Mga Batan-on​—Pakigbisogi ang Espiritu sa Kalibotan

“Karon atong nadawat, dili ang espiritu sa kalibotan, apan ang espiritu nga gikan sa Diyos.”​—1 CORINTO 2:12.

1, 2. (a) Unsang kalainan ang makita tali sa mga batan-on sa kalibotan ug sa mga batan-on diha sa mga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova? (b) Unsang mainitong pagdayeg ang ikahatag sa kadaghanang mga batan-ong Saksi?

ANG atong mga batan-on nawad-an sa kadasig, sinalikway ug nagarebelde.” Maoy giingon sa mantalaan sa Australia nga The Sun-Herald. Kini midugang: “Ang mga rekord sa korte nagpakitag 22 porsiyento nga pagtaas [kay sa miaging tuig] sa gidaghanon sa mga batan-on nga gitaral sa hukmanan sa mga sumbong nga grabeng pag-atake . . . Ang gidaghanon sa mga batan-ong naghikog maoy tulo ka pilo sukad sa tungatunga sa katuigang 1960 . . . Ug ang kal-ang sa kaliwatan midako pag-ayo nga wala mamatikding nagkadaghang mga batan-on ang nahitumpawak sa droga, alkoholikong ilimnon ug pagtubok.” Apan, kining maong kahimtang wala lamang mahitabo sa usa ka nasod. Sa tibuok kalibotan, ang mga ginikanan, mga magtutudlo, ug mga propesyonal sa mental nga kahimsog naguol sa kahimtang sa mga batan-on.

² Pagkadakong kalainan tali sa kadaghanang batan-on karon ug sa buotang mga batan-on nga makaplagan diha sa mga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova! Dili kay hingpit sila. Sila usab nakigbisog sa “mga tinguha nga iya sa pagkabatan-on.” (2 Timoteo 2:22) Apan ingong grupo, kining mga batan-ona mibarog nga malig-on dapig sa kon unsay matarong ug wala magpadala sa mga pagpit-os sa kalibotan. Kami kinasingkasing nga nagdayeg kaninyong tanang batan-on nga nanagpakadaog sa gubat batok sa “malipatlipatong mga kaugdahan” sa Yawa! (Efeso 6:11, potnot) Sama ni apostol Juan, kami matukmod sa pagkomento: “Ako nagasulat kaninyo, mga batan-ong lalaki [ug mga babaye], tungod kay kamo kusgan ug ang pulong sa Diyos nagapabilin diha kaninyo ug inyong nadaog ang tuman-kadaotang usa.”​—1 Juan 2:14.

3. Unsay mahimong ipasabot sa pulong nga “espiritu”?

³ Bisan pa niana, aron kamo makapadayon sa pagdaog sa gubat batok sa usa nga daotan, kinahanglang manglimbasog ka sa pagpakigbisog sa gitawag sa Bibliya nga “espiritu sa kalibotan.” (1 Corinto 2:12) Sumala sa usa ka awtoridad sa Grego, ang “espiritu” mahimong magpasabot ug “hilig o impluwensiya nga nagpatugob ug nagmando sa kalag ni bisan kinsa.” Pananglitan, kon namatikdan nimong ang usa ka tawo palaaway, moingon ka tingali nga duna siyay dili-maayong “espiritu.” Ang imong “espiritu,” hilig, o kiling sa hunahuna nag-impluwensiya sa mga pagpili nga imong himoon; kini maoy mag-impluwensiya sa imong mga lihok ug sinultihan. Makaiikag, ang mga tawo ug mga grupo mahimong makapasundayag ug usa ka “espiritu.” Si apostol Pablo misulat ngadto sa usa ka grupo sa mga Kristohanon: “Ang dili-takos nga kalulot sa Ginoong Jesu-Kristo maanaa uban sa espiritu nga inyong ginapakita.” (Filemon 25) Nan, unsa ba gayong espirituha ang gipasundayag niining kalibotana? Sanglit “ang tibuok kalibotan nahimutang diha sa gahom sa tuman-kadaotang usa,” si Satanas nga Yawa, ang espiritu sa kalibotan dili posibleng mahimong maayo, dili ba?​—1 Juan 5:19.

Pag-ila sa Espiritu sa Kalibotan

4, 5. (a) Unsang espiritu ang nag-impluwensiya niadtong diha sa kongregasyon sa Efeso una pa sila mahimong mga Kristohanon? (b) Kinsa ang “magmamando sa awtoridad sa hangin,” ug unsa ang “hangin”?

⁴ Si Pablo misulat: “Kamo mao ang gihimong buhi sa Diyos bisan tuod kamo mga patay diha sa inyong kalapasan ug mga sala, nga diha niana kamo kaniadto milakaw uyon sa sistema sa mga butang niining kalibotana, uyon sa magmamando sa awtoridad sa hangin, ang espiritu nga nagalihok karon diha sa mga anak sa pagkadili-masinugtanon. Oo, taliwala kanila dihay panahon nga kitang tanan migawi sa atong kaugalingon nga nahiuyon sa mga tinguha sa atong unod, nga nagabuhat sa mga butang nga gimbut-an sa unod ug sa hunahuna, ug kita sa kinaiyanhon mga anak sa kapungot ingon gayod sa uban.”​—Efeso 2:1-3.

⁵ Una pa makakat-on sa Kristohanong paagi, ang mga Kristohanon sa Efeso nahimong walay kalibotang mga sumusunod sa “magmamando sa awtoridad sa hangin,” si Satanas nga Yawa. Kanang maong “hangin” dili usa ka literal nga dapit diin nagpuyo si Satanas ug ang iyang mga demonyo. Sa dihang si Pablo misulat niining mga pulonga, si Satanas nga Yawa ug ang iyang mga demonyo makasaka pa sa langit. (Itandi ang Job 1:6; Pinadayag 12:7-12.) Ang pulong “hangin” nagkahulogang espiritu, o tinamdan sa hunahuna, nga nagdominar sa kalibotan ni Satanas. (Itandi ang Pinadayag 16:17-21.) Sama sa hangin sa atong palibot, kining maong espiritu anaa bisan asa.

6. Unsa ang “awtoridad sa hangin,” ug sa unsang paagi kini gipadayag diha sa daghang batan-on?

⁶ Apan unsa ang “awtoridad sa hangin”? Dayag, nagtumong kini sa dakong impluwensiya niining maong “hangin” diha sa mga tawo. Si Pablo miingon nga kining maong espiritu ‘nagalihok diha sa mga anak sa pagkadili-masinugtanon.’ Busa ang espiritu sa kalibotan magpatunghag espiritu sa pagkadili-masinugtanon ug rebelyon, ug ang pagpit-os sa isigkaingon maoy usa ka paagi nga gipadayag kining maong awtoridad. “Sa dihang anaa ka sa eskuylahan,” matod sa usa ka dalagitang Saksi, “ang tanan kanunayng magdasig kanimo nga morebeldeg diyutay. Ang mga bata mas motahod kanimo kon mobuhat ka ug usa ka butang nga may pagkarebelyoso.”

Mga Kapadayganan sa Espiritu sa Kalibotan

7-9. (a) Pagngalan ug pipila ka paagi nga ang espiritu sa kalibotan gipadayag taliwala sa mga batan-on karon. (b) Namatikdan ba nimo ang bisan hain niini sa imong dapit?

⁷ Unsa ang pipila ka kapadayganan sa espiritu sa kalibotan taliwala sa mga batan-on karon? Ang pagkadili-matinud-anon ug pagkarebelyoso. Usa ka taho sa magasin nag-ingon nga kapin sa 70 porsiyento sa mga tersero ug kuwarto grado sa kolehiyo nag-ingon nga sila nanglimbong panahon sa hayskul. Ang walay-tahod, makantalitahon, ug dili-lunsay nga sinultihan kaylap usab. Tinuod, usahay si Job ug apostol Pablo migamit sa hunahunaon tingali sa uban nga kantalita aron sa pagpahayag ug matarong nga kayugot. (Job 12:2; 2 Corinto 12:13) Apan, ang mapintas nga kantalita nga gilitok sa daghang batan-on kasagarang katumbas sa pamalikas.

⁸ Ang mga paghinobra sa lulinghayaw maoy kapadayganan usab sa espiritu sa kalibotan. Ang mga naytklab sa mga batan-on, mga rave,a ug ubang matang sa way-pugong nga paghudyaka maoy komon taliwala sa mga batan-on. Ang mga paghinobra sa pamesti ug panghindik maoy kaylap usab. Daghan sa mga batan-on karon ang nagsundog sa rebelyosong espiritu sa kalibotan pinaagi sa luag kaayong hip-hop nga mga estilo ug mangil-ad nga mga uso, sama sa pagtusok sa lawas. (Itandi ang Roma 6:16.) Ang pagkalinga sa materyal nga mga kabtangan maoy laing kapadayganan. Sumala sa usa ka edukasyonal nga magasin, “ang mga tigbaligya kanunayng nagbombardiyo sa mga bata sa mga pamaagi sa panganunsiyo ug edukasyon ug pasundayag [kahan-ayan] sa mga produkto.” Sa dihang ang mga batan-on sa Tinipong Bansa mograduwar sa hayskul, sila maladlad na sa 360,000 ka paanunsiyo sa TV. Ang imong mga isigkaingon tingali mopugos usab kanimo sa pagpalit. Matod sa 14-anyos nga babaye: “Ang tanan kanunayng mangutana, ‘Unsay marka sa imong suwiter, dyaket, o karsones?’”

⁹ Sukad sa kapanahonan sa Bibliya, ang dili-maayong musika nahimong galamiton ni Satanas sa pag-awhag ug dili-hinlong panggawi. (Itandi ang Exodo 32:17-19; Salmo 69:12; Isaias 23:16.) Nan, dili ikatingala nga ang musikang dunay mahayloon sa sekso​—kon dili madayganon—​nga mga pulong, pamalikas, ug way-pugong, makapukaw-sa-sekso nga tugtog maoy kasagaran. Ang lain pang kapadayganan niining dili-hinlo nga espiritu sa kalibotan mao ang seksuwal nga imoralidad. (1 Corinto 6:9-11) Nagtaho ang The New York Times: “Ang sekso alang sa daghang tin-edyer nahimong halos usa ka kinahanglanon aron dawaton sa ilang isigkaingon . . . Kapin sa dos-tersiya sa mga kuwarto grado sa hayskul ang nakapakigsekso na.” Usa ka artikulo sa The Wall Street Journal naghisgot ug ebidensiya nga ang mga bata tali sa mga panuigon nga 8 ug 12 “nagakahimong mas aktibo sa sekso.” Matod sa usa ka di pa dugayng miretiro nga magtatambag sa eskuylahan: “Nagsugod kami sa pagkakita ug pipila ka mabdos nga mga siksto-grado.”b

Pagsalikway sa Espiritu sa Kalibotan

10. Sa unsang paagi ang pipila ka batan-on gikan sa Kristohanong mga pamilya nadala sa espiritu sa kalibotan?

¹⁰ Ikasubo, ang pipila ka Kristohanong mga batan-on nagpadala sa espiritu sa kalibotan. “Gipakita nako ang maayong tinamdan atubangan sa akong mga ginikanan ug mga isigka-Kristohanon,” miangkon ang usa ka batan-ong Haponesa. “Apan nagkinabuhi usab ako ug laing kinabuhi.” Matod sa usa ka batan-on nga taga-Kenya: “Sulod sa pipila ka panahon ako nagkinabuhig dobleng kinabuhi, nga naglakip sa mga parti, musikang rock, ug pagbaton ug dili maayong mga higala. Nasayod ako nga sayop kini, apan wala nako kini panumbalinga, nga naglaom nga ngadtongadto mawala ra kini. Apan wala kini mawala. Migrabe pa hinuon ang kahimtang.” Ang laing batan-on, nga taga-Alemanya, nag-ingon: “Nagsugod kadto pinaagi sa pagbaton ug dili-maayong mga higala. Dayon nanigarilyo ako. Gusto nakong pasakitan ang akong mga ginikanan, apan gipasakitan lamang nako ang akong kaugalingon.”

11. Sa unsang paagi si Caleb nakapakigbisog sa pagsunod sa kadaghanan sa dihang ang napulo ka espiya nagdala ug daotang taho?

¹¹ Sa gihapon, posible ang pagpakigbisog, oo pagsalikway, sa espiritu sa kalibotan. Tagda ang karaang panig-ingnan ni Caleb. Sa dihang ang napulo ka talawang mga espiya nagdala ug daotang taho bahin sa Yutang Saad, siya, kauban ni Josue, wala magpahadlok ug mosunod sa kadaghanan. Sila maisogong nag-ingon: “Ang yuta nga among giagian aron sa pagpangespiya niana maoy maayo kaayong yuta. Kon si Jehova nahimuot kanato, nan pagadad-on gayod niya kita ngadto niining yutaa ug ihatag kini kanato, usa ka yuta nga nagaagay sa gatas ug dugos.” (Numeros 14:7, 8) Unsay nakapaarang kang Caleb sa pagpakigbisog nianang tanang pagpit-os? Si Jehova miingon bahin kang Caleb: “Lahi nga espiritu ang anaa kaniya.”​—Numeros 14:24.

Pagpakita ug “Lahi nga Espiritu”

12. Nganong hinungdanon ang pagpakita ug “lahi nga espiritu” maylabot sa sinultian sa usa?

¹² Karon, nagkinahanglag kaisog ug kusog aron ipakita ang “lahi nga espiritu,” o tinamdan sa hunahuna​—usa nga lahi gikan sa iya sa kalibotan. Ang usa ka paagi nga mahimo nimo kini mao ang paglikay sa makantalitahon, dili-matinahurong sinultian. Makaiikag, ang Ingles nga pulong “sarcasm” gikuha sa Gregong berbo nga sa literal nagkahulogang “paglaksi sa unod sama sa mga iro.” (Itandi ang Galacia 5:15.) Maingon nga ang ngipon sa iro makalaksi sa unod gikan sa bukog, ang makantalitahong “pakatawa” magkuha sa dignidad sa ubang tawo. Apan ang Colosas 3:8 nagtambag kanimo nga “isalikway gayod kining tanan gikan kaninyo, kapungot, kasuko, pagkadaotan, maabusohong sinultihan, ug law-ayng sulti gikan sa inyong baba.” Ug ang Proverbio 10:19 nag-ingon: “Sa daghang mga pulong tino nga adunay kalapasan, apan siya nga nagapugong sa iyang ngabil nagalihok sa pagkamabuot.” Kon dunay manginsulto kanimo, batoni ang pagpugong-sa-kaugalingon sa ‘pagtahan sa pikas aping,’ tingali malinawon ug makigdaiton nga makigsulti sa nanginsulto sa pribado.​—Mateo 5:39; Proverbio 15:1.

13. Sa unsang paagi ang mga batan-on makapakita ug timbang nga panglantaw sa materyal nga mga butang?

¹³ Ang laing paagi sa pagpakita ug “lahi nga espiritu” mao ang paghupot ug timbang nga panglantaw sa materyal nga mga butang. Siyempre, natural lamang ang pagtinguha sa pagbaton ug maanindot nga mga butang. Si Jesu-Kristo mismo dayag nga nakapanag-iya ug labing menos usa ka de-kalidad nga besti. (Juan 19:23, 24) Bisan pa niana, kon ang pagpanag-iyag mga butang nahimong hinobra na ug kanunay kang magyangongo sa imong mga ginikanan sa pagpalit sa mga butang nga dili gayod nila maarangan, o kon buot lamang nimong sundogon ang ubang mga batan-on, nan ang espiritu sa kalibotan lagmit nga dunay labawng awtoridad ibabaw kanimo kay sa imong naamgohan. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang tanang butang nga anaa sa kalibotan​—ang tinguha sa unod ug ang tinguha sa mga mata ug ang mapagawalong pagpasundayag sa kahinguhaan sa kinabuhi sa usa—​wala magagikan sa Amahan, kundili nagagikan sa kalibotan.” Oo, ayaw pagpadala sa awtoridad sa materyalistikong espiritu sa kalibotan! Kat-oni nga magmakontento sa imong nabatonan.​—1 Juan 2:16; 1 Timoteo 6:8-10.

14. (a) Sa unsang paagi ang katawhan sa Diyos sa adlaw ni Isaias nagpakita ug dili-timbang nga panglantaw sa lulinghayaw? (b) Unsang mga kapeligrohan ang nasinati sa pipila ka Kristohanong mga batan-on diha sa mga naytklab ug way-pugong nga mga parti?

¹⁴ Ang paghupot sa lulinghayaw diha sa angayng dapit niini hinungdanon usab. Ang manalagnang si Isaias nag-ingon: “Alaot kadtong mobangon ug sayo sa buntag aron sila mangita lamang ug makahubog nga ilimnon, nga magpabilin hangtod sa lalom nga kagabhion mao nga ang bino magapainit kanila! Ug aduna gayoy alpa ug kinuldasan nga tulonggon, tamborin ug plawta, ug bino sa ilang mga kombira; apan ang kalihokan ni Jehova wala nila tan-awa, ug ang mga buhat sa iyang mga kamot wala nila makita.” (Isaias 5:11, 12) Ikasubo, ang pipila ka Kristohanong mga batan-on nalangkit sa susamang way-pugong nga mga parti. Sa dihang ang usa ka grupo sa Kristohanong mga batan-on gipangutana sa paghubit kon unsay nagakahitabo diha sa mga naytklab sa mga batan-on, usa ka Saksi nga batan-ong babaye miingon: “Mahitabo kanunay ang mga away. Maapil ko niana.” Midugang ang usa ka Saksi nga batan-ong lalaki: “Pag-inom, pagpanabako, mga butang nga susama niana.” Ang laing Saksi nga batan-ong lalaki miangkon: “Ang mga tawo mangahubog. Nagalihok sila samag mga buangbuang! Ug dunay mga droga. Daghang dili maayong mga butang ang nagakahitabo. Kon moadto ka ug maghunahuna nga dili ka maapektahan, nasayop ka.” Nan, dunay maayong katarongan nga ang Bibliya naglista sa mga hudyaka, o “way-pugong nga mga parti,” ingong usa sa “mga buhat sa unod.”​—Galacia 5:19-21; Byington; Roma 13:13.

15. Unsang timbang nga panglantaw sa lulinghayaw ang gihatag sa Bibliya?

¹⁵ Ang paglikay sa makadaot nga lulinghayaw dili maghimo sa imong kinabuhi nga walay-kalipay. Kita nagsimba sa “malipayong Diyos,” kinsa buot nga magkalipay ka sa imong pagkabatan-on! (1 Timoteo 1:11; Ecclesiastes 11:9) Apan ang Bibliya nagpasidaan: “Siya nga nahigugma sa paglipaylipay [“kalingawan,” Lamsa] mahimong tawong kabos.” (Proverbio 21:17) Oo, kon himoon nimo ang lulinghayaw nga labing hinungdanong butang sa imong kinabuhi, mag-antos ka sa espirituwal nga kakabos. Busa sunda ang mga prinsipyo sa Bibliya sa imong pagpili ug lulinghayaw. Dunay daghang paagi sa paglingawlingaw nga magpalig-on kanimo ug dili magdaot kanimo.c​—Ecclesiastes 11:10.

16. Sa unsang paagi ang Kristohanong mga batan-on makapakita nga sila lahi?

¹⁶ Ang pagpakitag pagkamakasaranganon sa imong pamesti ug panghindik, nga nagasalikway sa mga uso sa kalibotan, magpalahi usab kanimo. (Roma 12:2; 1 Timoteo 2:9) Mao man usab ang imong pagpili sa musika. (Filipos 4:8, 9) “Duna koy musika nga akong nahibaloan nga angayan unta nakong ilabay,” misugid ang usa ka batan-ong Kristohanon, “apan maayo kaayo kining paminawon!” Ang laing batan-ong lalaki sa susama miangkon: “Alang kanako ang musika maoy lit-ag tungod kay gusto nako kini. Kon dunay akong makaplagan nga dili maayo niana, o kon ang akong mga ginikanan magpahibalo niana kanako, kinahanglan gayod nakong pugson ang akong hunahuna sa pagmando sa akong kasingkasing tungod kay sa akong kasingkasing gusto ko nianang awita.” Mga batan-on, ayaw pagkahimong “walay-alamag sa mga laraw [ni Satanas]”! (2 Corinto 2:11) Gigamit niya ang musika sa paningkamot nga patalikdon ang mga batan-ong Kristohanon kang Jehova! Ang mga artikulo migula diha sa mga publikasyon sa Watch Tower nga naghisgot sa rap, heavy metal, ug alternative rock nga musika.d Apan, ang mga publikasyon sa Watch Tower dili posibleng makakomento sa matag bag-ong matang ug estilo sa musika nga motungha tingali. Busa, kinahanglang gamiton nimo ang “katakos sa panghunahuna” ug “pag-ila” sa dihang magpili ka ug musika.​—Proverbio 2:11.

17. (a) Unsa ang por·neiʹa, ug unsang mga buhat ang nalakip niana? (b) Unsay katuyoan sa Diyos maylabot sa mga butang bahin sa moralidad?

¹⁷ Sa kataposan, kinahanglang huptan nimo ang imong kaugalingon nga hinlo sa moral. Ang Bibliya nag-awhag: “Kalagiw gikan sa pakighilawas.” (1 Corinto 6:18) Ang orihinal nga Gregong pulong alang sa pakighilawas, por·neiʹa, nagtumong sa tanang gidili nga seksuwal nga kalihokan nga naglakip sa paggamit sa mga kinatawo gawas sa bugkos sa kaminyoon. Maglakip kana sa pakigsekso nga ipaagi sa baba ug sa tinuyo nga pag-ugay-ugay sa kinatawo. Pipila ka Kristohanong mga batan-on ang nalangkit sa maong panggawi, nga naghunahuna nga sa tinuoray wala sila makighilawas. Apan, ang Pulong sa Diyos klarong nag-ingon: “Kini mao ang ginabuot sa Diyos, ang pagbalaan kaninyo, nga ayran ninyo ang pakighilawas; nga ang matag usa kaninyo kinahanglang mahibalo kon unsaon nga mahuptan ang iyang kaugalingong sudlanan diha sa kabalaan ug kadungganan.”​—1 Tesalonica 4:3, 4.

18. (a) Sa unsang paagi ang usa ka batan-on makalikay nga mahugawan sa espiritu sa kalibotan? (b) Unsay hisgotan sa sunod nga artikulo?

¹⁸ Oo, uban sa tabang ni Jehova, malikayan nimo nga mahugawan sa espiritu sa kalibotan! (1 Pedro 5:10) Bisan pa niana, si Satanas subsob nga magtakoban sa iyang makamatayng mga laang, ug usahay magkinahanglan ug tinuod nga pag-ila aron makamatikod sa kapeligrohan. Ang among sunod nga artikulo gidisenyo aron sa pagtabang sa mga batan-on sa pag-ugmad sa ilang mga kagahom sa pagsabot.

[Mga footnote]

Mga Pangutana Alang sa Repaso

◻ Unsa “ang espiritu sa kalibotan,” ug sa unsang paagi kini dunay “awtoridad’ ibabaw sa katawhan?

◻ Unsa ang pipila ka kapadayganan sa espiritu sa kalibotan taliwala sa mga batan-on karon?

◻ Sa unsang paagi ang Kristohanong mga batan-on makapakita ug “lahi nga espiritu” maylabot sa sinultian ug lulinghayaw?

◻ Sa unsang paagi ang Kristohanong mga batan-on makapakita ug “lahi nga espiritu” maylabot sa moralidad ug musika?

[Hulagway sa panid 9]

Daghang batan-on ang nagpakita pinaagi sa ilang panggawi nga sila nailalom sa “awtoridad” sa espiritu sa kalibotan

[Hulagway sa panid 10]

Magmapilion sa imong musika

[Hulagway sa panid 11]

Nagkinahanglag kaisog sa pagpakigbisog sa espiritu sa kalibotan