HATAAS-NGA-PAILOB
Ang pag-antos sa sayop nga gibuhat sa uban o sa makapasuko nga kahimtang, nga naglaom nga moarang-arang pa ang nadaot nga relasyon. Busa ang hataas-nga-pailob adunay katuyoan, sanglit kini ilabinang mangitag kaayohan alang sa usa nga maoy nakaingon sa dili-maayong kahimtang. Hinunoa, kini wala magkahulogan sa pagkonsentir sa sayop. Sa dihang matuman na ang katuyoan sa hataas-nga-pailob, o sa dihang dili na kinahanglang antoson pa ang kahimtang, ang hataas-nga-pailob matapos. Kini moresulta sa kaayohan niadtong naghagit o kaha maaksiyonan ang mga mamumuhat ug daotan. Sa bisan unsa nga kahimtang ang espiritu sa tawong nagpakitag hataas-nga-pailob dili madaot.
Ang literal nga kahulogan sa Hebreohanong ekspresyon nga gihubad nga “mahinay sa kasuko” (“hataas-nga-pailob” sa pipila ka hubad) maoy “gitas-on sa mga buho sa ilong [diin mosilaob ang kasuko].” (Ex 34:6; Num 14:18; tan-awa ang KASUKO.) Ang Gregong pulong nga ma·kro·thy·miʹa (hataas-nga-pailob) sa literal nagkahulogang “kataas sa espiritu.” (Rom 2:4, Int) Ang Hebreohanon ug Gregong mga ekspresyon parehong nagkahulogang pagpailob, pagkamainantoson, kahinay sa pagkasuko. Ang Cebuanong pulong nga “pailob” diha sa pulong nga “hataas-nga-pailob” adunay kahulogan nga “pag-agwanta, pagtugot, paghatag ug higayon, pagpadayon, o paglangay.” Ang “hataas-nga-pailob” nagkahulogan ug labaw pa kay sa paglahutay sa kasakit o kagul-anan. Kini wala magkahulogan ug yanong “pag-antos ug dugay” kondili nalangkit niini ang kinabubut-ong pagpugong.
Ang Kasulatan nagbutyag sa panghunahuna sa Diyos bahin sa hataas-nga-pailob ug nagpunting sa kabuangan ug sa daotang mga resulta tungod sa pagkapakyas sa paghupot ug ‘taas nga espiritu.’ Ang tawo nga hataas-ug-pailob daw mahuyang, apan sa pagkatinuod siya nagagamit sa katakos sa pag-ila. “Siya nga mahinay sa kasuko dagaya sa katakos sa pag-ila, apan ang walay pailob nagabayaw sa kabuangan.” (Pr 14:29) Ang hataas-nga-pailob mas maayo pa kay sa pisikal nga kakusgan, ug mas daghan ang malampos niini. “Siya nga mahinay sa kasuko mas maayo pa kay sa tawong gamhanan, ug siya nga nagapugong sa iyang espiritu kay niadtong nagbihag sa usa ka siyudad.”—Pr 16:32.
Ang tawo nga dili ‘taas ug espiritu,’ apan mosinta dayon nga walay pagpugong, dali rang magamhan sa tanang dili-hustong mga panghunahuna ug mga lihok, kay: “Ang tawo nga walay pagpugong sa iyang espiritu maoy ingon sa siyudad nga nalusotan, nga walay paril.” (Pr 25:28) “Nagpagula ang hungog sa tibuok niyang espiritu, apan siya nga maalamon nagpakalma niini hangtod sa kataposan.” (Pr 29:11) Tungod niini nga mga katarongan, ang maalamong tawo nagtambag nga dili ‘magmakubos sa espiritu’: “Ayaw pagdalidali sa imong espiritu sa pagkasuko, kay ang pagkasuko nagapuyo sa sabakan sa mga hungog.”—Ecc 7:9.
Hataas-nga-Pailob ni Jehova. Sa dihang gipatungas ni Jehova si Moises ngadto sa Bukid sa Horeb ug gipakita kaniya ang bahin sa iyang himaya, siya mipahayag sa atubangan ni Moises: “Si Jehova, si Jehova, usa ka Diyos nga maluluy-on ug mapuangoron, mahinay sa kasuko ug dagaya sa mahigugmaong-kalulot ug kamatuoran, nagatipig ug mahigugmaong-kalulot alang sa linibo, nagapasaylo ug kasaypanan ug kalapasan ug sala, apan dili gayod magpahigawas gikan sa silot.” (Ex 34:5-7) Kini nga kamatuoran bahin sa pagkahinay masuko ni Jehova gisubli ni Moises, David, Nahum, ug sa uban pa.—Num 14:18; Neh 9:17; Sal 86:15; 103:8; Joe 2:13; Jon 4:2; Nah 1:3.
Bisan tuod ang hataas-nga-pailob maoy usa ka hiyas ni Jehova, kini kanunayng gipakita nga uyon sa iyang pangunang mga hiyas nga gugma, hustisya, kaalam, ug gahom. (1Ju 4:8; Deu 32:4; Pr 2:6; Sal 62:11; Isa 40:26, 29) Ang hustisya nahiangay, una sa tanan, sa kaugalingong ngalan sa Diyos. Ang maong ngalan kinahanglang pagabayawon ibabaw sa tanang uban pang mga ngalan sa uniberso; ug kini mahinungdanon alang sa kaayohan sa tanan niyang mga linalang. Ang pagpadako sa iyang ngalan maoy usa sa iyang pangunang mga katarongan sa hataas-nga-pailob, sumala sa gipatin-aw ni apostol Pablo: “Kon, karon, ang Diyos, bisan pag may tinguha nga ipasundayag ang iyang kapungot ug ipaila ang iyang gahom, nagtugot uban ang dagayang hataas-nga-pailob sa mga sudlanan sa kapungot nga gihimong angay sa kalaglagan, aron iyang ikapaila ang bahandi sa iyang himaya nganha sa mga sudlanan sa kaluoy, nga iyang giandam nang daan alang sa himaya, nga mao, kita, nga iyang gitawag dili lamang gikan sa taliwala sa mga Hudiyo kondili gikan usab sa taliwala sa mga nasod, unsa may anaa niana?” (Rom 9:22-24) Ang Diyos, sa pagpasundayag sa hataas-nga-pailob, nagkuha ug usa ka katawhan alang sa iyang ngalan. Ug pinaagi kanila siya nagapadako sa iyang kaugalingon sa tibuok yuta.—Buh 15:14; 1Co 3:9, 16, 17; 2Co 6:16.
Gipakita sa Diyos ang iyang hataas-nga-pailob sa una pa kaayong bahin sa kasaysayan sa tawo. Ang pagrebelde sa unang tawhanong magtiayon nakalapas sa iyang balaod. Apan inay patyon sila dihadiha, nga makataronganon untang himoon sa Diyos, tungod sa gugma siya nagpasundayag ug hataas-nga-pailob. Kini maoy tungod ug alang sa ilang wala pa matawong mga kaliwat, nga kanila hinungdanon kaayo ang hataas-nga-pailob (ang iyang pailob nagkahulogan ug kaluwasan alang sa daghan [2Pe 3:15]). Labi pang hinungdanon, gilantaw usab sa Diyos ang pagpadako sa iyang himaya pinaagi sa Binhi sa saad. (Gen 3:15; Ju 3:16; Gal 3:16) Ug ang Diyos dili lamang hataas-ug-pailob nianang panahona apan siya nasayod nga siya kinahanglang magpailob sa dili-hingpit nga katawhan sulod sa linibo ka katuigan sa kasaysayan, nga wala dayon magpahamtang ug silot batok sa kalibotan nga kaaway niya. (San 4:4) Ang uban nasayop sa pagsabot ug nag-abuso sa hataas-nga-pailob sa Diyos alang kanila, nga nagsipyat sa katuyoan niini pinaagi sa pag-isip niini ingong paglangaylangay inay nga mahigugmaong pagpailob sa Diyos.—Rom 2:4; 2Pe 3:9.
Mas labawng nadayag ang pagpakita sa hataas-nga-pailob sa Diyos diha sa iyang mga pagpakiglabot sa karaang nasod sa Israel. (Rom 10:21) Sa daghang higayon iyang gidawat sila pagbalik human nga sila nahulog sa pagpakasala, gisilotan, ug naghinulsol. Ilang gipatay ang iyang mga manalagna ug sa kataposan ang iyang kaugalingong Anak. Ilang gisupak ang maayong balita nga giwali ni Jesus ug sa iyang mga apostoles. Apan ang hataas-nga-pailob sa Diyos wala masayang. Dihay nahibilin nga nagpamatuod nga matinumanon. (Isa 6:8-13; Rom 9:27-29; 11:5) Iyang gigamit ang pipila sa maong mga matinumanon sa pagsulat sa iyang Pulong ubos sa iyang pag-inspirar. (Rom 3:1, 2) Ang Balaod nga iyang gihatag nagpakita nga ang tanang katawhan maoy mga makasasala ug nagkinahanglan ug manunubos, ug kini nagpunting sa maong Usa nga maghatag sa iyang kinabuhi ingong usa ka lukat ug kinsa pagabayawon ngadto sa hataas nga posisyon ingong Hari. (Gal 3:19, 24) Ang mga sumbanan sa maong Gingharian ug sa pagkasaserdote ni Kristo gitagana (Col 2:16, 17; Heb 10:1), ug ang mga panig-ingnan nga atong sundon o likayan gilatid. (1Co 10:11; Heb 6:12; San 5:10) Kining tanan mahinungdanon alang sa katawhan aron sila makabaton sa kinabuhing walay kataposan.—Rom 15:4; 2Ti 3:16, 17.
Si Jehova dili magpakitag hataas-nga-pailob sa walay kataposan. Sa laing bahin, ang Diyos hataas-ug-pailob lamang basta kini kaharmonya sa hustisya, pagkamatarong, ug kaalam. Ang kamatuoran nga ang hataas-nga-pailob ipasundayag kon motungha ang usa ka daotan o makapasuko nga kahimtang nagpakita nga kini gituyo aron sa paghatag ug kahigayonan alang niadtong nalangkit sa daotang kahimtang sa pagbag-o, sa pagtul-id sa ilang dalan. Kon modangat na sa punto diin makita nga wala gayoy paglaom sa pagbag-o, ang hustisya ug pagkamatarong mahimong malapas kon magpadayon gihapon ang hataas-nga-pailob. Nan ang Diyos molihok sa maalamong paagi aron hanawon ang daotang kahimtang. Matapos na ang iyang pagpailob.
Ang usa ka pananglitan sa pagkamainantoson sa Diyos ug sa pagkapupos niini makaplagan diha sa pagpakiglabot sa Diyos sa mga tawo sa wala pa ang Lunop. Ang makaluluoy nga kahimtang naglungtad, ug ang Diyos miingon: “Ang akong espiritu dili molihok nganha sa tawo hangtod sa panahong walay tino sa pagkaagi nga siya usab unod. Busa ang iyang mga adlaw mokabat ug usa ka gatos ug kawhaan ka tuig.” (Gen 6:3) Sa ulahi, bahin sa pag-abuso sa Israel sa hataas-nga-pailob ni Jehova, si Isaias miingon: “Apan sila misukol ug nagpasakit sa iyang balaang espiritu. Siya karon nahimo na nga ilang kaaway; siya nakiggubat batok kanila.”—Isa 63:10; itandi ang Buh 7:51.
Tungod niini nga mga katarongan ang mga Kristohanon gihangyo nga dili “dawaton ang dili-takos nga kalulot sa Diyos ug sipyaton ang katuyoan niini.” (2Co 6:1) Sila gitambagan: “Ayaw paguola [pasub-a] ang balaang espiritu sa Diyos.” (Efe 4:30, Int) Lain pa, “Ayaw palonga ang kalayo sa espiritu.” (1Te 5:19) Kay kon dili, basin sila magpadayon hangtod nga makasala ug magpasipala sa balaang espiritu sa Diyos, sa ingon magpasuko niini, nga niana nga kahimtang wala nay paghinulsol o pagpasaylo apan kalaglagan na lamang.—Mat 12:31, 32; Heb 6:4-6; 10:26-31.
Si Jesu-Kristo. Si Jesu-Kristo naghatag ug sumbanan sa hataas-nga-pailob taliwala sa mga tawo. Bahin kaniya ang manalagnang si Isaias misulat: “Siya gipit-os pag-ayo, ug iyang gitugotan nga siya sakiton; apan wala niya bukha ang iyang baba. Siya gidala sama gayod sa usa ka karnero aron pagaihawon; ug sama sa usa ka bayeng karnero nga atubangan sa iyang mga tigtupi naamang, siya usab wala mobuka sa iyang baba.” (Isa 53:7) Siya nagpailob sa mga kahuyangan sa iyang mga apostoles ug sa mga insulto ug mga pagkawalay-tahod nga gihimo batok kaniya sa mayugtanon, mapintas nga mga kaaway. Bisan pa niana siya wala mobalos, sa pulong man o sa buhat. (Rom 15:3) Sa dihang si apostol Pedro milihok nga dili maalamon pinaagi sa pagputol sa dalunggan ni Malco, gibadlong siya ni Jesus pinaagi sa mga pulong: “Ibalik ang imong espada sa sakoban niini, . . . naghunahuna ba kamo nga dili ako makapangamuyo sa akong Amahan aron hatagan ako niining gutloa ug kapin sa napulog-duha ka lehiyon sa mga manulonda? Niana nga kahimtang, unsaon pagkatuman sa Kasulatan nga kinahanglang mahitabo kini sa ingon niini?”—Mat 26:51-54; Ju 18:10, 11.
Nganong hinungdanong ugmaron sa mga Kristohanon ang hataas-nga-pailob?
Sumala sa nahisgotan na dayag nga ang hataas-nga-pailob naggikan kang Jehova nga Diyos. Kini maoy usa ka bunga sa iyang espiritu. (Gal 5:22) Ang tawo, nga gihimo sumala sa larawan ug dagway sa Diyos, aduna niini nga hiyas ug arang nga makaugmad niini pinaagi sa pagsunod sa Pulong sa Diyos ug sa pagtultol sa iyang balaang espiritu. (Gen 1:26, 27) Busa ang mga Kristohanon gisugo sa pag-ugmad ug sa pagpasundayag niini nga hiyas. (Col 3:12) Usa kini ka ilhanan sa usa ka ministro sa Diyos. (2Co 6:4-6) Si apostol Pablo nag-ingon: “Magmataas-ug-pailob sa tanan.” (1Te 5:14) Iyang gipakita nga kinahanglang ipasundayag kini nga hiyas aron kahimut-an sa Diyos. Apan ang hataas-nga-pailob sa usa ka tawo dili tiunay kon kini inubanan sa pagbagulbol ug pagreklamo. Gipakita ni Pablo nga ang dalayegong butang mao nga “magpakitag hataas-nga-pailob uban ang kalipay.”—Col 1:9-12.
Gawas pa sa kalipay nga makuha sa usa pinaagi sa pagpakitag hataas-nga-pailob, daghan ang mga ganti. Si Jehova mahatagan ug balos tungod kay ang iyang ngalan mahimaya. Ang hagit batok sa pagkamatarong ug sa katungod sa pagkasoberano sa Diyos mapamatud-ang sayop, ug siya mabindikar. (Gen 3:1-5; Job 1:7-11; 2:3-5) Unsa kahay nahitabo kon gipatay pa niya si Adan, Eva, ug si Satanas sa dihang mirebelde? Ang pipila tingali mohinapos nga husto si Satanas sa iyang paghagit. Apan pinaagi sa hataas-nga-pailob, gihatagan ni Jehova ug kahigayonan ang mga tawo sa pagpamatuod ilalom sa pagsulay nga ilang gipalabi ang iyang pagkasoberano nga mogahom kanila ug nga buot nilang moalagad kaniya tungod sa iyang maayong mga hiyas, oo, aron ipakita nga ilang gipalabi ang pagkasoberano ni Jehova kay sa bug-os nga pagkaindependente, sanglit sila nasayod nga kini mas maayo pa gayod.—Sal 84:10.
Si Jesu-Kristo, tungod kay nagpakitag hataas-nga-pailob agig pagsugot sa Diyos, nakadawat ug kahibulongan kaayo nga ganti, nga gibayaw ngadto sa mas labaw nga posisyon sa pagkahari ug gihatagan sa iyang Amahan sa “ngalan nga labaw sa tanang uban pa nga ngalan.” (Flp 2:5-11) Gawas pa niini, siya nakadawat ug “pangasaw-onon” nga gilangkoban sa iyang espirituwal nga mga igsoon, ang Bag-ong Jerusalem, nga gihulagway ingong usa ka siyudad, nga ang mga patukoranang bato niini adunay mga ngalan sa 12 ka apostoles sa Kordero.—2Co 11:2; Pin 21:2, 9, 10, 14.
Sa susama, dagaya ang ganti alang sa mga tawo nga nag-ugmad ug hataas-nga-pailob ug padayong naghupot niini kaharmonya sa katuyoan sa Diyos. (Heb 6:11-15) Sila adunay katagbawan sa pagsundog sa hiyas sa Diyos, sa pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos, ug sa pagkabaton sa pag-uyon sa Diyos. Dugang pa, ang ilang hataas-nga-pailob makatabang sa uban sa pagkaila sa Diyos ug sa pagkabaton ug kinabuhing walay kataposan.—1Ti 4:16.