si apostol Pablo nagsulat ngadto sa mga taga-Colosas: “Isul-ob sa inyong kaugalingon ang malumong mga pagmahal sa pagkamabination, kalulot, pagkamapaubsanon sa hunahuna, kalumo, ug hataas-nga-pailob.” (Colosas 3:12) Kining tambaga angay alang niadtong naghunahunang magminyo maingon niadtong minyo na.

• Nabatonan ko ba ang pagkahamtong nga gikinahanglan sa pagsuportar ug kapikas sa malisod nga mga panahon?​—Galacia 6:2.

“Kon may mga problemang motungha,” miingon ang usa ka doktor, “ang tendensiya mao ang pagbasol sa kapikas. Kon kinsa ang mabasol dili mao ang labing hinungdanon. Kondili, kon sa unsang paagi ang bana ug asawa magtinabangay sa pagpauswag sa relasyon sa kaminyoon.” Ang mga pulong sa maalamong Haring Solomon aplikado sa mga magtiayon. “Ang duha mas maayo kay sa usa,” siya nagsulat, “kay kon ang usa kanila mapukan, ang usa makabangon sa iyang kauban. Apan sa unsang paagi siya makabangon kon siya rang usa ug walay lain ang makabangon kaniya?”​—Ecclesiastes 4:9, 10.

• Ako ba kanunayng malipayon ug masanagog panglantaw, o ako ba pirmeng masulub-on ug negatibo?​—Proverbio 15:15.

Ang tawong negatibo naglantaw sa matag adlaw nga dili-maayo. Ang kaminyoon dili milagrong makabag-o niining maong tinamdan! Ang tawong dili-minyo​—lalaki o babaye—​nga hinawayon kaayo o dili-malaomon ug panglantaw yano nga mahimong usa ka tawong minyo nga sama ka hinawayon o dili-malaomon ug panglantaw. Ang maong negatibong tinamdan makahatag ug dakong kalisod sa kaminyoon.​—Itandi ang Proverbio 21:9.

• Ako ba makapabiling kalmado ilalom sa kalisod, o magpadala ba ako sa walay-pugongpugong nga mga pasundayag sa kasuko?​—Galacia 5:19, 20.

Ang mga Kristohanon gisugo nga “magmahinay sa kapungot.” (Santiago 1:19) Una pa magminyo ug inigkaminyo, angayng ugmaron sa lalaki o babaye ang katakos sa pagkinabuhi niining tambaga: “Pagkapungot, apan ayaw pagpakasala; ayaw pasalopa ang adlaw nga kamo anaa sa suko nga kahimtang.”​—Efeso 4:26.

Susiha ang Imong Umaabot nga Kapikas

“Ang usa nga maalamon nagapalandong sa iyang mga lakang,” nag-ingon ang sanglitanan sa Bibliya. (Proverbio 14:15) Tinuod gayod kini sa dihang magpili ug kapikas. Ang pagpilig kapikas mao ang usa sa labing hinungdanong desisyon nga himoon sa lalaki o babaye. Bisan pa, nakita nga daghang tawo ang nagagugol ug mas daghang panahon sa paghukom kon unsang awtoha ang paliton o asang eskuylahana ang pagatunghaan kay sa kon kinsang tawhana ang pakaslan.

Diha sa Kristohanong kongregasyon, kadtong gisaligan sa responsibilidad ‘pagasulayan una mahitungod sa pagkaangayan.’ (1 Timoteo 3:10) Kon ikaw naghunahunang magminyo, buot mong tinoon ang “pagkaangayan” sa laing tawo. Tagda, pananglitan, ang mosunod nga mga pangutana. Bisan tuod ug gipresentar kini sumala sa hunahuna sa babaye, daghan sa mga prinsipyo aplikado usab sa lalaki. Ug bisan kadtong minyo na makabenepisyo sa pagpalandong niining mga puntoha.

• Unsa bay iyang dungog?​—Filipos 2:19-22.

Ang Proverbio 31:23 nagbatbat bahin sa usa ka bana nga “inila diha sa mga ganghaan, sa dihang siya molingkod uban sa mga tigulang sa yuta.” Ang mga tigulang sa siyudad nanaglingkod diha sa mga ganghaan sa siyudad aron sa paghukom. Busa, tataw nga siya gisaligan ug katungdanan sa katilingban. Ang paagi sa paglantaw kaniya sa uban nagbutyag ug usa ka butang bahin sa iyang dungog. Kon mahimo, palandonga usab ang paagi sa paglantaw kaniya sa mga tawo ilalom sa iyang awtoridad. Kini hayan magpaila kanimo kon sa unsang paagi ikaw, ingong iyang kapikas, sa ngadtongadto maglantaw kaniya.​—Itandi ang 1 Samuel 25:3, 23-25.

• Unsa bay iyang moral?

Ang kaalam sa Diyos maoy “una sa tanan putli.” (Santiago 3:17) Ang imo bang umaabot nga kapikas labawng interesado sa iyang kaugalingong seksuwal nga katagbawan kay sa iya ug imong baroganan atubangan sa Diyos? Kon siya wala maningkamot sa pagkinabuhi sa moral nga sukdanan sa Diyos karon, unsay basehanan sa pagtuo nga himoon niya kini human maminyo?​—Genesis 39:7-12.

• Unsa bay iyang pagtratar kanako?​—Efeso 5:28, 29.

Ang basahon sa Bibliya nga Proverbio nag-asoy bahin sa usa ka bana nga “may pagsalig” sa iyang asawa. Dugang pa, “iyang ginadayeg siya.” (Proverbio 31:11, 28) Siya dili sobra ka abughoan, ni siya dili-makataronganon sa iyang mga pagdahom. Si Santiago nagsulat nga ang kaalam sa itaas maoy “makigdaiton, makatarunganon, . . . puno sa kaluoy ug maayong mga bunga.”​—Santiago 3:17.

• Unsay iyang pagtratar sa mga sakop sa iyang kaugalingong pamilya?​—Exodo 20:12.

Ang pagtahod sa mga ginikanan dili kay usa lamang ka kinahanglanon alang sa mga anak. Ang Bibliya nag-ingon: “Pamati sa imong amahan nga nanganak kanimo, ug ayaw pagtamaya ang imong inahan kon siya matigulang na.” (Proverbio 23:22) Makaiikag, si Dr. W. Hugh Missildine nagsulat: “Daghang suliran sa kaminyoon ug mga dili-panagkaangay ang tingali malikayan​—o labing menos makitang-daan—​kon ang umaabot nga pangasaw-onon ug pamanhonon magbisitahay sa panimalay sa usag usa nga inato ug maniid sa relasyon tali sa umaabot nga kapikas ug sa iyang mga ginikanan. Ang paagi sa iyang paglantaw sa iyang mga ginikanan makaimpluwensiya sa iyang paglantaw sa iyang kapikas. Ang usa kinahanglang mangutana: ‘Ako ba buot nga iyang pagatratahon nga sama sa iyang pagtratar sa iyang mga ginikanan?’ Ug ang paagi sa pagtratar sa iyang mga ginikanan kaniya maoy maayong timaan sa iyang pagtratar unya sa iyang kaugalingon ug kon unsay iyang ginadahom nga maoy imong pagtratar kaniya​—human sa hanimon.”

• Siya ba adunay tendensiya sa pagsilaob sa kasuko o maabusohon ug sinultihan?

Ang Bibliya nagtambag: “Kuhaa gikan kaninyo ang tanang mapangdaoton nga kayugot ug kasuko ug kapungot ug sininggitay ug maabusohong sinultihan uban sa tanang pagkadaotan.” (Efeso 4:31) Gipasidan-an ni Pablo si Timoteo labot sa pipila ka Kristohanon nga “nayabag ang pangisip mahitungod sa mga pagpangutana ug mga debate bahin sa mga pulong” ug nga nagpadala sa “kasina, panag-away, maabusohong mga sinultihan, tuman-kadaotang mga katahap, bangis nga mga paglalisay sa gagmayng butang.”​—1 Timoteo 6:4, 5.

Dugang pa, si Pablo nagsulat nga ang usa nga mahimong kuwalipikado alang sa linaing mga pribilehiyo sa kongregasyon kinahanglang “dili tigpangdapat”​—sumala sa orihinal nga Grego, “dili tigpanumbag.” (1 Timoteo 3:3, potnot) Siya dili mahimong usa nga manukmag sa mga tawo sa pisikal o mangigo kanila sa pulong. Ang tawo nga adunay tendensiya sa pagkahimong mapintas sa yugto sa kasuko dili angay mahimong kapikas sa kaminyoon.

• Unsay iyang mga tumong?

Ang uban nangagpas ug bahandi ug nagaanig dili-malikayang mga sangpotanan. (1 Timoteo 6:9, 10) Ang uban nagpaanod-anod nga walay-rumbo sa kinabuhi nga walay tumong nga pagakab-oton. (Proverbio 6:6-11) Apan, ang tawong diyosnon magpakita ug determinasyon nga sama kang Josue, kinsa miingon: “Alang kanako ug sa akong panimalay, kami magaalagad kang Jehova.”​—Josue 24:15.

Mga Ganti ug mga Responsibilidad

Ang kaminyoon maoy usa ka institusyon sa Diyos. Kini giawtorisar ug gitukod ni Jehova nga Diyos. (Genesis 2:22-24) Iyang gimugna ang kahikayan sa kaminyoon sa pagtukod ug dumalayong bugkos tali sa lalaki ug babaye aron silang duha magtinabangay sa usag usa. Kon ang mga prinsipyo sa Bibliya ipadapat, ang bana ug asawa makadahom nga ang ilang luna sa kinabuhi mahimong usa nga malipayon.​—Ecclesiastes 9:7-9.

Apan, kinahanglang masayran nga kita nagkinabuhi na sa “makuyaw nga mga panahong lisod sagubangon.” Ang Bibliya nagtagna nga niining yugtoa sa panahon, ang mga tawo mahimong “mahigugmaon sa kaugalingon, mga mahigugmaon sa salapi, mapasiatabon-sa-kaugalingon, mapahitas-on, . . . dili-maunongon, walay kinaiyanhong pagbati, dili ikasabot, . . . mga mabudhion, gahig-ulo, managburot sa garbo.” (2 Timoteo 3:1-4) Kining mga kinaiyaha dakog epekto sa kaminyoon sa usa. Busa, kadtong naghunahunang magminyo angay gayod mag-ihap sa bili. Ug kadtong minyo na karon angayng magpadayon sa pagpaningkamot sa pagpauswag sa ilang panaghiusa pinaagi sa pagtuon ug pagpadapat sa giya sa Diyos nga makaplagan diha sa Bibliya.

Oo, kadtong naghunahunang magminyo maayong motan-aw lapas sa adlaw sa kasal. Ug angayng tagdon sa tanan dili lamang ang akto sa pagpakasal kondili sa kinabuhi usab sa pagkahimong minyo. Dangop kang Jehova alang sa giya aron makahunahuna ka sa realistikanhong paagi imbes sa romantikanhong paagi lamang. Sa paghimo niini, dako ang imong purohan nga matagamtam ang usa ka malamposong kaminyoon.

[Footnote]

[Kahon sa panid 5]

“Ang Labing Maayong Paghubit sa Gugma nga Akong Nabasa Sukad”

Sa unsang paagi imong mahibaloan nga ikaw tinuod gayod nga nahigugma?” nagsulat si Dr. Kevin Leman. “Adunay usa ka karaang libro nga nasudlan sa kahubitan sa gugma. Ang libro maoy duolan na sa duha ka libo ka tuig ang edad, apan mao gihapon kini ang labing maayong paghubit sa gugma nga akong nabasa sukad.”

Ang gipasabot ni Dr. Leman mao ang mga pulong sa Kristohanong apostol Pablo nga makita diha sa Bibliya sa 1 Corinto 13:4-8:

“Ang gugma taas-ug-pailob ug malulot. Ang gugma dili abughoan, kini dili magapanghambog, dili magapaburot, dili magagawing binastos, dili magapangita sa kaugalingon niining kaayohan, dili mapasuko. Kini dili magahambin ug talaan sa kadaot. Kini dili magamaya sa pagkadili-matarong, apan magamaya uban sa kamatuoran. Ginaantos niini ang tanang butang, nagatuo sa tanang butang, nagalaom sa tanang butang, nagaagwanta sa tanang butang. Ang gugma dili gayod mapakyas.”

[Kahon sa panid 8]

Ang Pagbati Malimbongon

Ang dalagang Sulamita sa panahon sa Bibliya nahibalo gayod sa malimbongong gahom sa romantikong pagbati. Sa dihang gipangulitawhan sa gamhanang Haring Solomon, iyang gisultihan ang iyang kaubang mga babaye sa “dili pagpukaw o pagdasig sa akong gugma hangtod nga kini mahigugma.” (Awit ni Solomon 2:7) Kining maalamong babayeng batan-on dili buot nga ang iyang mga higala magpugos kaniya nga magpadala sa iyang pagbati. Kini praktikal, usab, alang niadtong nagpalandong nga magminyo karon. Pugngi pag-ayo ang imong pagbati. Kon magminyo ka, angay nga magminyo ka tungod kay ikaw nahigugma sa usa ka tawo, dili lamang sa ideya sa pagkahimong minyo.

[Hulagway sa panid 6]

Bisan kadtong dugay nang naminyo makapalig-on sa ilang mga bugkos sa kaminyoon

[Hulagway sa panid 7]

Unsay iyang pagtratar sa iyang mga ginikanan?